Ulttyq bank bazalyq mólsherlemeni tómendetti, sebebi nede?
Búgin Qazaqstan Ulttyq banki bazalyq mólsherlemeni 15,75 paıyzǵa tómendetý sheshimin jarııa etti. Osyǵan oraı uıymdastyrylǵan brıfıng barysynda Ulttyq bank tóraǵasy Tımýr Súleımenov mundaı sheshimge barýǵa qandaı faktorlar áser etkenin túsindirdi, dep habarlaıdy Kazinform.
«Bizdiń sheshimimiz ınflıatsııa men ekonomıkadaǵy ósimniń jańarǵan boljamyn, sondaı-aq naqty derekterdi taldaý nátıjeleri men táýekelder balansyn eskeredi. Stavka boıynsha aldyńǵy qabyldanǵan sheshimderdiń, Úkimet pen ákimder qabyldaǵan sharalardyń, sondaı-aq bazanyń áserinen ınflıatsııanyń baıaýlaý qarqynyn baıqap otyrmyz. Esterińizde bolsa, byltyr ınflıatsııa óte joǵary bolatyn jáne onyń saldary bıylǵy ınflıatsııanyń birqalypty baıaýlaýyna áser etti. Qazir ol aldyńǵy boljamnyń tómengi shegine jýyqtap qaldy. Al óz kezeginde bazalyq ınflıatsııa men maýsymdyq faktordy eskermeıtin ınflıatsııa kórsetkishteri turaqtalyp keledi», - dedi T. Súleımenov.
Onyń atap ótýinshe, aldaǵy aılarda jyldyq ınflıatsııanyń kórsetkishi bir tańbaly mánge jetedi dep josparlanǵan. Deıturǵanmen, nazar aýdarýdy qajet etetin jekelegen faktorlar men táýekelderdiń róli artyp keledi. Onyń ishinde azyq-túlik baǵasynyń ósýi, negizgi saýda-seriktesimiz retinde RF-daǵy ınflıatsııa, ınflıatsııalyq dınamıka men fıskaldyq shyǵystar bar.
«Degenmen jyldyq ınflıatsııanyń báseńdeý qarqyny jáne oǵan qatysty 2023 jyldyń sońyna deıingi tómenirek boljam osy jolǵy sheshim qabyldaýda bazalyq mólsherlemeni tómendetýge múmkindik berdi. Budan ári ınflıatsııalyq kútýlerdegi, bıýdjettik saıasat parametrlerindegi jáne syrtqy ortadaǵy biz baqylap otyratyn úrdister uzaq ýaqyt boıy ustamdy qatań aqsha-kredıt sharttaryn talap etip otyr», - dedi Ulttyq bank tóraǵasy.
Osy oraıda ol sheshimdi qabyldaýǵa túrtki bolǵan negizgi faktorlar retinde ınflıatsııa jáne ınflıatsııalyq kútýler dınamıkasyn, ishki ekonomıkadaǵy úrdisterdi, syrtqy ekonomıkalyq konıýnktýrany atady.
«Ekonomıkadaǵy dınamıkalyq ósimi jalǵasýda, oǵan munaı óndirýdiń qalpyna kelýi jáne memlekettik shyǵystar negiz bolyp otyr. Bul «qyzyp ketý» qaýpin aıǵaqtaıdy jáne aıtarlyqtaı proınflıatsııalyq faktor. Halyqtyń tutynýshylyq suranysyn da proınflıatsııalyq faktorlarǵa jatqyzýǵa bolady. Onyń turaqty dınamıkasy tutynýshylyq kredıtteý men tutyný taýarlary ımportynyń derekterimen de rastalady», - dedi ol.
2023 jylǵy 9 aıda azyq-túlikke jatpaıtyn tutyný taýarlarynyń ımporty 36,7 paıyzǵa ósti. Mundaı ósý qarqyny ishki suranystyń ishki usynys múmkindikterinen asyp túskenin kórsetedi.
Ulttyq bank tóraǵasynyń málimetinshe, bıyl bazalyq stsenarııde ınflıatsııa 9,3-10,3 paıyz sheginde boljanǵan. Boljamdy osy jylǵa qaıta qaraý turǵyn úı kommýnaldyq qyzmetter tarıfiniń jáne azyq-túlikke jatpaıtyn taýarlar baǵasynyń birqalypty ósýine baılanysty. Ortamerzimdi keleshekte syrtqy orta qysymynyń álsireýi jáne monetarlyq saıasattyń ustamdy qatań sıpaty ınflıatsııanyń tómendeýine yqpal etedi.
«2024 jylǵy boljam 7,5-9,5 paıyz deńgeıinde, 2025 jylǵy boljam 5,5-7,5 paıyz deńgeıinde saqtaldy. Osy kezeńderde ınflıatsııalyq boljamnyń negizgi táýekelderi retinde fıskaldyq yntalandyrýdyń kúsheıýin, ınflıatsııalyq kútýlerdiń turaqtamaýyn, 2023 jyly astyqtan az ónim alýǵa baılanysty azyq-túlik baǵasynyń ósý yqtımalyn jáne turǵyn úı kommýnaldyq qyzmetter tarıfiniń kóterilgenin atap ótemiz. Sonymen qatar ınflıatsııa týraly boljamda Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń talqylaýyndaǵy 2025 jyly qosymsha qun salyǵyn ósirý eskerilgen joq. Biz osy salyq reformalarynyń parametrleri aıqyn bolǵan kezde ınflıatsııaǵa onyń áserin baǵalaı alamyz. Sebebi QQS-nyń yqtımal ulǵaıýy bir rettik faktor bolǵandyqtan jáne aqsha-kredıt saıasatynyń jaýabyn qajet etpeıtindikten, qaıtalama áserlerdi muqııat qadaǵalaımyz jáne olaı bolǵan jaǵdaıda soǵan saı áreket etemiz», - dep atap ótedi T.Súleımenov.
Onyń aıtýynsha, Bıyl Qazaqstannyń jalpy ishki óniminiń ósý boljamdary 4,2-5,2 paıyz dıapazonynda ózgerissiz qalyp, ortamerzimdi keleshekte olar qaıta qaraldy. 2024 jylǵy boljam 3,2-4,2 paıyz dıapazonyna deıin tómendeý jaǵyna qaıta túzetildi. Bul Teńizshevroıldaǵy óndiristi ulǵaıta bastaýdy 2024 jyldyń sońyna nemese 2025 jylǵa aýystyrýǵa baılanysty. Sáıkesinshe, munaıdyń buryn josparlanǵan kólemin óndire almaý jáne 2024 jylǵy jalpy ishki ónimniń baıaý ósý qarqyny aıasynda 2025 jylǵy boljam 5,5-6,5 paıyzǵa ulǵaıdy.
«Jyldyq ınflıatsııanyń qarqyndy tómendeýi men onyń 2023 jyldyń sońyna deıingi tómen boljamdary bazalyq mólsherlemeni túsirýge múmkindik berdi. Bazalyq mólsherleme boıynsha qabyldanatyn sheshimder ınflıatsııa dınamıkasynyń boljamdy traektorııaǵa sáıkestigine baılanysty. 2024 jyly ınflıatsııa odan ári baıaýlasa, Ulttyq Bank ınflıatsııalyq kútýlerdi turaqtandyrý úshin ortamerzimdi keleshekte ustamdy qatań aqsha-kredıt sharttaryn saqtap, mólsherlemeni birqalypty tómendetýdi qaıta qarastyrady. Maqsat – ınflıatsııany 5 paıyz maqsatyna qaıtarý jáne ınflıatsııalyq kútýlerdi ornyqtyrý. Bul rette derekterdi jınaqtaý jáne táýekelder balansyn baqylaý úshin bazalyq mólsherlemeni ózgertýde kidiris bolýy da múmkin», - dedi ortalyq bank basshysy.
