Ulttyq bank Binance kompanııasymen tsıfrlyq teńgeni testilep jatyr
- Qazirgi ýaqytta Ulttyq bankpen qandaı birlesken jobalardy júzege asyryp jatyrsyzdar?
- Biz úshin Qazaqstannyń Ulttyq bankimen birlesken jobalar álemniń retteýshi uıymdarymen jumysymyzdaǵy mańyzdy bóligi sanalady. Óıtkeni, menińshe, Ulttyq bank barynsha teńgerimdi ustanymdy ustanyp otyr. Búkil álemde retteýshiler tarapynan biryńǵaı shoǵyr baıqalmaıdy. Qurama Shtattardyń, Eýropanyń óz kózqarasy bolsa, Azııada fragmenttik retteý bar. Qazaqstan Ulttyq banki óte aqylǵa qonymdy ustanymymen kóńilimizden shyǵyp otyr. Men ony smart regulation dep atar edim. Bir jaǵynan ol paıdalanýshylardyń qarjylyq turaqtylyǵy men qorǵalýyn basty másele retinde kóterse, ekinshi jaǵynan elde ınnovatsııalyq áleýetti damytý ekonomıkany qozǵaý úshin qajetti quram ekendigin túsinedi. Jahandyq deńgeıde QR Ulttyq banki óziniń aldyńǵy qatarly tájirıbesimen barynsha baısaldy kórinedi. Sondyqtan da Ulttyq banktiń bastamalaryna qalaı bolǵanda da qatysýǵa tyrysyp júrmiz.
Qazir kóptegen ortalyq bankter ózderiniń tsıfrlyq valıýtalaryn engizip jatyr. Taıaýda júrgizilgen saýalnamaǵa qaraǵanda, bankterdiń 80 paıyzǵa jýyǵy tsıfrlyq valıýtany engizý jáne damytýmen aınalysyp jatyr. Olardyń keıbiri engizip te úlgergen. Qazaqstan Ulttyq banki 2021 jyly alǵash ret ilki jobany iske qosty. Óıtkeni, qazirgi ýaqytta Ulttyq bank jetkilikti deńgeıge ilgerilegen, menshikti blokcheın júıesinde damytylǵan tsıfrlyq teńgesi bar. Búginde biz krıptoqoǵamdastyq retinde qosylyp otyrmyz. Sonymen qatar Ulttyq bankpen júzege asyryp jatqan jobalarymyzdyń biri eki blokcheınniń úılesimdiligin synaqtan ótkizýge negizdelgen. Tsıfrlyq teńge iske qosylǵan blokcheın men BNB-cheın (tsıfrlyq aktıvterdiń ortalyqsyzdandyrylǵan bırjasy). Qazaqstannyń Ulttyq banki ortalyqsyzdandyrylǵan qarjynyń bolashaǵyna senim artady. Deldaldar joq ortalyqsyzdandyrylǵan qarjy ekojúıesi tranzaktsııalardy barynsha tıimdi, jyldam ári irkilissiz oryndaýǵa múmkindik beredi. Ulttyq bank qazirgi ýaqytta paıdalanýshylar ortalyqsyzdandyrǵan qarjyǵa kóz tigip otyrǵanyn túsedi. Sondyqtan bizden birigip, tsıfrlyq teńgeni BNB-cheınde synaqtan ótkizgisi jáne tsıfrlyq teńge qanshalyqty oǵan kirigetindigin ári paıdalanshylar úshin barynsha tıimdi qarjylyq ınklıýıvtilikti qamtamasyz etetinin baıqap kórgisi keledi. Bul – birinshi joba. 2023 jyly eki blokcheınniń úılesimdiligin synap kórip, tsıfrlyq teńge qanshalyqty ortalyqsyzdandyrylǵan qarjy ekojúıesine ınkorporatsııalanatynyn kóremiz dep úmittenemin.
Ekinshi joba – Qazaqstannyń Ulttyq bankimen ortalyqsyzdandyrylǵan qarjy boıynsha ekijaqty zertteý. Bul barynsha jańa sala ekendigin, endi ǵana paıda bolǵanyn, degenmen paıdalanýshylar tarapynan qyzyǵýshylyq barlyǵyn kórip otyrmyz. Biz retteýshi aldynda turǵan negizgi problemalar men syn-tegeýrinderdi anyqtadyq. Sonymen qatar bul ındýstrııany qalaı durys retteýge bolatynyna qatysty ortalyq qorytyndyǵa keldik. Munan ary da Ulttyq bankpen yntymaqtasa jumys isteımiz degen úmitimiz bar. Sebebi, Qazaqstannyń memlekettik organdarynyń aldynda eldi krıptohabqa aınaldyrý mindeti tur. Osyndaı órshil mindet bar, ony Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev ta birneshe márte atap ótti. Al biz óz tarapymyzdan jan-jaqty járdem kórsetýge daınbyz jne yntymaqtastyqqa ashyqpyz.
Foto:akorda.kz
- Tsıfrlyq teńge jaıly sóz bolǵannan keıin ony engizý azamattarymyzǵa qandaı paıda bererin de aıtyp berseńiz...
- Esterińizge sala keteıin, Qazaqstan Ulttyq banki 2022 jyldyń jeltoqsan aıynyń sońynda tsıfrlyq teńge boıynsha white paper iske qosty. Onda eki jylǵa jýyq ýaqyttaǵy jumys pen testileýdiń jalpy qorytyndysy usynylǵan. Bilýimshe, mindet - azamattar úshin operatsııalardy barynsha qoljetimdi etý. Alaıda, Qazaqstandaǵy bank qyzmetteriniń naryqqa dendep enýi – eń aldyńǵy qatardaǵylardyń biri. Qazaqstan óte batyl. Bul jerde bank júıesiniń naqty, jyldam ári jumys isteýi, tsıfrlyq profıl – álemdegi biregeı sheshimderdiń biri. Qarjylyq qoljetimdilik deńgeıi de barynsha joǵary. Degenmen, tsıfrlyq teńge ony munan ary da damyta túsýge septigin tıgizedi. Óıtkeni, azamattar úshin operatsııalar offlaın rejimde de qoljetimdi bola túsedi. Bul – birinshisi. Ekinshiden, tsıfrlyq teńgeni memlekettik maqsattarǵa, zeınetkerler, stýdentter syndy naqty áleýmettik toptarǵa qoldanýǵa bolady. Munan bólek, tsıfrlyq teńge Qazaqstanda jasalǵannan keıin ol paıdalanýshylardyń derbes derekterin qorǵaýǵa múmkindik beredi. Ortalyq bankterdiń tsıfrlyq valıýtaǵa qatysty problemalarynyń biri – azamattardyń qupııalylyq quqyqtarynyń buzylýy. Qazaqstanda jasalǵan sheshimder táýekelderdi tómendetedi jáne operatsııany azamattar úshin barynsha qorǵalǵan túrde júzege asyrady.
- Bırjaǵa oıyssaq... Qazaqstannyń qansha azamaty tirkelgeni, olar negizinen qandaı krıptovalıýtalardy satyp alatyndyǵy jaıly aqparat bar ma?
- Biz árbir óńir boıynsha jergilikti derekterge jarııa etpeýge tyrysamyz. Binance-ta barlyǵy 127 mln paıdalanýshy bar. monetalar boıynsha taıaýda bizde zertteý júrgizildi. Naqty tsıfrlardy jarııa ete alamyz. Qazaqstanda negizinen Tether USDT-ke basymdyq beriledi. Qazaqstan paıdalanýshylarynyń 19,3 paıyzy qarajattaryn Tether-de ustaııdy. Ekinshi orynda – Bitcoin (16,2%), úshinshi orynda BUSD (12,8%) tur. Biraq, statıstıkadan úsh monenatynyń ekeýi steıblkoın ekenin kórip otyrsyz. Bul: USDT pen BUSD. Bul túsinikti tarıh. Sebebi steıblkoın fıattyq jabyndymen qamtamasyz etilgen. Olardyń tabıǵaty barynsha túsinikti, al paıdalaný – senimdi. Bıtkoın – bul tsıfrlyq altyn.
Foto: Pxhere
- Teńgemen qandaı operatsııa júzege asyrylǵany týraly málimetter bar ma?
- Biz eldik geografııalyq aýqymdaǵy mundaı operatsııalardy jarııa etpeý jón dep sanaımyz.
- Jaqsy, raqmet. Siz Bıtkoın – bul tsıfrlyq altyn ekenin atap óttińiz. Al naryqta taǵy basqa qandaı krıptovalıýta turaqtylyq kórsetip otyr?
- 2022 jyl boıy krıptovalıýta naryǵy qalt-qult etip turǵanymen, barynsha úlken kúızeliste bolǵanymen barynsha kóp turaqty monetalar boldy. Terra (LUNA), Celsius, Voyager Token monetalarynyń qalaı kúıregenin, taıaýdaǵy TIX-tegi oqıǵalardy bilesiz. Biraq, qalaı degende de turaqty monetalardyń sany basym. Tipti olardy tizip aıtyp shyqpaımyn da. Óıtkeni, paıyzy óte joǵary. Degenmen, sala kúrdeli kezeńdi bastan keshirip jatqanymen krıptoındýstrııa tań qalarlyq turaqtylyq kórsetip otyr. Buǵan qosa, kez kelgen naryq tsıkldi ekenin túsinýge tıispiz. Qazirgi ýaqytta kemimeli tsıkldi bastan keshirýdemiz jáne 2023 jyly qalpyna kelip, ósim eksponentsıaldy bolady dep kútemiz.
- Qazirgi ýaqytta krıptovalıýta naryǵynda qandaı tendentsııa baıqalady jáne naryq qanshalyqty jaqyn arada ósim kórsetýi yqtımal?
- 2022 jyldyń basynda bári krıptoqys jaıly aıtty. Naryqtyń aıtarlyqtaı turyp qalǵanyn da kórdińizder. Muny steıbloınderdiń kapıtaldandyrýdan nemese júıeniń defaıkasynan baıqaýǵa bolady. Eger jyl basynda jobalardyń total value locked defaıkasy shamamen 160 mlrd dollar bolsa, qazir ol 40 mlrd dollardy quraıdy. Demek, jyl basynda qarjynyń ne bári 25 paıyzy ǵana qalyp otyr. Mundaı brend búkil krıptonaryqta baıqalady. Qazirgi ýaqytta barynsha tómen deńgeıde turmyz. Sol sebepti naryqtyń tsıkldiligin túsine otyryp, 2023 jyly qalpyna kelip, odan ary ósim bolady dep kútemiz.
Foto:shutterstock.com
- Qazaqstan azamattary operatsııalar sany boıynsha qandaı orynda tur? Tsıfrlar ne deıdi?
- Buǵan deıin de atap ótkenimdeı, biz naqty derekterdi jarııa etpeımiz. Degenmen, ashyq derekkózder sizdiń saýalyńyzǵa jaýap bere alady. Taıaýda cheın-saraptama ındeksinde krıptovalıýta naryǵynyń kólemi boıynsha úshinshi orynda turǵan Ortalyq jáne Ońtústik Azııa óńiri boıynsha málimetter jarııa etildi. Esep derekterine sáıkes, 2021 jyldyń shildesinen 2022 jyldyń shildesine deıingi aralyqta bul óńirdegi krıptovalıýta aınalymy 932 mlrd dollardy qurady. Qazaqstan krıptovalıýtany qabyldaý ındeksinde 10-orynda tur. Bul respýblıkada krıptovalıýta naryǵyna ený óte joǵary ekendigin bildiredi.
- Al Qazaqstan azamattarynyń jalpy qarjylyq saýattylyǵy jaıly ne oıla ı syz?
- Tsıfrlyq saýattylyq – bul ındýstrııany qozǵaıtyn mańyzdy kúshterdiń biri. Menińshe, Qazaqstan qarjylyq jáne tsıfrlyq saýattylyqqa járdemesý ári damytý úshin óte kóp dúnıe jasap jatyr. Máselen, taıaýda Qazaqstan men Binance Academy arasynda stýdentterdi oqytý baǵdarlamasyn iske qosý týraly kelisimge qol qoıyldy. Bul baǵdarlamaǵa eldegi 22 joǵary oqý orny qosylyp otyr. Binance Academy birinshi kezeńde oqytýshylardy, odan keıin stýdentterdi oqytyp, dıdjıtal-, krıpto- ónimdermen baılanysty sertıfıkattar beredi. Memleket pen Ulttyq banktiń mundaı damýǵa, halyqtyń tsıfrlyq saýattylyqqa oqytýǵa jáne deńgeılerin kóterýge járdemdesýi qýantarlyq jaıt. Tsıfrlyq saýattylyq – bul azamattardyń qorǵanys elementi. Sondyqtan adamdardy onymen birinshi kezekte qamtamasyz etken jón. Azamattardyń ınvestıtsııa salýyna shekteý qoıý múmkin emes. Sol sebepti olardy oqytý, túsindirý durys bolady. Ókinishke qaraı, kópshilik tegin irimshiktiń qaqpanda ǵana bolatynyn túsinbeıdi jáne táýekeli joǵary jobalarǵa urynyp jatady. Biraq, Qazaqstan bul turǵyda zor qurmetke laıyq.
- Suhbatyńyzǵa raqmet!
