Ulttyq ortalyqqa túsetin kıno stsenarııleriniń 22 paıyzy ǵana qazaqsha jazylady
ASTANA. KAZINFORM – Ulttyq kınony qoldaý memlekettik ortalyǵynyń konkýrsyna kelip túsetin stsenarıılerdiń 22 paıyzy ǵana qazaqsha jazylǵan. Bul týraly Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń Kazinform saýalyna joldaǵan jaýabynda aıtylǵan.
Máseleniń máni
Byltyr senator Rýslan Rústemov Premer-Mınıstr Oljas Bektenovke eldegi kıno tilin qazaqtandyrý týraly depýtattyq saýal joldap, kıno túsirý kásibine lıtsenzııa ornatýdy usynǵan bolatyn.
- Taza qazaq tilinde jazylmaǵan, sheteldik jat uǵymdaǵy stsenarııden túsirilgen, kórkemdik deńgeıi ulttyq tanymymyzben sáıkespeıtin, jat mádenıettiń kodymen sóıleıtin, keıipkeriniń aty men túrinen basqa qazaqtyń ózi joq. Aralas til urpaqtan-urpaqqa berilgen saıyn ana tiliniń rólin atqaryp, tildiń bastapqy qurylymy ózgeriske ushyraıdy. Osylaısha qazaq tili taza nusqasynan alystap, kúrdeli tildik normalaryn joǵaltýy múmkin. Mundaı jaǵymsyz jaǵdaı qazaqsha úırengisi kelgenderdiń de daǵdylaryna teris yqpal etedi, - degen bolatyn depýtat.
Depýtattyń bul saýaly táýelsiz kıno synshylary shyryldap aıtyp júrgen problemalarmen úndes deýge bolady. Ol syndar «qazir qazaq tildi kórermenge arnalyp túsirilgen kommertsııalyq týyndylar qazaq tilin shubarlap, kalka oralymdar men kirme sózderdi, jargon men beıádep tirkesterdi, orys tilin dıalogterge ońdy-soldy tyqpalaýdy ádetke aınaldyrǵan. Aty qazaq tildi týyndy bolǵanymen, zaty shala qazaqsha týyndylarǵa «kod aýystyrý» tásili jıi qoldanylady» degenge saıady.
Synshylar qazaq tilde stsenarıı jazatyn mamandardyń azdyǵyn da jıi qozǵap júr.
Mınıstrliktiń ustanymy
- 2023 jylǵa deıin konkýrstyq irikteýge túsken kınojobalardyń jalpy sanynyń tek 1-5% qazaq tilinde bolsa, 2023 jyldan bastap qazaq tilindegi stsenarıılerdiń úlesi aıtarlyqtaı óskenin jáne shamamen 20% ekenin atap ótemiz. Statıstıkalyq derekterge súıensek, 2024 jyly jalpy prokattaǵy fılmderdiń ishinde qazaq tilindegi fılmderdiń úlesi 22%-ǵa jetti, - delingen jaýapta.
Kazinform osyndaı shubar tildi jobalarmen aqsha tabýǵa áýestengen kásipkerlerge mınıstrlik tarapynan qandaı tosqaýyl qoıylatyny, qostildi kıno túsirýge nege tyıym salynbaı otyrǵany týraly surady.
- Kommertsııalyq fılmderge keler bolsaq, búginde jeke bıznes ókilderi kórermen talabyna beıimdelgen jeńil fılmder túsiredi. Shyn máninde, jeke kıno kompanııalar túsirgen fılmder aralas tilde. Kassalyq fılmder paıda tabý maqsatynda kórermenderdiń kóbirek aýdıtorııasyn qamtý úshin shyǵarylǵanyn jáne kórermenderdiń qalaýyna baǵyttalǵanyn, sonymen qatar kommertsııalyq fılmder TMD elderin qosa alǵanda, úlken aýdıtorııany qamtýǵa baǵyttalatynyn da eskerý qajet. Aralas tildi fılmder túsiretin tanymal kıno prodıýserler óz fılmderin endi tolyǵymen qazaq tilinde túsire bastady, sondaı-aq qazaq tilinde túsiretin jańa kıno prodıýserler de paıda boldy, - dep jazylǵan mınıstrlik jaýabynda.
Eske salsaq, Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi belgili jazýshy Muhtar Maǵaýınniń «Tazynyń ólimi» atty áńgimesiniń jelisimen kórkem fılm túsirý úshin stsenarıı irikteý jumystaryn bastady.