Ult josparyn sapaly oryndaý - birinshi kezektegi negizgi mindet

ASTANA. QazAqparat - 2016 jyldyń 1 qańtarynan «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» - Ult josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastaldy.

Memleketti, ekonomıka men qoǵamdy damytý úshin qaǵıdatty jańa quqyqtyq orta qalyptastyratyn 59 zań kúshine endi.
Qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn - Ult jospary el ishi syrtynda úlken talqyǵa túsip, álemdik saıasatkerlerdiń oń baǵasyn aldy. Búginge deıin Ult jospary aıasynda qyrýar is-sharalar atqarylyp jatyr.
14 maýsym kúni Aqordada ótken Jańǵyrtý jónindegi ulttyq komıssııa qyzmetiniń aralyq qorytyndylaryna arnalǵan keńes barysynda Elbasy Nursultan Nazarbaev «100 naqty qadam» Ult josparynyń 23-i tolyq oryndalǵandyǵyn málim etti.
Keńeste Memleket basshysy ótken kezeńderde atqarylǵan jumystar alǵa qoıǵan reformalardy tikeleı júzege asyrý úshin jaǵymdy ahýal qalyptastyryp otyrǵanyn atap ótti.
«Biz aıqyndaǵan bes ınstıtýtsıonaldyq reforma - bul jańa ekonomıkalyq shynaıylyq jaǵdaıyndaǵy keshendi damý jospary. Sondyqtan da Ult josparyn sapaly oryndaý - birinshi kezektegi negizgi mindet. Osy aralyqta úlken jumystar atqaryldy. Úkimet qajetti zańdardy, tıisti normatıvtik aktilerdi qabyldady, merıtokratııa qaǵıdattaryna negizdelgen memlekettik qyzmet modeli endi, ádilsot júıesiniń úshbýyndy júıesine kóshý júrgizildi. Joǵarǵy sot janyndaǵy Halyqaralyq keńes te jumysqa kiristi. Budan bólek, sýdıalarǵa qoıylatyn biliktilik talaptary da qataıtyldy. Salyqtyq jáne kedendik saıasatty jetildirý jónindegi jumystar atqarylý ústinde. Aýqymdy jekeshelendirý júzege asýda, eldi ındýstrııalandyrýdyń ekinshi kezeńine qadam bastyq, áleýmettik saıasat ta jetildirilý ústinde, memlekettiń eseptiligi kúsheıtilip jatyr. Tutastaı alǵanda búgingi kúni «100 naqty qadamnyń» 23-i tolyǵymen oryndaldy», - dedi Prezıdent.
El ekonomıkasyn jańa beleske kóterýge baǵyttalǵan Ult josparyn júzege asyrý barysyndaǵy atqarylǵan jumystar «QazAqparat» Halyqaralyq aqparattyq agenttiginń nazarynan tys qalǵan emes. Biz búgin agentigimizdiń qańtar aıyna arnalǵan «Bolashaqqa 100 qadam» aıdary boıynsha jarııalanǵan materııaldardyń sholý taspasyn usynamyz.

****

Úkimet daǵdarysqa qarsy sharalardy tııanaqty júrgizip, ekonomıka quldyraýyna jol bermeıdi - Aptalyq sholý

ASTANA. QazAqparat - Osy aptada Úkimet óziniń Qoı jylyndaǵy jumysyn tııanaqtady. Aldaǵy ýaqyttaǵy negizgi qyzmetinde daǵdarysqa qarsy sharalardy tııanaqty júrgize otyryp, el ekonomıkasyn búgingi álemdik ekonomıkada oryn alyp otyrǵan teris syn-qaterlerdiń daýylyna uryndyrmaı ósim kórsetýi úshin qoldanylatyn qajetti tetikteri taǵy bir pysyqtaldy. Sharalardy pysyqtaý protsesi Májilistegi Úkimet saǵatynda májilismenderdiń aldynda ótip, bul jaıynda elimizdiń Ulttyq ekonomıka mınıstri Erbolat Dosaev negizgi baıandama jasady.
Mınıstr óz sózinde Úkimet pen Ulttyq banktiń 2016-2018 jyldarǵa arnalǵan Daǵdarysqa qarsy jospary maquldaǵanyn, onyń eki bólimnen turatyndyǵyn atap ótti. Atalǵan jospardyń birinshisi - Elbasynyń qarasha aıyndaǵy Joldaýy boıynsha bes negizgi baǵyt aıasynda jańa qurylymdyq ekonomıkany qalyptastyrý. Ekinshisi - ekonomıka ósimin jáne oǵan kredıt berýdi yntalandyrý boıynsha sharalar. Elbasy mine osy bólimge egjeı-tegjeıli toqtalyp qana qoımaı, Úkimet tarapynan 2016 jyldyń sáýirine qaraı bazalyq paıyzdyq mólsherlemeni ıkemdi ózgertý tetigi engiziletindigin, naýryz aıyna deıin zeınetaqy aktıvterin ınvestıtsııalaý tetigi qaıta qaralatyndyǵyn, osy aıda jekeshelendirý protsesin kótermeleý jáne monıtorıngileý úshin halyqaralyq konsýltanttardy tarta otyryp, Úkimet janynan Jobalyq keńse qurylatyndyǵyn, qyrkúıekke deıin bank sektorynan jumys istemeıtin kredıtterdi esepten shyǵarylatyndyǵyn málim etti.
Endi Úkimettiń aldaǵy ýaqytta qolǵa alatyn osy jáne ózge de naqty sharalaryna toqtalsaq. Birden aıta keterligi, Ulttyq bank pen Úkimettiń orta merzimdi perspektıvadaǵy negizgi maqsaty 2016-2017 jyldary ınflıatsııany 6-8 paıyz dálizinde, 2018 jyly 5-7 paıyz, 2019 jyly 4-6 paıyz, al 2020 jylǵa qaraı 3-4 paıyzǵa deıin tómendetý bolyp otyr. Bul rette 2016 jyldyń sáýirinde bazalyq paıyzdyq mólsherlemeni ıkemdi ózgertý tetigi engiziletin bolady. Bul baǵa turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge jáne ınflıatsııa deńgeıin tómendetýge baǵyttalady. Aqsha-kredıt saıasaty operatsııalardyń tıimdiligin arttyrýǵa, onyń aqsha naryǵynyń mólsherlemelerine yqpalyn kúsheıtýge múmkindik beredi. «Aǵymdaǵy jyldyń qarashasynda valıýta naryǵyndaǵy tórelik jáne alypsatarlyq mámilelerdi azaıtý úshin Ulttyq bank belgilegen dıapazonda paıyzdyq mólshermeler dálizin qoldaý jónindegi buryn málimdegen mindettemelerinen bas tartqan bolatyn. Jumys istemeıtin kredıtter turǵysynan bank sektorynyń barlyq sýbektilerine júrgizilgen kúızelistik testileýdiń nátıjeleri boıynsha 2016 jyldyń qyrkúıek aıyna deıin olardy moıyndaý jáne esepten shyǵarý jónindegi sharalar qamtylatyn bolady. Bul qarjy sektoryn turaqtandyrý sharasy bolyp tabylady», - dedi E. Dosaev.
Onyń sózine qaraǵanda, Úkimet jańa 2016-2020 jyldarǵa arnalǵan Jekeshelendirýdiń keshendi sharalar josparyn maquldap, onyń aıasynda tizbelerdi bekitken. 2016 jyldyń birinshi toqsanynda ıelikten shyǵarýǵa jatpaıtyn nysandardyń tizbesi qysqartylyp, barlyq aktsıonerlerdiń kvazımemlekettik sektordyń ıelikten shyǵarylǵan aktıvterin satyp alýǵa basym quqyqtaryn alyp tastaýdy kózdeıtin zań jobasy ázirlenedi. «Sonymen qatar, kelesi 2016 jyldyń 1 qańtarynan jekeshelendirý protsesin kótermeleý jáne monıtorıngileý úshin halyqaralyq konsýltanttardy tarta otyryp, Úkimet janynan Jobalyq keńse (Delivery unit) qurylady. Sonymen qatar, Biryńǵaı aqparattyq saıasat sheńberinde árbir naqty kásiporynnyń maqsatyn jiti sıpattaı otyryp, «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál aýqat qory», «QazAgro» jáne «Báıterek» holdıngterin qosa alǵanda jekeshelendirý boıynsha keń aýqymdy PR-kompanııa jospary ázirlenetin bolady», - dedi mınıstr.
E.Dosaevtyń aıtýynsha, zeınetaqy jınaqtarynyń kiristiligin arttyrý maqsatynda keler jyldyń naýryz aıyna deıin zeınetkerlik aktıvterin ınvestıtsııalaý tetigi qaıta qaralatyn bolady. Al 2016 jyldyń shildesine deıin zeınetaqy qorlarynyń aktıvterin qazaqstandyq nemese sheteldik jekemenshik kompanııalardyń basqarýyna berý tetikteri ázirlenedi. Budan bólek, Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory, Problemaly kredıtter qory jáne basqa da qarjy ınstıtýttary Ulttyq banktiń baqylaýynan shyǵarylady.
Ulttyq ekonomıka mınıstri depýtattarǵa daǵdarysqa qarsy jedel sharalardyń negizgi baǵyttary týraly da aıtyp berdi. Onyń sózine qaraǵanda, óndiristiń jáne otandyq kásiporyndar ónimi eksportynyń tómendeýine jol bermeý maqsatynda MTJ qyzmeteri men elektr energııasy tarıfterine 2016 jylǵa ýaqytsha tómendetý koeffıtsıentteri beriletin bolady. Otandyq taýar óndirýshilerdiń ónimin ótkizýdi qamtamasyz etý úshin júıe quraýshy jáne iri kásiporyndarmen jáne ulttyq kompanııalarmen uzaq merzimdi kelisimsharttar men memorandýmdar (3 jyldan astam) jasalady, sondaı-aq «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasy jáne IIDMB ınfraqurylym qurylysynda otandyq materıaldardy paıdalaný yntalandyrylady. Ekinshiden, «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda iske asyrylatyn ınfraqurylymdyq jobalar qurylys ındýstrııasyn damytýǵa jáne tutastaı alǵanda ekonomıkadaǵy iskerlik belsendilik pen jumyspen qamtýdy qoldaýǵa aıtarlyqtaı mýltıplıkatıvtik áser etedi. Túıindi ınfraqurylymdyq jobalardyń iske asyrylýyn jedeldetý úshin «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasynyń sheńberinde qosymsha qarajat tartý kózdeledi. «Astana-Temirtaý» jáne «Astana-Pavlodar» avtojoldarynda jumystardy ýaqtyly aıaqtaý úshin (avtojoldyń bir baǵytynda eki jolaq boıynsha qozǵalystyń ashylýy jáne 2018 jyly «Astana-Pavlodar-Semeı» jobasynyń tolyq aıaqtalýy) 2016 jyly 75 mlrd. teńge jáne 2017-2018 jyldary 225,1 mlrd. teńge somasyna memleket kepildigimen qaryz qosymsha tartylatyn bolady. Budan basqa, «QazAvtoJol» UK» AQ avtojol jobalaryn iske asyrýǵa Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Eksımbankinen 2,6 mlrd. AQSh dollary somasyna qaryz tartylady. «Nurly Jol» memlekettik baǵdarlamasy sheńberinde kózdelgen Ulttyq qor qarajatyn, Halyqaralyq qarjy uıymdary, Qytaı Eksımbanki qaryzdaryn eskere otyryp, qosymsha qarajat tartý 2020 jylǵa deıin «Nurly Jol Ońtústik», «Nurly Jol Shyǵys», «Nurly Jol Batys» túıindi baǵyttary jáne respýblıkalyq mańyzy bar avtojoldar boıynsha 8 myń km avtojoldy paıdalanýǵa berýge múmkindik beredi.
«Úshinshiden, aǵymdaǵy jylǵy jeltoqsanda «Bıznestiń jol kartasy 2020» baǵdarlamasy sheńberinde shaǵyn jáne orta bıznesti qoldaý maqsatynda aınalym qarajatyn tolyqtyrý úshin kredıt boıynsha syıaqy mólsherlemelerin sýbsıdııalaýǵa óńirlerge 7,2 mlrd. teńge somasyna, 2016 jyly ınvestıtsııalyq kredıtterdi sýbsıdııalaýǵa jáne kepildendirýge 7 mlrd. teńge qosymsha qarajat bólinetin bolady. Bul ekonomıkaǵa 202 mlrd. teńge somasyna kredıtterdi tartýǵa, ónim óndirýdi 418 mlrd. teńgeden astam somaǵa ulǵaıtýǵa, keminde 15 177 jumys ornyn saqtaýǵa jáne qurýǵa, 50 mlrd. teńge somasynda bıýdjetke salyq túsimderin qamtamasyz etýge múmkindik beredi», - dedi ol.
Tórtinshiden, halyqtyń turǵyn úıge qoljetimdilik deńgeıin arttyrý úshin 2016-2018 jyldary jalǵa beriletin alańy 817 myń sharshy metr nemese shamamen 13 600 páter turǵyn úı salý jáne ony satyp alý qamtamasyz etiledi. «Turǵyn úı qurylys jınaq banki» AQ klıentteriniń barlyq salymdaryna ótemaqy berý úshin Úkimet rezervinen 2016 jyly 20,9 mlrd. teńge jáne 2017 jyly 16 mlrd. teńge bólinetin bolady.
Turǵyn-úı qurylysyndaǵy úleskerlik salymdardy kepildendirý qoryn qurý maqsatynda «Báıterek» UBH» AQ jarǵylyq kapıtalyn 10 mlrd. teńgege ulǵaıtý kózdelip otyr.
Besinshiden, agroónerkásip kesheni jobalaryn iske asyrý jedeldetiledi. Bul rette sýlandyrý jáne gıdromelıoratsııa arqyly sýarmaly jerlerdi qalpyna keltirý jobalaryn iske asyrý úshin 2016-2018 jyldary 153 mlrd. teńge somasyna HQU qaryzdary memlekettik kepildiktermen tartylady. «QazAgro» aýyl sharýashylyǵy ónimderin, eń aldymen, et pen sút óndirý jáne óndeý jónindegi basym ınvestıtsııalyq jobalaryn iske asyrý maqsatynda 2016-2018 jyldary 300,7 mlrd. teńge somasyna memlekettik kepildikter berý kózdeledi.
«Altynshydan, 2016 jylǵy naýryzda 10 mlrd. teńge somasynda memlekettik kepildikpen beriletin qaryzdardy tartý esebinen «Shúlbi GES-i Aqtoǵaı Taldyqorǵan Almaty Joǵary kerneýli jeli» 500 kV elektr taratý jelisi qurylysynyń jobalaryn iske asyrý jalǵasady. Sondaı-aq 2016-2018 jyldary «Integratsııalanǵan gaz-hımııa kesheni, 1-fazasy» jobasyn iske asyrý úshin 556,7 mlrd. teńge somasynda memlekettik kepildikpen beriletin qaryzdar tartylady. 2017 jyly Jambyl oblysynda «EvroHım-Ýdobrenııa» JShS-niń mıneraldy tyńaıtqyshtar óndirý zaýyty úshin ınfraqurylym salynatyn bolady, ol úshin respýblıkalyq bıýdjetten 11,1 mlrd. teńge bólinedi. Sondaı-aq respýblıkalyq bıýdjettiń 1,5 mlrd. teńge qarajaty esebinen ǵarysh apparattarynyń jınaý-synaq kesheniniń qurylysy aıaqtalady», - dedi E.Dosaev.
Al sońǵy 7-shi baǵytta jumyspen qamtýdy qoldaý maqsatynda 2016 jyly óńirlik Jumyspen qamtýǵa járdemdesýdiń keshendi josparlaryn iske asyrý jalǵastyrylady jáne kadrlarǵa qajettilikti aıqyndaý arqyly jumyskerlerdiń bosatylýy men jańadan qurylatyn jumys oryndarynyń jıyntyq kartasy ózektendiriledi.

Bıýdjet 100 paıyz oryndaldy
Osy aptada QR Prezıdenti janyndaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde brıfıng ótkizgen elimizdiń Qarjy mınıstri Baqyt Sultanov 2015 jylǵy bıýdjettiń kiris bóligi artyǵymen oryndalǵanyn, oǵan teńge baǵamyn erkindikke jiberý sep bolǵanyn aıtty. Sonymen qatar búgingi kúngi munaı baǵasynyń qubylmaly bolýyna baılanysty úshjyldyq bıýdjetti qaıta qaraý múmkinshilikteriniń bar ekendigin de eskertip ótti. «Bizde úshjyldyq bıýdjetti Parlamentte jedel túrde qaraý múmkindigi bar. Ótken jyly kúzde 2015-2017 jylǵy respýblıkalyq bıýdjetti engizý kezinde munaı baǵasynyń quldyraýynan, biz Parlamentte belsendi túrde qaıta qarap shyqqan bolatynbyz. Aqpan aıynda da bıýdjetti túzettik. Bıýdjetti qabyldaý barysynda biz Brent markaly munaı baǵasyn barreline 40 dollar, teńgeniń dollarǵa shaqqandaǵy baǵamyn 300 teńge dep boljaǵan bolatynbyz. Qazirgi ýaqytta munaı baǵasy biz boljaǵan kórsetkishten de tómen túsip jatqandyǵyn kórip otyrmyz», - dedi mınıstr.
Degenmen onyń sózine qaraǵanda, elimizdiń Mınıstrler kabıneti álemdik ekonomıkadaǵy teris yqpaldyń barlyǵynan da shyǵýdyń joldary men stsenarıılerin ázirlegen. ıAǵnı, munaı baǵasy 20 dollarǵa, 30 dollarǵa da túsken jaǵdaıda qolǵa alynatyn naqty sharalar bar. Aıta keterligi, álemdik ekonomıkada qandaı jaǵdaı oryn alsa da Úkimet halyq aldyndaǵy barlyq áleýmettik mindettemelerin tolyǵymen oryndaıtyn bolady.
QR Qarjy mınıstri 2015 jyldyń 3 jeltoqsan aıynan beri Qazaqstanda «kóleńkedegi» 3,5 mlrd. teńgege tarta qarajat zańdastyrylǵan da jarııa etti. Onyń paıymynsha, bul aıta qoıarlyqtaı zor serpili emes. Degenmen, seń qozǵaldy. Sheteldegi shottarda jatqan qarjy elge qaıta bastady. Biraq, bul naýqan jaıynda adamdar áli qulaqtanbaǵan, sondyqtan, Úkimet zańdastyrý týraly aqparattardy keńinen taratýdy qolǵa almaq. «Qazirgi ýaqytta bizge tek durys túsindirý jumystaryn júrgizý qajet. Osy úderiske adamdardyń senimin arttyrý kerek. Biz oǵan keshendi kirisetin bolamyz. Jergilikti atqarýshy organdarmen, Ulttyq banktermen birlesip qolǵa alamyz. Túsindirý jumystaryna belsendi aralastyrý úshin, ekinshi deńgeıli banktermen de sóılesip jatyrmyz. Eń basty maqsat - durys ári belsendi túsindirý júrgizý», - dedi B.Sultanov.

N. Nazarbaev: Reformalardy kózboıaýshylyqqa aınaldyrýǵa jol berýge bolmaıdy

ASTANA. QazAqparat - Búgin QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Bes ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrý jóninde keńes ótkizdi, dep habarlaıdy Aqordanyń baspasóz qyzmeti.
Keńeske Premer-Mınıstr K.Másimov, Prezıdent Ákimshiliginiń Basshysy N.Nyǵmatýlın jáne Prezıdent Ákimshiligi Basshysynyń orynbasary B.Maılybaev qatysty.
Memleket basshysy elimiz ótken jyldy álemdik naryqtaǵy kúrdeli jaǵdaıǵa qaramastan, jaqsy ekonomıkalyq kórsetkishtermen aıaqtaǵanyn atap ótti.
Biz Bes ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrýdy bastaıtyn eń kúrdeli kezeńge keldik. Aýqymdy daıyndyq jumystary atqaryldy, tıisti qujattar qabyldandy. Prezıdent Ákimshiligi, Úkimet, árbir mınıstrlik jáne ákimdikter qoıylǵan mindetterdi naqty oryndaýǵa atsalysýy qajet. Jańǵyrtý jónindegi ulttyq komıssııa qyzmetin jalǵastyryp, meniń aldymda esep beretin bolady jáne barlyq baǵyttar boıynsha qandaı da bir bosańsýǵa jol bermeýi tıis, - dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Nursultan Nazarbaev reformalardyń ýaqtyly jáne tıimdi júzege asyrylýynyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
Memlekettik qyzmetti jetildirý jumysyn ortalyqta da, jergilikti jerlerde de júrgizý kerek. Zań ústemdigin qamtamasyz etý aıasynda sot júıesiniń ózi de ózgeristerge bastamashy bolýy qajet. Sonymen qatar, Patrıottyq akt qabyldaý josparlanyp otyr, onda halyq birligin, toleranttylyq pen senimdi odan ári nyǵaıtý jónindegi qyzmettiń negizgi baǵyttary kórsetiletin bolady. Sondaı-aq esep berýshi memleket qalyptastyrý mindetine sáıkes, barlyq deńgeıdegi atqarýshy bılik turaqty negizde halyqqa esep berip otyrýy tıis. Jalpy alǵanda, nátıjege basshylar jeke jaýapty bolady. Bul rette, reformalardy kózboıaýshylyqqa aınaldyrýǵa jol berýge bolmaıdy. Ózgeristerdi júzege asyrýǵa kedergi bolatyndar laýazymynan bosatylady, - dedi Memleket basshysy.
Qazaqstan Prezıdenti kezdesý qorytyndysy boıynsha birqatar naqty tapsyrma berdi.
BQO-da bıyl 47,4 mlrd. teńgege tórt jańa joba júzege asyrylmaq

ORAL. QazAqparat - Batys Qazaqstan oblysynda bıyl Indýstrııalandyrý kartasy aıasynda 47,4 mlrd. teńgege tórt jobany júzege asyrý kózdelýde.
BQO kásipkerlik jáne ındýstrıaldy-ınnovatsııalyq damý basqarmasynan túske málimetke qaraǵanda, sonyń nátıjesinde 204 jumys orny ashylmaqshy. Atap aıtqanda, 2016 jyly bótelkedegi aýyz sý óndirisi kesheni («Rodnık» fırmasy» JShS), qurǵaq salmaǵy 600 tonnaǵa deıingi jańa turpattaǵy keme shyǵarý isin damytý («Oral «Zenıt» zaýyty» AQ), «Eýro-5» ekologııalyq synyptaǵy benzın óndirý («Kondensat» AQ), usaq beton buıymdary zaýyty qurylysy («SpetsStroıServıs» JShS) jolǵa qoıylmaq.

Aıta keteıik, Indýstrııalandyrý kartasy aıasynda óńirde 327,2 mlrd. teńgege (2264 jumys orny) 40 joba júzege asyrylýda. Birinshi besjyldyqta sonyń 32 jobasy (257,9 mlrd. teńge, 1890 jumys orny) iske qosyldy. Qazirgi kezde 22 joba óziniń qýatynyń 70 paıyzdan astamyna, 5 joba 50 paıyzdan astamyna shyqsa, qalǵandary da kezeń-kezeńmen alǵa basýda. Ekinshi besjyldyqta 69,3 mlrd. teńgege 8 joba (374 jumys orny) júzege asyrylmaq.

2015 jyly 21,5 mlrd. teńgege 3 joba (115 jumys orny) qolǵa alyndy. Naqtyraq aıtqanda, Bókeı ordasy aýdany Saıqyn aýylynda «Jumaǵulova B.M.» jeke kásipkerligi sút ónimderin óndiretin tsehty salsa, Oralda Jáńgir han atyndaǵy Batys Qazaqstan agrarlyq-tehnıkalyq ýnıversıteti bazasynda «Akvamádenı tájirıbe-ónerkásiptik óndirisi oqý-ǵylymı kesheni» JShS qara ýyldyryq pen taýarly bekire etin óndiretin akvamádenı keshenin, Zelenov aýdany Beles aýylynda «Batys Paýer» JShS gaztýrbınaly elektr stansasynyń birinshi kezegin (100 MVt) iske qosty.

Úkimettiń 2016 jyly atqaratyn jańa qurylymdyq ekonomıkany qalyptastyrý saıasaty qandaı bolmaq?

ASTANA. QazAqparat - Tabaldyryqtan jańa attaǵan Meshin jyly qazaq úshin qaı jaǵynan alǵanda da erekshe bolǵaly tur. Eń aldymen eldiń ekonomıkalyq damý turǵysynan kelsek, bul jyly Qazaqstan DSU sekildi álemdik alpaýyt uıymnyń jańa múshesi retinde jańa quqyqtyq-saýdalyq rejımge kóshedi. Bul elimiz úshin tosyn túıtkilderge toly úlken tájirıbe. Onyń ústine álemdik daǵdarys daýyly, syrtqy ekonomıkalyq faktorlar elimizdiń damýyna óz órnegin salatyny da belgili. Sondyqtan da, jahandyq daǵdarystyń jańa jaǵdaılarynda ekonomıkalyq ósimdi quldyratpaý úshin atqarýshy bılikten burynǵydan da belsendilik talap etiletini de anyq.
Endeshe jańa kirgen Meshin jyly elimizdiń damýy úshin qaı jaǵynan alǵanda da asa mańyzdy jyl bolatyny sózsiz. Aıta keterligi, Memleket basshysy «Qazaqstan jańa jahandyq naqty ahýalda: ósý, reformalar, damý» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda jahandyq daǵdarystyń jańa jaǵdaılarynda Qazaqstan damýynyń strategııalyq baǵyttaryn aıqyndap bergen bolatyn. Eldiń damýyna kedergilerdi joıyp, jańa múmkindikterdi izdestirý jóninde de naqty mindetter qoıyldy. Sonyń aıasynda Qazaqstan 2016 jyldan bastap naqty iske asatyn reformalardyń zańdyq negizin qalady. ıAǵnı, bıyldan bastap uzaq merzimdi, orta merzimdi jáne taıaý perspektıvaǵa arnalǵan is-qımyl josparynyń ózegi retinde «Bes ınstıtýtsıonaldyq reformany iske asyrý jónindegi 100 naqty qadam» Ult jospary naqty kórinis ala bastaıdy.
Al, keshe ǵana esigin japqan Qoı jylynyń aıaqtalar tusynda Úkimet pen Ulttyq bank 2016-2018 jyldarǵa arnalǵan daǵdarysqa qarsy is-qımyl josparyn bekitken bolatyn. Prezıdent quptaǵan Daǵdarysqa qarsy basty baǵdarlama mańyzdy úsh baǵyttan turady, olar: Birinshiden - ekonomıkalyq ósim. Ekinshiden - ekonomıkanyń, qoǵam men memlekettiń turaqtylyǵyn qamtamasyz etetin reformalar. Úshinshiden - qoǵamnyń barlyq salalaryn úzdiksiz jańǵyrtý jolymen damytý. Tutastaı alǵanda el ekonomıkasyn odan ári damytý jónindegi mindetterdi iske asyrýda Úkimet pen Ulttyq Banktiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik turaqtylyqty qamtamasyz etý boıynsha 2016-2018 jyldarǵa arnalǵan Daǵdarysqa qarsy is-qımyl jospary mańyzdy jáne sheshýshi qadam bolyp tabylady. Daǵdarysqa qarsy jospar qarjy sektoryn turaqtandyrý, bıýdjet saıasatyn ońtaılandyrý, jekeshelendirý jáne ekonomıkalyq básekeni yntalandyrý, ınvestıtsııalyq jáne áleýmettik saıasat jónindegi sharalardy, sondaı-aq, 100 naqty qadam - Ult jospary sheńberinde reformalardy tereńdetý jónindegi sharalardy qamtyp otyr. Osyǵan baılanysty Elbasy tapsyrmalaryna sáıkes jańa qurylymdyq ekonomıkany qalyptastyrý úshin Úkimettiń aǵymdaǵy jyly atqaratyn sharalaryna toqtalýdy jón sanadyq.
Birinshi - qarjy sektoryn turaqtandyrý
Bul rette Ulttyq Bank pen Úkimettiń orta merzimdi perspektıvadaǵy negizgi maqsaty ınflıatsııany 2016-2017 jyldary 6-8 paıyzǵa deıin, 2018 jyly 5-7 paıyzǵa deıin, 2019 jyly 4-6 paıyzǵa deıin jáne 2020 jyly 3-4 paıyzǵa deıin tómendetý bolyp tabylady. Osyǵan oraı, 2016 jylǵy sáýirde bazalyq paıyzdyq mólsherlemeni ıkemdi ózgertý tetigi engiziletin bolady. Bul baǵa turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge jáne ınflıatsııa deńgeıin tómendetýge baǵyttalady. «Mundaı qadam aqsha-kredıt saıasaty operatsııalarynyń tıimdiligin arttyrýǵa jáne onyń aqsha naryǵynyń mólsherlemelerine yqpalyn kúsheıtýge múmkindik beredi. Sonymen qatar, Úkimet jumys istemeıtin kredıtter turǵysynan bank sektorynyń barlyq sýbektilerine júrgizilgen kúızelis-testileýdiń nátıjeleri boıynsha qarjy sektorynyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etý úshin 2016 jylǵy qyrkúıekke deıin olardy moıyndaý jáne esepten shyǵarý jónindegi sharalar qabyldanatyn bolady. Budan bólek, zeınetaqy jınaqtarynyń kiristiligin arttyrý maqsatynda 2016 jylǵy naýryzǵa deıin zeınetkerlik aktıvterdi ınvestıtsııalaý tásilderi qaıta qaralatyn bolady jáne 2016 jylǵy shildege deıin zeınetaqy qorlarynyń aktıvterin qazaqstandyq nemese sheteldik jekemenshik kompanııalardyń basqarýyna berý tetikteri ázirlenetin bolady. «2016 jyly Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory, Problemaly kredıtter qory jáne basqa da qarjy ınstıtýttary Ulttyq Banktiń baqylaýynan shyǵarylady», - dep túsindiredi Ulttyq ekonomıka mınıstri Erbolat Dosaev.
Onyń aıtýynsha, ekonomıkany dollarsyzdandyrý maqsatynda Ulttyq bank Úkimetpen birlesip ekonomıkany dollarsyzdandyrý jáne korporatıvtik qundy qaǵazdar naryǵyn damytýdy jáne bırjalyq saýdany teńgeleı qarjy quraldarymen yntalandyrýdy, el aýmaǵynda satylatyn taýarlar men kórsetiletin qyzmetterdiń baǵalaryn jáne olardyń jarnamasyndaǵy baǵalardy ulttyq valıýtamen ǵana belgileýdi jáne kórsetýdi qosa alǵanda, teńge quraldarynyń tartymdylyǵyn arttyrý jónindegi sharalar keshenin qabyldaıdy.

Ekinshi - bıýdjet saıasatyn ońtaılandyrý
Bul rette memlekettik shyǵystardy qatań únemdeý, olardyń tıimdiligin arttyrý jáne Ulttyq qordyń qarajatyn utymdy paıdalaný bıýdjet saıasatynyń negizgi maqsattaryna aınalady. Osyǵan baılanysty, 2016 jylǵy sáýirge deıin Ulttyq qor qarajatyn qalyptastyrý men paıdalanýdyń jańa tujyrymdamasynyń jáne Bıýdjet kodeksiniń jobalary jańa redaktsııada ázirlenetin bolady. Sonymen qatar, 2016 jylǵy naýryzǵa deıin Bıýdjet kodeksine qolma-qol aqsha tapshylyǵyn jabý úshin jergilikti atqarýshy organdardyń úsh jylǵa deıingi merzimge Úkimetten qaryz alýyn kózdeıtin tolyqtyrýlar engiziletin bolady. Budan bólek, 2017-2019 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjetti qalyptastyrý barysynda 2016 jylǵy sáýir-tamyzda tıimsiz shyǵystardy jáne jeke sektor qarjylandyrýy múmkin shyǵystardy alyp tastaý arqyly bıýdjet shyǵystaryn ońtaılandyra otyryp, respýblıkalyq jáne jergilikti bıýdjettik baǵdarlamalarǵa tolyq revızııa júrgiziledi.
Sondaı-aq, Úkimet bıýdjetten kúrdeli shyǵyndardy qarjylandyrýdyń servıstik modelin qoldaný múmkindigi úshin 2016 jylǵy naýryzǵa deıin úlgilik servıstik kelisimshartty ázirleýdi qamtıdy. Al salyq júıesin túbegeıli reformalaý maqsatynda qosylǵan qun salyǵynyń ornyna satýdan túsetin salyqty engizýdi, salyq rejımderin úsh deńgeıge deıin ońtaılandyrýdy, tıimsiz salyqtyq jeńildikterdi joıýdy, sondaı-aq salyq salasynyń ashyqtyǵy men salyqtyq ákimshilendirý tıimdiligin arttyrýdy kózdeıtin biriktirilgen Salyq jáne Keden kodeksiniń jobasy 2016 jylǵy 1 qyrkúıekke deıin Parlamentke engiziledi.

Úshinshi baǵyt - jekeshelendirý jáne ekonomıkalyq básekelestikti yntalandyrý
Aıta keterligi, Úkimet 2015 jyly 22 jeltoqsanda Yellow Pages Rules qaǵıdattaryna sáıkes aktsııalarynyń elý paıyzynan astamy memleketke tıesili zańdy tulǵalar júzege asyra alatyn qyzmet túrleriniń tizbesin bekitken bolatyn. «Básekelestik pen jeke kapıtaldy damytýdy yntalandyrý úshin 2016 jylǵy aqpanǵa deıin monopolııaǵa qarsy vedomstvonyń mártebesi men onyń jumys tártibin aıqyn reglamentteı otyryp, monopolııaǵa qarsy zańnamany Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymy standarttaryna sáıkestendirýdi kózdeıtin zań jobasy ázirlenetin bolady. Al 2017 jylǵy 1 qańtardan bastap ústem nemese monopolııalyq jaǵdaıǵa ıe Naryq sýbektileriniń memlekettik tizilimi joıylatyn bolady. Sonymen birge, 2016-2017 jyldary tabıǵı monopolııalardyń bazalyq sýbektileri shekti (uzaq merzimdi) tarıfter boıynsha jumysqa kóshiriledi», - deıdi Ulttyq ekonomıka mınıstri Erbolat Dosaev.
Onyń aıtýynsha, ekonomıkadaǵy memlekettiń rólin tómendetý jónindegi Memleket basshysynyń tapsyrmasyn oryndaý úshin memleket ıeliginen alý jáne jekeshelendirý boıynsha aýqymdy jumys júrgiziletin bolady. Aıta keterligi, Memleket basshysy memlekettik jáne kvazımemlekettik sektor obektilerin memleket ıeliginen alýdy jáne jekeshelendirýdi jandandyrýǵa baǵyttalǵan Zańǵa 4 jeltoqsanda qol qoıǵan bolatyn. Soǵan sáıkes, jekeshelendirýge, aktıvterdi ádil naryqtyq qunymen satýǵa, shekteýler alyp tastaldy, sondaı-aq qazaqstandyq jáne sheteldik ınvestorlardyń jekeshelendirýge barynsha kóp qatysýy úshin jaǵdaılar jasalyp otyr. Sonymen qatar, 2015 jylǵy 25 jeltoqsanda Úkimet jańa Jekeshelendirýdiń 2016 - 2020 jyldarǵa arnalǵan keshendi josparyn maquldap, sonyń sheńberinde tizbeler bekitilgen edi.
Jekeshelendirý saıasaty aıasynda 2016 jylǵy 1-shi toqsanda ıelikten shyǵarýǵa jatpaıtyn nysandardyń tizbesi qysqartylady jáne barlyq aktsıonerlerdiń kvazımemlekettik sektordyń ıelikten shyǵarylǵan aktıvterdi satyp alýǵa basym quqyqtaryn alyp tastaýdy kózdeıtin Zań jobasy ázirlenedi. Budan bólek, 2016 jylǵy qańtarda jekeshelendirý protsesin qoldaý jáne monıtoringileý úshin halyqaralyq konsýltanttardy tarta otyryp, Úkimet janynan arnaıy Jobalyq ofıs (Delivery unit) qurylatyn bolady. Sondaı-aq Biryńǵaı aqparattyq saıasat sheńberinde árbir naqty kásiporynnyń maqsatyn jiti sıpattaı otyryp, «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory», «QazAgro» jáne «Báıterek» aktsıonerlik qoǵam obektilerin qosa alǵanda jekeshelendirý boıynsha keń aýqymdy PR-kampanııa jospary ázirlenetin bolady.
«2016-2018 jyldary ishinde «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory» aktsıonerlik qoǵamyn ózgertý jalǵasady. Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes 2016 jylǵy jeltoqsanǵa deıin «Samuryq-Qazyna» ulttyq ál-aýqat qory» aktsıonerlik qoǵamy, «Báıterek» ulttyq basqarýshy holdıngi» aktsıonerlik qoǵamy, «QazAgro» ulttyq basqarýshy holdıngi» aktsıonerlik qoǵamy aktıvteri básekeli ortaǵa kóshkennen keıin, olardy shaǵyn holdıngter etip qaıta qurý boıynsha usynystar daıyndalatyn bolady. 2016 jylǵy mamyr aıyna deıin taldaýlar júrgizilip, onyń nátıjeleri, qajet bolǵan jaǵdaıda boıynsha zańdastyrý sharttary jáne onyń qatysýshylaryna kepildikterdi kúsheıtý boıynsha usynystar engiziletin bolady. Ońaltý jáne bankrottyqtyń, sondaı-aq tólem qabiletsizdigin retteýdiń jańa tetikterin iske asyrý maqsatynda 2016 jylǵy qańtarda tıisti Іs-qımyl jospary qabyldanatyn bolady jáne naýryzǵa deıin jeke tulǵalar bankrottyǵy ınstıtýtyn engizý boıynsha zań jobasynyń tujyrymdamasy ázirlenbek»,- deıdi mınıstr Erbolat Dosaev.
Túıindeı aıtqanda, Úkimet Daǵdarysqa qarsy is-qımyl jospary aıasynda alǵa qoıylǵan mindetterdi iske asyrý úshin naqty tetikterge kirispek. Úkimet bekitken josparmen qosa «Nurly jol» memlekettik ınfraqurylymdyq damý baǵdarlamasy, «Bes ınstıtýtsıonaldyq reformany iske asyrý jónindegi 100 naqty qadam» Ult josparyn iske asyrý eń aldymen jahandyq daǵdarys jaǵdaıyndaǵy syn-qaterlerdi eńserip, ekonomıkany odan ári damytýǵa jáne halqymyzdy áleýmettik jaǵynan qoldaýdy saqtap qalýǵa baǵyttalyp otyr. Osy tusta ekonomıkanyń syrtqy daǵdarystyq qubylystar áserine qaramastan, Elbasynyń tapsyrmasy boıynsha 2016 jylǵy 1 qańtardan bastap zeınetaqyǵa ındeksteý júrgizilip, járdemaqylar men stıpendııalar, densaýlyq saqtaý, bilim berý jáne áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy jumyskerlerdiń jalaqysy kóbeıtilip otyrǵanyn da atap ótýge bolady.

Bıyldan bastap kúshine engen DSU músheliginiń artyqshylyqtary qandaı?

ASTANA. QazAqparat - Ótken 2015 jyldyń Qazaqstan úshin basty jańalyqtarynyń biri - Dúnıejúzilik saýda uıymyna múshelikke qabyldanýy boldy. ıAǵnı, jańa kirgen 2016 jyldan bastap Qazaqstan jańa quqyqtyq-saýda rejımine kóshedi. 19 jylǵa jalǵasqan kelissózden soń Qazaqstan álemdik saýdanyń kórigin qyzdyratyn alpaýyt uıymnyń tolyqqandy 162-shi múshesi retinde byltyrǵy jeltoqsan aıynda resmı qabyldandy.
1996 jyly aıqyndalǵan syrtqy saıasattaǵy basymdyqqa 20 jyldan soń, ıaǵnı 2016 jyldyń 1 qańtarynan qol jetkizip otyrmyz. Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev kelissózderdiń sátti aıaqtalǵanyn tarıhı mańyzdy oqıǵa retinde baǵalap: «Elimiz asa mańyzdy taǵy bir tarıhı oqıǵa qarsańynda tur. Biz Dúnıejúzilik saýda uıymyna kirý jónindegi kelissózderdi tabysty aıaqtadyq. DSU-ǵa múshe bolý - kúlli Qazaqstannyń jemisi. Bul - elimizdiń jahandyq ekonomıkanyń bólinbes bólshegi retinde moıyndalýynyń aıǵaǵy» degen bolatyn.
Jalpy halyqaralyq saýda-sattyq máselesine keletin bolsaq, táýelsiz Qazaqstan óziniń ótken tarıhynda ashyq ekonomıkalyq saıasat ustanyp, sonyń nátıjesinde birqatar jetistikterge qol jetkizdi. Ekonomıkamyzdyń qurylymy da aıtarlyqtaı ózgeriske ushyrady. Qazaqstannyń jan basyna shaqqandaǵy Jalpy ishki ónimi de Ortalyq jáne Shyǵys Eýropa elderiniń deńgeıimen teńesti. Syrtqy saýda kólemi 120 mıllıard dollardan assa, Qazaqstan álemniń 185 memleketimen saýda-sattyqty jolǵa qoıǵan. Sonyń ishinde syrtqy saýda aınalymynyń 90 paıyzdan astamy da ózimiz jańa múshe bolyp otyrǵan DSU elderine tıesili eken. Budan bólek, Qazaqstan bıznesti órkendetý isine de belsene den qoıdy. Máselen, byltyrǵy jyly Qazaqstan álemdegi 189 el ekonomıkasy ishinde 41-shi pozıtsııaǵa ornyqty. «Doing Business» reıtınginde elimiz bıznestegi reformany meılinshe kóbirek júzege asyrǵan memleket retinde ataldy. Dúnıejúzilik bank Qazaqstanda júrgizilip otyrǵan reformalardyń bıznesti jaqsartqanyn atap ótedi. Osyndaı aýqymdy jumystar nátıjesinde Qazaqstan ınvestıtsııalar úshin eń qolaıly elderdiń biri retinde moıyndaldy.
Osyndaı jaǵdaıda DSU músheligine qabyldanyp, halyqaralyq erejelerge saı saýda jasaý elimizge ne beredi degen máselege toqtalsaq. Jalpy DSU-nyń basty ereksheligi - múshe memleketter ózderi jaýapkershilikke alǵan ortaq qaǵıdatty ustanyp, saýda-sattyqta birkelki tártipter bári úshin birdeı qoldanady. Bunyń memleketter, alpaýyt transulttyq kompanııalardan bastap qarapaıym halyq úshin de mańyzy zor. Óıtkeni, Uıym aıasynda saýda tetigi ajyratylyp, taýarlar belgilengen tártip sheńberinde erkin aınalady, sonyń nátıjesinde básekelestik kúsheıip, baǵa men sapada ozǵandar dúnıeniń sapyrylysqan saýdasynda «kirpish bolyp» qalana alady.
Sosyn DSU - elder arasyndaǵy erkin saýda men ashyqtyq qaǵıdattaryn basshylyqqa alatyn, múshe memleketteri arqyly halyqaralyq saýda erejelerin endirýge arnalǵan halyqaralyq uıym. Negizgi maqsaty biryńǵaı saýda júıesin qurý bolyp tabylatyn Uıym kópjaqty kelissózder boıynsha qatysýshy-memlekettermen ózara kelisilgen qaǵıdattardy basshylyqqa alyp, memleketterdiń bir-birimen ádiletti jáne erkin básekelestik shartynda saýda jasasýyn qoldaıdy hám soǵan jaǵdaı jasaıdy. Uıym sheńberinde ashyqtyq qaǵıdaty da qatań qaralady. Aıta keterligi, DSU erejeleri saıasattan tys, tek qana saýda-ekonomıkalyq múddeler men máselelerdi retteıdi. Onyń basty maqsaty qandaı da bir bolsyn nátıjelerge qol jetkizý emes, tek qana halyqaralyq saýdanyń jalpyǵa ortaq qaǵıdattaryn belgileý bolyp tabylady. Deklaratsııaǵa sáıkes DSU jumysy negizinen birqatar qaǵıdattarǵa arqa súıeıdi. Atap aıtqanda, olar, birinshi - jalpyǵa ortaq teń quqylyq. Bul rette DSU-nyń barlyq músheleri bir-birine saýdada neǵurlym qolaıly jaǵdaıdy usynýy tıis. Munyń ózi DSU-nyń bir múshesine berilgen preferentsııalar qalǵan barlyq múshelerine de ortaq ekendigin bildiredi. ıAǵnı, saýda-sattyqta «úlken kishi memleket» degen bolmaıdy, elderdiń bári teń qaǵıdatqa moıynsunady. Ekinshi - ózara árekettestik. Osy boıynsha ekijaqty saýdadaǵy shekteýdi azaıtý jónindegi barlyq áreket ekinshi taraptan da qoldaý taýyp, ózara árekettestikke aınalýy tıis. Úshinshiden, ashyqtyq nemese móldirlik. Buǵan sáıkes, DSU músheleri óziniń saýda erejelerin tolyqtaı jarııalaýy jáne onyń DSU-nyń basqa múshelerine berilgen aqparattar úshin jaýap beretin organdary bolýy tıis. Tórtinshi - qoldanystaǵy mindettemelerdi qurý. Bul rette múshe elderdiń saýda tarıfteri jónindegi mindettemelerin elderdiń bir-birimen ózara qarym-qatynasy emes, negizinen alǵanda, DSU-nyń basty organdary retteıdi. Al qandaı da bir eldiń naqty sektorynda saýda jaǵdaıdy nasharlatylatyn bolsa, osydan zardap shekken jaq basqa sektorlardan ózine ótemaqy talap ete alady. Besinshiden - qorǵanys «qaqpaqshalary». Buǵan sáıkes, keıbir jaǵdaılarda úkimet saýda shekteýlerin engize alady. DSU kelisimi onyń múshelerine tek qorshaǵan ortany qorǵaýda ǵana emes, sonymen qatar, adamdar densaýlyǵyn saqtaýda, janýarlar men ósimdikterdi qorǵaýda da sharalardy qoldanýǵa múmkindikter beredi.
Toq eteri DSU arqyly múshe memleketterde óndirilgen sapaly ári baǵasy básekelese alatyn taýar óz ıesin tabady. Sondyqtan da, jahandyq uıymnyń qataryna qosylǵan Qazaqstan úshin bul jol damýdyń dańǵyly ǵana emes, úlken synaqtar alańy ekeni belgili. Sondaı-aq, Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna umtylatyn ári álemniń ozyq otyz memleketiniń qataryna enýdi strategııa retinde aıqyndaǵan Qazaqstan úshin DSU aıasynda damý asa mańyzdy. Óıtkeni, ortaq saýda júıesindegi múmkindikter memleketterdiń belsendiligine ǵana emes, otandyq bıznestiń, qazaqstandyq óndiristiń básekelestigine kóbirek baılanysty, endeshe básekede bekem bolýy úshin eń aldymen sapa men baǵa kóńilden shyǵýy shart.
Al DSU-nyń Qazaqstan úshin artyqshylyqtary degen máselege kelsek, sarapshylar onyń birqatar basymdyqtaryn alǵa tartady. Máselen, Uıymǵa qosylý arqyly Qazaqstan sapyrylysqan saýdanyń naryǵyna enedi. ıAǵnı, elimizdegi shaǵyn jáne orta bıznes óz ónimderin álemdik rynokqa eshbir kedergisiz shyǵarýǵa múmkindik alady. Árıne, baǵa men sapa jaǵynan básekede ozyq bolatyn taýarlarǵa esh kedergi bolmaıdy. Osylaısha, qazaqstandyq kásipkerler jahandyq saýda naryǵyna ótedi. Bul úshin Uıymnyń basqa músheleri óz elderinde qazaqstandyq taýarlarǵa da birdeı kepildikter beredi.
Ekinshi mańyzdy másele - Uıymǵa múshe bolǵan Qazaqstan úshin ekonomıkaǵa sheteldik ınvestıtsııany kóptep tartý múmkindigi qamtamasyz etiledi. Aıta keterligi, sońǵy on jylda Qazaqstan 208 mıllıard dollardan astam sheteldik ınvestıtsııa tartqan. Tek 2014 jyldyń ózinde ǵana elimizdiń ekonomıkasyna kelgen tikeleı shetel ınvestıtsııasy 23,9 mıllıard teńgeni qurap otyr. ıAǵnı, tutastaı alǵanda elimizde sońǵy jyldary ınvestıtsııalardyń turaqty ósimi tirkelip keledi. Al DSU-ǵa múshelik elimiz úshin ınvestorlar tartymdylyǵy turǵysynan qosymsha kúsh bolmaq. Sheteldik syrtqy kapıtaldyń kóptep kelýinen bolatyn elimiz úshin artyqshylyqtar aıtpasa da túsinikti. Bul ǵana emes, Qazaqstannyń ınvestorlary da DSU múshe memleketterine emin-erkin kire alady. Sonymen qatar, álemdik saýda rejımindegi alys-beris pen sapyrylys barysynda týyndaıtyn daý-damaılar da halyqaralyq moıyndalǵan sapada sheshimin tabady. ıAǵnı, Qazaqstan saýda salasynda daýlardy sheshýdiń álemdik tájirıbesine qadam jasaıdy degen sóz. Elimizde aldaǵy ýaqytta «Astana Halyqaralyq qarjy ortalyǵy» qurylatynyn, óńirdegi ıslamdyq qarjylandyrýdyń habyna aınalý múddesin eskersek, ondaı tájirıbeniń qazirden bolýy asa mańyzdy.
Osynyń bári tutastaı memleket úshin mańyzdy. Al qarapaıym halyqqa kelsek, el arzan ári sapaly taýarlarmen tutynýǵa qol jetkizedi. Sonyń ishinde eldegi uıaly baılanys operatorlaryna qatysty másele birinshi kezekte ózgeriske ushyraıtyny aıtylady. ıAǵnı, uıaly baılanys pen ınternet birshama arzandaıtyny, qoljetimdi bola túsetini kózdeledi. Osyǵan baılanysty telekommýnıkatsııa qyzmetteri sektory yryqtandyrylady. Aıta keterligi, búgingi kúni qalaaralyq jáne halyqaralyq baılanys qyzmetterin jetkizýshi kompanııalarǵa sheteldik kapıtaldyń qatysýyna shekteýler bar, ıaǵnı qatystyrylatyn sheteldik kapıtaldyń mólsheri 49 paıyzdan aspaýy shart. Alaıda, bundaı shekteýler Qazaqstan DSU-ǵa ótkennen keıingi aldaǵy 2,5 jylda joıylady. Tek ulttyq qaýipsizdik turǵysynan «Qazaqtelekom» AQ-qa ǵana bundaı shara qarastyrylmaıdy. Sosyn sheteldik bankter endi bes jyldan keıin ózderiniń fılıaldaryn Qazaqstanda ashýǵa múmkindik alatyn bolady. Tutastaı alǵanda bul halyq úshin jaǵymdy qubylys bolmaq. Óıtkeni, sheteldik qyzmet kórsetýshi kompanııalardyń naryqqa enýi básekelestikti arttyrady, sáıkesinshe baǵa da arzandap, sapa jaqsarmaq. Kedendik alymsyz elge enetin taýarlarǵa, básekelestik arqasynda sapaly ónimderge suranys arta túsedi. Bul rette DSU Bas dırektory Roberto Azevedonyń: «Uıymǵa kirýdiń artyqshylyqtary - jańa jumys oryndaryn ashý, halyqtyń tabysyn arttyrý, turmys deńgeıin jaqsartý. Bul - sizderdiń sońǵy jyldary qol jetkizgen jetistikterińiz ben jumsaǵan kúsh-jigerlerińizdiń moıyndalýy. Bul - reformalardyń keshendi baǵdarlamasynyń qısyndy nátıjesi, Qazaqstannyń bıznes úshin ashyq ekeni týraly búkil álemge joldaýy» degeni de eske túsedi. Shyndyǵynda, Qazaqstannyń Dúnıejúzilik saýda uıymyna enýi bıylǵy jyldyń ǵana emes tutastaı el tarıhyndaǵy asa mańyzdy oqıǵalardyń, eleýli ótkelderdiń biri bolmaq. Óıtkeni, DSU arqyly Qazaqstan álemdik saýdanyń elıtasyna enedi degen sóz.

N.Nazarbaev: Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol

ASTANA. QazAqparat - Aqorda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasyn jarııalady.
2016 jyldyń 1 qańtarynan «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» - Ult josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastaldy.
Memleketti, ekonomıka men qoǵamdy damytý úshin qaǵıdatty jańa quqyqtyq orta qalyptastyratyn 59 zań kúshine endi.
Bizge tarıhymyzdaǵy buryn-sońdy bolmaǵan aýqymdaǵy ulttyq zańnamaǵa ózgeristerdi baǵamdaý mańyzdy. Onyń ústine, olar bizdiń qazaqstandyq armanymyz - HHІ ǵasyrda kóshbasshy otyz ulttyń biri bolýǵa qol jetkizýimizge jol ashady.
Ár urpaqtyń óz armany bar, olarda tek jeke jáne otbasylyq ıgilikterge ǵana umtylys kórinis tappaıdy.
Olarda qashanda týǵan jerge degen súıispenshilik sezimi, óz halqy men Otanynyń baqyty týraly ańsar aıqyn kórinedi.
Ata-babalarymyzdyń kóptegen urpaqtary úshin Qazaqstannyń Táýelsizdigi asyl arman bolyp keldi.
Biz olardyń azat jáne táýelsiz Otandy ańsaǵan kóp ǵasyrlyq qııaldaryn is júzine asyrdyq.
Biz, qazirgi qazaqstandyqtar úshin Táýelsizdik kópetnosty qoǵamymyzdyń naqty joǵary ómirlik qundylyǵyna aınaldy.
Biz osydan bar-joǵy shırek ǵasyr buryn ǵana barlyq aqyl-oıymyz ben júregimizdi baýrap alǵan kóptegen oı-nıetterimizge qol jetkizdik.
Biz Qazaqstan Respýblıkasynyń egemendigi Konstıtýtsııa men zańdardyń berik arqaýy men halyq múddesine qyzmet etetin memlekettik apparattyń kásibı jáne negizdi is-qımylyna arqa súıeýin qamtamasyz ettik.
Ony Qazaqstan ekonomıkasynyń naqty tabystarymen, ulttyq baılyqtyń jáne halyq ıgiliginiń ósimimen nyǵaıa túsetin ettik.
Táýelsizdigimizdiń joǵary halyqaralyq bedelmen jáne ulttyq qaýipsizdiktiń tıimdi júıesimen senimdi qorǵalýyn qamtamasyz ettik.
Biz óz jerimiz ben onyń baılyǵynyń uqypty ıesi bolýǵa úırenýdemiz, jańa tehnologııalardy meńgerip, tarıhymyzda eshqashan bolyp kórmegen óndiristik qýattar men ekonomıkanyń tutas salalaryn iske qosýdamyz.
Jáne eń bastysy - biz jańasha armandaýdy, Táýelsiz Qazaqstanymyz bir bólshegi bolyp otyrǵan jahandyq álemdegi qıyndyqtarǵa qaramastan, el men qoǵamdy damytýda naqty mindetter qoıýdy jáne olardy sheshýdi úırendik.

Jańa qazaqstandyq arman
Biz Táýelsizdiktiń 25-shi jyldyǵyna jańa qazaqstandyq armanmen aıaq bastyq, onyń basty maqsaty júzege asyrylyp jatqan «2050» Strategııasymen bara-bar.
HHІ ǵasyrdyń ortasyna qaraı biz Qazaqstannyń álemdegi asa damyǵan 30 memlekettiń qataryna qosylýyna qol jetkizýdi josparlap otyrmyz.
Bul 2015 jyldyń sáýirinde ótip, qazaqstandyqtardyń absolıýtti kópshiligi qoldaý kórsetken kezekten tys prezıdenttik saılaý barysynda paıda bolǵan búkilhalyqtyq armanǵa aınaldy.
Shyn máninde, osy búkilhalyqtyq senim kepili bizdiń Bolashaǵy Birtutas Ult týyndaýyndaǵy tarıhı akt boldy.
Biz ózimizdiń jańa armanymyzǵa qaraı jaqyndaýdy Bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam - Ult josparyn jasaýdan bastadyq.
Osy jańǵyrtýlarǵa sheshýshi ról berilip otyr. Olar Qazaqstandy, onyń ekonomıkasyn, memleket pen qoǵamdy ózgertetin tarıhı mindetter keshenin sheshýge dańǵyl jol salady.
Olar planetadaǵy asa damyǵan memleketterdi biriktiretin Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń standarttaryna sáıkes keletin eldi damytý, ekonomıkalyq ósim men barlyq qazaqstandyqtardyń ómirin jaqsartý úshin jańa laıyqty jaǵdaılar qalyptastyrady.
Bizdiń Qazaqstanymyz serpindirek, laıyqtyraq, senimdirek jáne dáýlettirek bolady.
2015 jyldyń birneshe aıynyń ishinde ǵana Bes ınstıtýttyq reformanyń bastalýyn zańnamalyq jáne uıymdastyrý turǵysynan qamtamasyz etý boıynsha orasan zor jumys atqaryldy.
Bul jumys meniń Jarlyǵym boıynsha qurylǵan Jańǵyrtýlar jónindegi ulttyq komıssııanyń basshylyǵymen júrgizildi.
Men birqatar keńes ótkizip, sarapshylarmen, saıasatkerlermen, bıznes jáne qarjy uıymdarynyń basshylarymen áńgimelestim.
Halyqaralyq saparlarym men kezdesýlerim sheńberinde men ózimniń áriptesterimmen - ózge elderdiń memleket jáne úkimet basshylarymen talaı ret keńestim.
Tutastaı alǵanda, meniń Qazaqstandy tereńdete jańǵyrtý jónindegi oı-nıetime barlyq taraptan jan-jaqty qoldaý kórsetildi.
Áleýmettik saýaldamalar da Ult josparynyń barlyq bes reformasyna turaqty joǵary qoldaý kórsetilip kele jatqanyn aıǵaqtap berip otyr. Qazaqstandyqtar reformalardyń ýaqtyly jáne kókeıkesti ekenimen biraýyzdan kelisedi.
Qazirdiń ózinde barlyq qajetti zańdar qabyldandy jáne zańdyq kúshine endi.
Parlament pen Úkimet jumysynyń úılesimdiligin erekshe atap ótkim keledi. Óte qysqa merzimde júzege asyrylǵan zańnamalyq jumystardyń osyndaı qarqyny men sapasy buǵan deıin Qazaqstanda bolyp kórgen emes.
Bul - bizdiń parlamenttik modelimizdiń jáne memlekettik bıliktiń ókiletti jáne atqarýshy tarmaqtarynyń ózara is-qımyl júıesiniń joǵary tıimdiliginiń aıǵaǵy.
Ult josparyn oryndaý boıynsha praktıkalyq jumystar jańa múmkindikter men álemdik damýdaǵy yqtımal táýekelderdi esepke ala otyryp, ózgermeli jahandyq jaǵdaılarǵa tolyq sáıkes túzilip jatqanyn kórý mańyzdy.
Bul týraly meniń 2015 jyldyń 30 qarashasyndaǵy Qazaqstan halqyna Joldaýymda egjeı-tegjeıli baıan etilgen.
Bes ınstıtýttyq reforma Qazaqstan ekonomıkasy jahandyq ekonomıkalyq qıyndyqtardyń kúshti yqpalyn sezinip otyrǵan qazirgi kezeńde erekshe mańyzdy.
Biz olardy ekonomıkalyq ósimniń senimdi qarqynyn qalpyna keltirý men búkil halyqqa berik áleýmettik kepildikterdi qamtamasyz etýge baǵyttalǵan memlekettiń daǵdarysqa qarsy keń aýqymdy sharalarynyń basty quramdasy retinde qarastyramyz.
Qazaqstannyń damýdyń joǵary álemdik standarttaryna qol jetkizýine yqpal etetin jańa qazaqstandyq zańnamalar qazirdiń ózinde jumys isteı bastady.
Sondyqtan qazir qazaqstandyqtardyń olar týraly tek bilip qana qoımaı, sondaı-aq, olardyń praktıkalyq ómirde, ekonomıkalyq qyzmette nemese qoǵamdyq qatynastarda beretin jańa múmkindikterin qoldanýlary mańyzdy.
Barshanyń boıynda quqyqtyq jańalyqtar negizinde memlekettik basqarý men quqyq tártibiniń júıesi qalaı aýysatyny jaıynda barynsha tolyq túsinik bolýy tıis. Jańa jaǵdaılarda bıznesti qalaı damytýǵa nemese memlekettik emes sektordyń qyzmetin qandaı perspektıvaly baǵyttarda belsendi etýge bolady degen sııaqty.
Osynyń bári, tutastaı alǵanda, turǵyndardyń báriniń ekonomıkalyq jáne azamattyq belsendilikterin arttyrýǵa qýatty serpin beretin bolady.
Osynyń arqasynda biz ózimizdiń qazaqstandyq armanymyzǵa qaraı sekiris jasap, HHІ ǵasyrdyń ortasyndaǵy basty maqsatymyzǵa jaqyndaı túsetin bolamyz.
Bes reformanyń árqaısysy boıynsha is-qımyldyń jol kartasy jasalǵan jáne biz olardy dáıektilikpen júzege asyramyz.

Memleketti kásibılendirý
Bizdiń birinshi reformamyz «Memlekettik qyzmet týraly» jańa Zań negizinde memlekettik apparattyń tıimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan.
Memlekettik qyzmettiń reformasyn biz alǵashqy zańnamalyq akt - Prezıdenttiń «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy memlekettik qyzmet týraly» zań kúshi bar Jarlyǵy qabyldanýynyń 20 jyldyǵy tusynda júzege asyra bastaýymyzdyń nyshandyq máni bar.
1995 jyldyń jeltoqsanynda bul qujat tek Qazaqstan úshin ǵana emes, sondaı-aq, búkil TMD keńistigi úshin ınnovatsııa bolǵanyn atap ótý mańyzdy.
Biz barlyq postkeńestik elderdiń ishinde alǵash bolyp memlekettik qyzmetshilerdiń jańa kadrlyq korpýsyn konkýrs jáne merıtokratııa qaǵıdattary arqyly qalyptastyrýǵa kiristik.
Qazir qazaqstandyq memlekettik qyzmetti damytýdyń jańa kezeńi bastaý aldy.
Meniń Jarlyǵymmen Memlekettik qyzmet isteri jónindegi mınıstrlik, onyń qurylymynda - Jemqorlyqqa qarsy is-qımyldyń ulttyq bıýrosy quryldy.
Osylaısha, tek memlekettik qyzmet júıesi ǵana emes, sondaı-aq, jemqorlyqqa qarsy is-qımyl tanytatyn, ıaǵnı jemqorlyq kórinisteriniń barynsha aldyn alýǵa baǵdarlanǵan júıe de jańǵyrtylyp otyr.
Bul jerde jemqorlyqpen kúrestiń ózi barynsha dáıekti bola túsedi jáne júıeli sıpatqa ıe bolady.
Mine, jemqorlyqqa qarsy is-qımyl týraly jańa zań osyndaı ustanymdarǵa negizdelse, onyń ózi halyqaralyq standarttarǵa baǵdarlanǵan jáne jańa jyldan bastap kúshine endi.
Jemqorlyqqa qarsy jańa zańnamamen ózara baılanysta jáne sonymen qatarlasa qabyldanǵan memlekettik qyzmet týraly jańa zań memlekettik qyzmettiń jańartylǵan modeliniń negizgi sheńberlerin jáne memleketti basqarýdyń barlyq júıesiniń tıimdiligin kúsheıtý boıynsha odan arǵy is-qımyldardyń ret-tártibin aıqyndaıdy.
Birinshiden, ákimshilik memlekettik qyzmetshiniń mansaby onyń biliktiligi jáne jınaqtaǵan tájirıbesi esepke alyna otyryp quralady.
Mansaptyq satynyń ár baspaldaǵynda ol óziniń kásibı jaramdylyǵyn dáleldep otyrýǵa tıis bolady.
Jańa zańǵa birqatar qaǵıdatty normalar engizilgen.
Memlekettik qyzmetke ornalasý tek keshendi irikteý men jumysty tek tómengi laýazymdardan bastaýdyń nátıjeleri boıynsha múmkin bolady.
Jumys tájirıbesi memlekettik qyzmetshiniń mansaptyq ilgerileýiniń basty sharty bolady jáne munda da tek konkýrstyq negizde júzege asyrylady.
Sondaı-aq, jekelegen memlekettik qyzmetshiler rotatsııalarynyń múmkindigi kólbeýinen jáne tiginen olardy qyzmettik baspanamen qamtamasyz ete otyryp qarastyrylǵan.
Ekinshiden, memlekettik qyzmetke ashyq konkýrs arqyly jáne Kadr saıasaty jónindegi ulttyq komıssııanyń sheshimi boıynsha kelisimsharttyq negizde memlekettik emes sektordaǵy basqarýshylar qatarynan azamattar jáne sheteldik menedjerler tartyla alady.
Úshinshiden, memlekettik qyzmetshige eńbekaqy tóleýdiń jańa júıesi onyń biliktiligi men atqaratyn jumysynyń sıpatyna, kólemi men nátıjesine baılanysty zań turǵysynan bekitiledi. Asa nátıjeli qyzmet úshin bonýstar tóleý qarastyrylǵan.
Mundaı júıeni 2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap engizý josparlanyp otyr.
Bul jerde 2016 jyly búginde «B» korpýsyna kiretin memlekettik qyzmetshilerdiń eńbekaqysy joǵarylaıtynyn aıta ketý kerek.
Tórtinshiden, zańda saıası memlekettik qyzmetshiler aýysqan kezde memlekettik apparattyń avtonomdyǵy men turaqtylyǵy qaǵıdaty naqty jazylǵan.
Mınıstrler men ortalyq atqarýshy organdardyń jaýapty hatshylarynyń ókilettikteri egjeı-tegjeıli dáldep ajyratylǵan.
Besinshiden, sheneýnikter ortasynda etıkalyq normalardy buzýǵa ákeletin jáne jemqorlyq qubylystar týyndatatyn jaǵdaılardyń aldyn alý boıynsha qatań sharalar qarastyrylǵan.
Memlekettik qyzmetshilerdiń jumys pen turmystaǵy júris-turysynyń qalyptary reglamenttelgen Memlekettik qyzmetshilerdiń jańa etıkalyq kodeksi jasaldy.
Sondaı-aq, jańa ınstıtýt - etıka boıynsha ókiletti ókilder ınstıtýtyn qurý kózdelip otyr. Olar azamattar men memlekettik qyzmetshilerge keńes berip, olardyń quqyqtaryn qorǵaýdy qamtamasyz etetin bolady.
Altynshydan, memlekettik qyzmet týraly jańa zańnyń mańyzdy qyry onyń arqaýlyq normalarynyń quqyq qorǵaý organdaryna da qatysty bolatynymen baılanysty.
Bul jerde quqyq qorǵaý organdaryndaǵy qyzmettiń ereksheligi qoldanystaǵy «Quqyq qorǵaý qyzmeti týraly» Zańda eskerilgen.
Jetinshiden, jańa zań negizinde jáne eńbekke aqy tóleýdiń jańa júıesi engizilgennen keıin «B» korpýsynyń ákimshilik memlekettik qyzmetshilerin jańa biliktilik talaptaryna sáıkestigi boıynsha keshendi attestattaýdan ótkizý josparlanǵan.
Attestattaý kezeńinde memlekettik qyzmetke ornalasýǵa konkýrstar ótkizýge moratorıı jarııalanatyn bolady.
Qyzmetshilerdiń biliktiligin 3 jylda bir retten kem bolmaıtyndaı etip mindetti arttyryp otyrý zań turǵysynan bekitiledi.
Tutastaı alǵanda, memlekettik qyzmetti jańǵyrtýdyń negizgi qyrlary osyndaı.
Men ony Qazaqstandaǵy barlyq jańǵyrtý úderisi oı-nıeti tabysynyń sheshýshi tetigi retinde qarastyramyn.

Quqyq tártibi jáne zańdylyq
Ekinshi reformanyń máni táýelsiz sot tóreligi men Qazaqstannyń búkil quqyq qorǵaý júıesiniń tek qana azamattardyń quqyqtary men bostandyqtaryn qamtamasyz etýge, zańdardy qatań oryndaýǵa jáne quqyq tártibin nyǵaıtýǵa baǵyttalýy tıistiginde.
Ony zańnamalyq turǵydan qamtamasyz etý aıasynda jańa Azamattyq is júrgizý kodeksi men jańa «Joǵary Sot Keńesi týraly» Zań qabyldandy. «Sot júıesi jáne sýdıalardyń mártebesi týraly» Konstıtýtsııalyq zańǵa, Qylmystyq-is júrgizý kodeksine jáne Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekske qajetti ózgerister engizildi.
Bárinen buryn, jańartylǵan zańnamalar qoǵamnyń sot júıesine senimin arttyrýǵa yqpal etetin bolady. Ádildik naq sotta saltanat quratyny belgili.
Qazaqstan sottaryn reformalaýdaǵy temirqazyq másele - sapaly sýdıalar korpýsyn jasaqtaý.
Sýdıalyqqa kandıdattardy irikteýdiń qatań tetigi men olarǵa qoıylatyn joǵary biliktilik talaptary zań turǵysynan qarastyrylǵan.
Sot tóreligin úlken ómirlik tájirıbesi bar jáne joǵary moraldyq ustanymdarǵa ıe eń laıyqty ári barynsha daıyndalǵan kásibı sheberler júzege asyrýlary tıis.
Sýdıalardy irikteý men taǵaıyndaý úderisteri qoǵam úshin móldir jáne ashyq bolady.
Osymen baılanysty óziniń apparaty bar, quramy men ókilettiligi keńeıtilgen avtonomdy memlekettik mekemege aınalatyn Joǵary Sot Keńesi túbegeıli reformalandy.
Sot reformasynyń mańyzdy qyry - sot tóreliginiń bes satyly júıesinen úsh býyndy júıesine ótý.
Tek birinshi, apellıatsııalyq jáne kassatsııalyq ınstantsııalar qalady. Bul jerde kóp is qaralatyn birinshi jáne apellıatsııalyq ınstantsııalar sottarynyń rólderi aıtarlyqtaı kúsheıtiletin bolady. Mundaı qadam sottyq áýre-sarsańnyń aldyn alyp, sot sheshimin qabyldaýdyń merzimin qysqartady.
Qazaqstandaǵy sot tóreligi azamattardyń jeke ómiriniń qupııalyǵyna kepil quqyn esepke ala kelgende barynsha ashyq bola túsedi.
Sot zaldary sot isterin aýdıo jáne vıdeojazýdyń apparatýralarymen jaraqtandyrylady jáne jazbalardy qandaı da bir toqtatýǵa nemese redaktsııalaýǵa múmkindik berilmeıdi.
Bul sýdıalardy jáne sot májilisine basqa da qatysýshylardy tártipke shaqyrady, sot protsesi men sot qabyldaǵan sheshimniń obektıvtiligin qamtamasyz etedi.
Sot júıesin reformalaý sheńberinde birqatar ınstıtýttyq sheshimder jumys isteı bastaıdy.
Birinshiden, Joǵarǵy Sot janyndaǵy Sot jıýrıi túbegeıli qaıta qurylady.
Sot jıýrıi azamattardyń sýdıalardyń is-áreketine jáne sýdıalyq korpýs ókilderiniń qabyldanady dep kútilip otyrǵan Etıkalyq kodeksti buzý jaǵdaılaryna baılanysty aryz-shaǵymdaryn qaraıtyn bolady.
Ekinshiden, Joǵarǵy Sot janynan daýlardy, onyń ishinde, iri ınvestorlar qatysatyn daýlardy qaraý úshin mamandandyrylǵan alqa qurylatyn bolady.
Onyń sheńberinde shetel ınvestorlarynyń quqyn ózderinde týyndaǵan quqyqtyq daýlar boıynsha sapaly ári ádil sheshý júzege asyrylady.
Úshinshiden, qylmystyq is júrgizý sheńberinde sottarda, onyń ishinde sotqa deıingi kezeńde, aıyptaý men qorǵaý arasynda teńgerim qamtamasyz etiletin bolýy tıis.
Buǵan adamnyń konstıtýtsııalyq quqy men bostandyǵyn shekteıtin tergeý sýdıasynyń barlyq tergeý áreketin sanktsııalaý boıynsha ókilettilikterin odan ári qaraı keńeıtý esebinen qol jetkiziletin bolady.
Tórtinshiden, qazaqstandyq sottardyń tóraǵalary - quqy teńderdiń ishindegi joly keńderi ekenin umytpaý mańyzdy.
Sondyqtan olardyń tarapynan basqa sýdıalar qabyldaıtyn sheshimge yqpal etý múmkindigi múldem bolmaıdy.
Besinshiden, memlekettik sot oryndaýshylaryn kezeń-kezeńimen qysqartý arqyly jeke sot oryndaýshylarynyń ınstıtýty odan ári damytylady.
Sot júıesiniń táýelsizdigin nyǵaıtatyn sharalardyń mańyzy erekshe.
Meniń tapsyrmam boıynsha búginde qurmetti zeınetke shyqqan sýdıalardy zeınetaqylyq qamtamasyz etý boıynsha barlyq máselelerin sheshýdi qarastyratyn zań qabyldanǵany belgili. Bul sýdıalarǵa bar kúsh-jigerin sot tóreligin barynsha obektıvti atqarýǵa aýdarý múmkindigin beredi.
Budan bólek, bizge barlyq quqyq qorǵaý organdarynyń jáne bárinen buryn polıtsııanyń adamdardyń múddesi men quqyqtyq tártipti nyǵaıtý qyzmetinde turýyna qol jetkizýimiz qajet.
Bul úshin jergilikti bılik organdary men jergilikti qoǵamdastyqtarǵa esep beretin jergilikti polıtsııa qyzmeti qurylady. Osyndaı qyzmet tutastaı Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna múshe birqatar elderde ózin jaqsy tanytty.
Jergilikti polıtsııa qyzmetiniń qaraýyna qoǵamdyq tártip kúzeti, turmystyq qylmysqa qarsy turý, jol qaýipsizdigin qamtamasyz etý men usaq quqyq buzýshylyqtarǵa atymen tózbeýshilik máseleleri berilip otyr.
Osy jańalyqtar jańa zańnamada kórinis tapqan. Onda, sondaı-aq, azamattardyń etıkalyq normalardy buzǵan polıtsııalardyń ústinen túsirgen aryz-shaǵymdaryn qaraıtyn qoǵamdyq keńester men ózge de konsýltatıvtik-keńestik organdar júıesin qurý qarastyrylǵan.
Sondaı-aq, «Qylmystyq quqyq buzýshylyq kartasy» ınternet-portaly qurylatyn bolady. Mundaı tetik álemniń birqatar elderinde tabysty qoldanylyp keledi. Osy veb-resýrsqa eldegi barlyq qylmystyq quqyq buzýshylyqtar jedel engiziledi. Bul jurtshylyqtyń quqyq qorǵaý organdary jumysynyń tıimdiligin baqylaýyna múmkindik beredi.
Penıtentsıarlyq júıeni jaqsartý kókeıkesti másele bolyp tabylady. Bul jumys memlekettik-jekemenshik áriptestigin damytý sheńberinde júrgizilýi tıis.
Shetelderdiń tabysty tájirıbeleri jeke sektordy penıtentsıarlyq mekemelerdi salý men paıdalanýǵa tartý jónindegi sharalardy júzege asyrýdyń negizi bolýy tıis.
Sondaı-aq, buǵan deıin zańnan attap, sonysy úshin jazasyn ótegen adamdarǵa kómek kórsetý men yqpal etý mańyzdy.
Bul úshin áleýmettik ońaltý keshendi damytylyp, jazasyn ótep jatqan azamattar úshin arnaıy áleýmettik qyzmet kórsetý standarttary engiziletin bolady.
Tutastaı alǵanda, Qazaqstanda quqyqtyq memlekettiń ornyqtyrylýy - birtutas jańǵyrtý úderisi aıasynda sheshilip jatqan bizdiń konstıtýtsııalyq mindetimiz. Belgilengen sharalar men qadamdardy júzege asyrý azamattardyń, sondaı-aq, shetel ınvestorlarynyń ulttyq sot jáne quqyq qorǵaý júıesine senimin arttyryp, tutastaı alǵanda, elimizdegi bıznes-ahýaldy jaqsartady.

Bıýrokrattyq shyǵynsyz ekonomıkaǵa qadam basý
Aýqymdy jumys úshinshi reformatorlyq baǵytqa - ındýstrııalandyrý men ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý boıynsha jańǵyrtýlar keshenimen baılanysty.
Bizdiń uzaq merzimdi ustanymymyz ekonomıka qyzmetindegi tranzaktsııalyq shyǵyndardy udaıy qysqartý bolýy tıis.
Olardyń kólemi, eń aldymen, memlekettik ınstıtýttardyń qalaı jumys isteıtinine baılanysty.
Salyqtyq jáne kedendik ákimshilik júrgizýdi jaqsartýǵa baǵyttalǵan sharalar zor mańyzǵa ıe bolady.
Birinshiden, bul arada áńgime salyqtyq jáne kedendik júıelerdi kiriktirý týraly bolyp otyr.
Birte-birte elektrondy pishimge kóshiriletin taýarly-kóliktik júkqujat baqylaýy engiziledi. Sondaı-aq, qujattardyń sáıkestendirilýi pishini negizinde salyqtyq jáne kedendik tekserýler resimi ońtaılandyrylady.
Tekserýlerge shaǵym berý resimi birtutastandyrylady.
Ekinshiden, tabys pen múlikti jalpyǵa ortaq deklaratsııalaýǵa kezeń-kezeńimen kóshý qarastyrylady.
2017 jyly deklaratsııalardy memlekettik kásiporyndar men mekemelerdiń, ulttyq kompanııalardyń qyzmetkerleri - bul shamamen 1,7 mıllıon adam - usynatyn bolady. 2020 jyldan bastap jalpyǵa ortaq deklaratsııalaýmen barlyq jeke tulǵalar qamtylady.
Úshinshiden, salyqtyq ákimshilik júrgizýdi ońaılatý maqsatynda qosymsha qun salyǵynyń ornyna satýǵa salyq engizýdiń oryndylyǵy máselesi qarastyrylyp jatyr.
Tórtinshiden, qoldanystaǵy salyqtyq rejimderdi ońtaılandyrý josparlanyp otyr, onda 2017 jyldan salyqtyq kirister men shyǵystardyń esebi mindetti túrde engiziletin bolady. Bul kóleńkeli ekonomıkanyń deńgeıin tómendetýge múmkindik beredi.
EYDU elderiniń tájirıbesi kórsetip otyrǵandaı, tabysty jumys istep turǵan ekonomıkanyń mańyzdy qaǵıdaty memlekettiń shaǵyn jáne orta kásipkerlikti qoldaýy, ony qorǵaýdyń tıisti deńgeıin qamtamasyz etý bolyp tabylady. Bul jaılar bıznestiń ońaltylýy men bankrottyǵynyń jańǵyrtylǵan quqyqtyq qyrlary bar Kásipkerlik kodeksinde kórinis tapqan.
Bıznesti qorǵaý men kásipkerlerge quqyqtyq kómek kórsetýdiń ortalyq tetigi bolýy tıis bıznes-ombýdsmen ınstıtýty nyǵaıyp keledi. Onyń qyzmetiniń zańnamalyq negizi de Kásipkerlik kodeksinde bekitilgen.
Budan bólek, onda memlekettik monopolııaǵa qarsy qyzmettiń quqyqtyq sheńberleri EYDU standarttaryna sáıkes egjeı-tegjeıli baıan etilgen.
Jańartylǵan monopolııaǵa qarsy qyzmet erkin básekelestikti jan-jaqty damytýǵa baǵdarlanýy tıis.
2016 jyldyń 1 qańtarynan bastap domınanttar tizilimi tek retteletin rynok boıynsha júrgiziledi, al 2017 jyldan bastap tolyqtaı alynyp tastalady.
Tıisti taýarly rynoktarǵa sýbektilerdiń úlesin ulǵaıtýǵa mundaı is-qımyldar básekelestikti shekteý belgisi bolmaǵan kezde ǵana jol beriletin bolady.
2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap baǵalyq retteý alynyp tastalady, onyń ornyna tek monopolııaǵa qarsy retteý men baqylaý quraldary ǵana paıdalanylady.
Monopolııaǵa qarsy qyzmet janynan jańa ınstıtýt - monopolııaǵa qarsy zańnamany buzýshylyqtar qorytyndylary boıynsha qabyldanatyn sheshimderdiń obektıvtiligi men móldirligin qamtamasyz etetin kelisim komıssııasy qurylatyn bolady.
Memlekettiń kásipkerlikpen ózara is-qımyly men áriptestiginiń jańa qaǵıdattary Memlekettik satyp alýlar týraly Zańnyń jańartylǵan redaktsııasynda kórinis tapqan.
Olar ónimdi satý úshin uzaq merzimdi kelisimsharttar jasasý arqyly tikeleı ınvestıtsııalar tartýǵa jańa múmkindikter ashady. Bul, sondaı-aq, Qazaqstanda jańa joǵary tehnologııaly óndirister qurýǵa qyzmet etetin bolady.
Fermerlik pen búkil agrarlyq sektordy damytý úshin aıtarlyqtaı yntalandyrýshy kúsh Jer kodeksine engizilgen ózgerister boldy.
Jańa quqyqtyq normalar jumys istep turǵan 224 myńnan astam agroónerkásiptik keshen sýbektilerine olar jalǵa alǵan 97,4 mln. ga jerdi jekemenshikke alýǵa múmkindik beredi. Onyń ústine, kadastrlyq qunynyń 50 %-y kóleminde 10 jyl merzimge bólip-bólip tóleý qarastyrylǵan.
Budan bólek, 102 mln. gektar zapas jerdiń aýyl sharýashylyǵy óndirisin júrgizýge arnalǵan 85,3 mln. gektaryn da Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdy jáne jeke tulǵalary jekemenshikke aýktsıon arqyly satyp ala alady.
Múlikti zańdastyrý merzimi 2016 jyldyń 31 jeltoqsanyna deıin uzartyldy. Múlik pen aqshany zańdy aınalymǵa qaıtarý úshin qosymsha yntalandyrý sharalary qabyldandy. Qupııalylyqty saqtaýǵa, sondaı-aq, Qylmystyq jáne ákimshilik qýdalaýdan qorǵaýǵa kepildik berilip otyr.
Bul kapıtal aǵynyn ulǵaıtyp, kóleńkeli ekonomıka deńgeıin aıtarlyqtaı tómendetýge múmkindik beredi.
Zańdy tulǵalardyń ońaltylýy men bankrottyǵy resimderi zańnamalyq deńgeıde naqty jáne túsinikti bekitilgen.
Kompanııalardyń bankrottyǵy, álemdik tájirıbege sáıkes, kásiporyndardyń jumysshylaryn qysqartý arqyly toqtap qalýyna alyp kelmeýi tıis.
Óndiristiń ómirsheńdigi men jumys oryndaryn saqtaý úshin tóleýge qabiletsizdikti sotqa deıingi tártipte retteýdiń jańa tetigi jasaldy. Ol boryshker men kredıtorǵa kásiporyndy qarjylyq saýyqtyrý maqsatynda qaıta qurylymdaý máselelerin birlesip sheshýge múmkindik beredi. Investorlar ózderiniń shyǵyndaryn azaıtýǵa, qalpyna keltirýge múmkindik alady.
Memleket ıeliginen alý men jekeshelendirýdi belsendi ete túsý úshin jekeshelendirýden, aktıvterdi ádil naryq baǵasy boıynsha satýdan, sondaı-aq, qazaqstandyq jáne sheteldik ınvestorlarǵa jekeshelendirýge barynsha qatysýǵa jaǵdaı jasaý úshin shekteýlerdi alyp tastaýǵa múmkindik beretin zańnamalyq ózgerister qabyldandy.
Jekeshelendirýdiń sheshýshi tetigi aktsııalardy qor rynoktaryna ashyq aýktsıondar arqyly ornalastyrý bolady.
2016 jyldyń І toqsanynda múlikten aıyrýǵa jatatyn nysandardyń tizimi qysqartylyp, barlyq aktsıonerlerdiń kvazımemlekettik sektorda ıelikten shyǵarylǵan aktıvterin satyp alýǵa basym quqyqtaryn alyp tastaýdy qarastyratyn zań jobasy jasalatyn bolady.
Jańa tetikterdi esepke ala otyryp Jekeshelendirýdiń 2016-2020 jyldarǵa arnalǵan keshendi josparyn júzege asyrý bastaldy.
Osy qujat sheńberinde básekelesti ortaǵa «Samuryq-Qazyna» UÁQ, «Báıterek» AQ pen «QazAgro» AQ-tyń memlekettik menshiktegi asa iri 65 kompanııasy, «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ-tyń quramyna kiretin 173 enshiles jáne táýeldi uıymdary beriletin bolady.
Sondaı-aq, 545 uıymnan turatyn Jekeshelendirý nysandarynyń qoldanystaǵy tizimine ózekti sıpat beriledi.
2016-2018 jyldary «Samuryq-Qazyna» UÁQ» AQ, «Báıterek» UBH» AQ pen «QazAgro» UBH» AQ aktıvteriniń bir bóligi básekelesti ortaǵa ótkennen keıin olar yqsham holdıngterge qaıta qurylatyn bolady.
Memlekettik menshikti jekeshelendirý men kvazımemlekettik sektor aktıvterin berý otandyq kásipkerlikti, jeke bıznesti odan ári nyǵaıtý men damytý úshin júrgizilip otyr.
Jekeshelendirýdiń keshendi josparyn júzege asyrý shaǵyn jáne orta bıznesti damytýǵa jańa serpin beredi.
Paıdasyn ulǵaıtýǵa múddeli jeke bıznes qyzmet kórsetý aýqymyn keńeıtip, óniminiń sapasyn joǵarylatady, básekelestik ósetin bolady, demek - usynylatyn qyzmettiń baǵasy tómendeıdi.
Agrarlyq sektorda ákimshilik kedergiler qysqarady.
Qazirdiń ózinde aýktsıon tetigin engizý jolymen jer qoınaýyn paıdalaný quqyǵyn usyný resimi jeńildetildi.
Al bolashaqta biz izdeýdi, baǵamdaý men ken ornyn ıgerýdi qosa alǵanda, geologııalyq jumystardyń barlyq túrin júrgizý tásilin ońaılatýdy qarastyratyn jer qoınaýyn paıdalanýdyń avstralııalyq modeline kóshemiz.
Ekonomıkalyq ósimniń jańa bastaýyn qalyptastyrý men qazaqstandyq bıznestiń básekege qabilettiligin arttyrýda búginde «Ulttyq chempıondar» baǵdarlamasy mańyzdy shara bolyp otyr.
Oǵan qatysýshylar - ımport almastyrýǵa baǵyt ustanǵan óndiris sektorynyń asa perspektıvaly kompanııalary.
32 kompanııa - «ulttyq chempıondar» 2019-2020 jyldarǵa qaraı ishki tikeleı ınvestıtsııalardy shamamen 750 mln. dollar kóleminde ósirýdi, shamamen 15 myń jumys ornyn qurýdy, eńbek ónimdiligin 30-50 %-ǵa arttyrýdy jáne shıkizattyq emes eksport kóleminiń ósimin 260 mln. dollarǵa deıin jetkizýdi qamtamasyz etedi.

Syrtqy ınvestıtsııalardyń jańa kózderi
Ult josparynyń ekonomıkalyq blogyna kiretin sharalar bizdiń ekonomıkamyzdyń óńdeýshi sektoryna kem degende 10 transulttyq korporatsııany tartýdy qarastyrady.
«Zákirli ınvestorlarmen» birlesken kásiporyndar qurý jónindegi jumystarmen óńdeýshi ónerkásiptiń, ınfraqurylymdardyń, energetıkanyń jáne basqa otandyq kompanııalardyń 3 toby qamtylatyn bolady.
Birinshi top - qaıta ınvestıtsııalaý arqyly tereń jańǵyrtýǵa jatatyn kásiporyndar.
Ekinshi top - transulttyq korporatsııalardyń áleýeti paıdalanylatyn kásiporyndar.
Úshinshi top - «zákirli ınvestorlar» úshin joǵary naryqtyq básekeli kásiporyn men eksporttyq brendterdiń paıda bolýy.
Qazirdiń ózinde 26-dan astam TUK-pen kelissóz júrgizilse, olardyń birqatarymen naqty ýaǵdalastyqqa qol jetkizý múmkin boldy.
Ult josparynyń úshinshi baǵytynyń temirqazyq máselesi táýelsiz sot júıesi, aǵylshyn tilin qoldaný jáne ınvestıtsııalyq rezıdenttik qaǵıdatyn engizý quqyǵymen jeke zań quzyreti qaǵıdaty boıynsha ASTANA halyqaralyq qarjy ortalyǵyn (AHQO) qurý bolyp tabylady.
«Astana» Halyqaralyq qarjy ortalyǵy týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýtsııalyq Zańy qabyldanyp, kúshine endi.
AHQO qyzmetiniń ekonomıkalyq nátıjeleri qazaqstandyq kapıtal rynogyna tikeleı shetel ınvestıtsııalarynyń aǵyny esebinen jyl saıyn orta eseppen ІJÓ-niń 1 paıyzǵa deıin jedeldete ósýinde kórinis tabatyn bolady.
Munyń syrtynda AHQO sheńberinde 2 myńnan astam bilikti jumys oryndary qurylady.
Bizdiń elordamyz Astana Eýrazııanyń iskerlik, mádenı jáne ǵylymı ortalyǵy retinde damyp, áýejaıdyń jańa termınalyn qosa alǵanda, zamanaýı halyqaralyq kóliktik-logıstıkalyq júıege ıe bolady.

Innovatsııalyq ındýstrııalandyrý kókjıekteri
Ult josparynda ekonomıkanyń birqatar perspektıvaly sektorlaryn damytý boıynsha sharalar qarastyrylǵan.
Birinshi kezekte ol elektr energııasy sektoryna jáne energııalyq tıimdiliktiń ósýine qatysty.
Bizge 2020 jylǵa qaraı ІJÓ-niń energııa syıymdylyǵyn 25 paıyzǵa jáne ǵasyrdyń ortasyna qaraı 50 paıyzǵa tómendetýge qol jetkizý kerek.
Ol úshin energııa servıstik kelisimsharttar tetigi arqyly energııa únemdeý salasyna strategııalyq ınvestorlardy tartý qajet.
Jeke energııa servıstik kompanııalardy damytýdy belsendilendirýdiń, olardy energııa únemdeý salasyna qyzmetter keshenin usynýǵa yntalandyrýdyń mańyzy zor.
Eldiń tutynýshylaryn elektr energııasymen senimdi jabdyqtaý - elektr energetıkasynyń negizgi mindeti.
Elektr energetıkasy salasyndaǵy zańnamadaǵy ózgerister energııa óndirýshi uıymdarǵa «biregeı satyp alýshy» modelin engizý arqyly negizgi qorlardy jańǵyrtýǵa, qaıta qurýǵa, ulǵaıtýǵa jáne jańartýǵa salynǵan ınvestıtsııalardy qaıtarýda uzaq merzimdi kepildikter berýdi qamtamasyz etýdi kózdeıdi.
Energııa men jabdyqtaý senimdiligin arttyrý jáne túpki tutynýshylar úshin elektr energııasy baǵasynyń baqylaýsyz ósýiniń aldyn alý úshin óńirlik elektr jelilik kompanııalar men elektrmen jabdyqtaýshy uıymdardy nyǵaıtý boıynsha jumys júrgiziledi.
Ol salaǵa ınvestıtsııalar tartý úshin qolaıly jaǵdaılar týǵyzyp, elektr energııasynyń halyqaralyq aǵyndaryn ishki tutynýshylar paıdasyna qaraı retteýdi qamtamasyz etedi, salany memlekettik basqarý sapasyn arttyrady.
Biz ǵylymdy qajet etetin ekonomıkany qalyptastyrý boıynsha jumystardy jalǵastyra beremiz.
Bul oraıda básekege qabiletti, joǵary tehnologııaly óndiristerdiń synı massasyn ósirýge qol jetkizý mańyzdy.
Qazir Dúnıejúzilik bankpen «Tehnologııalardy kommertsııalandyrý» baǵdarlamasyn birlesip júzege asyrý sheńberinde 65 ǵylymı joba oryndalýda.
Zákirlik TUK-terdi tartý tehnologııalyq damý ortalyqtaryn qurýǵa múmkindik beredi.
Indýstrııalyq-ınnovatsııalyq damýdyń ekinshi besjyldyǵynyń nátıjeleri boıynsha-aq birqatar sheshýshi kórsetkishterge qol jetkizilmek.
Bıznestiń ınnovatsııalyq belsendiligi ІJÓ-niń 20 paıyzyna deıin, ınnovatsııalyq ónimder úlesi 2,5 paıyzǵa deıin artady.
Kólik tasymaldary júıesi men tranzıtti damytý maqsatynda, «Nurly jol» Memlekettik baǵdarlamasynda qaralǵandaı, respýblıkalyq mańyzdaǵy 7 myń shaqyrymnan astam avtomobıl joldary qaıta jańǵyrtylatyn bolady. Olarda aqy alý júıesin engizý josparlanǵan.
2022 jylǵa qaraı jol júrýden túsken alymdar shamamen 41 mlrd. teńgeni quraıtyn bolady, al ol respýblıkalyq mańyzdaǵy avtojoldardyń búkil júıesin ustaýǵa jaǵdaı jasaıdy.
Qazaqstandy halyqaralyq kóliktik-kommýnıkatsııalyq aǵyndarǵa ıntegratsııalaý maqsatynda mýltımodaldy «Eýrazııalyq transqurlyqtyq dálizin» qurý boıynsha joba bastaldy.
Ol júkterdiń Azııadan Eýropaǵa kedergisiz tranzıtin qamtamasyz etedi, júk jetkizý qunyn 2 eseden astamǵa tómendetedi.
Qazaqstandyq marshrýttarǵa qosymsha júk aǵyndaryn tartý kóliktiń barlyq túrlerimen tranzıttik tasymaldy 2020 jyly qazirgi 18 mln. tonnadan 33 mln.tonnaǵa deıin jáne 2030 jyly 50 mln. tonnaǵa deıin ulǵaıtady.
Konteınerlik tasymaldardy memlekettik retteýden bosatý taıaýdaǵy 5 jylda olardyń kólemin 500 myń tonnadan astamǵa ulǵaıtýǵa jaǵdaı jasaıdy.
Azamattyq avıatsııa salasynda áýe tasymaldary, eń aldymen, otandyq tasymaldaýshylardyń tranzıttik áleýeti maqsatty túrde ulǵaıtylatyn bolady.
Áýe tasymaldarynyń rentabeldiligin arttyrý úshin Almaty mańynda halyqaralyq avıatsııalyq hab qurylady.
Astananyń álemdik deńgeıdegi qarjy ortalyǵy retinde qalyptasýy úshin 2019 jylǵa deıin Tokıo, Sıngapýr jáne Gonkong sııaqty jetekshi qarjy ortalyqtarymen jańa halyqaralyq baǵyttar ashylatyn bolady.
Qurylys salasynda qurylys salýshylardyń búkil ruqsat berý resimderin «bir tereze» qaǵıdaty boıynsha ótý úderisin retteıtin biregeı normatıvtik qujat qabyldanady.
Saraptamanyń jekelegen túrleri, jumystyń tehnologııalyq kúrdeliligine baılanysty, jeke sektorǵa beriletin bolady. 2016-2020 jyldary jobalardyń 90 paıyzǵa deıinin jekemenshik rynokqa berý josparlanyp otyr.
Sol sııaqty qurylystyń smetalyq qunyn anyqtaýdyń resýrstyq ádisine kóshý de josparlanǵan, ol qurylys materıaldarynyń, jumys kúshiniń jáne basqa da qyzmetterdiń aǵymdaǵy naryqtyq qunyn eskerýge jaǵdaı jasaıdy.
Onyń syrtynda 2015 jyldyń 1 shildesinen eýrokodtarǵa negizdelgen jańa qurylys normalary iske qosylǵan bolatyn.
Týrızm sııaqty perspektıvaly salada negizinen ákimshilik kedergilerdi tómendetý, jańa týrıstik nysandar men marshrýttardy damytý, kórsetiletin qyzmet sapasyn arttyrý esebinen aıtarlyqtaı ósimge qol jetkizý qarastyrylýda.

Áleýmettik jańǵyrtý yntalandyrýshylary
Ekonomıkanyń qarqyndy damýy eńbek qatynastarynyń jańa túrin qalyptastyrý úderisine aıryqsha nazardy qajet etedi.
Osy maqsatpen Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Eńbek kodeksi qabyldandy.
Ol Halyqaralyq eńbek uıymy men EYDU-nyń eńbek standarttaryna negizdelgen.
Eńbek sharty jaǵdaılaryn ózgertý resimderi zańnamalyq turǵyda ońaılatylǵan, eńbek ujymdarynda ózin ózi basqarý júıesin engizý boıynsha sharalar, jumysshylar men jumys berýshilerdiń ujymdyq kelissózderi tetigi qarastyrylǵan.
Bilim berý, densaýlyq saqtaý jáne halyqty áleýmettik qorǵaý salalaryn reformalaý adam áleýetiniń sapasyn arttyrýǵa jaǵdaı jasaıdy.
Bilim berý salasynda mektepke deıin jáne mektepte bilim berýdiń jańa úılestirilgen standarttaryn ázirleý jáne bekitý boıynsha jumystar júrgizilýde.
Bilim berý úsh tilde - qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderinde júrgiziletin bolady.
Memlekettik ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasy (MIIDB) jobalary úshin kadrlar daıarlaý deńgeıin arttyrý boıynsha sharalar qabyldandy.
Turǵyndardyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy basty mindet - mindetti medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý. Arqaýlyq medıtsınalyq kómektiń kepildendirilgen kólemin kórsetýde jeke sektordyń úlesin ulǵaıtý esebinen básekelestik orta keńeıedi jáne densaýlyq saqtaý qyzmetiniń sapasy artady.
Medıtsınalyq qyzmettiń sapasy boıynsha birlesken komıssııa qurylatyn bolady.
Medıtsınalyq mekemelerde basqarýdyń korporatıvtik modelin engizý qarastyrylǵan.
Sol sııaqty muqtaj turǵyndarǵa onyń ataýly sıpatyn kúsheıtý arqyly áleýmettik kómek kórsetý júıesin ońtaılandyrý josparlanyp otyr.
Mundaı kómek tabystary otbasynyń ár múshesine shaqqanda eń tómengi kúnkóris deńgeıinen 50 paıyz tómen otbasylaryna kórsetiletin bolady. Sonymen birge kómek alýshylar jumyspen qamtýǵa yqpal etý jáne áleýmettik beıimdelý baǵdarlamalaryna mindetti túrde qatysatyny týraly áleýmettik kelisimshart bekitedi.
Áleýmettik kómek kórsetýdiń mundaı túrleri men qaǵıdattary 2018 jyldan bastap engiziledi.
Bútindeı alǵanda, jańa áleýmettik saıasattyń asa mańyzdy qyry adam áleýetin damytýǵa ınvestıtsııalardyń birtindep ósip otyrýyna baılanysty bolmaq.
Bizge Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy ıdeıasyn tabandy túrde ómirge engizý qajet.
Qarjylandyrý kólemin arttyra otyryp, Jumyspen qamtýdyń jol kartasy ózekti etile túsedi. Onyń baǵdarlamalaryna qatysý eńbekke qabiletti halyqqa qysqa merzimdi qaıta daıarlaý kýrstarynan ótýge, óziniń biliktiligin arttyrýǵa, shaǵyn nesıe alýǵa múmkindik beredi. Sonymen birge, Jahandyq daǵdarystyń aǵymdaǵy yqpalyna baılanysty obektıvti qıyndyqtardy eńserýge jaǵdaı jasaıdy.
2017 jyly «Barsha úshin tegin kásiptik-tehnıkalyq bilim» jańa jobasyn júzege asyrý bastalady.
Oǵan qatysý, ásirese, jas qazaqstandyqtarǵa olardyń ómirlerinde kádege asatyn arqaýlyq eńbek daǵdylaryn alýǵa jaǵdaı jasaıdy.

Reformalar tabysy - ult birligine bastar jol
Qazaqstan Táýelsizdiginiń shırek ǵasyry toptasqan halyqtyń ǵana damýdyń tańǵajaıyp shyńdaryna jete alatynyn kórsetip berdi.
Bizdiń elimiz óziniń tabysty damý modelimen turaqtylyqtyń, beıbitshilik pen kelisimniń qanshalyqty mańyzdy ekenin kórsetti.
Qazirgi zamanǵy álemde barlyq damyǵan memleketter - birtutas ulttar.
Olar biryńǵaı ekonomıkalyq, saıası jáne mádenı ret-tártippen ómir súredi, olardy damýdyń ortaq maqsattary, jeke adamnyń tabysy memlekettiń qýatymen jáne tabystylyǵymen ajyraǵysyz baılanysty ekendigine degen biregeı túsinik biriktiredi.
Búginde álemniń barlyq damyǵan elderi ózderiniń jańǵyrtýshy jobalaryn burynnan qalyptasqan birtektilik negizinde júzege asyrady. Qazaqstanǵa keler bolsaq, biz de osy jolǵa tústik.
Álemdik tájirıbe kórsetip otyrǵandaı, birtektilik pen birtutastyq salasynda ámbebap standarttar men usynymdamalar joq. Álemde birde-bir el osy saladaǵy syn-qaterlerge daıyn retseptterge, modelder men jaýaptarǵa ıe emes.
Álemde áli eshkim de ómirdiń osy salasyn ólsheýge qabiletti qandaı da bir jalpyǵa ortaq birtektilik pen birtutastyq ındeksin nemese formýlasyn oılap tapqan joq.
Sonymen birge, bizdiń birtektilik pen ult birligi salasyndaǵy jumystarymyzdyń túpki maqsattary - nemese tehnokrattyq túrde beınelegende - kútiletin nátıjeler - EYDU elderimen ortaq.
Bizdiń jolymyz - ol birlik joly jáne azamattyq birtektilik negizinde ultty dáıektilikpen qalyptastyrý joly.
Qazaqstandyqtardyń azamattyq birtektiligi men birtutastyǵyn nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan tórtinshi reformanyń máni de dál osynda.
Bizde qazirdiń ózinde eki negiz bar, olardy damyta otyryp, biz ózimizdiń Bolashaǵy Birtutas Ultty dáıekti túrde nyǵaıta beretin bolamyz.
Birinshiden, ol - Qazaqstan halqy Assambleıasy. Onyń mıssııasy - bizdi etnosaralyq beıbitshilik pen kelisimniń myzǵymastyǵyna bastaıtyn jol.
Ǵylym jerdegi árbir etnos kem degende bir aıryqsha sapaǵa ıe degendi aıtady.
Bizdiń ómirimiz qazaqstandyq 100 etnostyń 100-den kem emes, aıryqsha jáne qaıtalanbas erekshelikteri bar ekenin kórsetip otyr. Olardyń bári jınalyp kelgende bizdiń Birtutas Ultymyzǵa tamasha artyqshylyqtar beredi.
Kópetnostyq - bizdiń ortaq uly qazynamyz! Mine, 20 jyldan beri Qazaqstan halqy Assambleıasy osy baılyqtyń basty saqtaýshysy mıssııasyn tabysty atqaryp keledi.
Assambleıa - bizdiń qazaqstandyq birtektiliktiń negizi de osy.
Ekinshiden, biz Máńgilik El jalpyulttyq ıdeıasyna ıe boldyq.
«EL» sózinde úlken biriktirýshi kúsh bar, óıtkeni, barlyq ýaqyttarda da týǵan jer qazaqstandyqtar úshin eń jaqyn jáne ózine tartýshy qundylyq bolǵan jáne bolyp qala beredi.
Máńgilik El ıdeıasynda bolashaqqa degen jalpyhalyqtyq senim aınadaǵydaı kórinis tapqan.
Jasampaz qazaqstandyq patrıotızmniń osynaý negizin biz ózimizdiń uly isterimizben qalyptastyrdyq.
Ony nyǵaıtyp jáne kóbeıtip qana qoımaı, sonymen birge, urpaqtan urpaqqa, dáýirden dáýirge ulastyryp otyrý kerek.
Máńgilik El Patrıottyq aktisiniń tarıhı jáne rýhanı kúshi de osydan tanylýy tıis.
Biz birtutas azamattyq, Máńgilik El jalpyulttyq qundylyqtary qaǵıdatynda, Táýelsizdik jyldary ishindegi bizdiń jetistikterimizdi jumyldyrý, sondaı-aq, úsh tuǵyrly til mádenıetin engizý negizinde Qazaqstan qoǵamyn damytý arqyly ortaq birtektilik pen el birligin nyǵaıtýdy maqsat etýdemiz.
Bizdiń kúretamyrlyq basymdyqtarymyz da osy.
Osy baǵyttar boıynsha jumysty jalǵastyrý úshin, sóz joq, EYDU elderiniń tetikter júıesi paıdalanylady.
Olar qazaqstandyq erekshelikti eskere otyryp, eń aldymen, mádenıet pen bilim berý salasyn jańǵyrtý úshin, jastardy áleýmettendirý jáne patrıottyq tárbıe berý úshin beıimdelgen.
Sonymen birge, memleket qurýdyń jańa belesinde ult birtektiligi men birtutastyǵyn nyǵaıtýdaǵy bizdiń strategııamyzda qaǵıdatty mańyzdy sát bar.
Birtektilik pen birtutastyq boıynsha búkil jumysty biz Qazaqstan halqy Assambleıasy aınalasynda túzetin bolamyz. Ol sheshýshi qaǵıdat.
EYDU elderiniń tájirıbesi birtektilik pen birtutastyqtyń tek naqty faktorlarǵa - merıtokratııaǵa, kásibı memlekettik apparattyń tıimdi jumysyna, zańnyń ústemdigin qamtamasyz etýge, ekonomıkalyq ósimge, esep beretin memlekettiń transparentti jumysyna ǵana arqa súıeı alatynyn kórsetip otyr.
Basqasha aıtqanda, Ult josparynyń barlyq 100 qadamynyń tabysty nátıjelerine arqa súıeıtin bolady.
Birtektilik pen halyqtyń birligi negizinde birtektilikti nyǵaıtý úshin ınstıtýttyq negiz qurý maqsatynda zańdar, Prezıdent jarlyqtary, Úkimet qaýlylary, Memlekettik hatshy ókimderi pishiminde birqatar qujattar ázirlendi.
Ult josparynyń tórtinshi baǵytyn júzege asyrýdy zańnamalyq qamtamasyz etý úshin Parlament Qazaqstan halqy Assambleıasy, memlekettik rámizder, mádenıet jáne tarıhı-mádenı muralar, týrızm, úkimettik emes uıymdar qyzmeti máseleleri týraly zańdarǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizdi.
Sondaı-aq, Qaıyrymdylyq, demeýshilik jáne metsenattyq qyzmet týraly jańa Zań qabyldandy.
3 jańa Tujyrymdama ázirlendi - birtektilik pen birtutastyqty nyǵaıtý jáne damytý, Qazaqstan halqy Assambleıasyn 2025 jylǵa deıin damytý, dene tárbıesi men sportty 2025 jylǵa deıin damytý.
Mádenı saıasat tujyrymdamasyna, memlekettik damý jáne tilderdiń jumys isteýi, bilim berý baǵdarlamasyna mańyzdy ózgertýler engizildi. Onyń syrtynda Týrıstik salany damytý tujyrymdamasy, 2020 jylǵa deıin úsh tildi bilim berýdi damytýdyń jol kartasy ázirlendi.
Úkimet Qazaqstannyń ulttyq brendin ilgeriletý boıynsha is-qımyldar josparyn bekitedi.
Qazaqstandyq mýzeılerdi jáne memlekettik rámizderdi paıdalaný júıesin jańǵyrtý boıynsha jumystar júrgizilýde.
Derbes Іs-qımyldar josparyn júzege asyrý sheńberinde memlekettiń ÚEU-larmen ózara is-qımylyn nyǵaıtý úlken mańyzǵa ıe.
Biregeı Ulttyq merekeler kúntizbesin qurý boıynsha jumys jospary da ózekti.
Qazaqstandyq BAQ-tardy jańǵyrtý, Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy ıdeıasyn ilgeriletý, birqatar mádenı-bilim berý jáne aqparattyq jobalardy júzege asyrý josparlary júzege asyrylatyn bolady.
Qazaqstandyq birtektilik - memlekettiń, qoǵamnyń, jekeleı alǵanda, árbir azamattyń tabysynyń birtektiligi ekenin erekshe atap kórsetkim keledi.

Qoǵamǵa esep beretin ashyq memleket
Transparentti jáne esep beretin memleket qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan besinshi reforma sheńberinde birneshe túıindi mindetterdi sheshýge týra keledi.
Birinshiden, «Úkimet azamattar úshin» Memlekettik korporatsııasy qurylatyn bolady.
Bul jańa qurylymǵa qazir jumys istep turǵan «Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵy», «Jyljymaıtyn múlik ortalyǵy», «Jer kadastry ǵylymı-óndiristik ortalyǵy», «Zeınetaqylar tóleý jónindegi memlekettik ortalyq» respýblıkalyq memlekettik kásiporyndary biriktiriledi.
Azamattar memlekettik qyzmet kórsetýdiń ortaq provaıderine ǵana ótinish beredi.
Bul olardy usynýdyń móldirligin qamtamasyz etip, qajetsiz ákimshilik kedergilerdi jáne suraý salynatyn qujattar tizimin qysqartady.
Qyzmet kórsetetin memlekettik organdar korporatsııaǵa óz ókilettikteri sheńberinde barynsha yqpal jasap, sondaı-aq, búkil memlekettik qyzmet kórsetýlerdiń 2017 jyldyń sońyna deıin berilýin qamtamasyz etýi tıis.
Memlekettik qyzmet kórsetý sapasyna Úkimet ókili jańa Korporatsııa bolyp tabylatyn ortaq Provaıder, sondaı-aq, ÚEU quratyn arnaýly qoǵamdyq keńes baqylaý jasaıtyn bolady.
Ekinshiden, memlekettik basqarýdyń búkil júıesi naqty nátıjelerge qol jetkizýge baǵdar ustanady.
Ol úshin jyl saıyn Úkimet, mınıstrler, ákimder úshin jáne osylaısha memlekettik organnyń árbir qurylymdyq bólimshelerine deıin maqsatty ındıkatorlar qabyldanatyn bolady. Barlyq memlekettik qyzmetshiler ózderiniń basshylyǵy bekitken jeke josparlar boıynsha jumys isteıdi.
Mansaptyq dáreje, olardyń biliktiligi, atqaratyn fýnktsııasy jáne oǵan bekitilgen ókilettikter negizinde memlekettik qyzmetshilerdiń aǵymdaǵy tapsyrmalardy oryndaý júıesin jeńildetý de mańyzdy.
Úshinshiden, sapaly josparlaýdy júzege asyrý úshin memlekettik statıstıkanyń anyqtyǵyn qamtamasyz etý qajet.
Sondyqtan sapaly statıstıkalyq málimetter berýde respondentter men ákimshilik kózderiniń jaýapkershiligin arttyrý mańyzdy.
Osy jaılardyń bári normatıvtik-quqyqtyq aktilerge ózgerister men tolyqtyrýlar engizý barysynda eskerilgen.
Tórtinshiden, meniń tapsyrmam boıynsha memlekettik organdardyń baǵdarlamalyq qujattaryna revızııa jáne ońtaılandyrý júrgizildi.
Budan ári de barlyq deńgeılerdegi baǵdarlamalardy josparlaýda, ázirleýde jáne júzege asyrýda EYDU usynymdamalaryna negizdelgen 5 sheshýshi qaǵıdat - negizdilik, sabaqtastyq, transparenttilik, monıtorıng jáne baqylaýdy naqty saqtaý qajet.
Aýmaqtardy damytý baǵdarlamalary da osy turǵyda qaıta pishimdelýi tıis.
Barlyq jańa memlekettik jáne úkimettik baǵdarlamalardy Premer-Mınıstr basqaratyn konsýltatıvtik-keńes berýshi organ qaraýy kerek.
Besinshiden, Bıýdjet kodeksine ózgerister men tolyqtyrýlar qabyldandy.
Memlekettik organdarǵa túpki nátıjelerge qol jetkizý úshin bıýdjet qarjylaryn shuǵyl túrde qaıta bólý quqy berildi.
Qurylym jáne shtat sany boıynsha sheshimder qabyldaýda olardyń ókilettikteri keńeıtildi, ol bilikti mamandar tartý úshin mańyzdy.
Altynshydan, memlekettik basqarý organdarynyń jumysyna baǵa berýdiń jańa júıesi syrtqy táýelsiz aýdıttiń mindettiligi, jarııalylyǵy jurtshylyqpen keri baılanys, basshylardyń derbes jaýapkershiligi qaǵıdattaryna negizdeledi.
Baǵdarlamalyq qujattardyń oryndalýy men memlekettik organdar qyzmeti baǵasynyń berik ózara baılanysyn qalyptastyrý mańyzdy.
Memlekettik aýdıt júıesin jetildirý sheńberinde Esep komıteti men qarjylyq baqylaý organdaryn reformalaý josparlanyp otyr. Olar saraptamalyq-taldamalyq quramdastardy kúsheıte otyryp, álemdik aýdıtorlyq kompanııalar modeli boıynsha jumys isteýi tıis.
Onyń syrtynda kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń jyl saıynǵy aýdıti, ásirese, bıýdjet qarjylaryn paıdalaný bóliginde aýtsorsıngke beriledi.
Jetinshiden, memlekettiń transparenttiligi men eseptiliginiń negizgi krıterııleriniń biri halyqtyń aqparattarǵa qoljetimdiligin keńeıtý bolyp tabylady.
2016 jyldan bastap azamattar men zańdy tulǵalardyń saýaldary boıynsha, memlekettik qupııalar men ózge de zańmen qorǵalatyn qupııalardan basqa, memlekettik organdardyń barlyq aqparattaryna qoljetimdilik qamtamasyz etiletin bolady.
Jeke kompanııalar da, eger olar qoǵamdyq fýnktsııalar atqarsa nemese bıýdjet qarjylaryn alýshylar bolyp tabylsa, aqparattar ashyqtyǵy erejesin ustanýǵa tıis bolady.
Bul oraıda memlekettik organdardyń jańa, azamattar úshin qolaıly jáne túsinikti aqparattardy berý pishimin ázirleýi jáne engizýi talap etiledi. Qazirgi bar portaldardy jańǵyrtý, sol sııaqty selolyq eldi mekenderdi joǵary shapshańdyqty trafıkpen qamtamasyz etý boıynsha úlken jumystar atqarýǵa týra keledi.
2016 jyldan bastap ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdarda avtonomdy, derbestik, jarııalylyq, merzimdi rotatsııa qaǵıdattarynda jańa Qoǵamdyq keńester qurylyp, jumys istep turǵandary qaıta pishimdeletin bolady.
«Qoǵamdyq keńester týraly» zańǵa sáıkes bul ınstıtýt qoǵamdyq baqylaýdyń jańa tıimdi tetikterine ıe boldy.
Keńester quramy kvotalyq qaǵıdat boıynsha qurylady, biraq olardyń músheleriniń úshten ekiden kem emes bóligin jurtshylyq ókilderi quraýy tıis.
Keńester basynda memlekettik qyzmette joq belgili qoǵam qaıratkerleri turýy tıis.
Qoǵamdyq keńesterge memorgandardyń bıýdjettik baǵdarlamalarynyń jobalaryn jáne olardyń oryndalýyn, strategııalyq josparlardy, aýmaqtardy damytý baǵdarlamalaryn talqylaý quqy beriledi.
Olardyń otyrystarynda maqsatty ındıkatorlarǵa qol jetkendigi týraly atqarýshy organdardyń esepteri tyńdalyp, azamattardyń quqyqtaryna, bostandyqtary men mindetterine qatysty normatıvtik-quqyqtyq aktilerdiń jobalary qaralatyn bolady.
Atqarýshy bıliktiń barlyq satylary men Úkimet músheleriniń azamattar aldyndaǵy esepteri qarastyrylǵan.
Olar, sondaı-aq, zańnamalardy jetildirý boıynsha usynystar ázirlep, memlekettik organdarǵa usynystar engizetin bolady.
Keńesterdiń sheshimderi usynymdamalyq sıpatqa ıe bolady, biraq olardyń qaralýy memlekettik organdar úshin mindetti.

Memleket fýnktsııalaryn básekelesti ortaǵa jáne jergilikti ózin-ózi basqarýǵa berý
Memlekettiń damýy birqatar memlekettik fýnktsııalardy básekelestik ortaǵa berýdi talap etedi, al olar búginde, bútindeı alǵanda, 4,5 myńǵa jýyq.
Osy maqsatta Premer-Mınıstrdiń orynbasarynyń basshylyǵymen, onyń quramyna Parlament depýtattaryn, ortalyq atqarýshy organdar basshylaryn, «Atameken» UKP, Qazaqstannyń Azamattyq alıansy ókilderin qosa otyryp, turaqty jumys isteıtin Komıssııa qurylady.
Onyń sheńberinde árbir memorgan boıynsha básekelesti ortaǵa beriletin fýnktsııalar tizimi anyqtalady. Sondaı-aq, básekelesti ortanyń beriletin memlekettik fýnktsııalardy, jumys istep turǵan reglamentterdi, sondaı-aq, baǵalar men sapa krıterıılerin júzege asyrýǵa daıyndyǵyn eskere otyryp, olardy berý pishinin tańdap alý qajet.
Komıssııa memlekettik fýnktsııalardy berý reglamentin qarastyryp, monıtorıng júrgizedi jáne olardyń oryndalý sapasyna baqylaý jasaıdy.
Olarǵa úsh satyda beriletin jergilikti ózin-ózi basqarý organdaryna qosymsha ókilettikter berý ortalyq deńgeıdegi reformalardyń zańdy jalǵasy bolýy tıis.
Birinshi satyda (2016-2017 jyldar):
- aýdan ákiminiń aýdandyq mańyzdaǵy qala, kent, selo jáne selolyq okrýg ákimi laýazymyna usynatyn kandıdatýrasyn odan ári aýdan máslıhatyna jáne saılaý ótkizýge engizý úshin kelisý;
- ákimdi bosatý týraly máselege bastamashy bolý;
- jergilikti qoǵamdastyqty damytý týraly baǵdarlamalyq qujattar jobalaryn qaraý jáne abattandyrý men qoǵamdyq tártiptiń kókeıkesti máselelerin talqylaý;
- qolma-qol aqshanyń baqylaý shoty esebinen alynǵan múlikti ıelikten shyǵarýda aýdan ákimi usynysyn qaraý;
- eldi mekender sheńberindegi jer telimderiniń maqsatty paıdalanylýyn jáne jeke tulǵalardyń zańsyz ıelenýine jol bermeýin baqylaý;
- jergilikti qoǵamdastyqtyń memlekettik mekemelerine basshylar taǵaıyndaý boıynsha usynystar engizý;
- olarǵa qosymsha eki salyqty - kólik jáne zańdy tulǵalardan jer salyǵyn alý quqyn berý jolymen jergilikti ózin-ózi basqarýdyń salyqtyq áleýetin kúsheıtý.
Ekinshi satyda (2018 jyldan bastap):
- aýdan máslıhaty bekitken jergilikti ózin-ózi basqarý bıýdjetin satylap qalyptastyrý;
- ákimniń aýdandyq máslıhatqa bekitý úshin engizgen jergilikti qoǵamdastyq bıýdjetiniń jobasyn Jınalystyń kelisýi jáne olardyń oryndalýy týraly esepti máslıhatqa usyný úshin qoldaý;
- jergilikti qoǵamdastyqtyń kommýnaldyq menshikti basqarý máseleleri;
- bıýdjetti turǵyndary 2 myń adamnan asatyn ákimshilik-aýmaqtyq birlik úshin ǵana engizý jáne ony aýdandyq máslıhattyń bekitýi;
- «Jergilikti ózin-ózi basqarý kommýnaldyq menshigi» ınstıtýtyn engizý;
- olardyń áleýetin ulǵaıtý maqsatynda selolyq okrýgter deńgeıinde ákimshilik-aýmaqtyq birlikti nyǵaıtý máselesin ázirleý.
Úshinshi satyda (2020 jyldan) tómendegiler qarastyrylady:
- jergilikti ózin ózi basqarýdyń ókildi organyn qurý;
- halqynyń sany 2 myń adamnan kem emes eldi mekenderde jergilikti ózin-ózi basqarýdyń derbes bıýdjetin engizý;
- qoǵamdyq mańyzdy máselelerdi qamtıtyn jergilikti bıýdjetterdiń jobalary boıynsha azamattardyń usynystaryn qaraý resimderin engizý.
Osy sharalardyń bárin oryndaý memlekettik organdardyń sheshimder qabyldaý úderisiniń móldirligin arttyrady jáne jergilikti ózin ózi basqarý júıesin damytýǵa jaǵdaı jasaıdy.

Ult jospary - Qazaqstandy keń aýqymdy jańǵyrtý jobasy
Ult josparyn is júzinde júzege asyrý kezeńi bastaldy. Ol Jańǵyrtý jónindegi ulttyq komıssııanyń baqylaýymen júretin bolady.
Barlyq memlekettik organdardan, qoǵamdyq ınstıtýttar men azamattardan is-qımyldyń úılesimdiligi, tabandylyq, kreatıvtilik jáne qajyrlylyq talap etiledi.
Bizge úlken joldan ótýge týra keledi, ol boıynsha biz qazir alǵashqy 100 qadamdy jasaýdamyz.
Basqa qadamdar da bolady, men oǵan aına-qatesiz senimdimin.
Evolıýtsııalylyq jáne tutastaı qamtýshylyq - shırek ǵasyrlyq mereıtoıyna qadam basyp, bizdiń Táýelsizdigimizdiń tarıhyn alǵa bastyryp otyrǵan jańǵyrtý úderisiniń basty qaǵıdaty da osy.
Bizdiń bárimiz jańǵyrtýdyń tek qýatty memleket pen Ulttyń toptasqandyǵy jaǵdaıynda ǵana tabysty bolatynyn esten shyǵarmaýǵa tıispiz. Ol tártipke bastaýy tıis.
Birinshiden, memlekettegi tártipke.
Ekinshiden, barsha úshin de mindetti zańdardyń qaripinde beınelengen bıznestegi barsha úshin móldir jáne mindetti erejelerdi ornatýǵa.
Úshinshiden, qoǵamdyq jáne saıası ómirdegi tártip pen kelisimge.
Biz kóptegen synaqtarǵa abyroıly tótep berdik, shynyqtyq, rýhymyzdy kúsheıttik. Biz jańa Qazaqstandy - Uly Dala Elin qurdyq.
Ult josparyn oryndaı otyryp, biz ózimizdiń Ulttyń Órleý Dáýiriniń kókjıekterin keńeıtemiz, ózimiz Táýelsizdik jyldary ishinde qol jetkizgen jáne bizge jahandyq damý bergen barlyq múmkindikterdi paıdalanamyz.
Álemde, sóz joq, úshinshi álemnen birinshige qadam basqan elderdiń mysaldary bar. Biz olardyń jarqyn tájirıbelerin zertteımiz jáne eskeremiz.
Qazir biz ekonomıkanyń, memleket pen qoǵam damýynyń eń tabysty jahandyq modelderin ólshem retinde alamyz.
Búginde álemde óziniń jalpyulttyq armanyn umyt qalýdyń júzjyldyǵynan shyǵa otyryp, álemniń eń uly ulttarymen bir qatarda turý turǵysynda beıneleıtinder kem de kem.
Biz Qazaqstannyń osynaý tarıhı taǵdyryna senemiz.
Men qazaqstandyqtardy Ult josparyn júzege asyrýǵa jáne reformalardy júrgizýge barynsha belsendi qatysýǵa, olar ashatyn múmkindikterdi paıdalanýǵa shaqyramyn.
Biz ózimizdiń qazaqstandyq armanymyzdyń oryndalýyna jáne Qazaqstannyń órkendeýine senimdi túrde qol jetkizetin bolamyz!

Medıtsınalyq qyzmettiń sapasy boıynsha birlesken komıssııa qurylatyn bolady - N.Nazarbaev

ASTANA. QazAqparat - Medıtsınalyq qyzmettiń sapasy boıynsha birlesken komıssııa qurylatyn bolady. Bul jaıynda Aqorda jarııa etken Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda aıtylǵan.
QR Prezıdenti turǵyndardyń densaýlyǵyn saqtaý salasyndaǵy basty mindet - mindetti medıtsınalyq saqtandyrýdy engizý ekendigine basa nazar aýdarǵan. Arqaýlyq medıtsınalyq kómektiń kepildendirilgen kólemin kórsetýde jeke sektordyń úlesin ulǵaıtý esebinen básekelestik orta keńeıetindigine jáne densaýlyq saqtaý qyzmetiniń sapasy artatyndyǵyna asa mán bergen.
«Medıtsınalyq qyzmettiń sapasy boıynsha birlesken komıssııa qurylatyn bolady. Medıtsınalyq mekemelerde basqarýdyń korporatıvtik modelin engizý qarastyrylǵan. Sol sııaqty muqtaj turǵyndarǵa onyń ataýly sıpatyn kúsheıtý arqyly áleýmettik kómek kórsetý júıesin ońtaılandyrý josparlanyp otyr», - dep jazady N.Nazarbaev.
Elbasynyń atap ótýinshe, mundaı kómek tabystary otbasynyń ár múshesine shaqqanda eń tómengi kúnkóris deńgeıinen 50 paıyz tómen otbasylaryna kórsetiletin bolady. Sonymen birge kómek alýshylar jumyspen qamtýǵa yqpal etý jáne áleýmettik beıimdelý baǵdarlamalaryna mindetti túrde qatysatyny týraly áleýmettik kelisimshart bekitedi.
«Áleýmettik kómek kórsetýdiń mundaı túrleri men qaǵıdattary 2018 jyldan bastap engiziledi», - deıdi Memleket basshysy.

1 qańtardan «100 naqty qadam» - Ult josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastaldy

ASTANA. QazAqparat - Memleketti, ekonomıka men qoǵamdy damytý úshin qaǵıdatty jańa quqyqtyq orta qalyptastyratyn 59 zań kúshine endi. Bul týraly Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasynda jarııalandy.
«2016 jyldyń 1 qańtarynan «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» - Ult josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastaldy. Memleketti, ekonomıka men qoǵamdy damytý úshin qaǵıdatty jańa quqyqtyq orta qalyptastyratyn 59 zań kúshine endi. Bizge tarıhymyzdaǵy buryn-sońdy bolmaǵan aýqymdaǵy ulttyq zańnamaǵa ózgeristerdi baǵamdaý mańyzdy. Onyń ústine, olar bizdiń qazaqstandyq armanymyz - HHІ ǵasyrda kóshbasshy otyz ulttyń biri bolýǵa qol jetkizýimizge jol ashady»,-delingen Elbasy maqalasynda.
Osy oraıda Prezıdent ár urpaqtyń óz armany bar ekenin, olarda tek jeke jáne otbasylyq ıgilikterge ǵana umtylys kórinis tappaıtyndyǵyn aıta kele, «Olarda qashanda týǵan jerge degen súıispenshilik sezimi, óz halqy men Otanynyń baqyty týraly ańsar aıqyn kórinedi. Ata-babalarymyzdyń kóptegen urpaqtary úshin Qazaqstannyń Táýelsizdigi asyl arman bolyp keldi. Biz olardyń azat jáne táýelsiz Otandy ańsaǵan kóp ǵasyrlyq qııaldaryn is júzine asyrdyq. Biz, qazirgi qazaqstandyqtar úshin Táýelsizdik kópetnosty qoǵamymyzdyń naqty joǵary ómirlik qundylyǵyna aınaldy»,-deıdi.
N. Nazarbaev óz maqalasynda osydan bar-joǵy shırek ǵasyr buryn ǵana barlyq aqyl-oıymyz ben júregimizdi baýrap alǵan kóptegen oı-nıetterimizge qol jetkizgenimizdi qadap aıtty.
«Biz Qazaqstan Respýblıkasynyń egemendigi Konstıtýtsııa men zańdardyń berik arqaýy men halyq múddesine qyzmet etetin memlekettik apparattyń kásibı jáne negizdi is-qımylyna arqa súıeýin qamtamasyz ettik. Ony Qazaqstan ekonomıkasynyń naqty tabystarymen, ulttyq baılyqtyń jáne halyq ıgiliginiń ósimimen nyǵaıa túsetin ettik. Táýelsizdigimizdiń joǵary halyqaralyq bedelmen jáne ulttyq qaýipsizdiktiń tıimdi júıesimen senimdi qorǵalýyn qamtamasyz ettik. Biz óz jerimiz ben onyń baılyǵynyń uqypty ıesi bolýǵa úırenýdemiz, jańa tehnologııalardy meńgerip, tarıhymyzda eshqashan bolyp kórmegen óndiristik qýattar men ekonomıkanyń tutas salalaryn iske qosýdamyz. Jáne eń bastysy - biz jańasha armandaýdy, Táýelsiz Qazaqstanymyz bir bólshegi bolyp otyrǵan jahandyq álemdegi qıyndyqtarǵa qaramastan, el men qoǵamdy damytýda naqty mindetter qoıýdy jáne olardy sheshýdi úırendik»,-deıdi Memleket basshysy.

N.Nazarbaev: 2017 jyly «Barsha úshin tegin kásiptik-tehnıkalyq bilim» jańa jobasyn júzege asyrý bastalady
ASTANA. QazAqparat - 2017 jyly «Barsha úshin tegin kásiptik-tehnıkalyq bilim» jańa jobasyn júzege asyrý bastalady. Bul jaıynda Aqorda jarııa etken Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda aıtylǵan.
«Bizge Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy ıdeıasyn tabandy túrde ómirge engizý qajet. Qarjylandyrý kólemin arttyra otyryp, Jumyspen qamtýdyń jol kartasy ózekti etile túsedi», - dep jazady Memleket basshysy.
Elbasynyń atap ótýinshe, onyń baǵdarlamalaryna qatysý eńbekke qabiletti halyqqa qysqa merzimdi qaıta daıarlaý kýrstarynan ótýge, óziniń biliktiligin arttyrýǵa, shaǵyn nesıe alýǵa múmkindik beredi. Sonymen birge, Jahandyq daǵdarystyń aǵymdaǵy yqpalyna baılanysty obektıvti qıyndyqtardy eńserýge jaǵdaı jasaıdy.
«2017 jyly «Barsha úshin tegin kásiptik-tehnıkalyq bilim» jańa jobasyn júzege asyrý bastalady. Oǵan qatysý, ásirese, jas qazaqstandyqtarǵa olardyń ómirlerinde kádege asatyn arqaýlyq eńbek daǵdylaryn alýǵa jaǵdaı jasaıdy», - deıdi QR Prezıdenti.


Bizdiń Qazaqstanymyz serpindirek, laıyqtyraq, senimdirek jáne dáýlettirek bolady - Elbasy

ASTANA. QazAqparat - Jańǵyrtýlar Qazaqstandy, onyń ekonomıkasyn, memleket pen qoǵamdy ózgertetin tarıhı mindetter keshenin sheshýge dańǵyl jol salady. Bul týraly Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasynda atap ótildi.
«Biz Táýelsizdiktiń 25-shi jyldyǵyna jańa qazaqstandyq armanmen aıaq bastyq, onyń basty maqsaty júzege asyrylyp jatqan «2050» Strategııasymen bara-bar. HHІ ǵasyrdyń ortasyna qaraı biz Qazaqstannyń álemdegi asa damyǵan 30 memlekettiń qataryna qosylýyna qol jetkizýdi josparlap otyrmyz. Bul 2015 jyldyń sáýirinde ótip, qazaqstandyqtardyń absolıýtti kópshiligi qoldaý kórsetken kezekten tys prezıdenttik saılaý barysynda paıda bolǵan búkilhalyqtyq armanǵa aınaldy. Shyn máninde, osy búkilhalyqtyq senim kepili bizdiń Bolashaǵy Birtutas Ult týyndaýyndaǵy tarıhı akt boldy. Biz ózimizdiń jańa armanymyzǵa qaraı jaqyndaýdy Bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam - Ult josparyn jasaýdan bastadyq»,-deıdi Memleket basshysy.
Bul turǵyda Prezıdent osy jańǵyrtýlarǵa sheshýshi ról berilip otyrǵandyǵyn, olar Qazaqstandy, onyń ekonomıkasyn, memleket pen qoǵamdy ózgertetin tarıhı mindetter keshenin sheshýge dańǵyl jol salatynyn atap ótýde. Atap aıtqanda, olar planetadaǵy asa damyǵan memleketterdi biriktiretin Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymynyń standarttaryna sáıkes keletin eldi damytý, ekonomıkalyq ósim men barlyq qazaqstandyqtardyń ómirin jaqsartý úshin jańa laıyqty jaǵdaılar qalyptastyrady.
«Bizdiń Qazaqstanymyz serpindirek, laıyqtyraq, senimdirek jáne dáýlettirek bolady. 2015 jyldyń birneshe aıynyń ishinde ǵana Bes ınstıtýttyq reformanyń bastalýyn zańnamalyq jáne uıymdastyrý turǵysynan qamtamasyz etý boıynsha orasan zor jumys atqaryldy. Bul jumys meniń Jarlyǵym boıynsha qurylǵan Jańǵyrtýlar jónindegi ulttyq komıssııanyń basshylyǵymen júrgizildi. Men birqatar keńes ótkizip, sarapshylarmen, saıasatkerlermen, bıznes jáne qarjy uıymdarynyń basshylarymen áńgimelestim. Halyqaralyq saparlarym men kezdesýlerim sheńberinde men ózimniń áriptesterimmen - ózge elderdiń memleket jáne úkimet basshylarymen talaı ret keńestim. Tutastaı alǵanda, meniń Qazaqstandy tereńdete jańǵyrtý jónindegi oı-nıetime barlyq taraptan jan-jaqty qoldaý kórsetildi»,-dep atap ótti Elbasy.

Bes reformanyń árqaısysyn dáıektilikpen júzege asyramyz - QR Prezıdenti

ASTANA. QazAqparat - Bes reformanyń árqaısysy boıynsha is-qımyldyń jol kartasy jasalǵan jáne biz olardy dáıektilikpen júzege asyramyz. Bul jaıynda Aqorda jarııa etken Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda aıtylǵan.
«Parlament pen Úkimet jumysynyń úılesimdiligin erekshe atap ótkim keledi. Óte qysqa merzimde júzege asyrylǵan zańnamalyq jumystardyń osyndaı qarqyny men sapasy buǵan deıin Qazaqstanda bolyp kórgen emes. Bul - bizdiń parlamenttik modelimizdiń jáne memlekettik bıliktiń ókiletti jáne atqarýshy tarmaqtarynyń ózara is-qımyl júıesiniń joǵary tıimdiliginiń aıǵaǵy. Ult josparyn oryndaý boıynsha praktıkalyq jumystar jańa múmkindikter men álemdik damýdaǵy yqtımal táýekelderdi esepke ala otyryp, ózgermeli jahandyq jaǵdaılarǵa tolyq sáıkes túzilip jatqanyn kórý mańyzdy. Bul týraly meniń 2015 jyldyń 30 qarashasyndaǵy Qazaqstan halqyna Joldaýymda egjeı-tegjeıli baıan etilgen»,-deıdi Memleket basshysy.
Osy oraıda Prezıdent Bes ınstıtýttyq reforma Qazaqstan ekonomıkasy jahandyq ekonomıkalyq qıyndyqtardyń kúshti yqpalyn sezinip otyrǵan qazirgi kezeńde erekshe mańyzdy ekenin qadap aıtty.
«Biz olardy ekonomıkalyq ósimniń senimdi qarqynyn qalpyna keltirý men búkil halyqqa berik áleýmettik kepildikterdi qamtamasyz etýge baǵyttalǵan memlekettiń daǵdarysqa qarsy keń aýqymdy sharalarynyń basty quramdasy retinde qarastyramyz. Qazaqstannyń damýdyń joǵary álemdik standarttaryna qol jetkizýine yqpal etetin jańa qazaqstandyq zańnamalar qazirdiń ózinde jumys isteı bastady. Sondyqtan qazir qazaqstandyqtardyń olar týraly tek bilip qana qoımaı, sondaı-aq, olardyń praktıkalyq ómirde, ekonomıkalyq qyzmette nemese qoǵamdyq qatynastarda beretin jańa múmkindikterin qoldanýlary mańyzdy. Barshanyń boıynda quqyqtyq jańalyqtar negizinde memlekettik basqarý men quqyq tártibiniń júıesi qalaı aýysatyny jaıynda barynsha tolyq túsinik bolýy tıis. Jańa jaǵdaılarda bıznesti qalaı damytýǵa nemese memlekettik emes sektordyń qyzmetin qandaı perspektıvaly baǵyttarda belsendi etýge bolady degen sııaqty»,-dep atap ótilgen N. Nazarbaev maqalasynda.
Elbasynyń paıymynsha, osynyń bári, tutastaı alǵanda, turǵyndardyń báriniń ekonomıkalyq jáne azamattyq belsendilikterin arttyrýǵa qýatty serpin beretin bolady.

Ult josparyn oryndaı otyryp, biz ózimizdiń Ulttyń Órleý Dáýiriniń kókjıekterin keńeıtemiz - N. Nazarbaev

ASTANA. QazAqparat - Ult josparyn oryndaı otyryp, biz ózimizdiń Ulttyń Órleý Dáýiriniń kókjıekterin keńeıtemiz. Bul týraly «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasynda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev málim etti.
«Ult josparyn is júzinde júzege asyrý kezeńi bastaldy. Ol Jańǵyrtý jónindegi ulttyq komıssııanyń baqylaýymen júretin bolady. Barlyq memlekettik organdardan, qoǵamdyq ınstıtýttar men azamattardan is-qımyldyń úılesimdiligi, tabandylyq, kreatıvtilik jáne qajyrlylyq talap etiledi. Bizge úlken joldan ótýge týra keledi, ol boıynsha biz qazir alǵashqy 100 qadamdy jasaýdamyz. Basqa qadamdar da bolady, men oǵan aına-qatesiz senimdimin. Evolıýtsııalylyq jáne tutastaı qamtýshylyq - shırek ǵasyrlyq mereıtoıyna qadam basyp, bizdiń Táýelsizdigimizdiń tarıhyn alǵa bastyryp otyrǵan jańǵyrtý úderisiniń basty qaǵıdaty da osy», - dedi Elbasy.
Prezıdenttiń atap ótýinshe, qazaqstandyqtardyń barlyǵy jańǵyrtýdyń tek qýatty memleket pen Ulttyń toptasqandyǵy jaǵdaıynda ǵana tabysty bolatynyn esten shyǵarmaýǵa tıis.
«Ol tártipke bastaýy tıis. Birinshiden, memlekettegi tártipke. Ekinshiden, barsha úshin de mindetti zańdardyń qaripinde beınelengen bıznestegi barsha úshin móldir jáne mindetti erejelerdi ornatýǵa. Úshinshiden, qoǵamdyq jáne saıası ómirdegi tártip pen kelisimge», - dep atap ótti Memleket Basshysy.
«Biz kóptegen synaqtarǵa abyroıly tótep berdik, shynyqtyq, rýhymyzdy kúsheıttik. Biz jańa Qazaqstandy - Uly Dala Elin qurdyq. Ult josparyn oryndaı otyryp, biz ózimizdiń Ulttyń Órleý Dáýiriniń kókjıekterin keńeıtemiz, ózimiz Táýelsizdik jyldary ishinde qol jetkizgen jáne bizge jahandyq damý bergen barlyq múmkindikterdi paıdalanamyz. Álemde, sóz joq, úshinshi álemnen birinshige qadam basqan elderdiń mysaldary bar. Biz olardyń jarqyn tájirıbelerin zertteımiz jáne eskeremiz», - dep naqtylady N.Nazarbaev.
Prezıdenttiń sózi boıynsha, qazir Qazaqstan ekonomıkanyń, memleket pen qoǵam damýynyń eń tabysty jahandyq modelderin ólshem retinde alýda.
«Búginde álemde óziniń jalpyulttyq armanyn umyt qalýdyń júzjyldyǵynan shyǵa otyryp, álemniń eń uly ulttarymen bir qatarda turý turǵysynda beıneleıtinder kem de kem. Biz Qazaqstannyń osynaý tarıhı taǵdyryna senemiz. Men qazaqstandyqtardy Ult josparyn júzege asyrýǵa jáne reformalardy júrgizýge barynsha belsendi qatysýǵa, olar ashatyn múmkindikterdi paıdalanýǵa shaqyramyn. Biz ózimizdiń qazaqstandyq armanymyzdyń oryndalýyna jáne Qazaqstannyń órkendeýine senimdi túrde qol jetkizetin bolamyz!», - dep túıdi sózin Elbasy.


Elbasy: Qazir memlekettik qyzmetti damytýdyń jańa kezeńi bastaý aldy
ASTANA. QazAqparat - Jemqorlyqpen kúrestiń ózi barynsha dáıekti bola túsedi jáne júıeli sıpatqa ıe bolady. Bul týraly Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasynda jarııalandy.
«Bizdiń birinshi reformamyz «Memlekettik qyzmet týraly» jańa Zań negizinde memlekettik apparattyń tıimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan. Memlekettik qyzmettiń reformasyn biz alǵashqy zańnamalyq akt - Prezıdenttiń «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy memlekettik qyzmet týraly» zań kúshi bar Jarlyǵy qabyldanýynyń 20 jyldyǵy tusynda júzege asyra bastaýymyzdyń nyshandyq máni bar. 1995 jyldyń jeltoqsanynda bul qujat tek Qazaqstan úshin ǵana emes, sondaı-aq, búkil TMD keńistigi úshin ınnovatsııa bolǵanyn atap ótý mańyzdy. Biz barlyq postkeńestik elderdiń ishinde alǵash bolyp memlekettik qyzmetshilerdiń jańa kadrlyq korpýsyn konkýrs jáne merıtokratııa qaǵıdattary arqyly qalyptastyrýǵa kiristik. Qazir qazaqstandyq memlekettik qyzmetti damytýdyń jańa kezeńi bastaý aldy»,-deıdi Elbasy.
Bul turǵyda Prezıdent óziniń Jarlyǵymen Memlekettik qyzmet isteri jónindegi mınıstrlik, onyń qurylymynda - Jemqorlyqqa qarsy is-qımyldyń ulttyq bıýrosy qurylǵanyn eske salyp ótti.
«Osylaısha, tek memlekettik qyzmet júıesi ǵana emes, sondaı-aq, jemqorlyqqa qarsy is-qımyl tanytatyn, ıaǵnı jemqorlyq kórinisteriniń barynsha aldyn alýǵa baǵdarlanǵan júıe de jańǵyrtylyp otyr. Bul jerde jemqorlyqpen kúrestiń ózi barynsha dáıekti bola túsedi jáne júıeli sıpatqa ıe bolady.Mine, jemqorlyqqa qarsy is-qımyl týraly jańa zań osyndaı ustanymdarǵa negizdelse, onyń ózi halyqaralyq standarttarǵa baǵdarlanǵan jáne jańa jyldan bastap kúshine endi»,-dep atap ótken Memleket basshysy.

Aýmaqtardy damytý baǵdarlamalary EYDU usynymdamalary turǵysynda qaıta pishimdelýi tıis - N.Nazarbaev

ASTANA. QazAqparat - Aýmaqtardy damytý baǵdarlamalary EYDU usynymdamalary turǵysynda qaıta pishimdelýi tıis. Bul jaıynda Aqorda jarııa etken Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda aıtylǵan.
«Sapaly josparlaýdy júzege asyrý úshin memlekettik statıstıkanyń anyqtyǵyn qamtamasyz etý qajet. Sondyqtan sapaly statıstıkalyq málimetter berýde respondentter men ákimshilik kózderiniń jaýapkershiligin arttyrý mańyzdy», - dep jazady QR Prezıdenti.
Elbasynyń atap ótýinshe, osy jaılardyń bári normatıvtik-quqyqtyq aktilerge ózgerister men tolyqtyrýlar engizý barysynda eskerilgen.
«Meniń tapsyrmam boıynsha memlekettik organdardyń baǵdarlamalyq qujattaryna revızııa jáne ońtaılandyrý júrgizildi. Budan ári de barlyq deńgeılerdegi baǵdarlamalardy josparlaýda, ázirleýde jáne júzege asyrýda EYDU usynymdamalaryna negizdelgen 5 sheshýshi qaǵıdat - negizdilik, sabaqtastyq, transparenttilik, monıtorıng jáne baqylaýdy naqty saqtaý qajet. Aýmaqtardy damytý baǵdarlamalary da osy turǵyda qaıta pishimdelýi tıis», - deıdi N.Nazarbaev.
Memleket basshysy barlyq jańa memlekettik jáne úkimettik baǵdarlamalardy Premer-Mınıstr basqaratyn konsýltatıvtik-keńes berýshi organ qaraýy kerektigin eskertip ótken.
Aýmaqtardy damytý baǵdarlamalary EYDU usynymdamalary turǵysynda qaıta pishimdelýi tıis

QR Prezıdenti: Esep komıteti men qarjylyq baqylaý organdaryn reformalaý josparlanýda

ASTANA. QazAqparat - Esep komıteti men qarjylyq baqylaý organdaryn reformalaý josparlanýda. Bul jaıynda Aqorda jarııa etken Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda aıtylǵan.
QR Prezıdentiniń jazýynsha, bıýdjet kodeksine ózgerister men tolyqtyrýlar qabyldandy. Memlekettik organdarǵa túpki nátıjelerge qol jetkizý úshin bıýdjet qarjylaryn shuǵyl túrde qaıta bólý quqy berildi. Qurylym jáne shtat sany boıynsha sheshimder qabyldaýda olardyń ókilettikteri keńeıtildi, ol bilikti mamandar tartý úshin mańyzdy.
«Memlekettik basqarý organdarynyń jumysyna baǵa berýdiń jańa júıesi syrtqy táýelsiz aýdıttiń mindettiligi, jarııalylyǵy jurtshylyqpen keri baılanys, basshylardyń derbes jaýapkershiligi qaǵıdattaryna negizdeledi», - deıdi Memleket basshysy.
Elbasy baǵdarlamalyq qujattardyń oryndalýy men memlekettik organdar qyzmeti baǵasynyń berik ózara baılanysyn qalyptastyrý mańyzdy ekendigin basa atap ótken.
«Memlekettik aýdıt júıesin jetildirý sheńberinde Esep komıteti men qarjylyq baqylaý organdaryn reformalaý josparlanyp otyr. Olar saraptamalyq-taldamalyq quramdastardy kúsheıte otyryp, álemdik aýdıtorlyq kompanııalar modeli boıynsha jumys isteýi tıis. Onyń syrtynda kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń jyl saıynǵy aýdıti, ásirese, bıýdjet qarjylaryn paıdalaný bóliginde aýtsorsıngke beriledi», - deıdi N.Nazarbaev.

Ult josparyn júzege asyrý úshin memlekettik emes sektordyń da jumysyn údete túsý kerek - A.Sədýaqasova

ASTANA. QazAqparat - «Ult jospary - naqty 100 qadam» reformasyn júzege asyrý úshin memlekettik emes sektordy jergilikti basqarý organdarynyń jumysyna belsendi aralastyrý kerek. Bul týraly búgin Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasy jónindegi brıfıng barysynda QR Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasynyń Ortalyq Azııa óńirindegi etnosaralyq jáne konfessııaaralyq qatynastardy zertteý ortalyǵynyń basshysy, áleýmettaný ǵylymynyń doktory Aıgúl Sədýaqasova aıtyp berdi.
«2016 jyldyń birinshi kúnderinen bastap, Elbasy byltyr jarııalaǵan 5 ınstıtýtsıonaldy reformany júzege asyrý bastaldy dep anyq aıtty. Qazir ekonomıkalyq daǵdarys, saıası-əskerı qaqtyǵystar sııaqty syrtqy jaǵymsyz faktorlar kóbeıgen kezeń. Sondyqtan, Elbasy «bizdiń eń basty qundylyǵymyz - el birligi» dep, negizgi reformalarynyń ishinde «biregeılik pen birlik» degen baǵyttardy erekshe atap ótti. -Osy baǵyttardy qalyptastyrý úshin eki negizgi tetik qalyptasqan, - dedi Elbasy. Onyń birinshisi - Qazaqstan halqy Assambleıasynyń ınstıtýty. Ekinshi tetik - jalpyulttyq patrıottyq, «Məńgilik el» ıdeıasy».

A.Sədýaqasovanyń aıtýynsha, Memleket basshysy jarııalaǵan Ult josparyn sətti júzege asyrý tek memlekettik organdardyń moınyndaǵy mindet emes. Bul rette, reformalardy oıdaǵydaı júzege asyrý úshin azamattyq qoǵam da barynsha belsendi jumys isteýi kerek, - deıdi ol.
«Qazaqstanda memlekettik emes sektor damýda. Sonyń ishinde, azamattyq qoǵamdy damyta túsý - reformanyń bir baǵyty deýge bolady.

Naqtyraq aıtsam, azamattyq qoǵam týraly Mədenıet jəne sport mınıstrligi arnaıy jospar qabyldanǵan. Sol jospardyń ishinde memlekettik emes sektordy belsendi ete túsýdiń jańa formalary kózdelgen. Jalpy, azamattyq qoǵamdy qalyptastyrý - endi júzege asyrylatyn baǵyt emes, júzege asyrylýy bastalyp ketken baǵyt. Mysaly, Qazaqstan halqy Assambleıasy tarapynan alatyn bolsaq, Assambleıa da arnaıy jospar qabyldap, etno-mədenı birlestikterdi qoǵamdyq jumystarǵa úzdiksiz qatystyrady. Jalpy, reformalardyń ishinde memlekettik emes sektordy jergilikti basqarý organdarynyń jumysyna da belsendi aralastyrý josparlanǵan»,-dedi oıyn qoryta kele ol.

Jańa ekonomıkalyq shyndyqqa daıyndalý kerek - M.Muqanov

ASTANA. QazAqparat - Qazir əlemdik tájirıbege súıene otyryp, jańa reformalardy júzege asyrý arqyly el ekonomıkasyn jańa ekonomıkalyq shyndyqqa daıyndaý kerek. Bul týraly búgin Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasy jónindegi brıfıng barysynda Ekonomıkalyq zertteýler ınstıtýtynyń basqarma tóraǵasy Maqsat Muqanov məlim etti.
Al, onyń birinshi orynbasary Əset Erǵalıevtiń aıtýynsha, Ult josparyn júzege asyrý qarqynyna syrtqy faktorlar áser etpeıdi.
«Búgingi syrtqy ekonomıkalyq konıýnktýra qurylymdyq jəne ınstıtýtsıonaldy reformalardy ər eldiń kún tərtibine shyǵaryp otyr.
Al, taǵy bir jaǵynan, ekonomıkalyq tıimdilik turǵysynan alsaq, reformalar sapaly ósimdi qamtamasyz etpek. Ekonomıkalyq tarıh kórsetip otyrǵandaı, jeke sektorǵa basymdyq bergen elder daǵdarysqa toıtarys bere alady»,-deıdi Ə.Erǵalıev.

«Qazaqstan álemdik ekonomıkaǵa óte tyǵyz ıntegratsııalanǵan. Ótken jyly bizdiń el Dúnıejúzilik saýda uıymyna kirdi. Búginde jahandaný kezeńinde barlyq úderister, árıne, álemniń kez kelgen eline yqpal etedi. Qazirgi ýaqytta, álemdik tájirıbege súıensek, jańa reformalar júrgizip, ekonomıkany jańa ekonomıkalyq shyndyqqa daıyndaý kerek. Ult jospary Qazastannyń búgingi kúrdeli ekonomıkalyq jaǵdaıdan shyǵýdyń sarabdal joly bolyp otyr»,-dedi Ekonomıkalyq zertteýler ınstıtýtynyń basqarma tóraǵasy M.Muqanov.
Yntalandyrýshy qadam arqyly memlekettik qyzmetkerler ózderin árdaıym jetildirýge tyrysady - G. Qaraqusova

ASTANA. QazAqparat - Yntalandyrýshy qadam bolǵan jaǵdaıda memlekettik qyzmetkerler ózderin árdaıym jetildirýge tyrysady. Bul týraly «QazAqparat» tilshisine bergen suhbatynda Parlament Májilisiniń depýtaty Gúljan Qaraqusova málim etti.
«Prezıdent maqalasynda nátıjeli qyzmet úshin memlekettik qyzmetkerlerge bonýs berý taqyrybyna toqtaldy. Meniń oıymsha, bul jaqsy sheshim jáne osy qadam mindetti túrde oń nátıje beredi. Sebebi, adamı jáne ekonomıkalyq turǵyda durys sheshim. Jaqsy jumys biliktiligimen kózge kóringen adamǵa bul qoldaý bolady. Memleket qyzmetkerdi jumysqa qabyldaǵan kezde birinshi kezekte qyzmetine saı keletin adamdy qabyldaý kerek ekeni belgili. Sondyqtan da jumysta jaqsy nátıje kórsetken adamdy yntalandyrý kerektigine eshkim de qarsy sóz aıta almaıtyny anyq»,-dedi ol.
Osy oraıda depýtat yntalandyrýshy qadam bolǵan jaǵdaıda qyzmetkerler ózderin árdaıym jetildirýge tyrysatynyn atap ótti.
«Memlekettik qyzmetker halyqqa qyzmet etedi. Sondyqtan qyzmetkerler ózderiniń jumysynda jaqsy ári joǵary nátıjeler kórsetýge mindetti»,-dep túıdi Gúljan Qaraqusova.
Aıta keteıik, Aqorda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasyn jarııalady.
«Memlekettik qyzmetke ornalasý tek keshendi irikteý men jumysty tek tómengi laýazymdardan bastaýdyń nátıjeleri boıynsha múmkin bolady. Jumys tájirıbesi memlekettik qyzmetshiniń mansaptyq ilgerileýiniń basty sharty bolady jáne munda da tek konkýrstyq negizde júzege asyrylady. Sondaı-aq, jekelegen memlekettik qyzmetshiler rotatsııalarynyń múmkindigi kólbeýinen jáne tiginen olardy qyzmettik baspanamen qamtamasyz ete otyryp qarastyrylǵan. Ekinshiden, memlekettik qyzmetke ashyq konkýrs arqyly jáne Kadr saıasaty jónindegi ulttyq komıssııanyń sheshimi boıynsha kelisimsharttyq negizde memlekettik emes sektordaǵy basqarýshylar qatarynan azamattar jáne sheteldik menedjerler tartyla alady. Úshinshiden, memlekettik qyzmetshige eńbekaqy tóleýdiń jańa júıesi onyń biliktiligi men atqaratyn jumysynyń sıpatyna, kólemi men nátıjesine baılanysty zań turǵysynan bekitiledi. Asa nátıjeli qyzmet úshin bonýstar tóleý qarastyrylǵan. Mundaı júıeni 2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap engizý josparlanyp otyr. Bul jerde 2016 jyly búginde «B» korpýsyna kiretin memlekettik qyzmetshilerdiń eńbekaqysy joǵarylaıtynyn aıta ketý kerek»,-dep atap ótilgen QR Prezıdentiniń maqalasynda.

D.Qojamjarova: Kásibı memleket - shynaıylyq pen bolashaq kepili

ASTANA. QazAqparat - Barshaǵa arnalǵan qazirgi zamanǵy memleket qurý josparynyń alǵashqy bólimi kásibı memlekettik apparat qurý bolyp tabylatyny beseneden belgili jaıt. Al, kásibı memleket - shynaıylyq pen bolashaq kepili. Bul pikirdi QazAqparat tilshisine Taraz memlekettik pedagogıkalyq ınstıtýtynyń rektory, tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor Darııa Qojamjarova bildirdi.
Ýnıversıtet rektory sózinde Elbasy Nursultan Nazarbaev óziniń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda memleketti kásibılendirýge basymdyq berip, ony jan-jaqty túsindirip ótkendigine aıryqsha nazar aýdardy.
«Memleket basshysy óz sózinde: «Biz barlyq postkeńestik elderdiń ishinde alǵash bolyp memlekettik qyzmetshilerdiń jańa kadrlyq korpýsyn konkýrs jáne merıtokratııa qaǵıdattary arqyly qalyptastyrýǵa kiristik. Qazir qazaqstandyq memlekettik qyzmetti damytýdyń jańa kezeńi bastaý aldy», - dedi. Jaqynda osy taraptaǵy jańa zańǵa birqatar ózgerister engizilgeni belgili. Endi memlekettik qyzmetke ornalasý tek keshendi irikteý men jumysty tek tómengi laýazymdardan bastaýdyń nátıjeleri boıynsha múmkin bolmaq», - deıdi ol.
D.Qojamjarovanyń a ıtýynsha, jumys tájirıbesi memlekettik qyzmetshiniń mansaptyq ilgerileýiniń basty sharty bolady jáne munda da tek konkýrstyq negizde júzege asyrylý kózdelingen. Sonymen qatar, memlekettik qyzmetshilerdi baspanamen qamtamasyz etý de qarastyrylyp otyr. Bul óz kezeginde kásibı memleket apparatyn qalyptastyrýǵa zor yqpal etedi.
«5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» - Ult jospary - kásibı memleket kepili ekendigin eskeretin bolsaq, ondaǵy «Memlekettik qyzmetke qabyldaý eń tómengi laýazymdardan bastalýy tıis» degen qaǵıdanyń ómirsheńdigin búginde kópshilik aıtýda. Osy oraıda aıta ketken lázim, Taraz memlekettik pedagogıkalyq ınstıtýty pedagog kadrlar daıyndaıtyn irgeli oqý orny. Іrgetasynyń qalanǵanyna jarty ǵasyrǵa jýyq ýaqyt ótken oqý ordasynan kúni búginge deıin myńdaǵan maman daıarlandy. Bizdiń basty maqsatymyz - jańa turpatty, zamanǵa saı, kásibı muǵalim daıyndaý. Al, kásibı sheberligi joǵary ustaz - bilim sapasynyń kepili bolmaq. Táýelsiz el tiregi - bilimdi urpaq desek, jańa dáýirdiń kún tártibinde turǵan keleli másele - bilim berý, ǵylymdy damytý, órkenıet bitkenniń ózegi, bilim, ǵylym, tárbıe ekendigine eshkimniń talasy joq. Alash qaıratkeri Ahmet Baıtursynov: «... Muǵalim qandaı bolsa, mektep hám osyndaı bolmaqshy. ıAǵnı, muǵalim bilimdi bolsa, ol mektepten balalar kóbirek bilim alyp shyqpaqshy. Solaı bolǵan soń, eń áýeli mektepke keregi - bilimdi, pedagogıka ádistemeden habardar, jaqsy oqyta biletin muǵalim», - degen bolatyn. HHІ ǵasyr muǵalimine qoıylatyn talaptar zor. Óıtkeni, bilimdi, kásibı bilikti ustaz - básekege qabiletti tulǵa daıarlaýda bilim sapasyn kóterýdiń negizgi tetigi», - dedi professor.
Sondaı-aq, ol Elbasy maqalasynda bilim berý, densaýlyq saqtaý jáne halyqty áleýmettik qorǵaý salalaryn reformalaýǵa qatysty da ózekti máselerdiń qozǵalǵanyn atap ótti».
Álbette, atalǵan salalar - adam áleýetiniń sapasyn arttyrýǵa jaǵdaı jasaıtyny ras. «Bilim berý salasynda mektepke deıin jáne mektepte bilim berýdiń jańa úılestirilgen standarttaryn ázirleý jáne bekitý boıynsha jumystar júrgizilýde. Bilim berý úsh tilde - qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderinde júrgiziletin bolady», - dedi Memleket basshysy. Úsh tildi bilim berý - búgingi zaman talaby, básekege qabiletti elder qataryna aparar basty baspaldaqtardyń biri. Osy arqyly quzyretti hám zamanaýı tulǵany qalyptastyra alamyz. Qazaq tili - Otanymyzdyń tili, memlekettik tilimiz, bizdiń patrıottyǵymyzdyń belgisi bolsa, al aǵylshyn jáne orys tilderin úıretýdegi maqsat XXI ǵasyrda ómir súrip jatqan jastardyń erteńgi kúni eńbek naryǵyndaǵy qajettiligin qamdaý úshin bolmaq», - dedi Darııa Qojamjarova.

Sheteldik BAQ Prezıdent maqalasyna nazar aýdardy

ASTANA. QazAqparat - Nazarbaev qazaqstandyqtardy eldi reformalaý sharasyna belsendi qatysýǵa shaqyrdy. Qazaqstanda jemqorlyqpen kúres kezeń-kezeńimen júıeli túrde iske asyrylmaq. Búgin birqatar sheteldik basylymdarda osyndaı taqyrypta maqalalar jaryq kórdi, dep jazady «Aıqyn» gazeti.
Jýrnalıster Elbasynyń sózin dáıek retinde keltire oty¬ryp, saraptama jasaǵan. «Itar-Tass» aqparattyq agenttiginiń tilshisi óz maqalasynda Nursultan Nazarbaevtyń jemqorlyqpen kúreske baǵyttalǵan sharalar týraly pikirine erekshe toqtalǵan.
Oqyrmandarǵa Qazaqstanda memlekettik qyzmet týraly jańa zań jobasy qabyldanǵanyn aıta kele, memlekettik qyzmetshilerge jalaqy tóleýdiń jańa júıesi engizilgenin jetkizgen. Osylaı¬sha, qazaq elinde memlekettik apparat¬tyń tıimdiligin arttyrýǵa mán berilip otyr deıdi reporter.
Al «Evronıýstiń» Reseıdegi bólim¬shesi alǵa qoıǵan maqsatqa baryn¬sha aıqyn qol jetkizý kerek, bı¬lik júıeli túrde ha¬lyqtyń al¬dynda esep berýi tıis degen Elba¬synyń 5 ınstıtýttyq re¬formany iske asyrýǵa baǵyt¬talǵan keńeste aıtqan sózin my¬salǵa kel¬tirgen.
Tilshi maqala sońynda Qazaqstannyń ult josparynda 5 túrli basym baǵyt aıqyndalǵanyn jetkizgen. Belarýs telegraf agenttigi bolsa, Qazaqstan 2020 jylǵa deıin taýar tasymalyn 2 esege arttyrsa, 10 jyldan keıin 50 mıllıon tonnaǵa deıin ulǵaı¬týdy josparlap otyr dep jazdy.
«Bul rette Qazaqstan Kóshbas¬shysy mýltımodaldy «Eýrazııa¬lyq trans qurlyqtyq dálizin» qurý jobasy bastalǵa¬nyn eske salǵan. Ol júkterdiń kedergisiz tranzıtin qamtamasyz etedi» delingen maqalada.
Elimiz¬diń eko¬nomıkalyq damýǵa baǵyt¬talǵan jospary da sheteldik basy-lym¬darda kórinis tapty. Máselen, «Praım» aqparattyq agenttigi «Qazaqstan óńdeýshi ónerkásipke ınvestıtsııa quıatyn kem degende 10 túrli transulttyq korpora¬tsııany tartýdy jospar¬lap otyr» dep málimdedi. Tipti qazirdiń ózin¬de 26 transulttyq korporatsııamen kelissóz júrgize kele, olardyń birqatarymen naqty kelisimge qol jetkizdi dep Elbasynyń maqala¬syna toqtalyp ótken.

Elbasy saıasaty arqasynda memleketimiz qalypty damyp keledi - A.Ájiǵalıev, BQO

ORAL. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda bizdiń aldymyzda turǵan basty mindetterdi taǵy bir kórsetip berdi. Bul týraly BQO ákimi apparaty «Qoǵamdyq kelisim» KMM dırektory Aleksandr Ájiǵalıev málim etti.
-Elbasy atalǵan maqalasynda ár urpaqtyń óz armany bar ekenin, ásirese, ata-babalarymyz ǵasyrlar boıy ańsaǵan azattyqqa Qazaq eliniń qol jetkizgenin aıta kelip, «Biz, qazirgi qazaqstandyqtar úshin Táýelsizdik kópetnosty qoǵamymyzdyń naqty joǵary ómirlik qundylyǵyna aınaldy», dep atap kórsetti, dedi A.Ájiǵalıev.
Shyndyǵynda da bıyl 25 jyldyǵy keńinen atalyp ótiletin Táýelsizdikti eldegi barlyq ult ókilderi qasterleı bilýi tıis. Osy oraıda keıingi kezde qurylǵan qoǵamdyq kelisim keńesteri de azattyqtan asqan qasıetti uǵym joqtyǵyn, kelisim men birlik Qazaqstan damýynyń kepili ekendigin keńinen túsindirýi kerek. Maqalada aıtylǵan barlyq mindetterdi júzege asyrýǵa Qazaqstan halqy Assambleıasy belsene qatysatyny anyq. Eń aldymen, bul - halyq arasynda aqparattyq jumys júrgizý jáne Elbasymyz qoıǵan tapsyrmalar boıynsha birigip áreket etý.

Ótken jyly da BQO ákimi apparatynyń «Qoǵamdyq kelisim» mekemesi ulttyq-mádenı birlestiktermen yntymaqtasa otyryp, Qazaqstan halqy Assambleıasy jyly aıasynda ultaralyq kelisim men tatýlyqty saqtaýǵa jáne nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan kóptegen is-shara ótkizdi. Ol - ulttyq-mádenı birlestikterdiń óz mádenıetin, ádet-ǵuryptary men salt-dástúrin, ulttyq kıimi men taǵamdaryn tanystyrýǵa baǵyttalǵan mádenı kúnderi. Sonymen qatar ǵylymı-saraptama keńesiniń kóptegen basqosýlary, sonyń ishinde reseılik sarapshylar men ǵalymdardyń qatysýymen ótken keńeıtilgen otyrystardy atap aıtýǵa bolady. M.Ótemisov atyndaǵy BQMÝ-dyń negizinde Qazaqstan halqy Assableıasy kafedrasy ashyldy.

Sonymen qatar Qazaqstan halqy Assambleıasy jylynyń ashylý rásiminde bastama alǵan 10 respýblıkalyq baıqaýdy da aıta ketken jón. Óz jobalaryn usynǵan batysqazaqstandyqtar respýblıkalyq baıqaýlarda júldeli oryndarǵa ıe boldy. Mysaly, ózge ult ókilderi - mektep oqýshylaryna qazaq tili men mádenı ortasyna boı úıretip, memlekettik tildi meńgerýine, tarıhy men mádenıetin, salt-dástúri men ádet-ǵuryptaryn boıyna sińirý múmkindigin kózdegen «Myń bala» atty respýblıkalyq mádenı-aǵartýshylyq jobasynyń jeńimpazdary Marııa Gladkova, ıÝlııa Rıazanova, ıÝlııa Chernoıarova mereıimizdi bir kóterip tastady. Saıası qýǵyn-súrgin jáne asharshylyq qurbandaryn eske alý kúnine arnalǵan jyl saıynǵy «Tarıhı taǵylym - ótkenge taǵzym» atty halyqaralyq forýmy ótkizildi.
«Elbasymyz budan jıyrma jyldan astam ýaqyt buryn Qazaqstan halqyn bir shańyraq astyna biriktirip, aıqyn baǵytpen jol bastasa, búgingi tańda da Kóshbasshymyz usynǵan maqsat-mindetterdi qoldaı otyryp, alǵa nyq senimmen qadam basa beretinimiz anyq», dep túıindedi oıyn A.Ájiǵalıev.

Prezıdenttiń ár reformasynan bolashaq Qazaqstandy elestetýge bolady

ASTANA. QazAqparat - Qazaqstan halqy QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń strategııasy mańynda toptasýy shart. Bul týraly Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasyna qatysty «QazAqparat» agenttigine bergen suhbatynda «Bolashaq» stıpendıaty, «Qazaqstan Aselsan Injınırıng» kompanııasynyń bas ınjeneri Erkebulan Isabekov málim etti.
«Elbasy óziniń maqalasynda ekonomıkanyń birqatar perspektıvaly sektorlaryn damytý boıynsha sharalar qarastyrylǵandyǵyn atap ótti. Birinshi kezekte ol elektr energııasy sektoryna jáne energııalyq tıimdiliktiń ósýine qatysty sharalar ekenin de naqtylady. Qazirgi ýaqytta barsha álemniń qozǵaýshy kúshi energetıka salasy der edim. Álem elderi energııa kózderi úshin talas júrgizip jatyr. Energetıka salasynda kóp jetistikke jetken memleket edáýir damýǵa da qol jetkize alady. Sondyqtan, N.Nazarbaev osy baǵytta ózimizdiń dańǵyl jolymyzdy salý úshin kúsh-jiger aıamaýmyz qajet dep atap ótti. Ol úshin energııa servıstik kelisimsharttar tetigi arqyly energııa únemdeý salasyna strategııalyq ınvestorlardy tartýdy tapsyrdy. Jeke energııa servıstik kompanııalardy damytýdy belsendilendirýdiń, olardy energııa únemdeý salasyna qyzmetter keshenin usynýǵa yntalandyrýdyń mańyzyn da aıyryqsha toqtaldy», - deıdi E.Isabekov.
Onyń sózi boıynsha, Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń árbir reformasy Qazaqstannyń bolashaǵyn jarqyn etýge baǵyttalǵandyǵyn kórý qıyn emes.

«Prezıdent aýzynan aıtylǵan naqty-naqty mindetterdi zeıin salyp, qaraıtyn bolsańyz, bolashaqta Qazaqstan qandaı bolady degen saýalǵa jaýap tabasyz. Sot júıesin damytý, memlekettik apparatty túbegeıli ózgertý, jalaqy júıesin jetildirý, quqyqtylyq pen zańdylyq, úkimet ashyqtyǵy men shaǵyn jáne orta bıznestiń damýy, ınnovatsııalarǵa jol ashý, ınvestıtsııalardy tartý, Qazaqstandy aımaqtyq tranzıttik habqa aınaldyrý, týrızmdi qaryshtatý, qarjylyq ortalyqty qurý syndy bastamalar bolashaqta iske asatyn ushan-teńiz isterdiń bir parasy ǵana. Osylar oryndalar bolsa, Qazaqstan Ortalyq Azııada ǵana emes, búkil álemde serpindi damyǵan elderdiń birine aınalary sózsiz. Ol úshin tek halqymyzdyń uıysqany kerek, bir atanyń balalarymyz ǵoı, qol ustasa, el damýyna úles qosqanymyz qajet», - dep túıindedi oıyn jas ınjener.

Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵy toılanatyn jylda eseli eńbek etetin bolamyz - Ǵ.Ádilova, BQO

ORAL. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda elimiz aldynda turǵan basty maqsat-mindetterdi saralaı kelip, «bilim berý, densaýlyq saqtaý jáne halyqty áleýmettik qorǵaý salalaryn reformalaý adam áleýetiniń sapasyn arttyrýǵa jaǵdaı jasaıtynyn» atap kórsetti. Bul álemdik daǵdarysqa qaramastan, Qazaqstanda bilim berý, densaýlyq saqtaý sekildi áleýmettik salalarǵa da aıryqsha kóńil bólinip otyrǵandyǵyn taǵy bir nyqtaı túsedi. Bul týraly Aqjaıyq aýdanyndaǵy Taıpaq mýzyka mektebiniń dırektory Ǵaınıjamal Ádilova málim etti.
Onyń aıtýynsha, Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵy toılanatyn jylda Qazaqstan halqy kóterińki rýhpen eńbek etip, Elbasy alǵa qoıyp otyrǵan joba-josparlardy júzege asyrýǵa óz úlesterin qosa bilýi tıis. Eń bastysy, táýelsizdik jyldarynda qol jetken tabystardy baıandy etip qana qoımaı, jańa mindetter aıasynda mańdaı terimizdi sypyra otyryp, jumystanýǵa týra keledi.
«Qazir tehnıkalyq mamandyqtardyń, ǵylym men ınnovatsııanyń kúni týǵan zaman. Erinbeı eńbek etken, talmaı ǵylym izdegen, jalyqpaı tehnıka meńgergen adam ozady. Turmysy jaqsy, abyroıy asqaq bolady. Osyny jas urpaqqa uǵyndyrýdamyz. Maqsatymyz aıqyn, mindetimiz aýqymdy. Biz, mýzyka mektebi ujymy, Elbasy sózderin elimizdiń ótken jyldardaǵy tynys-tirligimen birge tarazylap, oqyp-úırenýdemiz. Kúnbe-kún izdenisimizdi báseńdetpeı, bilim-biligimizdi ushtaı otyryp, qazirgi zaman bıikterin baǵyndyrýǵa umtylýymyz kerek. Osy oraıda Taıpaq mýzyka mektebiniń tabyssyz emestigin aıta ketýge bolady.
Burynǵyny aıtpaǵannyń ózinde, ótken jylǵy qarashada ǵana Atyraýda ótken halyqaralyq «Máńgi el - Qazaqstanym!» festıvalinde shákirtterimiz bas júlde, taǵy basqa syılyqtardy ıelendi. Baıtaq elimizdiń berekesi, dáýleti ár eńbek ujymynyń jetistikterinen quralatyny málim. Demek, tek alǵa umtylamyz. Bir-eki jyl tóńireginde mektep ǵımaratynyń shatyry tolyq kúrdeli jóndeýden ótkizildi, basqa da jaǵdaılar jasaldy. Osyndaı qamqorlyqqa ispen jaýap berýge tıispiz. Óz halqynyń tarıhyn, tilin, mádenıetin, keshegi jáne búgingi ómiriniń qyr-syryn ul-qyzdar jaqsy bilýi kerek. Bul otbasynan jáne mektepten bastaý alýǵa tıisti. Azdaǵan jyldarda talaı joldan, talaı daǵdarystan óttik. Qıyndyq ta az bolǵan joq. Sonyń bárin el birliginiń arqasynda jeńdik. Elbasy anyq baǵyt-baǵdar berip otyrǵanyndaı, endigi mindet - álemdegi ozyq elderdiń qataryna qosylý. Ol úshin judyryqtaı jumyla eńbek etip, uıymshyldyqtyń úlgisin kórsetýge tıispiz», dedi Ǵ.Ádilova.

Baǵytymyz aıqyndalǵan Ult josparyn júzege asyrýda bosańsýǵa jol berilmeıdi - Aptalyq sholý

ASTANA. QazAqparat - Tabaldyryqtan jańa attaǵan Meshin jylyn Elbasy Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy» retinde atap ótken bolatyn. Al bul jyldyń eń basty ereksheligi byltyr Memleket basshysy aıqyndaǵan reformalar bıyldan bastap is-júzine asa bastaıdy. Buǵan zańdyq negiz tolyq qamtyldy. Sondyqtan da, jańa jyldyń alǵashqy kúninde QR Prezıdenti N. Nazarbaev Aqordada Bes ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrý jóninde keńes ótkizdi.
Keńeske Premer-Mınıstr Kárim Másimov, Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy Nurlan Nyǵmatýlın jáne Prezıdent Ákimshiligi basshysynyń orynbasary Baǵlan Maılybaev qatysyp, Elbasy birqatar naqty tapsyrmalardy júktedi. «Biz Bes ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrýdy bastaıtyn eń kúrdeli kezeńge keldik. Aýqymdy daıyndyq jumystary atqaryldy, tıisti qujattar qabyldandy. Prezıdent Ákimshiligi, Úkimet, árbir mınıstrlik jáne ákimdikter qoıylǵan mindetterdi naqty oryndaýǵa atsalysýy qajet. Jańǵyrtý jónindegi ulttyq komıssııa qyzmetin jalǵastyryp, meniń aldymda esep beretin bolady jáne barlyq baǵyttar boıynsha qandaı da bir bosańsýǵa jol bermeýi tıis», - dedi Nursultan Nazarbaev. Prezıdent reformalardyń ýaqtyly jáne tıimdi júzege asyrylýynyń mańyzdylyǵyna da toqtaldy. Elbasy memlekettik qyzmetti jetildirý jumysyn ortalyqta da, jergilikti jerlerde de júrgizý kerektigin, zań ústemdigin qamtamasyz etý aıasynda sot júıesiniń ózi de ózgeristerge bastamashy bolýy qajettigine nazar aýdardy.
«Sonymen qatar, Patrıottyq akt qabyldaý josparlanyp otyr, onda halyq birligin, toleranttylyq pen senimdi odan ári nyǵaıtý jónindegi qyzmettiń negizgi baǵyttary kórsetiletin bolady. Sondaı-aq, esep berýshi memleket qalyptastyrý mindetine sáıkes, barlyq deńgeıdegi atqarýshy bılik turaqty negizde halyqqa esep berip otyrýy tıis. Jalpy alǵanda, nátıjege basshylar jeke jaýapty bolady. Bul rette, reformalardy kózboıaýshylyqqa aınaldyrýǵa jol berýge bolmaıdy. Ózgeristerdi júzege asyrýǵa kedergi bolatyndar laýazymynan bosatylady», - dedi Memleket basshysy.
Bolashaq baǵytymyz baǵdarlanǵan bas maqala
Sóıtip, jańa 2016 jyldan «Bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» - Ult Josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastaldy. Byltyrǵy jylǵy prezıdenttik saılaýda óziniń saılaýaldy tuǵyrnamasy retinde belgilegen bul reformanyń júzege asýyn Elbasy aıryqsha nazarda ustaıtynyn aıtqanbyz. Osyǵan oraı, aptanyń sársenbisi, 6 qańtarda Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult Jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty taqyryppen baǵdarlamalyq maqalasy jaryq kórgen bolatyn. Onda Prezıdent memleketti, ekonomıka men qoǵamdy damytý úshin qaǵıdatty jańa quqyqtyq orta qalyptastyratyn 59 zań kúshine engenin, tarıhymyzda buryn-sońdy bolmaǵan aýqymdaǵy ulttyq zańnamalyq ózgeristerdi baǵamdaý mańyzdy ekenin atap ótedi.
«Ár urpaqtyń óz armany bar, olarda tek jeke jáne otbasylyq ıgilikterge ǵana umtylys kórinis tappaıdy. Olarda qashanda týǵan jerge degen súıispenshilik sezimi, óz halqy men Otanynyń baqyty týraly ańsar aıqyn kórinedi. Ata-babalarymyzdyń kóptegen urpaqtary úshin Qazaqstannyń Táýelsizdigi asyl arman bolyp keldi. Biz olardyń azat jáne táýelsiz Otandy ańsaǵan kóp ǵasyrlyq qııaldaryn is júzine asyrdyq. Biz, qazirgi qazaqstandyqtar úshin Táýelsizdik kópetnosty qoǵamymyzdyń naqty joǵary ómirlik qundylyǵyna aınaldy. Biz osydan bar-joǵy shırek ǵasyr buryn ǵana barlyq aqyl-oıymyz ben júregimizdi baýrap alǵan kóptegen oı-nıetterimizge qol jetkizdik», - dep atap ótedi maqalasynda Elbasy. Budan bólek, N. Nazarbaev Qazaqstan halqy óz jeri men onyń baılyǵynyń uqypty ıesi bolýǵa úırenip jatqanyn, jańa tehnologııalardy meńgerip, tarıhta eshqashan bolyp kórmegen óndiristik qýattar men ekonomıkanyń tutas salalary iske qosylyp jatqanyna toqtalady. «Eń bastysy - biz jańasha armandaýdy, Táýelsiz Qazaqstanymyz bir bólshegi bolyp otyrǵan jahandyq álemdegi qıyndyqtarǵa qaramastan, el men qoǵamdy damytýda naqty mindetter qoıýdy jáne olardy sheshýdi úırendik. Biz Táýelsizdiktiń 25-shi jyldyǵyna jańa qazaqstandyq armanmen aıaq bastyq, onyń basty maqsaty júzege asyrylyp jatqan «2050» Strategııasymen bara-bar», - deıdi maqalasynda Nursultan Ábishuly.
Jalpy baǵdarlamalyq maqala reformalar arqyly tutastaı qazaqstandyq sapaly sekiristiń naqty baǵyttaryn qamtıdy. Máselen, maqalanyń «Memleketti kásibılendirý» bóliminde Elbasy zań arqyly júzege asatyn jańa normalardyń, tyń novellalardyń erekshelikterin túsindirip, memlekettik qyzmetti jańǵyrtýdyń negizgi qyrlaryna toqtalady. «Men buny Qazaqstandaǵy barlyq jańǵyrtý úderisi oı-nıeti tabysynyń sheshýshi tetigi retinde qarastyramyn», - dep atap ótedi Elbasy. Reformanyń jáne bir baǵyty táýelsiz sot tóreligi men Qazaqstannyń búkil quqyq qorǵaý júıesine qatysty bolyp tabylady. Elbasy bul rette reforma azamattardyń quqyqtary men bostandyqtaryn qamtamasyz etýge, zańdardy qatań oryndaýǵa jáne quqyq tártibin nyǵaıtýǵa baǵyttalýy tıistigin alǵa tartady.
Budan bólek, «Bıýrokrattyq shyǵynsyz ekonomıkaǵa qadam basý» bóliminde Prezıdent ındýstrııalandyrý men ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý boıynsha jańǵyrtýlar keshenine toqtalady. «Bizdiń uzaq merzimdi ustanymymyz ekonomıka qyzmetindegi tranzaktsııalyq shyǵyndardy udaıy qysqartý bolýy tıis. Olardyń kólemi, eń aldymen, memlekettik ınstıtýttardyń qalaı jumys isteıtinine baılanysty. Salyqtyq jáne kedendik ákimshilik júrgizýdi jaqsartýǵa baǵyttalǵan sharalar zor mańyzǵa ıe bolady», dep atap ótedi Elbasy. Prezıdenttiń paıymynsha, Ult josparynyń ekonomıkalyq blogyna kiretin sharalar Qazaqstan ekonomıkasynyń óńdeýshi sektoryna kem degende 10 transulttyq korporatsııany tartýdy qarastyrady. Sonymen birge, «zákirli ınvestorlarmen» birlesken kásiporyndar qurý jónindegi jumystarmen óńdeýshi ónerkásiptiń, ınfraqurylymdardyń, energetıkanyń jáne basqa otandyq kompanııalardyń 3 toby qamtylatyn bolady. Al osy baǵyttyń temirqazyq máselesi táýelsiz sot júıesi, aǵylshyn tilin qoldaný jáne ınvestıtsııalyq rezıdenttik qaǵıdatyn engizý quqyǵymen jeke zań quzyreti qaǵıdaty boıynsha «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵyn qurý bolyp tabylady. «Bizdiń elordamyz Astana Eýrazııanyń iskerlik, mádenı jáne ǵylymı ortalyǵy retinde damyp, áýejaıdyń jańa termınalyn qosa alǵanda, zamanaýı halyqaralyq kóliktik-logıstıkalyq júıege ıe bolady», - dep túıindeıdi Elbasy.
Bas maqalanyń «Innovatsııalyq ındýstrııalandyrý kókjıekteri» atty bóliminde Ult josparyndańy ekonomıkanyń birqatar perspektıvaly sektorlaryn damytý boıynsha sharalar qarastyrylǵan. Ondaı sharalardyń nátıjesinde Qazaqstan 2020 jylǵa qaraı ІJÓ-niń energııa syıymdylyǵyn 25 paıyzǵa jáne ǵasyrdyń ortasyna qaraı 50 paıyzǵa tómendetýge qol jetkizý mindeti júkteledi. «Biz ǵylymdy qajet etetin ekonomıkany qalyptastyrý boıynsha jumystardy jalǵastyra beremiz. Bul oraıda básekege qabiletti, joǵary tehnologııaly óndiristerdiń synı massasyn ósirýge qol jetkizý mańyzdy. Bıznestiń ınnovatsııalyq belsendiligi ІJÓ-niń 20 paıyzyna deıin, ınnovatsııalyq ónimder úlesi 2,5 paıyzǵa deıin artady», - deıdi Prezıdent. Sonymen qatar, N. Nazarbaev «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasynda qamtylǵan kólik ınfraqurylymyn, áýe qatynastaryn damytý máselesine de erekshe toqtalady. Bul rette Astananyń álemdik deńgeıdegi qarjy ortalyǵy retinde qalyptasýy úshin 2019 jylǵa deıin Tokıo, Sıngapýr jáne Gonkong sııaqty jetekshi qarjy ortalyqtarymen jańa halyqaralyq baǵyttar ashylatyny da aıtylyp otyr.
Ult josparynyń bútindeı bir parasy «Áleýmettik jańǵyrtý yntalandyrýshylary» taqyrybyna negizdelip otyr. Osy rette Prezıdent óz maqalasynda ekonomıkanyń qarqyndy damýy eńbek qatynastarynyń jańa túrin qalyptastyrý úderisine aıryqsha nazardy qajet etetinin, osy maqsatta jańa Eńbek kodeksi qabyldanǵanyna toqtalady. «Bizge Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy ıdeıasyn tabandy túrde ómirge engizý qajet. Qarjylandyrý kólemin arttyra otyryp, Jumyspen qamtýdyń jol kartasy ózekti etile túsedi. Onyń baǵdarlamalaryna qatysý eńbekke qabiletti halyqqa qysqa merzimdi qaıta daıarlaý kýrstarynan ótýge, óziniń biliktiligin arttyrýǵa, shaǵyn nesıe alýǵa múmkindik beredi. Sonymen birge, Jahandyq daǵdarystyń aǵymdaǵy yqpalyna baılanysty obektıvti qıyndyqtardy eńserýge jaǵdaı jasaıdy», - delingen maqalady.
Bas maqala sońynda Prezıdent N. Nazarbaev Ult josparyn is júzinde júzege asyrý kezeńi bastalǵanyn, onyń Jańǵyrtý jónindegi ulttyq komıssııanyń baqylaýymen júretinin aıtady. «Biz kóptegen synaqtarǵa abyroıly tótep berdik, shynyqtyq, rýhymyzdy kúsheıttik. Biz jańa Qazaqstandy - Uly Dala Elin qurdyq. Ult josparyn oryndaı otyryp, biz ózimizdiń Ulttyń Órleý Dáýiriniń kókjıekterin keńeıtemiz, ózimiz Táýelsizdik jyldary ishinde qol jetkizgen jáne bizge jahandyq damý bergen barlyq múmkindikterdi paıdalanamyz. Álemde, sóz joq, úshinshi álemnen birinshige qadam basqan elderdiń mysaldary bar. Biz olardyń jarqyn tájirıbelerin zertteımiz jáne eskeremiz. Qazir biz ekonomıkanyń, memleket pen qoǵam damýynyń eń tabysty jahandyq modelderin ólshem retinde alamyz. Búginde álemde óziniń jalpyulttyq armanyn umyt qalýdyń júzjyldyǵynan shyǵa otyryp, álemniń eń uly ulttarymen bir qatarda turý turǵysynda beıneleıtinder kem de kem. Biz Qazaqstannyń osynaý tarıhı taǵdyryna senemiz. Men qazaqstandyqtardy Ult josparyn júzege asyrýǵa jáne reformalardy júrgizýge barynsha belsendi qatysýǵa, olar ashatyn múmkindikterdi paıdalanýǵa shaqyramyn. Biz ózimizdiń qazaqstandyq armanymyzdyń oryndalýyna jáne Qazaqstannyń órkendeýine senimdi túrde qol jetkizetin bolamyz!», - delingen bas maqalada.
Shyn máninde Elbasynyń jańa jyldyń alǵashqy kúnderinde jarııalanǵan maqalasy eldi jańa jetistikke, jańa bıikterge jeteleıtinin ańǵartyp otyr. Maqala jaryq kórisimen qazaqstandyqtar bas maqalamen tanysyp qana qoımaı, ózderiniń lebizderin de bildirip, qoǵam arasynda qyzý talqylaý júrýde. Buǵan dálel osy aptada Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken brıfıngterde sarapshylar ultty uıystyratyn josparǵa qatysty Elbasy maqalasynyń erekshelikterine mán berip, talqylap, pikirlerin bildirýde. Bul úderis aldaǵy ýaqytta da jalǵasatyn tárizdi.

Elimizdiń qazaqstandyq armanǵa nyq qadam basýy úshin barlyq alǵyshart daıyn - Senator M.Bortnık

ASTANA. QazAqparat - Qazaqstannyń Elbasy maqalasynda aıtylǵan qazaqstandyq armanǵa nyq qadam basýy úshin barlyq alǵysharty daıyn. Bul pikirdi QR Parlamenti Senatynyń depýtaty Mıhaıl Bortnık bildirdi.
Memleket basshysynyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasy ótken jyldyń qorytyndysy ispettes. Onda Prezıdent Ult josparynyń 5 ınstıtýttyq reformasyn júrgizý eldiń damýy úshin aıtarlyqtaı serpin beretindigin taǵy bir márte atap ótken. Biz olardy ekonomıkalyq ósimniń senimdi qarqynyn qalpyna keltirýge jáne barlyq halyqtyń myǵym áleýmettik kepilin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan memlekettiń daǵdarysqa qarsy aýqymdy sharalarynyń basty quramy retinde qarastyramyz», - deıdi Elbasynyń maqalasyna oraı QazAqparat tilshisine óz oıyn bildirgen senator M.Bortnık.
Onyń paıymynsha, elimizde ol úshin qajetti barlyq jaǵdaı bar. Memlekettiń, ekonomıkanyń jáne qoǵamnyń damýy úshin túbegeıli jańa quqyqtyq orta qalyptastyratyn 59 zań kúshine endi. 5 ınstıtýttyq reformanyń bastalýyn zańdyq jáne uıymdastyrýshylyq turǵyda qamtamasyz etý baǵytynda aýqymdy jumystar júrgizildi. 2016 jyldyń 1 qańtarynan «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» Ult josparyn júzege asyrýdyń kezeńi bastaldy.
«ıAǵnı, Qazaqstannyń maqalada aıtylǵan qazaqstandyq armanǵa, álemniń damyǵan 30 eliniń qataryna enýge nyq qadam basýy úshin barlyq alǵysharty daıyn. Búginde Qazaqstan halqy Ult josparynyń barlyq 5 reformasyn tolyqtaı qoldaıtyndyǵyn kórsetip otyr. Óıtkeni, bul reformalar zamanaýı ári barynsha ózekti», - deıdi senator.


Qyzylordada Elbasynyń «100 naqty qadam» ult josparynyń jańa baǵyttary talqylandy

QYZYLORDA. QazAqparat - Qyzylorda oblysynda «100 naqty qadam» Ult josparyn júzege asyrý boıynsha keńeıtilgen semınar-keńes ótti, dep habarlady oblys ákiminiń baspasóz qyzmetinen.
Aımaq basshysy Qyrymbek Kósherbaev pen jergilikti jáne aýmaqtyq organdardyń qatysýymen ótken semınar-keńeste Elbasynyń «100 naqty qadam» Ult josparyn júzege asyrý boıynsha josparlanǵan sharalar barysy qaraldy.
Keńeste sóz alǵan ákim Ult josparynyń strategııalyq mańyzyn aıryqsha atap ótti.
«100 naqty qadam» Ult jospary ortalyqta ǵana júzege asyp, Úkimettik deńgeıde jaýaptylyq júkteletin reforma emes. Bul - búkil qazaqstandyqtardyń isi. Bul iske bir adamdaı jumylýymyz qajet. Barlyq memlekettik organdardan, qoǵamdyq ınstıtýttar men azamattardan is-qımyldyń úılesimdiligi, tabandylyq, kreatıvtilik jáne qajyrlylyq talap etiledi, - dedi oblys ákimi Q.Kósherbaev.
Semınar-keńeske qatysýshy salalyq uıymdardyń basshylary zańnamaǵa engiziletin ózgerister týraly baıandady. 5 ınstıtýtsıonaldyq reformadan týyndaıtyn Ult jospary memleket jáne qoǵam ómirindegi eń mańyzdy salalardy qamtıdy.
Máselen, memlekettik qyzmette birqatar ózgerister oryn alady. Burynǵy «Memlekettik qyzmetshilerdiń ar-namys» kodeksiniń ornyna «QR memlekettik qyzmetshileriniń ádep kodeksi» jasaldy. Bul qujatta memlekettik qyzmetshiniń syrtqy kelbeti men moraldik-rýhanı qasıetteri jáne júrip-turýy men qoǵammen baılanys normalary qarastyrylǵan. Memlekettik qyzmetke ornalasý, mansaptyq ósýi, olardyń eńbekaqysynda da birshama ózgerister bar. Engizilgen ózgeristerdiń qatarynda ádep boıynsha keńester jáne ádep jónindegi ýákil laýyzymy paıda boldy. Bul laýyzymǵa ujym ishinde bedeldi, bilimdi qyzmetker taǵaıyndalady.
Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń Qurylys, turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq isteri jáne resýrstaryn basqarý komıtetiniń Jerge ornalastyrý, geodezııa jáne jer qatynastaryn damytý basqarmasynyń basshysy Ardaq Samambetov aýyl sharýashylyǵy baǵytyndaǵy jerlerdi jekeshelendirý týraly áńgimeledi. Paıdalanylmaı turǵan jer ýchaskelerin naryqtyq aınalymǵa engizý jaýapty jalǵa alýshylardyń múddelerin qorǵap, bos turǵan jer telimderin tıimdi paıda kózine aınaldyrýǵa múmkindik beredi, - deıdi ol.
Sonymen qatar, basqarma basshysy memleketaralyq, respýblıkalyq jáne óńiraralyq deńgeıde Baıqońyr qalasynyń jer telimderin paıdalaný týraly másele sheshimin tapqanyn aıtty. Oblystyń aýmaǵyn ulǵaıtyp, Syrdarııa ózeniniń sol jaǵalaýyn ıgerý, ondaǵy jer telimderin bólý jumystary da sheshilgen.
Semınarda basqa da ózgerister týraly sóz boldy. Máselen, zańbuzýshylyqtar kartasyn jasaqtaý, kedendik jáne salyqtyq zańnamany jeńildetý, óndiriske ınvestıtsııa tartý sııaqty taqyryptar da nazardan tys qalǵan joq.

Biz táýelsiz elimizdiń zańdylyqty saqtaı otyryp damýyna múddelimiz - Májilis depýtaty J.Dúısebaev

ASTANA. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasy búginde qoǵamdyq ortada jıi talqylanyp otyrǵan taqyrypqa aınalýda. QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, ekonomıka ǵylymdarynyń kandıdaty Jeksenbaı Dúısebaev Elbasynyń atalǵan maqalasy týraly pikir bildirip, óz oıyn ortaǵa saldy.
- Jańa bastalyp otyrǵan 2016 jyl jahandyq deńgeıde alǵanda da, óz elimiz úshinde mańyzdy kezeńniń bastalýy bolyp otyr.
Bul maqalada osy kezeńge deıingi qabyldanǵan baǵdarlamalardy, osydan eki jyl buryn Elbasy jarııa etken «Qazaqstan - 2050» strategııalyq josparyn, «100 naqty qadam» - Ult josparyn, 2015 jylǵy 30 qarashada Memleket basshysynyń halyqqa arnaǵan Joldaýyn iske asyrýdyń joldary men baǵyttary keń uǵymda ashyp kórsetilgen. Atap ótilgen osy baǵdarlamalar men josparlar 2016 jyldyń 1 qańtarynan bastap júzege asyrylýy kerek. Oǵan eń birinshi zańnamalyq negiz qajet bolatyny sózsiz. Osy oraıda, besinshi sessııanyń alǵashqy kúninen bastap Parlament óz úlesin qosty. «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» - Ult josparynyń oryndalýy úshin qajetti zańdar qabyldandy. Depýtattar jańa 59 Zańdy qabyldaý úshin qysqa merzim ishinde irkilissiz eńbek etip, 1 qańtardan bastap qoldanysqa enýine jaǵdaı jasady.
Alda turǵan maqsat - bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrý. Búgingi tańda kásibı memlekettik apparatty qurýdyń mańyzdylyǵy zor. Bul basqarý júıesine de, mamandardy daıarlaý isine de qatysty bolyp otyr. «Memlekettik qyzmet týraly» Zańǵa tyń ári ómirsheń tolyqtyrýlar engizildi. Memlekettik qyzmetkerler óziniń biliktiligimen, kásibı jáne iskerlik sheberligimen baǵalanýy tıis. Óz mindetine júktelgen jumysty ýaqytynda ári tıimdi oryndap, nátıjesin kórsete bilgen maman ǵana jańa zamannyń talaptaryna jaýap bere alady. Memlekettik organdarda endi básekege qabiletti mamandar jumys isteıtin bolady. Sondyqtan jańa Zań arqyly qazir kásibı memlekettik apparatty qurýǵa jol ashylyp otyr. Bul elimiz úshin úlken serpilistiń biri bolmaq.
Egerde memlekettik qyzmet kedergisiz, durys jumys jasasa, bizdiń ekonomıkamyz da, áleýmettik jaǵdaıymyz da, qoǵamnyń basqa salalary da jaqsaratyny sózsiz. Osy másele halyqtyń ortasynda jıi talqylanatyn edi, endi onyń jańa jolmen damıtyny anyqtalyp otyr. Prezıdent bul jóninde óziniń kózqarasyn taǵy bir ret naqty baıandap ótkenin kóremiz.
Kelesi másele - bizdiń qoǵamdaǵy zańdylyqtyń qorǵalýy. Bizdiń múddemiz táýelsiz elimiz zańdylyqty saqtaı otyryp, damýy qajet. Zańdylyqty saqtaýda sot júıeleri qalaı jumys isteıdi? Osy oraıda, Elbasy sýdıalardy irikteý men taǵaıyndaý úderisteri qoǵam úshin móldir jáne ashyq bolatynyn jáne qandaı ister atqarylatynyn atap ótkenin kórýge bolady.
Buryn, mysaly, sot júıesi bes satymen iske asyrylyp kelgen bolsa, endi úsh býyndy júıesine ótetin bolamyz. Atap aıtqanda, onyń birinshi - sottyń sheshimi, ekinshi - apellıatsııalyq jáne úshinshi - kassatsııalyq ınstantsııalary qalady. Bul sot jumysynyń ashyqtyǵyn kórsetedi, sondaı-aq ýaqyttyń kóp ketýine jol bermeıdi jáne halyqtyń senimin arttyra túsedi.
Sonymen qatar atalǵan maqalada ekonomıkamyzdy ındýstrııalandyrý, jekeshelendirý máseleleri qamtyldy. Aıtalyq, qazir ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damýdyń ekinshi besjyldyǵyn bastap kettik, endi onyń nátıjeleri boıynsha birqatar sheshýshi kórsetkishterge qol jetkizýimiz qajet. Elbasymyz kózdelip otyrǵan josparlarymyz iske asqan kezde, bıznestiń ınnovatsııalyq belsendiligi elimizdiń ІJÓ-iniń 20 paıyzyna deıin, ınnovatsııalyq ónimder úlesi 2,5 paıyzǵa deıin artatynyn tilge tıek etti.
Osyndaı pikirimen bólise kele, depýtat J. Dúısebaev: «Al jekeshelendirý týraly oı qozǵaǵanda, qazaqstandyq jáne sheteldik ınvestorlarǵa jekeshelendirýge barynsha qatysýǵa jaǵdaı jasaý úshin shekteýlerdi alyp tastaýǵa múmkindik beretin zańnamalyq ózgerister qabyldanǵany belgili. Ekonomıkanyń ósýin, onyń reformalary men damýyn júıeli iske asyrý joldaryn Elbasy naqty-naqty atap kórsetken. Memleket basshysy ózi usynǵan josparlary qalaı júzege asyrylatynyn halyqqa taǵy da bir jan-jaqty baıandap berdi», - dep oıyn túıindedi.


Eýrazııalyq transqurlyqtyq dálizdiń Azııa men Eýropa arasynda úzdiksiz taýarlar aǵyny men qyzmetterdi jetkizýde mańyzy zor
BRıÝSSELЬ. QazAqparat - Eýrazııalyq mýltımodaldyq transqurlyqtyq dáliz qurý jobasy Azııa men Eýropa arasynda taýarlar men qyzmetterdi úzdiksiz jetkizýde mańyzdy ról atqarady.
Bul týraly EO dıplomatııasynyń basshysy Federıka Mogerınıdiń resmı ókili Maııa Kosıanchıch 5 ınstıtýtsıonaldyq reformalardy júzege asyrýdaǵy 100 naqty qadam» Ult jospary aýqymynda Qazaqstannyń halyqaralyq kóliktik-kommýnıkatsııalyq aǵyndarǵa yqpaldasýynyń praktıkalyq kezeńi bastalýyna oraı túsindirmesinde málimdedi.
«Eýropalyq mýltımodaldyq kólik dálizin damytý jónindegi Qazaqstannyń josparlary Azııa men Eýropa arasynda taýarlar aǵynyn, adamdardy jáne aqparattardy jetkizý úshin óte mańyzdy. Bul oraıda ótken jylǵy 21 jeltoqsanda Astanada qol qoıylǵan EO men Qazaqstan arasyndaǵy keńeıtilgen áriptestik pen yntymaqtastyq týraly kelisim strategııalyq ról atqarady», - dedi Kosıanchıch.
EO atalǵan qujatta saýdany qoldaý jáne kólik yntymaqtastyǵynyń basymdyqty baǵyttaryn damytý úshin keń qamtylǵan elementter bar, munyń sonymen qatar Eýropamen tıimdi, qaýipsiz jáne senimdi júk tasymaldaryn jáne negizgi kóliktik baılanystardy keńeıtýde de mańyzy zor dep atap ótedi.
Sonymen birge, Brıýssel Qazaqstan aýmaǵynda temirjol ınfraqurylymyn qurýǵa yqylaspen den qoıyp otyr, ol QR-nyń eksporttyq áleýetin keńeıtýmen qatar qosymsha jumys oryndaryn ashýǵa tıis.
«Eýroodaq Qazaqstanda temirjol jelileriniń keńeıtý josparlaryn qyzyǵýshylyqpen qadaǵalaýda. Azııa men Eýropa arasyndaǵy burynǵydan da tyǵyz baılanys bıznes úshin kóptegen múmkindikter beredi jáne barlyq múddeli taraptardyń ósý men damýyna, jumyspen qamtýǵa septigin tıgizedi» , - dedi eýropalyq ekonomıka basshysynyń resmı ókili.

Eýrazııalyq transqurlyqtyq dálizdiń Azııa men Eýropa úshin mańyzy zor - EO ókili

BRıÝSSELЬ. QazAqparat - Mýltımodaldyq Eýrazııalyq transqurlyqtyq dáliz qurý jobasynyń Azııa men Eýropa arasynda taýarlar men qyzmetterdiń úzdiksiz aǵynyna qol jetkizýde mańyzy asa zor.
Bul týraly «5 ınstıtýtsıonaldyq reformany iske asyrý boıynsha 100 naqty qadam» atty Ulttyq jospar aıasynda Qazaqstannyń halyqaralyq kólik-kommýnıkatsııalyq aǵyndaryna ıntegratsııalanýynyń praktıkalyq kezeńiniń bastalǵanyn habarlaı otyryp, EO dıplomatııasynyń basshysy Federıka Mogerınıdiń resmı ókili Maııa Kosıanchıch málimdedi.
Mýltımodaldyq Eýrazııalyq kóliktik dálizdi damytý boıynsha Qazaqstan josparlary Azııa men Eýropa arasyndaǵy taýarlar, adamdar, aqparattyń úzdiksiz aǵynyna qol jetkizý úshin asa mańyzdy. Bul kontekste Astanada ótken jyldyń 21 jeltoqsanynda qol qoıylǵan EO men Qazaqstan arasyndaǵy keńeıtilgen áriptestik pen yntymaqtastyq týraly kelisimniń strategııalyq mańyzy zor bolmaq», - dedi Kosıanchıch.
EO-da kórsetilgen qujat saýdany qoldaý jáne kóliktik yntymaqtastyqtyń basym baǵyttaryn damytý, onyń ishinde negizgi kóliktik baılanystardy keńeıtý jáne Eýropamen tıimdi, qaýipsiz, senimdi júk tasymalyn jyljytý úshin elementterdi qamtıtyny atap ótiledi.

Ult josparyn júzege asyrýǵa aýyl kásipkerleri de óz úlesin qosatyn bolady - E.Elemesov, BQO

ORAL. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasynda aıtylǵan elimiz aldynda turǵan mindet-maqsattardy júzege asyrýǵa aýyl kásipkerleri de óz úlesin qosatyn bolady. Bul týraly Jánibek aýdanynda turatyn kásipker, «Sımvol» JShS dırektory, «Eren eńbegi úshin» medaliniń ıegeri Esqaıyr Elemesov málim etti.
Onyń aıtýynsha, Elbasymyz Qazaqstannyń álemniń eń damyǵan 30 eliniń qataryna qosylýyna qol jetkizý jańa qazaqstandyq arman ekenin atap kórsetti. Osy maqsatqa oraı 5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha «100 naqty qadam» Ult jospary qolǵa alynǵany, ony qazirgi ǵalamdyq daǵdarys kezinde qalaı júzege asyrý kerektigi taıǵa tańba basqandaı aıtylǵan. Elimizde Ult josparyn oryndaý úshin jańa zańdar qabyldanǵany jáne qabyldanatyny belgili. Maqalada qurylys salasyna da qatysty bolatyn jańa normatıvtik qujattar, zańdylyqtardaǵy jańa ózgerister jaıy sóz bolǵan. Ásirese, qurylystyń smetalyq qunyn anyqtaýdyń resýrstyq ádisine kóshý, ıaǵnı qurylys materıaldarynyń, jumys kúshiniń, basqa da qyzmetterdiń aǵymdaǵy naryqtyq qunyn eskerýge jaǵdaı jasalatyny bizdi, qurylysshylar qaýymyn qýantyp tastady.

«Qurylǵanyna bıyl 15 jyl tolatyn «Sımvol» seriktestiginiń qurysh qoldy qurylysshylary elimizdiń ósip-órkendeýine, aýyl-aımaqtyń gúldenýine óz úlesterin qosyp keledi. Seriktestik eldi mekenderge gaz qubyrlaryn tartý, áleýmettik nysandardy kúrdeli jóndeýden ótkizý, aýdannyń ınfraqurylymyn damytý baǵytyndaǵy qurylys-montajdaý jumystaryn atqarady. Qasterli Táýelsizdik kúni merekesine oraı táýelsizdik jyldary ishinde ujymymyzben atqarylǵan eńbegimiz elenip, kompanııa basshysy retinde «Eren eńbegi úshin» medalimen marapattalýym qarapaıym eńbek adamyna, qurylysshylarymyzdyń eńbegine berilgen laıyqty baǵa dep bilemin. Árige barmaı-aq, tek ótken jyldyń ózinde kompanııa kúshimen aýdan ortalyǵynan 157 nysanǵa arnalǵan ınfraqurylym tartý jumystary sapaly atqaryldy. Endi bul jerlerde turǵyn úı, áleýmettik nysan qurylystaryn alańsyz júrgizýge bolady. Odan basqa Borsy, Aqoba aýyldarynda sporttyq alańdar salynyp, qarasha aıynda tapsyryldy. Jánibek kolledjiniń ǵımaraty kúrdeli jóndeýden ótkizildi. Sonymen qatar «Dıplommen aýylǵa» memlekettik baǵdarlamasy boıynsha 10 turǵyn úı boı kóterip, merziminde paıdalanýǵa berildi. Qazir «Sımvol» JShS-da 35 adam turaqty jumyspen qamtylǵan. Al qurylys jumystary qyzǵan kezde eńbek bırjasy arqyly taǵy da 70 shaqty adam jumysqa tartylady. Aldaǵy ýaqytta da kompanııamyz aýyl-aımaqty jasampaz eńbekterimen kórkeıtý jolynda eńbek ete beretin bolady. Endigi maqsat - Qazaqstandy jańǵyrtýdyń basty jobasy Ult josparyn iske asyrýǵa óz úlesimizdi qosý», - dedi E.Elemesov.

QR Іshki ister mınıstri: Ult jospary - quqyqtyq memleket qurýdyń negizi

ASTANA. QazAqparat - Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti - Elbasy Nursultan Nazarbaev «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasynda bıylǵy jyldan bastap Bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadamdy oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastalǵanyn jarııa etti. 2015 jyly bul baǵytta uıymdastyrý jumystary júzege asyrylyp, atalǵan reformany zańnamalyq qamtamasyz etý sharalary qolǵa alynǵan bolatyn. Osynyń aıǵaǵy retinde memlekettik, ekonomıka men qoǵamdy damytý úshin qaǵıdatty jańa quqyqtyq orta qalyptastyratyn kóptegen zań kúshine endi. Memleket basshysynyń joǵaryda atalǵan maqalasyna oraı «QazAqparat» tilshisine pikir bildirgen Qazaqstan Respýblıkasynyń Іshki ister mınıstri, polıtsııa general-polkovnıgi Qalmuhambet Qasymov osylaı dedi.
«Biz osy arqyly XXI ǵasyrdyń ortasyna qaraı kóshbasshy otyz ulttyń biri bolýǵa táýekel ete otyryp, qazaqstandyq armanymyzǵa qol jetkizýge naqty ári senimdi qadamdar jasaıtyn kezeńniń jeteginde turmyz», - dedi polıtsııa general-polkovnıgi.
Mınıstrdiń paıymynsha, Ult jospary - Qazaqstandy keń aýqymdy jańǵyrtý jobasynda tutas memlekettiń damýyn joǵary álemdik standarttarǵa sáıkes belgileý, onyń ishinde memlekettik kásibılendirý, shyǵynsyz ekonomıkaǵa qadam basý, ınnovatsııalyq ındýstrııalandyrý negizinde elimizdi tereńdete jańǵyrtýdyń negizgi baǵyttary júıelendi. Osy qatarda quqyqtyq tártip pen zańdylyqty qamtamasyz etýge mańyzdy mindetter júktelip, olardyń sheshimdi joldary belgilendi.
«Prezıdent táýelsiz sot tóreligi men Qazaqstannyń búkil quqyq qorǵaý júıesiniń azamattardyń quqyqtary men bostandyqtaryn qamtamasyz etýge, zańdardy qatań oryndaýǵa jáne quqyq tártibin nyǵaıtýǵa baǵyttalýy - ekinshi reformanyń máni dep kórsetken bolatyn. Sonymen qatar quqyq qorǵaý organdarynyń, ásirese polıtsııanyń adam múddesi men quqyqtyq tártipti nyǵaıtý qyzmetinde turýyna qol jetkizý qajet ekendigine mańyz berildi»,- dedi ol.
Osy rette Q.Qasymov jergilikti bılik organdary men jergilikti qoǵamdastyqtarǵa esep beretin jergilikti polıtsııa qyzmetin qurý jumystary qolǵa alynǵanyn eske salyp ótti. Qazirgi tańda jergilikti polıtsııaǵa qoǵamdyq tártipti kúzetý, turmystyq qylmyspen kúres, jol qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne taǵy da basqa mindetter júktelýde. Bul halyq pen polıtsııa arasyndaǵy qarym-qatynasty jańa satyǵa kóterip qana qoımaı, ózara senimdi baılanysty nyǵaıtýǵa erekshe yqpalyn tıgizbek.
«Osy qatarda etıkalyq normalardy buzǵan polıtsııa qyzmetkerlerine qatysty túsken aryz-shaǵymdardy qaraıtyn qoǵamdyq keńester men ózge de konsýltatıvtik-keńestik organdar júıesin qalyptastyrý talaby zańnyń ústemdigin qamtamasyz etýge kepil bolatyn bastamanyń biregeıi dep bilemiz. Bul arqyly ishki ister organdary jumysynyń tıimdiligin arttyrý tetigi iske qosylmaq», - dedi elimizdiń bas polıtseıi.
Sondaı-aq mınıstr el Prezıdenti penıtentsıarlyq júıeni jaqsartý isin kókeıkesti másele etip qoıyp otyrǵandyǵyn atap ótti. Bul memlekettik-jekemenshik áriptestikti damytý sheńberinde júzege asatyn sharalar keshenin quramaq. Osy maqsatta Іshki ister mınıstrligi shet elderdiń tabysty tájirıbelerin zerdelep, birqatar naqty sharalarǵa muryndyq bolýda. Jazasyn ótegen adamdarǵa kómek kórsetý men yqpal etýdiń mańyzyn negizge ala otyryp, áleýmettik ońaltý keshenin júzege asyrý da kózdelgen.
«Jalpy alǵanda, Elbasynyń tártip pen zańdylyqty qamtamasyz etý jospary quqyqtyq memleket ustanymdary men qundylyqtaryn berik ornatýdan týyndaıdy. Bul bastamalar óz kezeginde azamattardyń quqyq qorǵaý júıesine senimin arttyrýǵa aıryqsha yqpal eterine senim mol»,- dep túıindedi sózin Q.Qasymov.

D.Nóketaeva: Elbasy maqalasy - jasampazdyq jarshysy

ASTANA. QazAqparat - Árbir salany elep-ekshep, artyq-ereksheligin, kem-ketigin nazarynda ustap, árdaıym sony usynystar men tyń ıdeıalardy ortaǵa salyp, halyqtyń jumyla jumys isteýine negiz bolyp otyrǵan Elbasy Nursultan Nazarbaev «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda kúrdeli kezeńdegi kúre joldy taǵy bir márte aıqyndap berdi. Qoǵamdyq-saıası máni zor maqaladaǵy «Biz óz jerimiz ben onyń baılyǵynyń uqypty ıesi bolýǵa úırenýdemiz, jańa tehnologııalardy meńgerip, tarıhymyzda eshqashan bolyp kórmegen óndiristik qýattar men ekonomıkanyń tutas salalaryn iske qosýdamyz. Jáne eń bastysy - biz jańasha armandaýdy, Táýelsiz Qazaqstanymyz bir bólshegi bolyp otyrǵan jahandyq álemdegi qıyndyqtarǵa qaramastan, el men qoǵamdy damytýda naqty mindetter qoıýdy jáne olardy sheshýdi úırendik» degen joldar elimizdiń ǵasyrǵa bergisiz ótken tarıhynan habar beredi. Ult kóshbasshysynyń taıaýdaǵy maqalasyna oraı QazAqparat tilshisine pikir bergen Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń rektory Dınar Nóketaeva osylaı deıdi.
Onyń paıymynsha, tolǵaqty máselelerdi keńinen qamtyǵan maqala álemniń damyǵan 50 eliniń arasynan oıyp turyp oryn alǵan qalyptasqan Qazaqstan úshin atqarylǵan sharýalar týraly toqtalyp, onyń jemisti jetistikterinen syr shertedi. Ult Kóshbasshysynyń baǵdarlamalyq saıası qujatqa bergisiz maqalasyn zer salyp, zeıin qoıyp oqyǵan árbir jan osy kúnge deıin aýqymdy jumystardy atqarylǵanyna, ıaǵnı Ult josparyna sáıkes kóptegen zańdar qabyldanyp, memlekettik qyzmet, sot, jergilikti basqarý isteri damytylǵanyna, kóleńkeli ekonomıkany joıý úshin jasalǵan is-sharalarǵa tolyǵymen kóz jetkizedi.
«Sonymen qatar, «HHІ ǵasyrdyń ortasyna qaraı biz Qazaqstannyń álemdegi asa damyǵan 30 memlekettiń qataryna qosylýyna qol jetkizýdi josparlap otyrmyz» degen joldar arqyly qazaqstandyq armannyń oryndalý jolyndaǵy aıqyn baǵdardy, maqsatty isterdi alǵa qoıyp, ár saladaǵy kúrdelilikterdi sheshý men atqarylatyn naqty qadamdardy kórsetip beredi. Biz bul qoǵamdyq-saıası maqaladan shyndyǵynda 5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadamnan turatyn Ult josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńiniń bastalǵanyn sezine alamyz»,- dedi ýnıversıtet basshysy.
Rektordyń atap ótýinshe, saıası jarııalanym Prezıdenttiń buǵan deıingi Qazaqstan halqyna arnaǵan Bes halyqtyq reformasymen, «100 naqty qadam» - Ult josparymen, «Qazaqstan jańa jahandyq naqty ahýalda: ósim, reformalar, damý» atty Joldaýymen astasyp jatqan úlken baǵdarlamalyq qujat deýge tolyq negiz bar. Óıtkeni, Elbasynyń lokomotıv ıdeıasy - Jańa qazaqstandyq arman: Uly Dala Elinde ulttyń órleý dáýirin qalyptastyryp, Máńgilik Elge aınalý ekenin bárimiz túsinemiz. Ol úshin maqala avtory kórsetken - azamattardyń quqyqtary qorǵalǵan, tártibi men zańy myqty kásibı basqarý apparaty qurylǵan, bekigen memlekettik ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý baǵdarlamasy bar, birtektilikpen birligi bekem, mán-mańyzy órkendegen keń aýqymdy jańǵyrǵan baǵyty aıqyn, álemniń damyǵan 30 eliniń ortasynda irgesi myǵym memleket bolý úshin kóptegen tyń bastamalardy júzege asyrýymyz kerek. Ult Kóshbasshysy onyń tetikterin de kórsetip berip otyr. Bul maqalada shynaıy ári uǵynyqty tilmen aıqyn jazylǵan.
«Jurt kelgendeı jıyn bolsyn, jumylǵan qoldaı uıym bolsyn» degen halyq danalyǵynda. Qoǵamnyń damýy úshin ári birtutastyǵynyń artýyna tikeleı áser etetin Elbasynyń bas maqalasy memlekettik qyzmetten bastap mektepke deıingi bilim berý máselelerin tolyq qamtyǵan. Árbir salanyń mamandaryn oılantatyn, ilgeriletetin, damý kóshine ilestiretin mańyzdy mindetterdi júıeli túrde jetkizgen. Memleket basshysy qalyń buqaraǵa birtutas azamattyq, «Máńgilik El» ulttyq ıdeologııasy qaǵıdatynda, Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy arqyly úsh tuǵyrly til saıasaty negizinde birligi berik, yntymaǵy jarasqan eldi nyǵaıtý ári damytýdy kózdeıtindigin jetkizip, barsha jurtty osy kózdelgen maqsatty oryndaýda birlese jumys isteýge shaqyrady. «Bilim berý, densaýlyq saqtaý jáne halyqty áleýmettik qorǵaý salalaryn reformalaý adam áleýetiniń sapasyn arttyrýǵa jaǵdaı jasaıdy. Bilim berý salasynda mektepke deıin jáne mektepte bilim berýdiń jańa úılestirilgen standarttaryn ázirleý jáne bekitý boıynsha jumystar júrgizilýde» dep erekshe atap kórsetilgen bilim salasy, bala tárbıesi kún tártibinen túspeıtin másele ekeni belgili», - dedi ol.
Osy rette D.Nóketaeva elimizdegi balabaqshalar jumysy, mektepke deıingi bilim berý ortalyqtary sapaly mamanmen qamtamasyz etilýi kerektigin basa aıtty. Ol úshin pedagogıkalyq baǵytta maman daıarlaıtyn joǵary oqý oryndary kadr sapasyna mán bergeni jón. Úsh tuǵyrly til saıasaty negizinde balalarǵa qazaq, orys, aǵylshyn tilderin úıretýde qabiletti, balanyń janyn túsinip, darynyn tanı biletin naǵyz pedagogtar jumys istese kemel keleshek úshin úlken úles qosqan bolamyz. «Sebebi, urpaq tárbıesi - búgin berilgenimen, nátıjesi bolashaqta ǵana kórinetin aýqymdy jumys. Keleshegimizdiń kemeldigine búginnen alańdaýshylyq jasap otyrǵan Elbasyǵa qoldaý bildirip, bolashaqtaǵy jemisimiz nárli bolý úshin aıanbaı eńbek etip, birlese atsalysqanymyz abzal demekpin»,- dedi ýnıversıtet rektory.
«Qazaqstan qoǵamyn jasyratyny joq, ulttyq ıdeologııa qatty tolǵandyryp júrgen bolatyn, - dep jalǵady sózin D.Nóketaeva. - Qazir memleketimizdiń ulttyq ıdeologııasy bar, ulttyq ıdeıa úlken izdenister men tájirıbelik nátıjelerdiń ishinde dúnıege keldi. Ol - Uly Dala Elinde qalyptasqan Qazaqstannan Máńgilik Elge aınalý. Elbasy N.Á.Nazarbaev «Máńgilik El ıdeıasynda bolashaqqa degen jalpyhalyqtyq senim aınadaǵydaı kórinis tapqan. Jasampaz qazaqstandyq patrıotızmniń osynaý negizin biz ózimizdiń uly isterimizben qalyptastyrdyq. Ony nyǵaıtyp jáne kóbeıtip qana qoımaı, sonymen birge, urpaqtan urpaqqa, dáýirden dáýirge ulastyryp otyrý kerek», - degeninde, biz barsha qazaqstandyqtar osy muratta toptasyp, osy maqsatta jumyla eńbek etýimiz kerek. Oǵan densaýlyǵy myqty, birligi tutas, bilimi sapaly, ǵylymy jańashyl damyǵan ári parasatty urpaqpen ǵana jete alamyz. Árbir azamat ózi tańdaǵan salanyń shynaıy sheberi bolýy úshin adal qyzmet atqarǵanda ǵana, óz urpaǵyn «Bir ǵana Otan - Qazaqstan, óz elimizdiń gúldenýi úshin ómir súremiz!» degen qaǵıdatpen tárbıelese ǵana biz kóp bolamyz jáne úlken jetistikke jetemiz, armanymyzǵa quryq salamyz».
Rektordyń paıymynsha, bıylǵy 2016 jyl - Qazaqstan halqy úshin mańyz berip, mazmunyn aıqyndaıtyn eń mártebeli de tarıhı jyl. Ǵumyrly el bolaıyq degen asqaq rýhta táýelsizdiktiń tuǵyryn qaǵyp, negizin qalaǵanymyzǵa, dúnıejúzindegi derbes memleketterdiń qataryna engenimizge 25 jyl tolady! Árıne, AQSh, Ispanııa, Shvetsııa sekildi álemniń alpaýyt memleketteriniń tarıhymen salystyrǵanda az ǵana ýaqyt ekendigin barshamyz bilemiz. Alaıda, osy 25 jyldyń ishinde jańa tarıh betteri qattalyp, onda Qazaqstannyń jańa zamandyq kelbeti qalyptasyp, mańyz berip atqarǵan qyrýar jumystarynyń jemisi aıqyn kórinis tapty.
«Osyndaıda oı týady, nege Elbasy «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasyn jyldyń basynda jarııalap otyr? Óıtkeni, Qazaqstan úshin 2016 jyl daǵdarysty eńserip, egemendiktiń shırek ǵasyryn jańa damýmen, tyń serpinmen túıindeýdiń mejesi bolý kerek. Sondaı-aq, biz «Qazaqstan - 2050» Strategııasynyń eń mańyzdy bóligine qaraı ótpekpiz. Endigi maqsat - osy damý tetigin joǵaltpaı, basty nysanaǵa ilgerileýdi, kemeldikke jetýdi ǵana alyp, sol jolda aıanbaı eńbek etý árbir qazaqstandyqtyń paryzy. Ult Kóshbasshysy dál osy mereıli jyldyń basynda aýqymdy jumystardyń legin kózben kórip, qolmen ustatqandaı etip túsindirip berýinen jahandyq daǵdarysta jumys isteýdiń josparynan tek naqty iske kóshýdi kózdeıtindigin anyq ańǵaramyz. Osy ýaqytqa deıin ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrýdyń ár qadamy qadaý-qadaý aıtylǵan bolsa, endigi kezekte árbir qadamnan nátıje shyǵarýdyń ashyq ta aıqyn joly tizbektelip, Úkimet múshelerinen bastap, barlyq salaǵa jeńildik týyp otyr. Tek «Qol jumylmaı jylynbaıdy» degendeı, birlese qımylǵa kóshýimiz qajet. Sonda ǵana oń nátıje shyǵary sózsiz», - dep túıindedi sózin D.Nóketaeva.

Ult jospary - ultty biriktiretin uly baǵdar...

ASTANA. QazAqparat - Áıgili aǵylshyn premer-mınıstri Ýınston Cherchıl bir sózinde: «Qoǵam qysymǵa ushyraǵanda qarapaıym halyq birikse jańa jetistikterge qol jetkizýdiń múmkindigi mol» degen eken. Shyndyǵynda, qazir qoǵamdy biriktiretin jaǵdaı týyp keledi. Al ondaı birigýdiń basty baǵytyn jaqynda ǵana «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasynda Elbasy jarııalaǵan bolatyn.
Ult josparynyń ózegi negizinen byltyrǵy kezekten tys prezıdenttik saılaýda tuǵyr retinde qalanǵany belgili. Odan keıingi kezeńde Prezıdent Úkimet pen Parlament aldyna tapsyrmalar júktep, «100 naqty qadam» boıynsha zańnamalyq tetikter qamtyldy. 59 zań qabyldanyp, onyń barlyǵy jańa jyldan kúshine enip otyr. Al Elbasynyń baǵdarlamaly maqalasynda ǵasyr ortasyna qaraı álemdegi ozyq damyǵan 30 eldiń qataryna qosylý armanynyń naqty tetikteri qamtyldy. Budan bólek, bas maqalada eldi jańa jetistikke, jańa bıikterge jeteleıtin júıeli sharalarǵa jol siltenedi. Maqala jaryq kórisimen qazaqstandyq qoǵam arasynda qyzý talqylaý da bastaldy. Sóz ustaǵan sheshenderden bastap, sarapshylar, saıasatkerler, zııalylar ún qatysýda, ultty uıystyratyn josparǵa qatysty Elbasy maqalasynyń erekshelikterine mán berip, talqylap, pikirlerin bildirýde.
Máselen, QR Prezıdenti janyndaǵy Memlekettik basqarý akademııasynyń Etnosaralyq qarym-qatynastardy zertteý ortalyǵynyń jetekshisi, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń Ǵylymı-sarapshylyq keńesi tóraǵasynyń orynbasary Aıgúl Sádýaqasova bes ınstıtýttyq reformanyń biri - ulttyq biregeılikti qalyptastyrý baǵytyndaǵy jospardyń mańyzyn atap ótedi. «Bıyl elimiz táýelsizdiginiń jıyrma bes jyldyǵyna aıaq basty. Ótken jyldar ishinde júzden astam ulttar men ulystar mekendegen keń-baıtaq Qazaqstan óziniń ǵasyrlar boıy jınaqtap kele jatqan qundylyqtaryn basymdyq deńgeıge shyǵardy. Ótpeli kezeńdi bastan keshe otyryp, ekonomıkasy nyǵaıǵan memleketti nyq aıaqtan turǵyzdyq. Qazirgi tańda álemde kóptegen qaýip-qater, sonyń ishinde ekonomıkalyq daǵdarystar men áskerı qaqtyǵystar oryn alyp otyr. Osy turǵydan alǵanda Elbasy eń basty qundylyq retinde eldiń birligin bıikke kóterý shyn máninde ózekti. Ulttyń tatýlyǵy, biregeılik pen birlik reformalardyń sáttiligine kepil bola alady», - deıdi Aıgúl Sádýaqasova.
Onyń aıtýynsha, ulttyq birlikti bekemdeý úshin eki negizgi tetik qalyptasqan. Bular - birinshiden, Qazaqstan halqy Assambleıasy ınstıtýty bolsa, ekinshisi - Máńgilik El ıdeıasy.
«Elbasy «Máńgilik El» ıdeıasyn alǵash ret 2012 jyly kótergen bolatyn. Al keshegi maqalada «Máńgilik El» urpaǵyn qazirden bastap tárbıeleý úshin qandaı josparlardy júzege asyrý kerektigi naqty kórsetildi. Ásirese, úshtildik bilim júıesine aýysý jaıy da nazardan tys qalmaǵan. Jalpy, eldegi tutastyqty jáne birlikti nyǵaıtý - basty maqsat. Elbasynyń tapsyrmasyna sáıkes, biregeılik azamattyq negizinde qalyptasýy jáne nyǵaıýy», - dedi Aıgúl Sadýaqasova.
Al «Qazaqstan azamattyq alıansy» zańdy tulǵalar birlestiginiń prezıdenti Nurlan Erimbetov bas maqala ózin qatty oıǵa qaldyrǵanyn, Elbasy maqalasy árbir adamdy óz taǵdyryna jaýapkershilikpen qaraý kerektigine úndeıtinin alǵa tartady. «Maǵan Prezıdenttiń el birligine qatysty aıtqan tushymdy oılary, usynystary unady. Elbasynyń, ásirese, Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qoǵamdaǵy róline qatysty aıtqandarynyń jóni bólek. Shyndyǵynda, etnosaralyq qarym-qatynas - asa mańyzdy ári óte názik dúnıe. Qazirgi tańda kóptegen elder etnosaralyq janjaldardan zardap shegýde. Qazaqstanda bul másele Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń saıasatynyń arqasynda ońtaıly sheshimin taýyp, nátıjesinde yntymaǵy jarasqan el bolyp otyrmyz», - dedi Nurlan Erimbetov.
Al Qazaqstan strategııalyq zertteýler ınstıtýty áleýmettik-saıası zertteýler bóliminiń meńgerýshisi Alýa Joldybalına Ult Jospary -nátıjesi jaǵynan elimizdiń damýyna uzaq merzimdi, keshendi, júıeli, keń kólemde yqpal etetin strategııalyq qujat ekenin alǵa tartady.
«Tarıhtan belgili, ótken ǵasyrdyń áıgili lıderleri óz eliniń damýy úshin belgili bir strategııalyq mindetterdi sheshýge umtyldy. Shyndyǵynda, álemdik lıderler óz memleketiniń kúrdeli kezeńinde halyq múddesi úshin strategııalyq damýdyń jańǵyrtý jobalaryn dúnıege keltirgen bolatyn. Elbasynyń «Ult jospary - bes ınstıtýttyq reformasy» da týra sol tárizdi. Máselen, Sýn ıAtsen «azamattyq ultshyldyq, halyq bıligi, halyqtyń ál-aýqaty» atty baǵytta 3 qaǵıdatty qalyptastyrsa, Den Sıaopın «Damýdyń 3 qadamdyq strategııasyn» usyndy. Mustafa Atatúriktiń «Respýblıkashyldyq, ultshyldyq, halyqtyq, sekýlıarızm, etatızm, reformızm» sekildi «6 jebesi» júzege asty, Sıngapýr lıderi Lı Kýan ıÝdiń mynadaı 7 qaǵıdaty aıqyndaldy: «Adal jáne tıimdi úkimet», «Zań ústemdigi», «Bıznestiń damýyna jaǵdaı», «Makroekonomıkalyq saıasat», «Táýelsiz bilikti sot», «Tómen deńgeıdegi sybaılas-jemqorlyq», «Memlekettik ınstıtýttar men jergilikti bılik reformasy». Osyndaı jobalardyń barlyǵy da belgili bir elderdiń damýyna dańǵyl jol saldy», - deıdi Alýa Joldybalına.
Onyń sózine qaraǵanda, Nursultan Nazarbaevtyń aıqyndaǵan «Ult jospary» sheteldik BAQ-ta da keńinen talqyǵa ıe bolyp, halyqaralyq sarapshylar qaýymdastyǵy da zor qyzyǵýshylyq tanyta bastaǵan.
Máselen, reseılik baspasóz betterindegi maqalalarda «100 naqty qadam» Ult josparyna qatysty «Ekonomıkalyq ǵajaıypqa ákeletin 100 qadam», «Sáttilikke ákeletin 100 qadam», «Eýrazııany ózgertetin 100 qadam», «Jańartýdyń 100 qadamy», «Jańartýdyń keń kólemdi jobasy» degen ataýlar kóbirek aıtyla bastaǵan.
Endeshe sondaı pikirlerdiń birqataryna toqtala ketsek. Reseıdiń strategııalyq zertteýler ınstıtýtynyń Ortalyq Azııa boıynsha jetekshisi Dmıtrıı Aleksandrov «100 naqty qadam» baǵdarlamasy Qazaqstandy gúldengen memleketter qataryna qosýǵa baǵyttalǵan, erterekte qabyldanǵan ári júzege asyp jatqan qujattardyń úılesimdi jalǵasy ekenin alǵa tartady. Al Ortalyq Azııa jónindegi nemis sarapshysy Beate Eshment qujatta kórsetilgen transporttyq jobalarǵa joǵary baǵa berip, uzaq merzimdi kezeńde Qazaqstan úshin bul óte mańyzdy qadam ekenin aıtady. Sıngapýr ulttyq ýnıversıtetiniń buqaralyq saıasat mektebiniń dekany Kıshora Mahbýbanı Qazaqstan osy baǵdarlamany júzege asyrý arqyly Ortalyq Azııadaǵy jańa logıstıkalyq habqa aınalatynyn aıtady. Onyń aıtýynsha, eldegi saıası turaqtylyq - memlekettiń eń úlken artyqshylyǵy.
Al Izraıldiń Shyǵys Eýropa jáne TMD elderi ınstıtýtynyń dırektory Aleksandr Tsınker de Ult josparynyń eń negizgi ózegi retinde «Birtektilik pen birlik» bólimin aıtady. «Qujattyń eń mańyzdy ári negizgi bólimi - «Birtektilik pen birlik». Osy bólimde kórsetilgen qadamdardy júzege asyrý arqyly Ult josparyndaǵy qalǵan 4 reformaǵa arnalǵan qadamdardyń talaptaryn oryndaýǵa bolady. Sondyqtan da, osy bólim birinshi kezekte mańyzdy. Bul baǵdarlama Qazaqstanǵa tyń serpin berip, damyǵan memleketterdiń qataryna enýge múmkindik jasaıdy», - deıdi Tsınker.

Bilim berý salasyn jańalyqtar kútip tur - E.Sýhanberdıeva

ASTANA. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev 2016 jylǵy 6 qańtarda «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» Qazaqstan halqyna arnaǵan maqalasyn jarııalady. Maqalada Elbasy ómirimizdiń barlyq salalaryn saralap, onda júzege asyrylatyn jańa bastamalar men alǵa qoıǵan maqsattar jaıly tolǵady. QR Prezıdentiniń maqalasyna oraı QazAqparat tilshisine pikir bildirgen Astana qalalyq bilim basqarmasynyń basshysy Elmıra Sýhanberdıeva osylaı deıdi.
«Memleket basshysynyń aıtýynsha, 2016 jyldyń 1 qańtarynan «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» - Ult josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastaldy. Osy kezeń aıasynda túrli syndarly sharalar júzege aspaq. Óz maqalasynda Elbasymyz elimizdegi bilim máselesin de nazardan tys qaldyrmady. «Áleýmettik jańǵyrtý yntalandyrýshylary» taqyrypshasynda Memleket basshysy tómendegideı oı aıtty: «Bilim berý, densaýlyq saqtaý jáne halyqty áleýmettik qorǵaý salalaryn reformalaý adam áleýetiniń sapasyn arttyrýǵa jaǵdaı jasaıdy. Bilim berý salasynda mektepke deıin jáne mektepte bilim berýdiń jańa úılestirilgen standarttaryn ázirleý jáne bekitý boıynsha jumystar júrgizilýde. Bilim berý úsh tilde - qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderinde júrgiziletin bolady». Bul másele Elbasynyń 2015 jylǵy 30 qarashadaǵy Qazaqstan halqyna arnaǵan «Qazaqstan jańa jahandyq naqty ahýalda: ósim, reformalar, damý» Joldaýynda da kórinis tapqan edi», - dedi ol.
Osy sózine dálel retinde E.Sýhanberdıeva 2017 jyldan bastap «Jalpyǵa birdeı tegin kásibı-tehnıkalyq bilim berý» jańa jobasynyń júzege asyryla bastaıtyndyǵyn basa atap ótti.
«Elbasymyz atap ótkendeı: «oǵan qatysý, ásirese, jas qazaqstandyqtarǵa olardyń ómirlerinde kádege asatyn arqaýlyq eńbek daǵdylaryn alýǵa jaǵdaı jasaıdy». Bul degenimiz, birinshi mamandyqty ıgerem deýshilerdi tegin oqytý. Memleket bul úshin qarjy bóledi. Onyń qaıtarymy bolatyny da sózsiz. Bul degenimiz ne? Bul osydan bastap, mektep bitirgen jáne joǵary oqý oryndaryna túse almaǵan túlekter elimizdegi jumyssyzdar sanyn arttyra bermeı, tegin túrde bir jumysshy mamandyǵyn alyp, ózine nápaqa taýyp, elimizdiń ekonomıkasy men áleýmettik hal-ahýalyn damytýǵa óz úlesin qosady degen sóz»,- dedi basqarma basshysy.
Onyń paıymynsha, qazirgi tańda álemde etek jaıǵan qarjy daǵdarysynyń basty qateri - jumyssyzdyqtyń beleń alýy. Osy rette kóz aldymyzda júzege asyrylyp jatqan barlyq baǵdarlamalar stýdentterdiń óndiris oryndarynda tolyqqandy bilimin jetildirip, tájirıbe-daǵdy jınaqtaýyn jáne oqý ornyn bitirip shyqqan túlekterdi naqty jumysqa ornalastyrýdy qamtamasyz etýi tıis. Al bul oraıda alǵa qoıylǵan maqsattar ǵana júıeli jetistikterge jetkizetindigi anyq.
Bilim salasyndaǵy taǵy bir jańashyldyq - dýaldy oqytý júıesine atsalysý. Bul - daıyndyqtyń teorııalyq bóligi bilim berý uıymdarynyń bazasynda, al praktıkalyq bóligi jumys oryndarynda ótetin oqý túri. Qazirgi kezde 34 kásiporyn 10 oqý ornynda kadrlardy daıarlaýda dýaldi oqytý elementterin qoldanýda. Sondaı-aq, bıyl oqytýdyń bul ádisi 9 kolledjde 9 mamandyq boıynsha engizilmek. Negizinen, bilim berý, medıtsına, qurylys jáne temirjol salalaryn qamtıdy.
«Búgingi tańda Astana qalasynyń tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý salasy qyzmetkerleriniń aldynda turǵan ózekti máselelerdiń biri - eńbek naryǵynda suranysqa ıe bola alatyn básekelestikke qabiletti kásibı mamandar daıarlaý. Osyǵan oraı, Qazaqstan Respýblıkasynyń álemge tanylýyna úles qosatyn bilimdi jáne joǵary bilikti jumysshylardy tárbıeleý - árbir astanalyq kolledjdiń alǵa qoıǵan maqsaty bolýy kerek», - dedi ol.
Basqarma basshysynyń aıtýynsha, dýaldy oqytý júıesiniń negizgi maqsaty tehnıkalyq-kásiptik oqý oryndarynyń jumys berýshi jeke sektordaǵy óndiris, sharýashylyq mekemelerimen seriktestik retinde birlese otyryp, naryq zamanynda básekelestikke tótep bere alatyn, jańa ınnovatsııalyq-tehnologııalyq baǵdarlamalardy meńgerýge daıar jumysshy mamandar daıarlaý ekeni belgili. Qazirgi kezde Astananyń eńbek naryǵynda joǵary bilikti jumysshy mamandarynyń tapshylyǵy paıda boldy. Qalyptasqan jaǵdaıdyń negizgi sebepshisi - bilim berý protsesin uıymdastyrý isindegi kemshilikter, ıaǵnı jas mamannyń boıynan tabylýǵa tıisti tájirıbelik daǵdy, bilim men tájirıbeni talap etetin naqty óndiristik jaǵdaılar men teorııalyq bilim berý arasyndaǵy alshaqtyqtyń oryn alýy. Qalyptasqan jaǵdaıda teorııa men praktıkanyń arasyndaǵy alshaqtyqty joıý máselesimen jumys berýshige kúresýge týra keledi, sebebi óndiristi bilikti jumysshylarmen qamtamasyz etý - bul jetistikke qol jetkizýdiń kepili. Mundaı jaǵdaıda jas mamandardyń oqý úrdisinde alǵan bilimderin júzege asyrý josparlanatyn kásiporyn qyzmetiniń ereksheligin eskere otyryp, qosymsha oqý, tájirıbeden ótý, qaıta daıarlaý qajettiligi týyndaıdy.
«Eńbek naryǵy sharttarynyń ózgerýin eskere otyryp, bilikti mamandar daıarlaý júıesin qurýdaǵy áleýmettik seriktestikterdiń qurylymyn belsendi paıdalaný qajet. Kásiptik bilim berý salasynda áleýmettik seriktestiktiń baılanysy arqyly bilim alýshylardyń tańdaǵan mamandyq týraly túsinikteri qalyptasady, oqý protsesinde alǵan teorııalyq bilimderin tájirıbede paıdalaný daǵdylaryn tereńdetedi, óndiristik jaǵdaıda sheshim qabyldaý iskerligi qalyptasady. Bul - árıne, ótpeli nátıje. Degenmen ol Astana qalasy ákimdiginiń Bilim basqarmasyna, Kásipkerler palatasyna, kolledjderge jáne áleýmettik seriktester - kásipkerlerge úlken jaýapkershilik júkteıdi», - dep túıindedi sózin E.Sýhanberdıeva.

Qoǵamnyń damýyna mádenıet salasynyń yqpaly úlken - D.Qusaıynov, BQO

ORAL. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda eń basty qundylyq el-diń birligi men tatýlyǵy ekendi¬gin eskertip, bes reformalardyń ishinde biregeılik jáne birlik degen baǵytty atap ótti. Osy oraıda qoǵamnyń damýyna mádenıet salasynyń da yqpaly mol ekendigin aıtqan jón. Bul týraly BQO mádenıet, muraǵattar jáne qujattama basqarmasynyń basshysy Dáýletkereı Qusaıynov málim etti.
Onyń aıtýynsha, Elbasy tapsyrmasyna sáıkes, Ult josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bastalǵany belgili. Sonyń ishinde bes ınstıtýttyq reformanyń eń negizgisi - ult birligin nyǵaıtýdyń mańyzy zor.

Qazaqstan bıyl óz táýelsizdiginiń jıyrma bes jyldyǵyna aıaq basty. Osy jyldar ishinde júzden astam ult-ulystar mekendegen keń baıtaq Qazaqstan ótpeli kezeńdi basynan keshe otyryp, ekonomıkasy nyǵaıǵan memleketke aınaldy. Biregeılik pen birlik baǵytyn qalyptastyrý úshin eki negizgi tetik qalyptasqan. Olar - Qazaq¬stan halqy Assambleıasy ınstıtýty men jalpyulttyq «Máńgilik el» ıdeıasy. Eldiń qundylyqta¬ryn dáriptep, bolashaqta «Máńgilik el» urpaǵyn qazirden bastap tárbıeleý úshin qandaı josparlardy júzege asyrýymyz keregin de naqty kórsetti.

Memleket basshysy atap kórsetkenindeı: «Biz ult josparyn oryndaı otyryp, ózimizdiń ulttyń órleý dáýiriniń kókjıekterin keńeıtemiz, ózimiz Táýelsizdik jylda¬ry ishinde qol jetkizgen jáne bizge jahandyq damý bergen barlyq múmkindikterdi paıdalanamyz».
Prezıdent óz maqalasynda «Máńgilik el» patrıottyq aktisi týraly aıtqanda, aldymen bizdiń qundylyqtarymyzdy nazarǵa alǵan bolatyn. Táýelsizdik alǵan jyldar ishinde aıtýly jetistikterge qol jetkizdik. Osyny baıandy ete otyryp, biz, mádenıet salasynyń ókilderi de el ór¬kendeýi úshin aıanbaı ter tógýge, zaman aǵymynan qalyspaı, úlken izdenistermen aınalysýǵa mindettimiz.

Elbasy maqalasy - halyqqa arnalǵan Joldaýdyń jalǵasy retinde taǵy da elimizdiń erteńin, damý josparyn anyqtap bergen mańyzdy saıası qujat. Bolashaqta álemdegi eń damyǵan 30 eldiń qataryna enýdi josparlaǵan elimiz úshin mańyzdy jolsiltegish, baǵdarlamalyq bastama - bes ınstıtýttyq reformany, «100 naqty qadam» Ult josparyn júzege asyrý ekeni belgili. Al bul jospar elimizdegi barlyq jańǵyrtýlarǵa, jańarýlarǵa serpin bermek.

«Memleket basshysy qazaqstandyqtardy ony júzege asyrýǵa jáne reformalardy júrgizýge barynsha belsendi qatysýǵa, múmkindikterdi paıdalanýǵa shaqyrdy. Mádenıettiń barlyq salasy, shyǵarmashylyq qaýymdastyq mu¬ny Ult kóshbasshysy usynǵan otandyq mádenıet pen ónerdiń jańa shyńyna kóterilýge zor múmkindik dep esepteıdi», dep túıindedi oıyn D.Qusaıynov.

Ult josparynda jalqynyń emes, jalpynyń armanyna qol jetkizýdiń joldary naqty kórsetilgen - D.Myńbaı

ASTANA. QazAqparat - Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasynda júktelgen mindetterdi oryndaýǵa ár qazaqstandyq atsalysýy tıis. Bul pikirdi QazAqparat tilshisine Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıiniń dırektory Darhan Myńbaı bildirdi.
«Prezıdent atap kórsetkendeı, biz 5 ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrýdy bastaıtyn eń kúrdeli kezeńge keldik. Búginge deıin aýqymdy daıyndyq jumystary atqarylyp, tıisti qujattar qabyldandy. Endi, naqty áreketke kóship, reformalardy der kezinde jáne tıimdi atqarý qajet», - deıdi ol.
Ulttyq mýzeı dırektorynyń atap ótýinshe, Memleket basshysy erekshe ekpin túsirgen el táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy qazaqstandyqtar úshin tarıhı jyl bolmaq. Sebebi biz bıyldan bastap jańa qazaqstandyq armanymyz - HHІ ǵasyrdaǵy kóshbasshy 30 ulttyń biri bolý jolyndaǵy jasampaz jobalarymyzdy kezeń-kezeńimen júzege asyra bastaımyz. Biz úshin el táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy memleketti, ekonomıkany jáne qoǵamdy jańa sapaǵa kóterýdiń qutty qadamy bolmaq.
«Táýelsizdigimizdiń múshelin júz jyldan qaıyrýdy jaratqannan tileý az, eńbek etý arqyly qamtamasyz etý árbir jarannyń abyroıly mindeti», - deıdi D.Myńbaı.
Onyń aıtýynsha, Elbasy Nursultan Nazarbaev baǵdarlamalyq maqalasynda Ult josparyn oryndaý baǵytyndaǵy praktıkalyq jumystar jańa múmkindikter men álemdik damýdaǵy yqtımal táýekelderdi esepke ala otyryp, ózgermeli jahandyq jaǵdaılarǵa sáıkes túzilip jatqanyn atap kórsetti jáne atalǵan qujat qazaqstandyqtardyń ekonomıkalyq jáne azamattyq belsendiligin arttyrýdyń qozǵaýshy kúshi bolatynyn baıandady. Prezıdenttiń: «Bizdiń Qazaqstanymyz serpindirek, laıyqtyraq, senimdirek jáne dáýlettirek bolady», - degen sózi qazaqstandyqtarǵa keler kúnge senim syılaýmen qatar, jaýapkershilik júktedi. Qazir el azamattarynyń barlyǵy «100 naqty qadam» ult jospary jalpyulttyq sıpatqa ıe bolǵanda ǵana bolashaqtyń baıandy bolatynyn bilip otyr.
«Elbasy óziniń maqalasynda ult birligi tabysty reformanyń kepili ekenin naqtylap, toptasqan halyq qana damýdyń tańǵajaıyp shyńdaryna jete alatynyn aıtty. «Qazirgi zamanǵy álemde barlyq damyǵan memleketter - birtutas ulttar. Olar biryńǵaı ekonomıkalyq, saıası jáne mádenı ret-tártippen ómir súredi, olardy damýdyń ortaq maqsattary, jeke adamnyń tabysy memlekettiń qýatymen jáne tabystylyǵymen ajyraǵysyz baılanysty ekendigine degen biregeı túsinik biriktiredi. Búginde álemniń barlyq damyǵan elderi ózderiniń jańǵyrtýshy jobalaryn burynnan qalyptasqan birtektilik negizinde júzege asyrady. Qazaqstanǵa keler bolsaq, biz de osy jolǵa tústik.
Álemdik tájirıbe kórsetip otyrǵandaı, birtektilik pen birtutastyq salasynda ámbebap standarttar men usynymdamalar joq. Álemde birde-bir el osy saladaǵy syn-qaterlerge daıyn retseptterge, modelder men jaýaptarǵa ıe emes», - dedi Prezıdent. Bul - birtektilik pen birtutastyq bereke men birlikke bastaıdy degen sóz», - dedi Ulttyq mýzeı basshysy.
Ol óz sózinde Prezıdent atap kórsetkendeı, bizde qazaqstandyqtardyń azamattyq birtektiligi men birtutastyǵyna qazirdiń ózinde eki negiz bar ekendigin, onyń biri - Qazaqstan halqy Assambleıasy, ekinshisi - «Máńgilik El» jalpyulttyq ıdeıasy ekendigin basa aıtty. Bulardy damytý arqyly biz Bolashaǵy Birtutas Ulttyń irgesin nyǵaıtatyndyǵymyzdy atap ótti.
«Osy oraıda aldaǵy ýaqytta qabyldanatyn «Máńgilik El» patrıottyq aktisin atap ótkim keledi. Sebebi bul qujat halyq birligin, toleranttylyq pen senimdi odan ári nyǵaıtý jónindegi qyzmettiń negizgi baǵyttaryn bekitedi. ıAǵnı, eldiń berekesi men birligi, tatýlyǵy men tynyshtyǵy burynǵysynsha qadirlenip, burynǵysynsha qasterlene beredi. Ult josparynda eldik maqsat pen eldik murat barlyǵynan bıik qoıylǵan. Munda jalqynyń emes, jalpynyń armanyna qol jetkizýdiń joldary naqty kórsetilgen. Bul da - qazaqstandyq jol. Jol muraty - belesterden ótý, baqýatty ómirge jetý», - dep túıindedi sózin D.Myńbaı.

Elbasynyń armany - halyqtyń armany - G. Mamyrbekova
ALMATY. QazAqparat- Qazaqstan qoǵamynda sońǵy birneshe kúnnen beri memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasy qyzý talqylanyp jatyr. Bilim salasynyń ókilderi de bul jóninde óz pikirlerin ortaǵa salýda. Solardyń biri - ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti fılosofııa jáne saıasattaný fakýltetiniń pedagogıka jáne bilim menedjmenti kafedrasy meńgerýshisiniń orynbasary Gúlsan Mamyrbekova.
Onyń aıtýynsha, maqalada eldiń jańa deńgeıge kóterilý joldary aıqyn kórsetilgen.
«Qazaqstandyq biregeılik pen birlikti qalyptastyrý tórtinshi reformanyń negizi bolyp otyr. Bizde bolashaǵy birtutas ult qalyptastyrýdiń eki negizi bar. Biri - Qazaqstan halqy Assambleıasy. Onyń basty maqsaty - elimizde ultaralyq tatýlyq pen kelisimdi barynsha nyǵaıtý. Ekinshi biz eń bastysy «Máńgilik el» jalpy ulttyq ıdeıasyna ıe bolyp otyrmyz. Bul ıdeıa eldi biriktirýshi kúshke ıe. Shynynda da týǵan jer, otandy qorǵaý, el uǵymdary qazaqstandyqtar úshin uly qundylyqtar», - dedi G. Mamyrbekova.
Ol sonymen qatar, táýelsiz Qazaqstandy damytýda jastardyń úlken ról atqaratyndyqtaryn jetkizdi.
«Qazaqstan táýelsizdik alǵan 25 jyl ishinde qazaqstandyqtardyń múldem jańa urpaǵy ósip jetildi. Olardyń dúnıetanymy árıne aǵa urpaqtyń dúnıetanymynan erekshe. Búgingi jastar óz pikirlerin batyl aıtady jáne belsendiligi joǵary. Olar «Qazaqstan-2050» strategııasyn júzege asyra otyryp, eldi eń damyǵan 30 eldiń qataryna engizý isine qyzý atsalysady degen senimdemin. Óıtkeni, Elbasynyń armany - búkil halyqtyń armany», - dedi ǵalym.


Sheteldegi 5 mln. qazaq bilimi men tájirıbesin Otanynyń ıgiligine jaratýǵa daıyn - Ertolqyn Gaıretýllah, Túrkııadaǵy kásipker qazaq

ALMATY. QazAqparat - Elbasy Nursultan Nazarbaev «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasy shetelde júrgen qandastarymyzdyń da qyzyǵýshylyǵyn týǵyzyp jatyr.
Qazaqstan úshin mańyzdy saıası-ekonomıkalyq úderister týraly oıyn shetelde júrgen qandastarymyz da bildirýde.
Túrkııadaǵy kásipker qazaq Ertolqyn Gaıretýllah jyraqta júrse de árdaıym Qazaqstan jańalyqtaryna qulaq túrip, kóz salyp otyratynyn jetkizdi.
«Ǵasyrlar toǵysyndaǵy shırek ǵasyrǵa jýyq ýaqyttyń ishinde damýdyń sara jolyna túsip, ozyq 50 eldiń arasynda tóbe kórsetip úlgergen Qazaqstannyń álemdik qaýymdastyqtaǵy orny men bedelin jaqyndaǵy kórshileri ǵana emes, alystaǵy ózge elder de túgel moıyndap úlgerdi. Bul, árıne, taǵdyr talqysymen álemniń túkpir-túkpirinde tarydaı shashylǵan sheteldegi 5 mıllıon qazaq úshin de zor qýanysh. Biz jyraqta júrsek te árdaıym Qazaqstan jańalyqtaryna qulaq túrip, kóz salyp otyramyz», - dedi ol.
Kásipkerdiń aıtýynsha, Álemniń ózge elderi jahandyq qarjy daǵdarysynan es jııa almaı, ári-sári kúı keship otyrǵanda «Nurly jol» Strategııalyq baǵdarlamasyn qabyldap, ony júzege asyrýdyń túrli tetikterin jasap, jańa ózgeriske bel býa kirisken N.Nazarbaevtyń sarabdal saıasaty búginde barlyq jurtty ózine tánti etip otyr.
Ertolqyn Qazaqstan úkimetiniń syrtta júrgen ózge qazaqtardyń da Ult josparyn oryndaýǵa atsalysý múmkindikterin qarastyrsa degen oıyn bildirdi.
«Bizdiń bárimiz jańǵyrtýdyń tek qýatty memleket pen Ulttyq toptasqandyǵy jaǵdaıynda ǵana tabysty bolatynyn esten shyǵarmaýǵa tıispiz. ... Men qazaqstandyqtardy Ult josparyn júzege asyrýǵa jáne reformalardy júrgizýge barynsha belsendi qatysýǵa, olar ashatyn múmkindikterdi paıdalanǵa shaqyramyn», degen QR Prezıdentiniń sózine men tolyq qosylamyn. Sonymen birge Qazaqstan úkimetiniń syrtta júrgen men sııaqty ózge qazaqtardyń da Ult josparyn oryndaýǵa atsalysý múmkindikterin qarastyrsa degen izgi nıetimdi bildire ketkim keledi. Óıtkeni qyzmeti, kásibi men oqýyna baılanysty Qazaqstanǵa túpkilikti qonys aýdarýdy jaqyn arada josparlap otyrmaǵan qandastar shetelde óte kóp. Alaıda olar óziniń bilimi men tájirıbesin Otanynyń ıgiligine jaratýǵa daıyn», - dedi ol.
Básekege qabiletti 50 eldiń qataryna qosylýǵa qyrýar eńbektiń arqasynda qol jetkizdik - E. Bekturǵanov

ASTANA. QazAqparat - Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasy týraly QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty Ersultan Bekturǵanov óz oıyn alǵa tartty, ol osy eldiń damý joldary kórsetilgen qujattan qandaı oı túıgenin, aldaǵy ýaqytta qazirgi zamannyń talabyna laıyqty jaýap beretin qandaı ister kútip turǵanyn aıtyp berdi.
- Jańa jyldyń basynda, el táýelsizdiginiń shırek ǵasyrlyq kezeńine aıaq basqan tusta, Memleket basshysynyń alda turǵan mindetterdi aıqyndap bergen maqalasy óte der shaǵynda, oryndy, halyqqa oı salatyn, eldi alǵa qaraı jeteleıtin qujat dep aıtsaq, qatelespeımiz.
Ótken jyly Elbasy «100 naqty qadam» Ult josparyn jarııa etti, soǵan oraı qysqa merzim ishinde 59 Zań qabyldandy. Bul jerde Úkimet pen Parlamenttiń ózara birlesip atqarǵan qyzmetine Elbasy óz baǵasyn berdi. Ol da depýtattardyń jumysyna serpin berdi dep oılaımyn. Al endi bıyl 1 qańtardan bastap bes ınstıtýttyq reformaǵa baılanysty 100 naqty qadamdy oryndaýǵa kirisip kettik.
Elbasynyń atalǵan maqalasy «100 naqty qadamnyń» qalaı iske asyrylatynyn kórsetetin qujat dep oılaımyn.
Basty qundylyǵy ár kezeńde, ár dáýirde eldiń, halyqtyń aldyna qoıǵan armany men maqsaty bolady. Mysaly, 25 jyl buryn táýelsizdik alý bizdiń armanymyz edi. Sol armanymyzǵa 1991 jyly 16 jeltoqsanda qol jetkizdik. Táýelsizdik degenimiz aıtýǵa ońaı, jeńil sóz sııaqty. Biraq ol óte mańyzdy, halyqtyń, eldiń taǵdyryn sheshetin aıryqsha mártebe! Ol memleket úshin Kún men Aıdaı, aýa men sýdaı qajet qurylym. Óıtkeni dúnıe júzinde, ártúrli sanaqtar boıynsha, 5 myń, 7 myń tilde sóıleıtin halyqtar bar dep aıtylady. Alaıda, sonyń bári óziniń táýelsizdigin alyp, memleket bolyp otyrǵan joq. Jalpy, Birikken Ulttar Uıymynyń tizimi boıynsha 194 el táýelsiz memleket bolyp esepteledi. Biz ǵasyrlar boıy ata-babalarymyz ańsaǵan armanǵa jetip otyrmyz. Táýelsizdikti ornattyq, onyń temirqazyǵyn tereń etip qaqtyq. Eń áýeli kórshi eldermen memlekettik shekaramyzdy bekitip aldyq. Bizdiń shekaramyzdyń kólemi az emes. 14 myń kılometrden astam shekaramyz bar. Onyń ústine biz álemdegi ondyqqa kiretin Reseı, Qytaı sııaqty alyp memlekettermen shekaralasamyz. Osy eldermen jáne Ortalyq Azııadaǵy táýelsiz memlekettermen kelisimsharttar jasasyp, shekaramyzdy bekitip aldyq. Ózimizdiń Ata Zańymyz bar, memlekettik Ánuranymyz, Týymyz ben Eltańbamyz bar, Prezıdentimiz bar. Sondyqtan biz qazir táýelsiz memleket bolyp álemge tanyldyq, elimizdi qalyptastyrdyq.
Osy 25 jyldyń ishinde keıbir memleketter 100 jyldyq jasaǵan qadamdaryn biz shırek ǵasyrlyq ýaqyttyń ishinde óttik desek, artyq aıtqanymyz emes. Óıtkeni bastapqyda damýy jaǵynan kenje qalǵan elderdiń qatarynda turyp, qazir endi dúnıe júzine belgili memleketterdiń qataryna kirýimiz osy bizdiń halyqtyń yntymaǵy men eńbeginiń, Elbasynyń syndarly, salıqaly saıasatynyń nátıjesi dep aıtýǵa bolady. Básekege qabiletti elý eldiń qataryna qosylýǵa qyrýar eńbektiń arqasynda qol jetkizdik. Qanshama halyqaralyq kelisimder jasaldy? Eldiń ishki ekonomıkalyq-áleýmettik jaǵdaıyn kóterý jolynda atqarylǵan jumystar da orasan zor.
Elbasynyń atalǵan maqalasy qarapaıym adamdardan bastap qoǵam jáne memleket qaıratkerlerine deıin túsinikti, barlyq sala tereń qamtylǵan eńbek ekenin atap óter edim. Bir mysal keltireıin, jeńil atletıkada bıiktikke sekiretinder úshin mejeni belgileıtin planka bolady. Elbasy da aldaǵy eldik maqsatymyzdy belgilegen kezde, árqashanda «plankany» óte joǵary qoıady. Buǵan el kýá. Qarasańyz, ondaı belesti baǵyndyrý múmkin emes sııaqty. Biraq táýekel dep bar kúshińdi jumyldyrsańyz, alynbaıtyn asý bolmaıdy. Sol sáttegi jaǵdaıdy jáne keleshektegi múmkindikterdi jan-jaqty zerttep, alda turǵan mindetterdi aıqyndap alyp, júıeli túrde jumys júrgizseńiz, mejeli bıikti baǵyndyrýǵa bolady eken. Memleket basshysy jarııa etken strategııalyq josparlardyń negizinde 130-dan astam ult pen ulystary bar kóp etnosty Qazaqstan halqynyń aýyzbirligi men eńbekqorlyǵynyń jáne Táýelsizdigimizdiń, tabıǵatymyzdaǵy mol baılyǵymyzdyń arqasynda alǵa qoıǵan maqsatymyz júzege asyp, aıtarlyqtaı jetistikterge jettik. Endigi qoıylyp otyrǵan talap - 2050 jylǵa qaraı damyǵan 30 memlekettiń qatarynda bolý. Osyǵan Máńgilik El ornatý ıdeıasymen qýattanǵan barlyq halyq atsalysady degen senimdemin.
Elbasy óz maqalasynda memleketti kásibılendirýdi bizdiń birinshi reformamyz dep atap ótti. «100 naqty qadamnyń» ishindegi 15 qadamy kásibı memlekettik apparat qurýǵa, memlekettik qyzmetti jetildirýge baǵyttalǵan. Osy mindetterdi oryndaıtyn atqarýshy bılik organdary, zań shyǵarýshy organdar, sondaı-aq árbir memlekettik qyzmetshi ózderine qoıylǵan talaptardyń iske asyrylýyna atsalyssa, básekege qabiletti bolsa, alǵa qoıǵan maqsatymyz júzege asady dep aıtýǵa tolyq negiz bar. Óıtkeni Elbasy osy maqalasynda «Memlekettik qyzmet týraly» Zańnyń qabyldanýynyń máni zor ekenin atap ótken. Memlekettik qyzmetti retteýge arnalǵan alǵashqy Zańnyń qabyldanǵanyna 20 jyl ýaqyt ótti. Ol kezde memleketimizdiń saıası-ekonomıkalyq, áleýmettik jáne basqa da jaǵdaılary qazirgi deńgeıdegideı emes edi. Elimizde reformalardyń alǵashqy kezeńi júrip jatqan tus bolatyn. Al endi jýyrda qabyldanǵan «Memlekettik qyzmet týraly» Zań jetik damyǵan elderdiń qataryndaǵy Qazaqstannyń turaqty damý deńgeıine saı keledi dep aıta alamyz. Óıtkeni kadrlardyń ol kezdegi deńgeıi men qazirgi deńgeıin salystyrýǵa bolmaıdy. Mysaly, búginde dúnıe júziniń áıgili bilim ordalarynan tálim alǵan, birneshe tildi meńgergen, jahandyq jańalyqtardy elge alyp kelip jatqan jastarymyz qanshama?! «Bolashaq» baǵdarlamasy boıynsha bilim alǵandardyń sany 10 myńnan asatyn bolsa, jeke óz qarajattarymen jáne halyqaralyq granttar arqyly oqyp kelgender 20 myńnan asady. Jalpy, qazir órkenıetti memleketti quratyn kadrlardyń quramy bar dep aıtýǵa bolady.

N.Kalashnıkova: N.Nazarbaev maqalasy - bul eldi jańǵyrtýdyń «jol kartasy»

ASTANA. QazAqparat - Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasy - bul eldi jańǵyrtýdyń «jol kartasy». Bul pikirdi «Qoǵamdyq kelisim» respýblıkalyq memlekettik mekemesiniń dırektory Natalıa Kalashnıkova bildirdi.
«Maqalanyń ózi aýqymdy jańǵyrtý men 5 ınstıtýttyq reformanyń «jol kartasy» ispettes ekendigin atap ótken oryndy. Búgingi kúnge deıin sheteldik jáne otandyq sarapshylar atap ótkendeı, maqala ádistemelik turǵyda myǵym qurylymdalǵan. Onda Prezıdent qazaqstandyq armanǵa basym baǵyttardy ǵana aıqyndap qoımaı 5 ınstıtýttyq reforma nátıjelerinen qazaqstandyq kútetin naqty tetikterdi de kórsetip berdi», - dedi N.Kalashnıkova.
Osy rette ol Jańa jyl qarsańynda Memleket basshysy «100 naqty qadam» Ult josparyn júzege asyrýdan týyndaıtyn óte mańyzdy eki Jarlyqqa qol qoıǵanyn eske salyp ótti. Onyń biri - qazaqstandyq birtektilik pen birlikti nyǵaıtý tujyrymdamasy. Onda jalpyulttyq birlik pen qoǵamdyq kelisimdi nyǵaıtýdyń zamanaýı tetikteri aıqyndalǵan. Al Qazaqstan halqy Assambleıasyn 2025 jylǵa deıin damytýdyń jańa tujyrymdamasynda uıym qyzmetiniń jańa ınstıtýttyq baǵyttary belgilengen.
«Bizdiń kózqarasymyzsha, qazirdiń ózinde osyndaı qoǵamdyq saıasıústilik ınstıtýt damýynyń negizgi magıstrali qalyptastyrylyp úlgergen. «Reformalar tabysy - ult birligine bastar jol». Bul búkil baǵdarlamalyq maqalanyń basty býyny jáne onda Elbasy bolashaǵy birtutas ult - qoǵamnyń mańyzdy ózegi ekendigin kórsetken. Árıne, buǵan qosa bul - barlyq bes ınstıtýttyq reformanyń basty maqsaty jáne máni», - dedi mekeme dırektory.


100 naqty qadamdy oryndaý úshin Parlamentke serpilis kerek - depýtat

ASTANA. QazAqparat - Qazirgi Parlament óz mıssııasyn tolyq oryndady, sondyqtan, 5 ınstıtýttyq reforma aıasynda 100 naqty qadamdy oryndaý úshin serpilis kerek,-deıdi Məjilistegi Qazaqstannyń kommýnıstik partııasy fraktsııasynyń depýtaty Aıqyn Qońyrov.
"Elimizdiń barlyq kommýnısteri Parlament Məjilisiniń merziminen buryn parlamenttik jəne məslıhat saılaýyn ótkizý týraly úndeýin biraýyzdan qoldaıdy. Endep kele jatqan ekonomıkalyq daǵdarys kezinde, onyń ústine, keıbir elderde geosaıası jaǵdaı ýshyǵyp turǵan kezde Qazaqstan bıliktiń zań shyǵarýshy jəne ókiletti organdaryn jańartyp alýy kerek. Qazirgi Parlament óz mıssııasyn tolyq oryndady, sondyqtan, 5 ınstıtýttyq reforma aıasynda 100 naqty qadamdy oryndaý úshin serpilis kerek",-deıdi depýtat.
ıAǵnı, A.Qońyrov atap ótkendeı, Qazaqstannyń damýyn qamtamasyz etýge qandaı partııalar kúsh salý kerektigin anyqtap alatyn múmkindik týyp otyr.
"Eger úndeý Prezıdent tarapynan qoldaý tapsa, saılaý ótip, jańa kóp partııaly parlament jańa jumysyn ýaqytynda bastaıdy degen senimdemiz. Ózderińiz biletindeı, kóptegen zań jobalary jańarǵany belgili, jańartýlar Qazaqstannyń əleýmettik-ekonomıkalyq əleýetin arttyrýǵa baǵyttalǵan. Endi sol zań jobalaryn is júzinde júzege asyratyn ýaqyt keldi",-dedi A.Qońyrov.


Elbasy maqalasyna oraı aldaǵy is-josparymyzdy naqtylaı túsetin bolamyz - E.Esbolsynov, BQO

ORAL. QazAqparat - Memleket basshysy N.Á.Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasy bizdiń aldymyzǵa naqty maqsat-mejeler belgilep berdi. Bul týraly Aqjaıyq aýdany Alǵabas aýyldyq okrýginiń ákimi Erbolat Esbolsynov málim etti.
Onyń aıtýynsha, uly mártebeli Táýelsizdigimizdiń 25 jyldyǵy toılanatyn 2016 jyl Qazaqstan úshin merekeli de berekeli jyl bolary anyq. Elbasy tapsyrmasyna sáıkes bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrý barysynda naqty qadamdarǵa kóshýdiń bastalǵany aldaǵy jarqyn jaqsylyqtardyń jolashary ispettes. Osy oraıda Aqjaıyq aýdanynyń turǵyndary da Ult kóshbasshysynyń el ekonomıkasyn damytyp, qoǵamdy túbegeıli jańǵyrtý jónindegi bastamalaryna udaıy qoldaý tanytyp keledi. Munyń bári adamdardyń ál-aýhatyn arttyryp, turmys-mádenıetin burynǵydan da zor belesterge kóterý baǵytynda jasalyp jatqany belgili. Endeshe, budan aýyl turǵyndary da tysqary qalmaı, óz úlesterin qosýy kerek. Onyń ústine daǵdarysqa qarsy barlyq kúsh-jigerimizdi jumyldyra otyryp, Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵyn laıyqty qarsy alý jolynda ekpindi eńbek ete bilýge tıistimiz. Osy oraıda aýdandaǵy eń úlken okrýgterdiń biri - Alǵabasta Elbasy tapsyrmalaryna sáıkes alǵa basýdyń shynaıy kórinisteri barshylyq. Mysaly, Prezıdentimiz mal basyn asyldandyrý máselesin aıtýdaı-aq aıtyp keledi. Aýyldyq jerde qazaqtyń aqbas sıyryn, kóshim jylqysyn jáne etti-júndi Aqjaıyq qoıyn ósirýdiń tıimdiligin sharýalar jaqsy túsinedi. «Sábıt» sekildi tabysy kól-kósir tanymal asyl tuqymdy sharýashylyqtar qatary kóbeıýde. Buǵan memlekettik baǵdarlamalardyń júzege asyrylýy ıgi yqpalyn tıgizýde. Aıtalyq, mal basyn asyldandyrý baǵdarlamasyna qatysýshylar 2015 jyly 41 mln. teńge demeýqarjyǵa qol jetkizip, túlik sanyn kóbeıtip, túrlendirýge múmkindik aldy. Sonymen qatar «Jumyspen qamtýdyń jol kartasy - 2020» baǵdarlamasyna sáıkes 4 adam 14 mln. teńge nesıe alyp, mal sharýashylyǵyna bet burdy. Sońǵy eki jylda 11 sharýa qojalyǵy ashylyp, olardyń sany 72-ge jetti. Bul aýyl adamdarynyń óz dáýletin arttyrýda barlyq múmkindiktiń bar ekendigin kórsetedi. Tek erinbeı mal ósir, onyń qaıtarymy kól-kósir deıtin shaq kelip tur.
«Elbasy óz maqalasynda jerge durys ıelik etýdiń qajettiligine erekshe toqtaldy. Elimizde jer jetedi, biraq ony uqyptylyqpen, tıimdi paıdalanýdyń mańyzy kún saıyn arta túspese, kemimek emes. Kezinde jer alǵandar ony paıdalana almasa, memleketke keri qaıtarýy kerek. Basqalarǵa múmkindik berilsin. Sońǵy eki jylda osyny túsingen 9 sharýa qojalyǵy ózderine tıesili jerdi memleketke qaıtardy. Jer kodeksine sáıkes mundaı jumystar aldaǵy ýaqytta da atqarylatyn bolady. Sol sekildi el birligin arttyrý, jastar tárbıesi, olardyń dinı jat aǵymdarǵa ilesip ketpeýi úshin aldyn alý jumystaryn júrgizý, eldi mekenderdi abattandyrý men jasyl jelekke bóleý baǵytyndaǵy isterdiń tolas tappaıtyny anyq. Qazirgi kezde Elbasy Jarlyǵyna sáıkes óńirdegi barlyq ákimder turǵyndarmen eseptik kezdesýlerin ótkizýde. Mine, osy jıyndarda Elbasy sózderin basshylyqqa ala otyryp, óz is-josparymyzdy naqtylaı túsetin bolamyz», dep túıindedi oıyn E.Esbolsynov.

Qazaqstan ekonomıkasynyń ósimi 2015 jyly 1,2 paıyzdy qurady
ASTANA. QazAqparat - Qazaqstan ekonomıkasynyń ósimi 2015 jyly 1,2 paıyzdy qurady. Bul týraly búgin QR Prezıdenti janyndaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi brıfıngte QR Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary Baqytjan Saǵyntaev málim etti.
«Jaqyndap kele jatqan daǵdarys qubylystaryna qarsy shara retinde Elbasy 2014 jyldyń ózinde-aq ınfraqurylymdy damytýdyń «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasyn jarııa etti. Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha Úkimet ekonomıka ósimin qamtamasyz etý jónindegi jedel sharalar josparyn jáne erekshe kezeń josparyn qabyldady. Osy sharalardyń arqasynda, aldyn ala derekterge sáıkes, Qazaqstan ekonomıkasynyń ósimi 2015 jyly 1,2 paıyzdy qurady», - dedi ol.
B.Saǵyntaevtyń atap ótýinshe, negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalar birinshi kezekte «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda ınfraqurylymdyq jobalardy iske asyrý esebinen 3,7 paıyzǵa ósken.
«Syrtqy syn-qaterlerge qaramastan áleýmettik saladaǵy ahýal turaqty bolyp qalýda. Ótken jyly jumyssyzdyq bes paıyz deńgeıinde boldy», - dedi Úkimet basshysynyń birinshi orynbasary.

Qazaqstan halqy ulttyq jańǵyrtý arqyly daǵdarysty tabysty eńserýge kóbirek múddeli

ASTANA. QazAqparat - Qazaqstan halqy ulttyq jańǵyrtý reformalary arqyly daǵdarysty tabysty eńserýge meılinshe múddelilik tanytady. Bul týraly «Nur Otan» partııasy fraktsııasynyń múshesi, Májilis depýtaty Nurlan Ábdirov málim etti.
«Jahandyq daǵdarys qalaı bolǵanda da bizdiń ómirimizdiń barlyq salalaryna dendep, áser etip otyr. Sondyqtan da, jurtshylyq úshin eń birinshi kezekte bul qaýip pen qaterdi, táýekelderdi eńserip, qýatty memleket retinde tez damýǵa kóshý máseleleri qyzyqtyratyny anyq. Al bul eldegi jańǵyrtý reformalary arqyly júzege asady», - dedi depýtat.
Onyń aıtýynsha, ulttyq jańǵyrý baǵytynda Elbasy aıqyndaǵan «100 naqty qadam» Ult josparynyń árbir qadamy mańyzdy ról atqarady. Al besinshi shaqyrylymdaǵy Májilis óziniń tarıhı mıssııasyn oryndap, Ult josparyn zańnamalyq qamtýdy tolyq júzege asyrdy.
«Saılaýlar ótkizip ýaqytty shyǵyndaǵansha, bizge Ult josparyn tikeleı júzege asyrýǵa kóshý kerek. Al biz qabyldaǵan zańdar boıynsha 2016 jyldyń 1-qańtarynan bastap jańa quqyqtyq tártipter is júzine asyp keledi», dedi depýtat N. Ábdirov.

Máskeýde Elbasynyń «Ult jospary - Qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasy talqylandy

ASTANA. QazAqparat - 2016 jyly 14 qańtarda Máskeýde Qazaqstannyń Reseıdegi Elshiliginde Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - Qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» maqalasyn talqylaý boıynsha «Jańǵyrtýdan - Bolashaq birtutas ultyna deıin» taqyryppen dóńgelek ústel ótti.
QR SІM-niń baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, Máskeýdegi «Bolashaq» halyqaralyq baǵdarlamalar ortalyǵynyń ókildigi «dóńgelek ústeldi» Reseıdegi Qazaqstan Elshiliginiń járdemimen uıymdastyrdy.
Іs-sharaǵa máskeýlik joǵary oqý oryndarynyń professorlary men sabaq berýshileri, reseılik ǵalymdar men sarapshylar, qazaqstandyq stýdentter, aspıranttar, doktoranttar jáne «Bolashaq» baǵdarlamasynyń stıpendııa ıegerleri qatysty.
«Dóńgelek ústeldiń» jumysyn bastap ashqan Reseıdegi Qazaqstan Elshiliginiń keńesshi-ýákili Vıktor Temirbaev Memleket basshysynyń atalmysh maqalasyn Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna jasaǵan «Qazaqstan jańa jahandyq naqty ahýalda: ósim, reformalar, damý» joldaýynyń negizgi erejelerin odan ári damytý boıynsha el jańǵyrtýynyń jáne bes ınstıtýtsıonaldyq reformalarynyń «jol kartasy», tipti olardy iske asyrýdyń nusqaýlyǵy retinde alyp paıdalanýǵa bolady dep aıtty.
«Prezıdent óz maqalasynda Bolashaq birtutas ult - eldiń basty maqsaty, bes ınstıtýtsıonaldy reformalarynyń dál mánisi degendi jetkizýde. Qazaqstan halqy assambleıasy jáne «Máńgilik el» atty jalpyulttyq ıdeıasy bolashaq birtutas ultynyń eki irgeli negizderi retinde belgilendi», - dedi V. Temirbaev.
Dıplomattyń aıtýynsha, «maqala ádisnamalyq turǵysynan júıege keltirilgen jáne onda Elbasy qazaqstandyq armanyna jetýiniń naqty baǵyttaryn belgileýmen shektelmeı qoımaı, aıtylǵan reformalarǵa senim bildirgen halyqtyń úmitin aqtaý boıynsha naqty tetikterdi kórsetip ótti. Memleket basshysy Ult jobasyn iske asyrý jolynda jasalǵan jumys týraly tolyq aıtyp berdi». Ol, 2016 jylǵy 1 qańtardan bastap elde 59 jańa zańdar kúshine enip, bes ınstıtýtsıonaldy reformalardy júzege asyrý boıynsha Ult jobasynyń naqty oryndalýy bastalǵanyn eske salyp ótti.
Joǵary ekonomıka mektebiniń Memlekettik jáne mýnıtsıpaldy basqarmasy ınstıtýty dırektorynyń orynbasary, Tártiparalyq zertteýler ortalyǵynyń dırektory Vladımır Korolev atap ótkendeı, Qazaqstan keıinen búkil TMD keńistigi memleketteri arasynda úlgi retinde taraıtyn mańyzdy bastamalardy jıe usynýda. Onyń aıtýy boıynsha, maqalada qazirgi zamannyń qyr-kórsetýlerine jáne qaýip-qaterlerine jol bermeýdiń keshendi sharalar kórsetilgen, eldi jańǵyrtý jolyndaǵy memlekettik organdarynyń iskerlik jáne azamattyq qoǵamdarymen birlesken jumysynyń tártibi belgilingen.
Zań ǵylymnyń doktory, O.E. Kýtafın atyndaǵy Máskeý memlekettik zań akademııasynyń birinshi prorektory Elena Gracheva óz baıandamasynda Prezıdenttiń maqalasynda jartysynan kóbisi táýelsiz sot ádildiginiń máselelerine jáne zań ulyqtylyǵynyń iske asýyna arnalǵanyn nazarǵa saldy. «Quqyqty damytý máseleleri negizinde bolýda, - dedi ol. - Joǵary deńgeıdegi quqyqtyq retteýsiz eldiń joǵary ekonomıkalyq pen saıası tabystarǵa jetýi múmkin emes». Sonymen de, onyń pikiri boıynsha, tıisti zańdardy qabyldaýmen shektelýge bolmaıdy, maqalada aıtylǵandaı olardyń naqty iske asyrylýy qajet. Táýelsiz sot ádildigi men qazaqstandyq quqyq qorǵaý júıesi tek azamattardyń quqyqtary men bas erkindikterin iske asýyna, zańdardyń naqty oryndalýyna jáne quqyq tártibiniń nyǵaıýyna baǵyttalýy tıis.
RF Prezıdentiniń janyndaǵy Reseılik halyq sharýashylyǵy men memlekettik qyzmet akademııasynyń professory, fılosofııa ǵylymnyń doktory Semed Semedovtyń málimdeýi boıynsha, ár memleket ózin sáıkestendirý úderisinen ótedi. Osy máninde, Nursultan Nazarbaev jarııalaǵan reformalar jospary - memlekettiń odan ári damý úrdisin belgiledi. «Eldiń damý strategııasyn belgileý qajet, - erekshe aıtyp ótti S. Semedov. - Jáne biz Qazaqstan óz bolashaq damý jolyn anyq biletinine kýá bolyp otyrmyz». Reseılik sarapshy maqalada aıtylǵandaı bolashaqta álemniń 30 damyǵan elderi qataryna kirý Qazaqstan úshin qol kelerlik is dep aıtty. «Nazarbaev belgilegen strategııasynyń negizinde - adamı kapıtal. Jáne osylaı qoıylǵan maqsat en durys bolady», - dep támamdady professor.
Jalpy aıtqanda, is-shara barysynda qatysýshylar Prezıdenttiń maqalasynyń negizgi erejelerin talqylady. Olar qazaqstandyq jastarynyń eldi jańǵyrtý úderisine jáne ınstıtýtsıonaldy reformalaryn ótkizýine belsendi qatysý múmkindikteri boıynsha óz pikirlermen bólisti.
Qazaqstan munaıdyń tómen baǵasy kezinde de ekonomıkany damytýdyń stsenarııine daıyn - Aptalyq sholý
ASTANA. QazAqparat - Osy aptada Májilis depýtattary QR Prezıdentine Májilisti merziminen buryn taratý jáne kezekten tys saılaý taǵaıyndaý týraly Jarlyǵyn qabyldaý týraly bastamamen júgindi. QR Parlamenti Májilisi depýtattarynyń Parlament Májilisi men barlyq deńgeıdegi máslıhat depýtattarynyń kezekten tys saılaýyn ótkizý týraly úndeýi mátinin jarııa etken depýtat Nurlan Ábdirov osylaı dedi.
«Daǵdarysqa qarsy sharalardy tıimdi júzege asyrý úshin keń aýqymdy qoǵamdyq birigý qajet. Tek birlik pen úılesimdi is- áreketter ǵana bizge jańa ekonomıkalyq soqqylarǵa tótep berýge múmkindik beredi», - dedi ol.
Depýtat jarııa etken úndeýde elimizdegi reformalardy júzege asyrý jónindegi is-áreketterimizdi barlyq deńgeıde úılestirý úshin Parlament saılaýyn jergilikti máslıhattar saılaýymen qosa ótkizý qajet ekendigi aıtylǵan. «Bul daǵdarys jaǵdaıynda saılaý naýqanyn uzaq merzimge sozbaýǵa jáne saılaýdy uıymdastyrý men ótkizýge jumsalatyn bıýdjet shyǵystaryn birshama qysqartýǵa múmkindik beredi. Osy aıtylǵan ustanymdardy negizge ala otyryp, biz Memleket basshysyna, QR Prezıdentiniń 5-shi shaqyrylymdaǵy QR Parlamenti Májilisin merziminen buryn taratý jáne QR Parlamenti Májilisi depýtattarynyń kezekten tys saılaýyn taǵaıyndaý týraly Jarlyǵyn qabyldaý týraly bastamamen júginemiz», - dedi úndeýdi jarııalaǵan N.Ábdirov.
Depýtat jarııa etken úndeýde qazir de Qazaqstannyń jańa jahandyq syn-qaterlerdi eńseretin naqty josparlary bar ekendigi aıtylǵan.
«Memleket basshysy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń saıasatynyń arqasynda elimizdiń tek álemdik daǵdarysqa qarsy turýy jóninde ǵana emes, jańa jahandyq naqty ahýal jaǵdaıynda damýy týraly strategııasy men naqty Ult jospary bar. Búgin keıinge qaldyrmaıtyn jedel sharalar ýaqyty. Osyǵan baılanysty qazirden bastap jańa reformalardy júzege asyrýǵa jedel kirisý úshin, sonymen birge daǵdarysqa qarsy sharalardy tıimdi júzege asyrý úshin biz, 5-shi shaqyrylymdaǵy Májilistiń ókilettigin merziminen buryn toqtatý jáne Parlamentke jańa taǵaıyndaý saılaý týraly bastama kóteremiz», - dedi úndeýdi jarııalaǵan N.Ábdirov.
Áleýmettik sala shyǵystary qysqartylmaıdy
Búgin QR Úkimeti músheleriniń qatysýymen baspasóz máslıhaty ótip, onda 2015 jylda atqarylǵan jumystar qorytyndylandy. «Jaqyndap kele jatqan daǵdarys qubylystaryna qarsy shara retinde Elbasy 2014 jyldyń ózinde-aq ınfraqurylymdy damytýdyń «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasyn jarııa etti. Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha Úkimet ekonomıka ósimin qamtamasyz etý jónindegi jedel sharalar josparyn jáne erekshe kezeń josparyn qabyldady. Osy sharalardyń arqasynda, aldyn ala derekterge sáıkes, Qazaqstan ekonomıkasynyń ósimi 2015 jyly 1,2 paıyzdy qurady», - dedi QR Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary Baqytjan Saǵyntaev.
Onyń atap ótýinshe, negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııalar birinshi kezekte «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda ınfraqurylymdyq jobalardy iske asyrý esebinen 3,7 paıyzǵa ósken. «Syrtqy syn-qaterlerge qaramastan áleýmettik saladaǵy ahýal turaqty bolyp qalýda. Ótken jyly jumyssyzdyq bes paıyz deńgeıinde boldy», - dedi Úkimet basshysynyń birinshi orynbasary.
Sonymen qatar Úkimet músheleri «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasy men áleýmettik sala shyǵystary esh qysqartylmaıtyndyǵyn basa atap ótti.
Aǵymdaǵy jyldan bastap qosymsha sharalardy júzege asyrý úshin respýblıkalyq bıýdjetten daǵdarysqa qarsy sharalardy qarjylandyrýǵa arnalǵan arnaıy qor bólinedi. 2016 jyly arnaıy qorǵa 225,5 mlrd. teńge somasynda qarjy bólý josparlanǵan..
B.Saǵyntaevtyń atap ótýinshe, atalǵan qarjy jumyspen qamtý sharalaryn qoldaýǵa, «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasyn qosymsha qarjylandyrýǵa jáne basqa da sharalarǵa jumsalatyn bolady.
Atap aıtqanda, QR Úkimeti munaıdyń barreline 20 dollar baǵamy kezinde ekonomıkany damytýdyń stsenarııin ázirledi.
«Úkimet barlyq máseleni nazarda ustap otyr. Munaı baǵamy barreline 30 dollar, 20 dollar jáne odan tómen bolǵan jaǵdaıda stsenarıılerdi júzege asyrýdy qarastyrý kezeńindemiz. Sondyqtan bizde qarjylandyrý boıynsha eshqandaı qaýip joq»,-dedi QR Qarjy mınıstri Baqyt Sultanov.
Búginde bıýdjettiń shyǵys bóligi aıtarlyqtaı ońtaılandyryldy jáne bul óz kezeginde ekonomıkanyń damýyna múmkindik beredi.
«Shyǵystardyń negizgi bóligi - áleýmettik tólemder. 2015 jylǵa qaraǵanda 2016 jyly onyń úlesi 39 paıyzdan 40 paıyzǵa deıin ósti. Árıne, memlekettik apparatqa qatysty bólikti ońtaılandyrý boıynsha belgili bir rezervter bar, alaıda eshqandaı da áleýmettik mindettemeler qysqartýǵa jatpaıdy»,-dedi vedomstvo basshysy.
Munymen qosa ol búginde álemdik úderisterdiń elimizdiń ekonomıkasyna yqpalyn tyńǵylyqty zerdeleý kerektigin sóz etti.
«Biz aldaǵy aptada ekonomıkalyq saıasat jónindegi keńestiń otyrysynda talqylaýlar ótkizemiz. Bul turǵyda stsenarııdi qashan, qaı merzimdi júzege asyrýdyń naqty sheshimi ázirlenedi»,-dedi B. Sultanov.
Mınıstr Úkimettiń shyǵystaryn qarjylandyrý baǵytynda búginde eshqandaı da problemalar joq ekenin qadap aıtty.
«1 mlrd. dollar kólemindegi qarjy 2016 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda ıgeriledi. Bizde qaryzǵa alý aıasynda zeınetaqy qorynyń resýrstary bar, kepildendirilgen transfertter men aǵymdaǵy túsimder qamtylǵan. Sondyqtan da qańtarǵa 700 mlrd. teńgege tarta jospar turǵysynda osy shyǵystardyń jartysyn esh problemasyz qarjylandyrdyq»,-dep túıdi mınıstr.
Óz kezeginde QR Ulttyq ekonomıka mınıstri Erbolat Dosaev Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qorynyń qarajattary qaıda jumsalatyny aqpan aıynda anyqtalatynyn málimdedi.
«2016 jyldyń 1 qańtarynan bastap, Ulttyq Qordy basqarý men BJZQ basqarý keńesteri biriktirildi. Zeınetaqy qoryndaǵy qarajattardy qaıda ınvestıtsııalaý qajettigi týraly sheshim kóp uzamaı qabyldanady. Menińshe, bundaı sheshim aqpanda oryn alýy múmkin. Sol kezde keńes otyrysy ótedi. Onda Ulttyq bank pen Úkimet 2016 jyly Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qorynyń qarajattaryn qaıda baǵyttaý kerektigin anyqtaıtyn bolady», -dedi ol.
Atap aıtqanda, bul saýal jańa jylǵa deıin de birneshe márte qaralǵan bolatyn.
«Ulttyq kásipkerler palatasy men ekinshi deńgeıli bankterdiń teńge lıkvıdtiligin qoldaý boıynsha usynystary men qaıda ınvestıtsııalaý qajettigi týraly máseleler talqylandy. Sebebi ol - Úkimettiń, Ulttyq banktiń qarajaty emes, bizdiń zeınetkerlerimizdiń, xalqymyzdyń aqshasy. Sondyqtan, ınvestıtsııalardyń mindetti tabysy jetkilikti deńgeıde bolýy tıis. Ekinshi másele, onyń qaýipsizdigi. Sol sebepti bul máselede óte salmaqty sheshim shyǵarýǵa tyrysamyz. Ekonomıkanyń naqty sektorlaryn qarjylandyrý múmkindikteri edáýir úlken. Ulttyq bankpen jumys jalǵasýda. Biz barlyq aımaqtardan barlyq usynystardy jınadyq. Qazirgi ýaqytta jobalarǵa zeınetaqy qorynan bólinetin qarajat kólemi anyqtalyp jatyr», - dep atap ótti mınıstr.
Bilikti memlekettik qyzmetkerler yntalandyrylady
Ótip bara jatqan bul aptadaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetindegi baspasóz máslıhatynda QR Memlekettik qyzmet isteri mınıstrliginiń jaýapty hatshysy Saıan Ahmetjanov memlekettik organnyń qajetti mindetterin atqarýǵa baılanysty qosymsha ýaqytyn bólgen memlekettik qyzmetkerge bonýs nemese basqa tólemder kózdelgenin málimdedi.
Baspasóz máslıhaty barysynda jaýapty hatshyǵa «memlekettik qyzmetkerler kóbinese jumys ornynda qyzmetin túnge sheıin atqaratyndyǵyna baılanysty olarǵa bonýstar qarastyryla ma?» degen saýal qoıyldy.
«Jańa reformanyń, zańnamanyń qaǵıdattaryna sáıkes, memlekettik qyzmetkerlerdiń eń birinshiden áleýmettik jeke quqyqtary saqtalýda. Ol eńbek normalaryna saı qosymsha memlekettik organnyń qajetti mindetterin atqarýǵa baılanysty ýaqytyn bólgenine qosymsha bonýs retinde nemese basqa tólemder kózdelgen», -dedi S. Ahmetjanov. Onyń sózine qaraǵanda, osy másele boıynsha jańa eńbek tólem júıesi ázirlenýde. «Ol 2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap kúshine enedi»,-dedi.
Sonymen qatar jaýapty hatshy «B» korpýsynyń basqarý deńgeıi úshin rotatsııa ınstıtýty engizilip jatqandyǵyna toqtaldy. Eger de buryndary rotatsııa «A» basqarýshy korpýsyna ǵana qatysty bolsa, endi bul elementter «B» basqarýshy korpýsy úshin jańa modelge engizildi.
Belgili bolǵandaı, memlekettik qyzmetkerler úshin rotatsııa úsh jylda bir ret ótkizilip turady. Eger de basshy nemese memlekettik qyzmetker laýazymynda jumysyn jalǵastyrǵysy kelse, onda bul merzim taǵy úsh jylǵa uzartylady. Ekinshi merzim aıaqtalǵannan keıin, ol mindetti rotatsııaǵa jatqyzylady nemese basqa qyzmetke qyzmetke aýystyrylady, sondaı-aq olaı bolmaǵan jaǵdaıda jumysynan bosatylady.
Sonymen qatar S. Ahmetjanov áleýmettik qorǵaý sharalary da eskeriletinin atap ótti. «Dáleldi sebepter boıynsha memlekettik qyzmetkerlerdiń (jalǵyz basty ana, qaraýynda múgedek balalary bar ata-analar) ótinishi eskeriledi jáne olar rotatsııamen qamtylmaıdy»,-dedi ol.

Pavlodar oblysynda «100 naqty qadam» Ult josparyn oryndaýdyń tájirıbelik kezeńin túsindirý jumystary bastaldy

PAVLODAR. QazAqparat - Pavlodar oblysynyń bes myńnan astam memlekettik qyzmetshilerine «100 naqty qadam» Ult josparyn oryndaýdyń tájirıbelik kezeńin túsindirý jumystary bastaldy.
Bul týraly «Qoǵamdyq kelisim» mekemesinde oblys ákimi apparatynyń basshysy Rasýl Orazbaevtyń tóraǵalyǵymen ótken dóńgelek ústel sharasy barysynda aıtyldy, dep habarlaıdy pavlodarnews.kz.

Memlekettik qyzmet isteri agenttiginiń Pavlodar oblysy boıynsha departament jetekshisi Maqsut Óteshevtiń aıtýynsha, aldaǵy ýaqytta «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» - Ult josparynda aıtylǵan maqsat-mindetterdi oryndaý baǵytynda túsindirý jumystary jalǵasyn tabady. - Jyl basynan beri «5 ınstıtýttyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» Ult josparyn oryndaýdyń tájirıbelik kezeńiniń bastalýyna oraı oblysta túsindirý jumystary bastalady. Ult josparynda «Memlekettik qyzmet týraly» jańa Zań negizinde memlekettik apparattyń tıimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan maqsat-mindetter týraly aıtyldy. Qazir qazaqstandyq memlekettik qyzmetti damytýdyń jańa kezeńi bastaý aldy. Birinshiden, ákimshilik memlekettik qyzmetshiniń mansaby onyń biliktiligi jáne jınaqtaǵan tájirıbesi esepke alyna otyryp quralady. Mansaptyq satynyń ár baspaldaǵynda ol óziniń kásibı jaramdylyǵyn dáleldep otyrýǵa tıis bolady. Jańa zańǵa birqatar qaǵıdatty normalar engizilgen. ıAǵnı, memlekettik qyzmetke ornalasý tek keshendi irikteý men jumysty tek tómengi laýazymdardan bastaýdyń nátıjeleri boıynsha múmkin bolady, - deıdi D. Óteshev.
Aıta keterligi, búgingi tańda oblystyń memlekettik mekemelerinde 5300 qyzmetshi eńbek etedi. Olardyń 20 paıyzdan astamyn jas býyn ókilderi quraıdy. Aldaǵy ýaqytta olardyń bilimi men biliktiligi jańa zań negizinde tekserilip, «tıimdiligi» nemese «tıimsizdigi» boıynsha baǵalanbaq. - Jańa zań júzinde memlekettik qyzmetshilerdiń jalaqylary olardyń atqarǵan jumysyna tikeleı qatysty bolmaq. Jumys tájirıbesi memlekettik qyzmetshiniń mansaptyq ilgerileýiniń basty sharty bolady jáne munda da tek konkýrstyq negizde júzege asyrylady. «Tıimdi» qyzmetshiler ǵana bonýstar alatyn bolady, al «tıimsizderine» qosymsha bilim alýǵa múmkindik berilmek. Bir sózben aıtqanda, qazirgi tańda memlekettik qyzmet mansaptyq modelge aýysady. Memlekettik qyzmetshige eńbekaqy tóleýdiń jańa júıesi onyń biliktiligi men atqaratyn jumysynyń sıpatyna, kólemi men nátıjesine baılanysty zań turǵysynan bekitiledi. Asa nátıjeli qyzmet úshin bonýstar tóleý qarastyrylǵan. Mundaı júıeni 2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap engizý josparlanyp otyr, - deıdi departament basshysy.

QHR sarapshysy: Qazaqstandyq arman - kezeń-kezeń mindetter belgilengen naqty maqsat

BEIJІŃ. QazAqparat - Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasy Qytaı ǵalymdarynyń úlken qyzyǵýshylyǵyn týdyrdy. Qazaqstandyq tilshilermen bolǵan suhbatynda Qytaıdyń qoǵamdyq ǵylymdar akademııasynyń Reseı, Shyǵys Eýropa jáne Ortalyq Azııa ınstıtýty dırektorynyń orynbasary Sýn Lı (Sun Li) atalǵan maqala jaıyndaǵy óz pikirimen bólisti.
«Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasy maǵan qatty áser etti. N.Nazarbaev onda qazaqstandyq armandy naqty atap, osy ǵasyrdyń ortasynda damyǵan 30 eldiń qataryna ený týraly negizgi maqsatyna jetýdiń josparyn belgilep berdi. Qazaqstan ol maqsatqa qol jetkize alady dep úmittenemin», - deıdi ol.
Ǵalym qazaqstandyq arman «Qazaqstan-2030», «Qazaqstan-2050» strategııalarynyń negizinde, «Nurly jol» jańa ekonomıkalyq saıasaty, «100 naqty qadam» Jospary jáne ózge de baǵdarlamalar negizinde qalyptasyp kele jatqanyn aıtty.
«Prezıdent N.Nazarbaev, reformalardy júzege asyrý úshin eń bastysy elde ultaralyq kelisimniń bolýy shart ekenin atap ótken bolatyn. Shyn máninde, 25 jyl ishinde Qazaqstanda beıbitshilik pen tynyshtyq dáýren qurdy, osy aralyqta memleket ishki saıasatta jáne áleýmettik-ekonomıkalyq damýda úlken serpilis jasady. Sheshýshi róldi Qazaqstan Halqy Assambleıasy atqaryp keldi. Bul - jeke zertteýdi talap etetin jeke taqyryp», - dep atap ótti Sýn Lı.
Qytaı sarapshysy Qazaqstanda 2016 jyldyń 1 qańtarynan bastap, memlekettiń, ekonomıkanyń jáne qoǵamnyń damýy úshin múldem jańa quqyqtyq orta quryp beretin 59 zańnyń kúshine engenin aıtyp, óz tańdanysyn bildirdi.
«Respýblıka qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn zańnamalyq negizdi jasap berdi. Bul arman qııaldaǵy dereksiz uǵym emes, kezeń-kezeń mindetter belgilengen naqty maqsat ekendigin kórip otyrmyn. Ony júzege asyrý qazirdiń ózinde anyq jáne qatań josparlaý negizinde bastalyp ketti», - deıdi ol.
Sýn Lıdiń pikirinshe, qazaq armany men qytaı armanynyń arasynda jalpy kóp uqsastyqtar bar.
«Birinshiden, olardy josparlaý merzimderi birdeı, Qytaı 2049 jylǵa deıin dep mejelese, Qazaqstan 2050 jylǵa deıin jospar jasap qoıǵan. Ekinshiden, olar adamnyń ómir sapasyn arttyrýǵa, memlekettik apparatty jaqsartýǵa, jemqorlyqpen kúres, bıznesti yntalandyrý, damyǵan elderdiń qataryna ený mindetterin iske asyrýdy josparlaýda», - dep naqtylady ol.

Eske sala keteıik, Qytaıdyń qoǵamdyq ǵylymdar akademııasynyń Reseı, Shyǵys Eýropa jáne Ortalyq Azııa ınstıtýty 1965 jyly Keńes Odaǵy jáne Shyǵys Eýropa ınstıtýty retinde Qytaıdyń qoǵamdyq ǵylymdar akademııasynyń bir qurylymy retinde qurylǵan bolatyn. Keıin Qytaı kompartııasy Ortalyq komıtetiniń halyqaralyq baılanystar bóliminiń qaramaǵynda boldy. 1981 jyldan beri Qytaıdyń qoǵamdyq ǵylymdar akademııasynyń qurylymyna enedi. Óziniń qazirgi ataýyn 1992 jyly aldy. Zertteý salasy: Reseı, Shyǵys Eýropa jáne Ortalyq Azııa elderiniń syrtqy jáne ishki saıasaty, ekonomıkasy, áleýmettik ómiri men mádenıeti. Osy saladaǵy QHR-diń jetekshi ǵylymı mekemesi Qytaıda eń iri kitaphanalardyń birine ıelik etedi, «Russian, East European and Central Asian Studies» jýrnalyn shyǵarady.


Májilis depýtaty A.Begeneev: Memleket basshysy álemdik ekonomıkanyń jańa relsinde qalaı jumys isteýimiz qajet ekenin aıqyndap berdi
ASTANA. QazAqparat - Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «Qazaqstan jańa jahandyq naqty ahýalda: ósý, reformalar, damý» atty Joldaýy jáne «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasy týraly QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty, «Nur Otan» partııasynyń múshesi Andreı Begeneev óz oılarymen bólisti jáne «100 naqty qadam» Ult josparyna sáıkes qabyldanǵan jańa Eńbek kodeksi týraly aıtyp berdi.
- Elimizdi damytý jolynda jáne qoǵamda oń úrdisterdi qalyptastyrý úshin qandaı máselege basa nazar aýdaýymyz qajet dep esepteısiz?
- Qazaqstan Prezıdenti árqashanda keleshekti boljaı bilip, soǵan oraı qaryshty qadam jasaıdy. Aıtalyq, Elbasymyz árbir Joldaýyn álemdegi bolyp jatqan jáne aldaǵy ýaqytta bolýy yqtımal oqıǵalardy eskere otyryp jáne elimizdiń ishki jáne syrtqy saıasattaǵy múmkindikterin zerdeleı kele, jasaıtynyna kýá bolyp kelemiz. Óıtkeni, qalaı desek te, biz syrtqy ekonomıkalyq jaǵdaılarmen tyǵyz baılanystamyz. Onyń yqpalynan qashyp qutyla almaımyz. Sonymen qatar, búgingi tańda muhıtqa ashyq shyǵa alatyn porttary bar elderdiń de róli bar. Eger biz halyqaralyq deńgeıdegi saýdaǵa shyǵatyn bolsaq, birqatar elder arqyly ótýimizge týra keledi. Tranzıt qashanda ekonomıkaǵa áser etedi. Ásirese, qazirgideı jahandyq daǵdarys kezinde árbir qadamnyń tıimdi ne tıimde emes ekenin esepke alatyn kez keldi. Onyń ústine Dúnıejúzilik Saýda uıymyna múshe boldyq. Memleket basshysy «100 naqty qadamda» da, 30 qarasha kúni jarııa etken Joldaýynda da osy máselelerdi eskergenin kórip otyrmyz. Al Jańa jylda shyqqan «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasynda Elbasy memleketimizdiń alǵa basý joldaryn, júrgiziletin reformalardy ret-retimen kórsetti.
Bizdiń Prezıdentimiz táýelsizdigimizdi alǵan kezden bastap bizdiń óz jolymyz bar ekenin aıtty. Mine, shırek ǵasyrǵa jýyq ýaqyt ishinde biz ózimiz tańdaǵan jolmen júrip qana qoımaı, eldik tabystarǵa jetip kelemiz.
Álemdik ekonomıkada aıryqsha ról oınap otyrǵan memleketter bar, árıne olarmen básekege túsý qıyn, alaıda, básekelesýge bolady jáne aldaǵy ýaqytta básekege túsýimiz qajet. Sondyqtan da biz qazir ekonomıkanyń jańa relsine túsýimiz kerek. Memleket basshysy álemdik ekonomıkanyń jańa relsinde qalaı jumys isteýimiz qajet ekenin aıqyndap berdi.
Óz Joldaýynda Prezıdent eńbek adamynyń mártebesin kóterý mindetin alǵa qoıdy. Eńbek adamy - qoǵamdaǵy eń basty tulǵa, ol - memlekettiń, ulttyń, ekonomıkanyń maqtanyshy. Barlyq qadamymyz eńbek adamynan bastalady. Osy oraıda, elimizde kásiptik-tehnıkalyq salanyń mamandaryn daıarlaýǵa erekshe mán berilýde. Ol ekonomıkany damytýǵa jáne halyqty qoldaýǵa yqpal etedi. Bilikti mamandar ekonomıkanyń negizi ekenin Prezıdent te únemi aıtyp keledi.
Adamdardyń masyldyq pıǵyldan arylýy qajettigi týraly qaı kezde de aıtyldy, búgin de ol másele kóterilip júr. Tipti qazir álemde ekonomıkasy qýatty memleketterden tek qana kómek suraýǵa, dotatsııa alýǵa daǵydalyp ketken elder men halyqtar da bar.
Ómirde ár adam masyldyqtyń keri ketýge alyp baratyn jol ekenin uǵynýy tıis. Sol sııaqty qazir bizdiń naryqta «satyp alý men satý» tásili áli jalǵasyp keledi. Kórshiles jatqan Reseı, Qytaı, sondaı-aq Belarýs, Úndistan, Túrkııa sııaqty elderden taýarlar alyp kelip, ústinen paıda taýyp júrgender az emes. Bireý úlken partııamen ákeledi, endi biri az-azdan tasyp júr. Bul da durys úrdis emes.
Jibek joly qashanda bolǵan, saýda-sattyq ta júre beretini anyq. Qazaqstan Eýropa men Azııany qosyp turǵan tranzıt bolǵandyqtan, kólik qatynasyn damytýdyń mańyzy arta túsedi. Degenmen shetelden alyp kelgen daıyn taýardy satýmen shektelmeýimiz kerek. Qazir qaı qalaǵa barsańyz da, sýpermarketter men bazarlar kóp. Qalalarymyzdy úlken bazarǵa aınaldyrýǵa bolmaıdy. Arzan bazarlardy sala bergennen, keıbir qalalarda tıimdi kásiporyndar ashqanymyz durys shyǵar?
Qazir jahandyq daǵdarys álemdi tolǵandyryp otyr. Sondyqtan árbir adam óziniń eńbek etýge, tabys tabýǵa degen kózqarasyn ózgertýi qajet. «Meniń qolymnan ne keledi?» degen suraqqa jaýap izdep kórgenimiz abzal. Naqty bir is jasaı bilseń, sony damytýǵa kóńil bólýiń kerek. Aıtalyq, Qazaqstanda aýyl jáne mal sharýashylyǵymen aınalysýǵa múmkindik mol. Ata kásipti damytyp, baý-baqsha salyp, dándi-daqyldar egip nemese mal ósirip, el ıgiligin arttyrýǵa bolady. Árıne qıyndyqtar da bar. Agroónerkásip salasyn damytý úshin «anaý jetispeıdi, nesıe bermeıdi», «bıýrokratızm joldy bógeıdi» deıtinder de bar. Biraq únemi «bári de jaman» dep aıtýǵa bolmaıdy. Ár adam «Elim úshin ne istedim? Bıýrokratızmdi joıý úshin qandaı qadam jasadym?» dep ózine ózi suraq qoıýy qajet.
Kez kelgen adam tezirek kóp aqsha taýyp, baıyp ketsem eken dep qııaldaıdy. Jalpy, ómirde birden kóp aqsha taba almaısyz. Al taba qalsań, ol sybaılas jemqorlyqpen ne qylmystyq jolmen kelgen aqsha bolýy yqtımal. Aqsha jınaý úshin belgili bir kezeńnen, ómirdiń qıyndyqtarynan ótýiń qajet. Mysaly, kásipkerler áýeli óz óndirisin aıaǵynan tik turǵyzý, qalyptasý, ónim óndirý protsesin jetildirý, ónimdi satý júıesin jolǵa qoıý kezeńderinen ótedi. Mysaly, bir maldy satý úshin ony birneshe jyl ósirýińe týra keledi.
Qazir ýaqyttan utylmaýyń kerek. «Azyq-túlik qymbattaı bastady. Bireý maǵan kómek beredi» dep otyratyn zaman emes. Ár adam ózi eńbek etýi kerek. Qashanda adamnyń basyna qıyndyq týǵanda, onyń «Tiri qalý úshin kúresý kerek!» degen túısigi oıanady.
- Osy oraıda, Májilistiń sońǵy sessııasynda qabyldanǵan zańnamalyq aktilerdiń ishinde Eńbek kodeksiniń róli aıryqsha. Siz qandaı oı qosar edińiz?
- Eńbek kodeksine baılanysty ártúrli pikirler aıtyldy. Sonyń ishinde jumys berýshiniń múddesi de eskerildi. Biz qazir naryq ekonomıkasy zamanynda ómir súrip jatyrmyz. Soǵan oraı, kózqaras ta ózgerýde. Jazýshy Djon Makkenzı «Baı bolý úshin qajettilikti tap ta, ony qanaǵattandyra bil» degen eken. Basqa eshteńeniń keregi joq. Biz búginde qandaı qajettiliktiń bar ekenin oılanǵanmyz jón. Asyǵystyqpen kóptegen kásiporyndar ashýymyz múmkin, biraq olardyń ónimi suranysqa ıe bolmasa, qaıtemiz? Al endi jeti ret ólshep, bir ret kesip, ónimdiligi joǵary bir kásiporyndy ashsaq, ol oń nátıje berýi múmkin. Qazir «Qalaı ómir súrseń, óziń bil» dep eshkimdi de taǵdyr tálkegine laqtyryp tastamaıdy. Memleket eshqashanda mundaı qadamǵa barmaıdy. Degenmen ol Sizge oılanýǵa múmkindik berip otyr.
Jańa Eńbek kodeksinde jumys berýshi men jumyskerler arasyndaǵy jeke qarym-qatynas zań jolymen retke qoıylǵan. Siz jumys berýshi bolsańyz, men jumyskermin, aldyńyzǵa kelgenimde, men ózimniń qandaı qabiletim bar ekenin kórsetemin. Siz meniń biliktiligim qanshalyqty ekenin baǵalaısyz. Kelisimshart árbir jumyskermen jeke jasalady. Óıtkeni ár adamnyń talaby men qabileti árqalaı, soǵan oraı tabys tabýy kerek. Men bir salany bilsem, basqa salaǵa basymdy suqpaımyn, óıtkeni ony bilmeımin.
Eger bir adam jumysqa tamyr-tanystyqpen ne basqa bir jolmen alynǵan bolsa, jumys ornyna kelip, tańnan keshke deıin otyryp, eńbek ýaqytyna qaraı eseptelgen jalaqysyn alyp júrýmen shektelse, ol bir rahat ómir sııaqty. Jumysqa keldi, keshikken joq jáne erte ketip qalmaıdy, eńbek tártibin de, tehnıkalyq qaýipsizdikti de buzǵan joq, sol úshin aı saıyn eńbekaqy alady. Al ol adamnan qoǵamǵa, mekemege keletin paıda bar ma? Eńbekaqy tólegende oǵan qaıtarymy qandaı? Sondyqtan jumys berýshi árbir jumyskerdi nátıjeli eńbegine oraı baǵalaýy tıis. Mine, sodan kelip, kez kelgen ekonomıkada, kel kelgen salada oń kórsetkish bolady. Ókinishke oraı masyldyq pıǵyldan aryla almaı júrgender bar. Baıaǵyda áskerde «Bir kún ótti, úıge oralatyn ýaqyt jaqyndaı tústi» degen uǵym bolatyn.
Mamandar suranysqa ıe bolýy tıis. Áıtpese, óndiris ornyna kelip, «Meniń dıplomym bar, men ádemimin, jaqsy adammyn, meni alýǵa tıistisiz» degendeı tásilder endi júrmeıdi.
Búgingi tańda kórsetiletin qyzmetter salasyn damytýǵa erekshe kóńil bólinýde. Bul jóninde Prezıdent te udaıy aıtyp júr. Óıtkeni tabıǵat baılyqtaryna ıek artyp otyra bersek ne saýda-sattyqpen kún kóremiz desek, alysqa bara almaımyz. Búginde álemdik júıe ónim óndirýde bir-birimen jarysqa túskendeı qarqyn alyp ketken. Sol sebepti biz básekege qabiletti ónimniń bir túrin shyǵaraıyq. Qazaqstanda azyq-túlik ónimderi eń negizgi taýar ekeni sózsiz. Ol meıli baý-baqsha ónimi bola ma, astyq ne mal ónimderi me, Qazaqstannyń brendi bolýǵa tıis. Bizde avtokólikter qurastyrylyp jatyr. Alaıda, amerıkalyq, japonııalyq, nemisterdiń avtoındýstrııasymen jarysamyz dep avtomobıldiń jańa túrin oılap shyǵaramyn deý aqylǵa syımaıtyn is árıne.
Elbasy Joldaýynda jáne atalǵan maqalasynda jekeshelendirýdiń kelesi tolqyny júrgiziletini aıtyldy. Soǵan oraı shaǵyn jáne orta kásipkerlikti damytýǵa jol ashylady. Osy tusta, árbir adam áleýmettik ne mártebesine qaramastan, kóp máseleniń ózine qatysty bolatynyn oılanýy kerek.
- «100 naqty qadamnyń» eldi órkendetýdegi róli týraly aıtyp ótseńiz?
- Elbasy júz, ıaǵnı, mańyzdy árbir sala boıynsha alǵa qadam jasaýymyz kerek ekenin uǵyndyryp otyr. Ult josparynda naqty júz qadamnyń bári aıqyndaldy. Jahandyq daǵdarystyń yqpalyna qarsy turyp, el bolyp alǵa qadam jasasaq, ózgelerden bir tóbe bıik turamyz.
Parlamenttiń «100 naqty qadam» Ult josparyna sáıkes zańdardy jetildirgeni ómirdiń zamanaýı talaptaryna tyń serpin beretin qozǵaltqysh kúsh dep esepteımin. Óıtkeni álemdik ekonomıka óz sharttaryn alǵa qoıyp turǵan shaqta, alańsyz otyra berý ne taptaýyryn bolǵan jolmen júre berý quldyrýǵa alyp kelýi múmkin. Qalaı desek te, eldiń ornyqty damýy syrtqy faktorlardyń yqpalyna baılanysty. Ýaqyt, zaman talaby ózgerip jatyr, sondyqtan zańdarǵa túzetýler engizip otyrý qajet. Zańdarymyz barlyq sala boıynsha jetildirilýi tıis.
Álemde ne bolyp jatqanyna nazar aýdaryńyzshy? Aıtalyq, Ýkraına, Sırııa jáne basqa birqatar elderdiń jaǵdaıy qıyn bolyp tur. Jer jahannan tynyshtyq ketip turǵan zaman ekeni árbir azamatty oılandyrýǵa tıis. Qazir álem oq dári toltyrylǵan bóshkeniń ústinde otyrǵandaı. Terrorızm men dinı ekstremızm ylańy álemdi dúrliktirip otyr. Qaýip-qaterdiń qaı jaqtan keletinin bilmeısiń. Osyndaı jaǵdaıda turaqtylyqty saqtaýdyń mańyzy odan saıyn arta túsedi.
«100 naqty qadamnyń» mańyzy nede desek, eń bastysy, biz ne isteýimiz kerek ekenin anyqtap aldyq. Aldaǵy ýaqytta qarjy daǵdarysyna baılanysty qıyndyqtar bolýy múmkin ekenin de joqqa shyǵara almaımyz. Prezıdent endi jaıbaraqat ómir súrýge bolmaıtynyn eskertip otyr. Buǵan deıin munaıdan, gazdan, basqa da tabıǵı baılyqtardyń arqasynda tabysymyz artyp jatyr dep kelsek, endi ondaı dańǵazalyqqa salynýdyń reti joq sııaqty. ıAǵnı, bárimizge de dıvanda jantaıyp jatyp ómir súretin ýaqyt kelmeske ketti. Eńbek etken adam ǵana naqty tabys tabady. Eńbek adamy qurmetke bólenetin kez keldi.

- Áńgimeńizge rahmet.


Alda turǵan maqsattar men mindetterdi odan ári naqtylandyra túsetin kez keldi - Myrzageldi Kemel
ASTANA. QazAqparat - Jańa jyldyń 6 qańtary kúni Elbasynyń respýblıkalyq gazetterde «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasy jarııalandy. Osy maqalada qamtylǵan máseleler týraly Ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi Myrzageldi Kemel óz pikirin bildirdi.
- Prezıdentimiz tarapynan «Ult jospary - «100 naqty qadam» 2005 jyldyń 30 mamyrynda usynylǵan bolatyn. 30 qarashadaǵy Prezıdenttiń Qazaqstan halqyna kezekti Joldaýynda da bul jospar naqtylanǵan bolatyn. Endigi másele jańa jyldyń basy - jospardy oryndaýdyń praktıkalyq kezeńi bolǵandyqtan, alda turǵan maqsattar men mindetterdi odan ári naqtylandyra túsetin kez keldi.
Aıta keter jaıt, aldymen osy reformalardy júzege asyrýǵa baǵyttalǵan 59 Zańnyń qabyldanyp, qoldanysqa engizilgeni, budan bylaı reformalardy júrgizýge quqyqtyq kedergi joqtyǵy atalyp ótildi.
Birinshi - memleketti kásibılendirýge qatysty reformadaǵy mindetter.
Bul boıynsha memlekettik apparatty jetildirýge, tıimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan «Memlekettik qyzmet týraly» Zańnyń jańa nusqasy qabyldandy.
Ákimshilik memlekettik qyzmetshiniń qyzmet satysynda órleýi onyń biliktiligi men tájirıbesiniń deńgeıine qaraı anyqtalýy belgilendi.
Memlekettik qyzmetshige eńbekaqy men syıaqy tóleýde burynǵy teńgermeshilikten arylyp, onyń atqarǵan naqty jumysynyń kólemi men sapasyna oraı anyqtalmaq. Asa nátıjeli qyzmet úshin bonýstar tólý júzege asyrylatyn boldy;.
«Memlekettik qyzmet týraly» Zańnyń negizgi normalary quqyq qorǵaý organdary qyzmetkerlerine qatysty da qoldanylmaq.
Ekinshi - reformanyń máni quqyq tártibin jáne zańdylyqty ornyqtyrýǵa baǵyttalǵan.

Ondaǵy naqty jańa ózgeristerge toqtalsaq, Joǵarǵy sot keńesi túbegeıli ózgeredi, onyń óz apparaty, quramy, ókilettiligi naqtylanady. Sot tóreligi bes satyly júıeden úsh satyly júıege - birinshi, apellıatsııalyq jáne kassatsııalyq júıege kóshedi. Іri ınvestorlar qatysatyn daýlardy sheshýge arnalǵan mamandandyrylǵan alqa qurylady. Sot jıýrıi túbegeıli qaıta qurylyp, ol sýdıalardyń is-áreketinde Etıkalyq kodekstiń buzylý máselelerin qaraıtyn bolady. Sottardyń tóraǵalarynda basqa sýdıalar qabyldaıtyn sheshimge yqpal etý múmkindigi joıylady. Memlekettik sot oryndaýshylary birtindep qysqartylyp, jeke sot oryndaýshylary damytylady. Sondaı-aq jergilikti polıtsııa qyzmeti qurylady.
Úshinshi reformatorlyq baǵyt - ındýstrııalandyrý men ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý.
Bul sala boıynsha ekonomıka qyzmetindegi tranzaktsııalyq (málimetter qorynyń bútindigin qamtamasyz etetin operatsııa) shyǵyndar udaıy qysqartylady. Salyqtyq jáne kedendik júıeler kiriktiriledi, tekserýler ońtaılandyrylady, elektrondyq baqylaý engiziledi. 2017 jyldyń 1 qańtarynan bastap baǵany retteý alynyp tastalady, onyń ornyna monopolııaǵa qarsy retteý men baqylaý quraldary ǵana paıdalanylady. 2017 jyly 1,7 mıllıon memlekettik kásiporyndar men mekemelerdiń, ulttyq kompanııalardyń qyzmetkerleri deklaratsııalanýǵa jatatyn bolady, 2020 jyly barlyq jeke tlǵalar deklaratsııalaýmen qamtylady.
Shaǵyn jáne orta kásipkerlikti qoldaý EYDU (Ekonomıkalyq Yntymaqtastyq jáne Damý Uıymy) tájirıbesine saı júrgiziledi. 224 myń agroónerkásiptik keshen sýbektileri bar, solardaǵy jalǵa berilgen 97,4 mıllıon gektar jerdi ózderi satyp alýyna, onyń ústine kadastrlyq qunynyń 50 paıyzyn 10 jyl ishinde bólip tóleýge múmkindik beriledi.
102 mln gektar zapastaǵy jerdiń aýyl sharýashylyǵy óndiristin júrgizýge bolatyn 85,3 mln gektary aýktsıon arqyly satylatyn bolady. «Samuryq-Qazyna UÁQ», «Báıterek AQ» jáne «QazAgro AQ»-tardyń memleket menshigindegi asa iri 65 kompanııasy, «Samuryq-Qazyna UÁQ», «Báıterek AQ» jáne «QazAgro AQ»-tardyń quramyndaǵy 173 enshiles jáne táýeldi uıymdar básekelestik ortaǵa beriletin bolady.
Sonymen qatar táýelsiz sot júıesi, aǵylshyn tilin qoldaný jáne ınvestıtsııalyq rezıdenttik qaǵıdatyn engizý quqyǵymen jańadan qurylǵan «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵynyń jumysy jandandyrylady. 7 myń shaqyrym avtomobıl joldary qaıta jańǵyrtylady, olar aqy alý júıesi boıynsha jumys isteıtin bolady. Soǵan baılanysty 2022 jylǵa qaraı jol júrýden túsken alymdar 41 mlrd teńgeni quraıtyny kózdelýde.
Tranzıttik tasymal 2020 jyly 33 mıllıon tonnaǵa (qazir 18 mln), 2030 jyly 50 mln tonnaǵa deıin ulǵaıtylady.
Almaty qalasynyń mańynda halyqaralyq avıatsııalyq hab qurylady. Qurylystyń smetalyq qunyn anyqtaý resýrstyq ádiske kóshiriledi, saraptaý isi jeke sektorǵa beriledi.
Tórtinshi baǵyt - ult birligi.
Birlik joly jáne azamattyq birtektilik negizinde ulttyq dáıektilikpen qalyptastyrý úrdisi jalǵasa bermek. Bolashaǵy Birtutas Ultty dáıekti túrde nyǵaıtý júzege asyrylady. Qzaqstan halqy Assambleıasynyń qyzmeti qazaqstandyq birtektiliktiń negizi retinde jetildirile túsedi. Máńgilik El jalpyulttyq qundylyq retinde nyǵaıa túsedi. Jalpyǵa Ortaq Eńbek Qoǵamy ıdeıasy júzege asyrylady.
Besinshi reforma - Qoǵamǵa esep beretin ashyq memleket.
«Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵy», «Jyljymaıtyn múlik ortalyǵy», «Zeınetaqylar tóleý jónindegi memlekettik ortalyq» biriktirilip, solardyń negizinde «Úkimet - azamattar úshin» Memlekettik korporatsııasy qurylady.
Barlyq memlekettik qyzmetshiler ózderiniń basshylyǵy bekitken jeke josparlar boıynsha jumys atqarady. Memlekettik organdardyń baǵdarlamalyq qujattaryna revızııa jáne ońtaılandyrý júrgiziledi.
Aldaǵy kezde baǵdarlamalardy josparlaý, ázirleý jáne júzege asyrý EYDU usynymdaryna negizdelgen 5 sheshýshi qaǵıdat - negizdilik, sabaqtastyq, transparenttilik, monıtorıng jáne baqylaýdy saqtaý arqyly jasalady.
Azamattar men zańdy tulǵalardyń saýaldary boıynsha, memlekettik qupııalar men ózge de zańdarmen qorǵalatyn qupııalardan basqa, memlekettik organdardyń barlyq aqparattaryna qoljetimdilik qamtamasyz etiledi.
2016 jyldan bastap ortalyq jáne jergilikti memlekettik organdarda avtonomdy, derbestik, jarııalylyq, merzimdi rotatsııa qaǵıdattaryna negizdelgen jańa Qoǵamdyq keńester qurylady.
4500-ge jýyq memlekettik fýnktsııalar básekelestik ortaǵa jáne jergilikti ózin-ózi basqarýǵa beriledi.
Memleket basshynyń usynyp otyrǵan bes reformasyna jan-jaqty toqtalǵan Myrzageldi Kemel: «Jaqyn onjyldyqta jergilikti ózin-ózi basqarý organdaryna úsh deńgeıli (2016-2017, 2018-2020, 2020 jyldan ári qaraı) qosymsha ókilettikter beriledi. Onyń ishinde jergilikti ózin ózi basqarýdyń ókildi organyn qurý, halqynyń sany 2 myń adamnan kem emes eldi mekenderde jergilikti ózin-ózi basqarýdyń derbes bıýdjetin engizý máseleleri sheshimin tabatyn bolady,- dep sózin túıindedi.


Qoǵamdy áleýmettik jańǵyrtý boıynsha Qazaqstan usynǵan sharalar biregeı - E.Qanaǵatov
ASTANA. QazAqparat - Qazaqstannyń Mádenıet jáne sport mınıstrligi elimizde buqaralyq sport pen dene shynyqtyrý-sporttyq qozǵalysty damytý jónindegi sharalar keshenin iske asyrý boıynsha jumys júrgizýde, sondaı-aq 2025 jylǵa deıingi Qazaqstan Respýblıkasynda dene shynyqtyrý men sportty damytýdyń tujyrymdamasyn ázirledi. Bul týraly QazAqparat tilshisine pikirin bildirgen Mádenıet jáne sport mınıstrligi Sport komıtetiniń tóraǵasy Elsııar Qanaǵatov aıtyp berdi.
«Qazaqstan jańa jahandyq naqty ahýalda: ósý, reformalar, damý» atty Prezıdenttiń elimizdiń halqyna joldaǵan Joldaýy bizdiń memleketimizdiń damý tarıhynda eleýli kezeń boldy. Sebebi, álemdik qarjylyq jáne ekonomıkalyq daǵdarysqa qaramastan Memleket basshysy óz Joldaýynda elimizdiń odan ári damýyn aıtyp qana qoımaı, asa mańyzdy el halqyn áleýmettik qoldaýǵa baǵyttalǵan birqatar naqty sharalardy atap ótti. Qazirgi synı qaterler jaǵdaılarynda birde bir el qoǵamdy áleýmettik jańǵyrtý boıynsha teńdesi joq sharalar qabyldamady»,-deıdi óz oıyn jetkizgen Komıtet tóraǵasy.
Bul rette, E.Qanaǵatov 2016 jylǵy 1 qańtardan bastap densaýlyq saqtaý qyzmetkerleriniń jalaqysy 28 paıyzǵa deıin, bilim berý qyzmetkerleriniń jalaqysy 29 paıyzǵa deıin, áleýmettik qorǵaý qyzmetkerleriniń jalaqysy 40 paıyzǵa deıin ósetinin, al, osy sanattaǵy qyzmetkerlerdiń arasynda dene shynyqtyrý jáne sport salasynyń qyzmetkerleri de bar ekenin atap ótti.
«Qazir jazǵy jáne qysqy olımpıadalyq oıyndar boıynsha Qazaqstan álemdik sport derjavalarynyń otyzdyǵyna kiretinin maqtanyshpen aıta alamyz, ol týraly Halyqaralyq Olımpıada komıtetiniń beıresmı reıtıng derekteri kýálandyrady. Bul bizdiń Prezıdentimizdiń sińirgen eńbegi, óıtkeni onyń tikeleı qoldaýymen jáne iltıpatymen elimizde sport jáne dene shynyqtyrý salasy qarqyndy damýda. Qazaqstan halqyna jyl saıynǵy óz Joldaýlarynda Memleket basshysy el halqy arasynda buqaralyq sportty damytýǵa jáne salaýatty ómir saltyn nasıhattaýǵa erekshe nazar aýdarady Mádenıet jáne sport mınıstrligi aldyna 2020 jylǵa qazaqstandyqtardyń dene shynyqtyrýmen jáne sportpen shuǵyldanýyn 30% qamtýdy qamtamasyz etý boıynsha mindet qoıyldy. Qazir elimizdiń dene shynyqtyrý-sporttyq qozǵalysyna belsendi qatysatyn barlyq halyq pen etnostardyń salany qoldaýynyń arqasynda 2014 jylǵy qorytyndylar boıynsha dene shynyqtyrýmen jáne sportpen júıeli shuǵyldanatyn azamattardyń sany 25%-ǵa ósti.
Sonymen qatar, sportpen shuǵyldanatyn halyqtyń úlesin 30%-ǵa deıin ulǵaıtý jónindegi mańyzdy jalpyulttyq mindetterdi sheshýdiń tabystylyǵy elimizdegi dene shynyqtyrý men sportty damytý jaǵdaıy men deńgeıine, patrıotızmdi, dostyqty jáne halyq birligin damytýda dene shynyqtyrý men sport múmkindikterin tıimdi paıdalanýǵa baılanysty bolady»,-dep málim etti E.Qanaǵatov.
Komıtet tóraǵasynyń habarlaýynsha, qazir Qazaqstanda 20-dan asa ulttyq sport túri damýda. Chempıonattar, kýboktar, respýblıkalyq jáne halyqaralyq týrnırler ótkizilip turady. Onyń ishinde qazaq kúresi men toǵyzqumalaqtan Álem jáne Azııa chempıonattary, Qazaqstan Respýblıkasynyń jasóspirimder aýyldyq sport oıyndary, kókpar jáne aýdaryspaq boıynsha Azııa chempıonattary, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń syılyǵyna halyqtyq sport oıyndary, «Aq Bıdaı» respýblıkalyq aýyldyq sport oıyndary, Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq sport túrleri festıvali, Qysqy aýyldyq spartakıada men Qysqy aýyldyq jasóspirimder oıyndary uıymdastyryldy.
«Buqaralyq sportty damytýda sport ınfraqurylymynyń, ásirese aýyldyq jerde bolýyna kóńil bólinedi. Qazirgi tańda elimizde 34 931 sport ǵımaraty, sonyń ishinde sport mektepterin qosa alǵanda, 25 673-i bilim berý mekemeleriniń nysandaryna, tek 9 258 nysan dene shynyqtyrý-sporttyq maqsattaǵy obektige jatady. Osyǵan baılanysty el halqy úshin sporttyq jáne sporttyq-saýyqtyrý qyzmetteriniń qoljetimdiligin qamtamasyz etý maqsatynda dene shynyqtyrý-sporttyq keshenderdiń qurylystaryn salý jumysy jalǵasýda. 2014 jyly elimizdiń 8 óńirinde: Almaty, Qaraǵandy, Soltústik Qazaqstan, Batys Qazaqstan, Qyzylorda, Ońtústik Qazaqstan jáne Shyǵys Qazaqstan men Aqtóbe oblystarynda 18 DSK qurylysy bastaldy. Olardyń ishinde búgingi kúni 15-i paıdalanylýǵa berildi, úsheýi jyl aıaǵyna deıin paıdalanýǵa beriletin bolady. El Prezıdentiniń sportty jan-jaqty qoldaýynyń arqasynda álem, Azııa chempıonattarynda jáne basqa halyqaralyq dárejedegi jarystarda úlken sport nátıjelerin kórsetetin halyqaralyq deńgeıdegi otandyq sportshylar daıarlandy. Sport kadrlaryn daıarlaý, olardyń biliktiligin arttyrý, olardy oqytýdy jáne shetelde, onyń ishinde Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń «Bolashaq» halyqaralyq stıpendııasy sheńberinde taǵylymdamadan ótý máselelerine erekshe nazar aýdarylady»,-deı kele Komıtet tóraǵasy Mádenıet jáne sport mınıstrligi 2016 jyly eki mindetti, atap aıtsaq, lıtsenzııalyq týrnırlerde ulttyq qurama komandalardyń qatysýyn qamtamasyz etip, 2016 jyly Rıo Olımpıadasyna barynsha kóp lıtsenzııa utyp alýdy, sondaı-aq, 2017 jyly Almatyda ótetin Búkilálemdik qysqy Ýnıversıadaǵa tyńǵylyqty daıyndalýdy kózdep otyr dep, sózin túıindedi.

Elbasynyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» baǵdarlamalyq maqalasy jan-jaqty talqylandy - Aqmola oblysy

ASTANA. QazAqparat - Búgin Kókshetaý qalasyndaǵy Dostyq úıinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty baǵdarlamalyq maqalasyn talqylaýǵa arnalǵan oblys aktıviniń otyrysy ótti.
Aqmola oblysy ákiminiń orynbasary Nurlan Nurkenovtiń jetekshiligimen ótken jıynǵa oblystyq basqarma jáne vedomstvo basshylary, Qazaqstan halqy Assambleıasy Aqmola oblystyq keńesiniń músheleri, dástúrli din basshylary, mádenıet mekemeleri men joǵary oqý oryndarynyń basshylary, saıası partııalar ókilderi, úkimetik emes uıymdar músheleri de qatysty.
Otyrysty asha kele N. Nurkenov Elbasynyń baǵdarlamalyq maqalasynda ekonomıka ósimin jáne áleýmettik kepilderdi qamtamasyz etýge baǵyttalǵan daǵdarysqa qarsy kúres baǵdarlamasynyń ózekti tustary qamtylǵanyn atap ótti.
«Elbasynyń baǵdarlamalyq maqalasy «100 naqty qadam» Ult josparynyń baǵdaryn aıqyndaıtyn, tutastaı alǵanda eldi jańǵyrtýdyń ózindik bir «Jol kartasy» bolyp tabylady. Memleket basshysy Ult josparyn júzege asyrýǵa qatysty aýqymdy daıyndyq jumystaryn dálme dál, tyńǵylyqty ári ashyq túrde túsinikti etip baıandaıdy», - dep atap ótti N. Nurkenov.
Jıyn barysynda aktıv qatysýshylary Memleket basshysynyń maqalasyn jan-jaqty talqylap, bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrý joldaryn taǵy bir márte sóz etti. Budan bólek, maqala aıasynda zamanaýı jaǵdaıda óńir jastaryn eldi jańǵyrtý isine jumyldyrý múmkindikteri jaıly áńgime órbidi.

Erteńin oılaǵan azamat Ult jospary aıasyndaǵy múmkindikterdi paıdalanýy kerek - R. Jaqsylyqov

ASTANA. QazAqparat - Erteńin oılaǵan azamat Ult jospary aıasynda beriletin múmkindikterdi paıdalanyp, keleshegin kemel etýdiń quraldaryn tabýy kerek.
Bul týraly Qazaqstannyń munaıservıstik kompanııalary odaǵynyń tóralqa tóraǵasy Rashıd Jaqsylyqov osylaı málim etti.
«Daǵdarys qursaýdaı qyspaqqa alǵanda, el qazynasyn tókpeı-shashpaı saqtap, ekonomıkany az shyǵynmen alyp shyǵý úshin naqty jospar, aıqyn mindet aýadaı qajet. Al bul jospardy halyq birliginiń, tatýlyǵy men tózimdiliginiń arqasynda ǵana sátti júzege asyrýǵa bolady. Elbasynyń «Ult jospary - qazaqstandyq armanǵa bastaıtyn jol» atty maqalasy osy eldigimizdiń jolyn aıqyndaıtyn, bolashaǵymyzdy baǵdarlaıtyn naqty is-sharalar tizbegi desek bolady. Maqalanyń «álqıssasyna» kóńil aýdarsaq, ár urpaqtyń kókeıindegi asyl armanyn avtor júreginen ótkizip, ony júzege asyrýdyń tetikterin táptishtep turyp túsindirip bergen. Ult josparyn árbir Qazaqstandyq tek oqyp bilip, kókeıge túıip qana qoımaı, ony iske asyrýǵa atsalyssa quba-qup. Sebebi erteńin oılaǵan azamat osy joba aıasynda beriletin múmkindikterdi paıdalanyp, keleshegin kemel etýdiń quraldaryn tapsa deımin»,-dep toqtaldy Rashıd Jaqsylyqov.
Osy oraıda ol aıtylǵan 5 reforma ekonomıkalyq tyǵyryqtan shyǵý joly jáne turaqty áleýmettik kepildigin qamtamasyz etetin shara ekenin atap ótti. Ásirese, bilim, densaýlyq saqtaý, eńbek qatynasy sekildi asa názik ári qajetti salalardy kútken ózgerister kóńilge qonymdy.
«Odan bólek ekonomıkamyzdyń óńdeýshi salasyna keminde 10 transulttyq korporatsııalardy tartý mindeti Ult josparynyń mańyzdy bóligi der edim. Zákirlik ınvestorlarmen birlesken kásiporyndar qurý jumysy óńdeýshi, kásiporyn, ınfraqurylym, jáne energetıka salasyn alǵa jeteleıdi dep senemin. Sonymen qatar Elbasy ǵylymdy ınnovatsııany kóp qajet etetin ekonomıkany qalyptastyrý baǵytyndaǵy jumystyń shıraı túsetinin aıtty. Ult josparynda kórsetilgen naqty qadamdardan qalt ketpeı júzege asyrar bolsaq, daǵdarystan múmkindik týdyryp, damý jolyna túserimiz sózsiz»,-dep túıdi R. Jaqsylyqov.


5 ınstıtýttyq reformanyń tabysty oryndalýy zań ústemdigin qamtamasyz etýge tikeleı táýeldi - Q.Mámı

ASTANA. QazAqparat - Búgin QR Joǵarǵy sotynda sot organdary sýdıalarynyń ótken jyly sot tóreligin atqarýdyń qorytyndysy boıynsha «Zań ústemdigin qamtamasyz etý - sottardyń basty mindeti» atty keńeıtilgen májilisi ótti.
Alqaly jıynda ashqan elimizdiń Joǵarǵy sotynyń Tóraǵasy Qaırat Mámı óz sózinde 2016 jyldyń 1 qańtarynan «100 naqty qadam» Ult josparyn oryndaýdyń tájirıbelik kezeńin iske asyrý bastalǵanyn basa atap ótti.
«59 zań kúshine endi. Olar memleketti, ekonomıka men qoǵamdy damytý úshin qaǵıdatty jańa quqyqtyq ortany quraıdy. Memlekettik qurylystyń osy kezeńine kóshý 5 ınstıtýttyq reformamen aıqyndalǵan. Barlyq 5 ınstıtýttyq reformanyń tabysty oryndalýy zań ústemdigin qamtamasyz etýge tikeleı táýeldi. Sondyqtan osy mindet búgingi keńeıtilgen qorytyndy májilistiń basty taqyryby bolady», - dedi Q.Mámı.
Májilis barysynda Joǵarǵy sottyń azamattyq ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy Elıs Ábdiqadyrov sóz sóılep, biryńǵaı sot tájirıbesin qalyptastyrý, qorytýlardy júrgizý, normatıvtik qaýlylardy qabyldaý, sot isteriniń elektrondy jiktegishin jasaý jáne engizý jumystarynyń mańyzdylyǵyn atap ótti.
Qorytyndy májilis aıasynda qylmystyq jáne azamattyq sot isin júrgizý, Joǵarǵy sot janyndaǵy sottardyń qyzmetin qamtamasyz etý departamenti men onyń aýmaqtyq bólimsheleriniń 2015 jylǵy jumysynyń qorytyndylaryn shyǵarý máselesi boıynsha Joǵarǵy sot alqalarynyń keńeıtilgen otyrystary ótkizildi.

Ult Josparynyń sot júıesin reformalaý jónindegi barlyq 11 qadamyn iske asyrýda tıisti zańnamalyq jumystar atqaryldy - Q.Mámı
ASTANA. QazAqparat - Búgin Joǵarǵy Sotta joǵary sot organy sýdıalarynyń 2015 jyly sot tóreligin atqarýdyń qorytyndysy boıynsha «Zań ústemdigin qamtamasyz etý -sottardyń basty mindeti» atty keńeıtilgen májilisi bolyp ótti.
Іs-sharaǵa Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiligi Basshysynyń orynbasary Marat Beketaev, Joǵary Sot Keńesiniń Tóraǵasy Anatolıı Smolın, oblystyq sottardyń tóraǵalary, Sýdıalar odaǵy men Sottardyń qyzmetin qamtamasyz etý departamentiniń basshylyǵy qatysty.
Májilisti ashqan kezde Joǵarǵy Sot Tóraǵasy Qaırat Mámı 2016 jylǵy 1 qańtardan bastap «100 naqty qadam» Ult Josparyn oryndaýdyń praktıkalyq kezeńin iske asyrý bastalǵanyn atap ótti. 59 zań kúshine endi, olar memleketti, ekonomıka men qoǵamdy damytý úshin qaǵıdatty jańa quqyqtyq ortany quraıdy. Memlekettik qurylystyń osy kezeńine kóshý bes ınstıtýtsıonaldyq reformamen aıqyndalady. Barlyq bes ınstıtýtsıonaldyq reformanyń tabysty oryndalýy zań ústemdigin qamtamasyz etýge tikeleı táýeldi, sondyqtan osy mindet búgingi keńeıtilgen qorytyndy májilistiń basty taqyryby boldy.
Іs-shara sheńberinde azamattyq jáne ákimshilik ister boıynsha quqyq qoldaný praktıkasynyń ózekti máseleleri týraly Joǵarǵy Sottyń azamattyq ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy Elıs Ábdiqadyrov sóz sóıledi. Ol biryńǵaı sot praktıkasyn qalyptastyrý - qorytýlardy júrgizý, normatıvtik qaýlylardy qabyldaý, sot isteriniń elektrondyq jiktegishin jasaý jáne engizý boıynsha jumystyń mańyzdylyǵyn erekshe atap ótti. 2015 jyly sottardyń ońaltý jáne bankrottyq týraly zańnamany qoldanýy, azamattardyń turǵyn úıdi jekeshelendirýi, avtorlyq quqyq jáne sabaqtas quqyqtar, moraldyq zııandy óteý týraly zańnamany qoldaný praktıkasy, sot tóreligine qol jetkizý quqyǵy jáne Joǵarǵy Sottyń sot aktilerin qaıta qarý jónindegi ókilettiligi týraly normatıvtik qaýlylar qabyldandy.
Joǵaryda atalǵan normatıvtik qaýlylar buryn sottar úshin daýlardy sheshý kezinde qıyndyq týǵyzatyn quqyq qoldaný praktıkasyndaǵy kóptegen kollızııalardy joıady.
Qylmystyq ister boıynsha sot tóreligin sapaly iske asyrý týraly aıta kele, Joǵarǵy Sottyń qylmystyq ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy Abaı Rahmetýlın 2015 jyly respýblıka sottaryna 2014 jylmen salystyrǵanda is júzinde bes myńǵa artyq qylmystyq ister túskendigin atap ótti. Onyń pikiri boıynsha, tergeý sýdıalary ınstıtýty jumys istegen kezeńinde qalyptasyp ketti de ózin-ózi aqtady. Solaı, 2015 jyly tergeý sýdıalarynyń qaraýyna jalpy alǵanda 25 myńnan astam ótinishhat, shaǵym jáne usynym tústi. Onyń ishinde 2 732 ótinish QPK-niń 106-babynyń tártibinde qylmystyq qýdalaý organdarynyń is-áreketterine (áreketsizdigine) jáne prokýror sheshimine, olardyń ishinen úsh bóligine jýyǵy tolyq kólemde nemese ishinara qanaǵattandyrylǵan.
Joǵarǵy Sotta qurylǵan jańa mamandandyrylǵan sot alqasynyń jumysy týraly aqparatpen onyń tóraǵasy Aıgúl Qydyrbaeva sóz sóıledi. Investıtsııalyq daýlar boıynsha jeke sot isin júrgizýdi qalyptastyrý «100 naqty qadam - barshaǵa qazirgi zamanǵy memleket» atty Ult Josparynyń 23 qadamynda kórsetilgen. A.Qydyrbaeva ınvestıtsııalyq alqanyń sottylyǵy men Ult Josparynyń 25 qadamyn oryndaý maqsatynda Joǵarǵy Sottyń janynda qurylǵan Halyqaralyq Keńestiń jumysy týraly aıtyp berdi.
Sondaı-aq májiliste Joǵarǵy Sot sýdıasy, Sot jıýrıiniń tóraǵasy Morıak Shegenov (taqyryby: «Sot jıýrıin qalyptastyrý, onyń sýdıalarǵa qoıylatyn jańa talaptar aıasyndaǵy fýnktsııalary men mindetteri») jáne Joǵary Sot Keńesiniń Tóraǵasy Anatolıı Smolın (taqyryby: «Sýdıalyq laýazymdarǵa kandıdattardy irikteýdiń jańa qaǵıdalary jáne Joǵary Sot Keńesin reformalaý máseleleri týraly») sóz sóıledi.
Joǵarǵy Sot janyndaǵy Sottardyń qyzmetin qamtamasyz etý departamentiniń basshysy Ilıas Ispanov jınalǵandardy elektrondyq sot tóreligin engizý boıynsha atqarylǵan jumys týraly habardar etti.
2015 jyldan bastap sottarda iske asyrylǵan eleýli is-sharalar ishinde sot organdarynyń «Tórelik» atty avtomattandyrylǵan aqparattyq-taldaý júıesin engizý, isterdi avtomatty túrde bólýdiń tetigin jetildirý, sot júıesin múddeli memlekettik organdardyń aqparattyq júıelerimen yqpaldastyrý, «Sot kabıneti» servısin damytý jáne t.b.
Budan basqa, májilis sheńberinde birqatar oblystyq sottardyń tóraǵalary sóz sóıledi.
Іs-shara sońynda Joǵarǵy Sottyń Tóraǵasy Qaırat Mámı sóz sóıledi. Ol 2015 jyldyń negizgi qorytyndylaryn shyǵaryp, aǵymdaǵy perspektıvaǵa birqatar mindet qoıdy.
Joǵarǵy Sot Tóraǵasynyń aıtýynsha, kórsetkishter sottardyń ótken jylǵy sot tóreligin iske asyrý boıynsha sapaly jumysyn kýálandyrady: 2015 jyly sottar isterdi 2,5 %-ǵa artyq aıaqtaǵan, sot aktileriniń absolıýttik kópshiligi zańdy ári negizdi dep tanylǵan.
Jańa qylmystyq jáne qylmystyq-protsestik zańnamanyń jaǵdaılarynda sottarǵa túsken barlyq qylmystyq isterdiń úsh bóliginen astamy qylmystyq teris qylyqtardy quraǵan. Árbir onynshy is boıynsha sotqa deıingi tergeý jedeldetilgen tártipte aıaqtaldy. 1 423 is boıynsha jeńildetilgen sotqa deıingi tergeý júrgizildi.
Kináni moıyndaý týraly mámileler boıynsha da belgili praktıka qalyptasýda. Kelisimdik is júrgizýde qaraý úshin 2,5 myńnan astam qylmystyq is túsken.
Ózgertilgen «jazalaý» praktıkasynyń sheńberinde bas bostandyǵynan naqty aıyrýǵa sottalǵandardyń menshik úlesi 13,1 %-ǵa tómendegen. Jazalaýdyń balamaly túrlerine kesilgen sottalǵandardyń menshik úlesi tórtten bir bóligine artty. Aıyppul ıen qoǵamdyq jumystarǵa sottalǵandar sany birneshe márte ósti. 55 %-ǵa nemese 1,5 esege aqtaý úkimderiniń sany artty.
Daýlardy sheshýdiń balamaly tásilderin qoldanyp sheshilgen azamattyq ister sany 23,8 %-ǵa ósti. Olardyń jartysynan astamy bitimgershilik kelisim jasasýmen aıaqtaldy, al 41,6 %-y medıatordyń qatysýymen qaraldy.
Ult Josparynyń sot júıesin reformalaý jónindegi barlyq 11 qadamyn iske asyrý boıynsha qajetti zańnamalyq jumys atqaryldy.
2016 jylǵa arnalǵan mindetterdi aıqyndaı kele, Joǵarǵy Sot Tóraǵasy sapaly sýdıalyq korpýsty qalyptastyrý máselelerine erekshe nazar aýdardy. «Sot tóreligin joǵary moraldyq qaǵıdattary bar eń laıyqty kásibı mamandar iske asyrýǵa tıis ári asyrady da. Osyǵan baılanysty Joǵary Sot Keńesi túbegeıli reformalandy, Sot tóreligi ınstıtýtyn Joǵarǵy Sottyń qaramaǵyna berý máseleleri zańnamalyq deńeıde sheshildi», - dep atap ótti Q.Mámı.
2016 jyldan bastap engizilgen sot isin júrgizýdiń úsh satyly modeli halyqaralyq standarttarǵa saı keletindigi, sot sheshimderine tezirek kúshine enýge múmkindik beretindigi jáne protsesti jasandy túrde sozý múmkindigin tómendetetindigi atap ótildi. Sottardyń zaldary sot talqylaýyn aýdıo,- beınetirkeý apparatýrasymen jabdyqtalýda jáne jazýdy toqtata turý nemese redaktsııalaý múmkindi joq.
Sottardy reformalaý boıynsha birqatar ınstıtýtsıonaldy sheshimder erekshe belgilendi. Olardyń ishinde qurmetti otstavkaǵa shyqqan sýdıalardy zeınetaqymen qamsyzdandyrýdyń jańa júıesi: osy jyldan bastap otstavkaǵa shyqqan zeınetker sýdıalarǵa aı saıynǵy ómir boıǵy qamtylym tólenetin bolady. Bul rette, otstavkadaǵy sýdıalardyń qyzmetine kez kelgen shekteýler qoıylmaıdy.
Q.Mámı ú.j. 20 naýryzda bolatyn Parlament Májilisi depýtattarynyń kezekten tys saılaýyna, sondaı-aq respýblıka máslıhattary depýtattarynyń saılaýyna basa nazar aýdardy. Ol saılaý zańnamasynyń buzýshylyqtaryna baılanysty barlyq shaǵymdar men ótinishterdi sottar qysqa merzimderde nemese kidirissiz qaraýdy qamtamasyz etýge mindetti ekendigin erekshe atap ótti. Joǵarǵy Sot sýdıalary men oblystyq sottardyń tóraǵalary aldynda aldaǵy elektoraldyq kezeńde sottardyń jumysyn joǵary deńgeıde qamtamasyz etý mindeti qoıyldy.
Sóziniń sońynda Q.Mámı Memleket basshysy birneshe ret aıtqan reformalardyń iske asyrylýyna jergilikti jerlerdegi birinshi basshylardyń derbes jaýaptylyǵy týraly eskertti.
Qorytyndy májilistiń sheńberinde qylmystyq jáne azamattyq sot isin júrgizý, Joǵarǵy Sot janyndaǵy Sottardyń qyzmetin qamtamasyz etý departamenti men onyń aýmaqtyq bólimsheleriniń 2015 jylǵy jumysynyń qorytyndylaryn shyǵarý máseleleri boıynsha Joǵarǵy Sot alqalarynyń keńeıtilgen otyrystary ótkizildi. Budan basqa, «Arbıtraj máseleleri boıynsha zańnamalyq novellalar týraly» taqyrybynda semınar uıymdastyryldy.


Qazaqstanda 2016 jyly ekskavator qurastyratyn zaýyt salynady

MÁSKEÝ. QazAqparat - Qazaqstan men Reseı kompanııalary Ońtústik Qazaqstan oblysynda iri eki jobany júzege asyrý jónindegi memorandýmǵa qol qoıdy. Bul týraly «QazAqparat» HAA tilshisine «Shymkent ÁKK» Talǵat Alpysbaev habarlady.
«Reseı-Qazaqstan ınvestıtsııalyq dıalogy: yntymaqtastyq úshin jańa múmkindikter» atty birlesken iskerlik konferentsııasy barysynda Qazaqstan men Reseıdiń kompanııalary arasynda («Shymkent» ÁKK», «PoliPlast» JShS jáne «Polıplast» ABQ, UMG kompanııalar toby) yntymaqtastyq jónindegi eki memorandýmǵa qol qoıyldy.
Atap aıtar bolsaq, Qazaqstan jáne Reseı taraptary qol qoıǵan memorandýmnyń biri «Jylyjaı ujymaǵy» jobasyn júzege asyrýǵa qatysty. Bul OQO jerine jylyjaı qurylysy tehnologııasyn beıimdeý jobasy.
Jobany júzege asyrýǵa qajetti ınvestıtsııalyq salym 150 mln dollar shamasynda, onyń 100 mln-y reseılik seriktestikter tarapynan ınvestıtsııa retinde keledi.
Ekinshi yntymaqtastyq týraly memorandým - 2016 jyly reseılikter tarapynan Ońtústik Qazaqstan oblysynda ekskavator qurastyrý zaýytynyń qurylysyn salýǵa qatysty.

T. Alpysbaevtyń aıtýyna qaraǵanda, qajet etiletin jaǵdaıdy qalyptastyrý úshin talap etiletin ınvestıtsııalyq qarjy - shyǵyndar men qurylǵylardy esepke almaǵanda bes mıllıon dollar shamasynda bolady.
«Atalǵan jobalar Elbasy tapsyrmasymen qolǵa alynǵan - Ult jospary jáne buryn belgilengen baǵdarlamalar aıasynda júzege asyrylýda. Biz onyń óńirlik deńgeıde júzege asyrylýynyń joldaryn qarastyrýdamyz», - dep atap ótti qazaqstandyq kompanııanyń jetekshisi.

«100 naqty qadam» Ult jospary bizdiń salamyzdaǵy strategııalyq damýdyń magıstraldyq joldaryn anyqtady - A. Muxamedıuly

ASTANA. QazAqparat - "100 naqty qadam" Ult Jospary búgingi kúni bizdiń salamyzdaǵy strategııalyq damýdyń magıstraldyq joldaryn anyqtady. Bul týraly búgin QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń alqa májilisinde vedomstvo basshysy Arystanbek Muxamedıuly málim etti.
"Instıtýtsıonaldyq reformalardy iske asyrý sheńberinde "Birtektilik jáne birlik" xalyqaralyq tájirıbe men Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymy memleketteriniń standarttaryn negizge ala otyryp, 19 normatıvtik-quqyqtyq akt ázirleý boıynsha qarqyndy jumys júrgizildi. Sonyń 18-i qazirgi tańda bekitildi. Mádenı saıasattyń tujyrymdamasyna ózgerister engizildi", - dedi mınıstr.
Onyń sózi boıynsha, qazirgi ýaqytta álemde jahandyq ózgerister ornap keledi jáne osy rette "100 naqty qadam" Ult Josparynyń júzege asyrylýy úlken ról atqarady.
"Bizdiń aldymyzda endi budan da úlken mindetter qoıylǵan. Olar bizden kreatıvti oılaýdy ǵana emes, jumys ádisteriniń ınnovatsııalyq sheshimderin engizýdi talap etedi. Memleket basshysy atap ótkenindeı, qazirgi ýaqytta álem jyldam ózgerýde. Basqa dáýir kele jatyr. Jahandyq qaýip-qaterge toly ýaqyt ornaýda. Osy turǵyda klasterdiń damý katalızatory kreatıvti ındýstrııa bolyp tabylady", - dep atap ótti A. Muxamedıuly.
Aıta keteıik, mınıstrliktiń alqa májilisi memlekettik organnyń 2015 jylǵy jumysynyń nátıjeleri jáne 2016 jylǵa qoıylǵan mindetter talqylanýda. Onyń jumysyna QR Premer-Mınıstriniń orynbasary Darıǵa Nazarbaeva, mınıstrlik basshylyǵy, komıtetter tóraǵalary men departament dırektorlary, BAQ qatysýda.

Ult jospary halyq ıgiligine qyzmet etýi kerek - N. Nazarbaev

ASTANA. QazAqparat - «100 naqty qadam» Ult jospary halyq ıgiligine qyzmet etýi kerek. Búgin Astanada ótip jatqan «Nur Otan» saıası partııasynyń kezekten tys XVII sezinde partııa Tóraǵasy, Elbasy Nursultan Nazarbaev osylaı málimdedi.
«Men jaqynda ózimniń maqalamda Ult josparyn júzege asyrýdy jan-jaqty aıtyp ótken bolatynmyn. Búgin de qaıtalaǵan artyqtyq etpeıdi. Eń bastysy barlyq memlekettik qyzmetker osyǵan jumylýy kerek. Sondyqtan da, men bizdiń atqaryp jatqandarymyzdyń mańyzdylyǵyn halyqqa barlyq deńgeıde túsindirý kerek dep sanaımyn. Barlyǵy halyq ıgiligi úshin atqarylýda. Bul atqarylyp jatqannyń barlyǵy Qazaqstannyń Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna enýi úshin mańyzdy», - dedi N. Nazarbaev.
Elbasynyń aıtýynsha, álemniń oza damyǵan 30 eli degenniń ózi osy Uıymmen baılanysty. «Biz de ol elderdiń qatarynda bolýǵa tıispiz. Bes ınstıtýttyq reformada mejelengen mindetterdi tıimdi júzege asyrý - bul HHІ ǵasyrdaǵy bizdiń damýymyzdyń ózegi», - dedi N. Nazarbaev.
Elbasynyń aıtýynsha, Ult jospary tıimdi jumys isteýi úshin arnaıy qurylǵan jańǵyrtý jónindegi komıssııadan bólek, barlyq memlekettik qyzmettiń osyǵan kirisýi kerek. «Úkimetten bastap aýylǵa deıin osyǵan jumylǵany durys», - dedi Elbasy.

Ult Jospary «Nur Otan» partııasynyń saılaýaldy baǵdarlamamyzdyń ózegi bolyp tabylady - N. Nazarbaev
QazAqparat. ASTANA - Daǵdarys ta jańa deńgeıge kóterilýge septigin tıgizedi. Búgin Astanada ótip jatqan «Nur Otan» saıası partııasynyń kezekten tys XVII sezinde partııa Tóraǵasy, Elbasy Nursultan Nazarbaev osylaı málimdedi.
Memleket basshysy sóz arasynda «100 naqty qadam» Ult josparyn júzege asyrý tetikterine toqtala kele, barlyq deńgeıdegi ákimderge, partııalyq uıymdarǵa osyǵan jumylýdy júktedi.

«Bul bizdiń basty mindetimiz. Biz asa kúrdeli ekonomıkalyq damý kezeńinde reformalardy qolǵa alyp otyrmyz. Bul solaı bolýy da kerek. Daǵdarystyń ózi jańa deńgeıge kóterilýge septigin tıgizedi. Sondyqtan da, «Nur Otan» partııasynyń, onyń árbir múshesiniń mindeti - osy. Ult jospary - bizdiń aldaǵy bes jyldyǵymyzdy qamtıtyn saılaýaldy baǵdarlamamyzdyń ózegi», - dedi Elbasy.


Qazaqstanda jumyssyzdyq bolmaýy kerek - N. Nazarbaev
ASTANA. QazAqparat - Qazaqstanda jumyssyzdyq degen bolmaýy kerek. Búgin "Nur Otan" partııasynyń kezekten tys 17-shi sezinde sóz sóılegen QR Prezıdenti, partııa Tóraǵasy Nursultan Nazarbaev osylaı málim etti.
«Qazaqstanda jumyssyzdyq degen bolmaýy kerek. Bul úshin barlyq múmkindikter bar», - dep toqtaldy Memleket basshysy.
Osy oraıda Prezıdent elimizde tıisti baǵdarlamalar men qarjylyq qoldaý tetikteri qamtylǵanyn, sonymen qatar «Jumyspen qamtýdyń jol kartasyn» ózektendirý arqyly eńbek adamdaryna qoldaý kórsetilip jatqanyn atap ótti.
Elbasy «Nurly jol» baǵdarlamasy aıasyndaǵy jobalardy júzege asyrý arqyly aldaǵy birneshe jyldyń ishinde 400 myńǵa jýyq jańa jumys oryndaryn qurýǵa múmkindik beriletinin eske salyp ótti.
«Bul taqyryp ár el úshin mańyzdy másele. Tek aǵymdaǵy 2016 jyly respýblıkalyq bıýdjetten osy maqsattarǵa 225 mlrd. teńge somasynda arnaıy rezerv qarastyrylǵan», - dedi N. Nazarbaev.
Memleket basshysy álemde 250 mıllıon adam jumyssyzdyq shyrmaýynda ekenin, 1 mlrd. 700 mıllıon adam eńbekke qabiletti ekenin aıta kele, tek 1,2 mlrd. adam barsha álemde turaqty jumyspen qamtylǵanan atap ótti.
100 QADAM: Qazaqstanda qurylys salasynda baǵa belgileýdiń jańa ádisi júzege asyp keledi
ASTANA. QazAqparat - Qurylys salasynda baǵa belgileýdiń jańa resýrstyq ádisi nysandardy salýdaǵy smetalyq-normavtıktik bazalardy jańa tehnologııalarmen jedel jańartýdy qamtamasyz etedi.
Munda qurylys nysandarynyń aǵymdaǵy baǵasy, materıaldar men jabdyqtardyń shynaıy naryqtaǵy baǵasy, jumysshylardyń eńbekaqysyn smetaǵa esepteýdiń múmkindigi qamtylady. Bul týraly «Qazaq qurylys jáne sáýlet ǵylymı-zertteý ınstıtýty» AQ Qurylystaǵy baǵa qalyptastyrý ortalyǵynyń dırektory Baýyrjan Januzaqov jýrnalısterge bergen suhbatynda málim etti.
Ortalyq basshysynyń sózine qaraǵanda, qurylys ónimderiniń baǵalaryn aıqyndaıtyn bul ádistiń birqatar erekshelikteri barshylyq. Jańa ádis qurylys smetasyn jobany júzege asyrý úshin qajetti aǵymdaǵy baǵalar men resýrstarǵa qatysty tarıftik shyǵyndar elementin kalkýlıatsııalaý jolymen júrgiziledi. Bunyń ózi qarqyndy damyp jatqan naryqtyq jaǵdaıǵa shynaıy beıimdelgen ádis ekenin kórsetedi», - dedi B. Januzaqov.
Onyń aıtýynsha, Qazaqstanda alǵash ret qurylystaǵy baǵa belgileýdiń resrýstyq ádisine 2015 jyldyń 1 shildesinen kóshe bastady. Al buǵan deıin qurylystaǵy baǵa belgileý bazalyq-ındeks ádisimen 2001 jylǵy baǵalar deńgeıinde eseptelip kelgen bolatyn.
Aıta keterligi, atalǵan shara Ult josparyn júzege asyrý maqsatynda qamtylyp otyr. Qurylys salasyndaǵy reformanyń ekinshi kezeńinde 2015 jyldan bastap jańa tehnıkalyq retteý júıesine kóshýdi jáne 2020 jylǵa deıin jańa jáne eski tehnıkalyq retteý júıesin «qatar alyp júrý kezeńin» kózdeıdi. Al odan keıingi úshinshi kezeń 2021-2025 jyldarǵa mejelenip otyr. Bul kezeńde reformanyń nátıjeleri kórinis berip, qorytyndylanady dep kútilýde.