Ulttyq valıýtanyń odan ári álsireý yqtımaldyǵy bar – ekonomıst
ASTANA. KAZINFORM – Ótken aıdan beri teńgeniń dollarǵa shaqqandaǵy kýrsy qubylmaly jaǵdaıda tur. Shildeniń sońynda dollar 550 teńgege jetkende Ulttyq bank valıýta saýdasyna aralasyp, ınterventsııa jasaý arqyly teńgeni sál nyǵaıtqan edi. Degenmen ulttyq valıýta baǵamy áli de teńselip tur, birde nyǵaıady, endigisinde qaıta tómendeıdi. Aldaǵy ýaqytta baǵam qalaı ózgerýi múmkin? Kazinform agenttiginiń analıtıkalyq sholýshysy sarapshy pikirin surady.
Ekonomıst, R-Finance kompanııasynyń qarjylyq keńesshisi Arman Baıǵanovtyń aıtýynsha, jaǵdaıdyń osylaı qubylýyna birneshe faktorlar áser etken. Sonyń biri – munaı baǵasynyń kúrt tómendeýi.
– AQSh-tyń munaı men munaı ónimderiniń taýarlyq qory týraly keıingi statıstıkalyq derekteri ósim men óndirý kóleminiń artqanyn kórsetti. Mine, osy faktor teris áser etti.
Ekinshi másele, aldaǵy ýaqytta AQSh pen Reseıdiń kelissózderi josparlanyp otyr. Bul da munaı baǵasyna teris áserin tıgizýde. Eger kelissózder oń nátıjemen ótse, bolashaqta Reseıdiń munaı salasyna baǵyttalǵan sanktsııalar alynyp tastalýy múmkin. Bul faktor da munaı baǵasynyń ósýine kedergi bolyp otyr, – deıdi sarapshy.
Budan bólek, AQSh-tyń keıingi jumyspen qamtý deńgeıi boıynsha statıstıkalyq derekteri oń kórsetkishterge shyqqan. Osy jaǵdaı da AQSh-taǵy dollardyń kúrt nyǵaıýyna áser etip otyr. Al assotsıatıvti valıýtalarǵa qatysty negizgi mólsherlemeni tómendetý yqtımaldyǵynyń azaıýy baıqalady.
Keıingi onjyldyqta teńgege shaqqandaǵy dollar baǵamy 3 esege jýyq ósken. Máselen, 2015 jyldyń shilde aıynda 1 dollar 186 teńge bolsa, 2025 jylǵy shilde aıynyń aıaǵynda 540 teńgeden asyp ketti.
Arman Baıǵanov bul protsess aldaǵy ýaqytta da jalǵasa berýi múmkin ekenin aıtady. Oǵan dálel retinde ishki faktorlar baryn jetkizdi.
– Bizde bıýdjet tapshylyǵy bar, kiris bóligi shyǵys bóligin tolyq jappaıdy. Osyǵan baılanysty kelesi jyly da Salyq kodeksine ózgerister engizý josparlanyp otyr dep oılaımyn. Biz kelesi jyly halyqtan jáne bıznesten jınalatyn salyq mólsherin arttyrýdy bekittik. Maqsat – bıýdjet tapshylyǵy bolmaýy úshin, kiris bóligi shyǵysty jabýy kerek, sonda ulttyq valıýtanyń álsireýi toqtaýy múmkin.
Al qazir ulttyq valıýtanyń odan ári álsireý yqtımaldyǵy joǵary. Ony kóbi aıtyp ta júr. Endi bul jaǵdaı Ulttyq bank tarapynan ınterventsııa arqyly baqylanatyn bolady, – dep túıindedi ekonomıst.
Dollar aqsha aıyrbastaý oryndarynda qanshadan saýdalanyp jatqanyn jazǵan edik.