Ulybrıtanııadaǵy saılaýda bılik partııasy jeńilip qaldy
LONDON. KAZINFORM - Ulybrıtanııa quramyna kiretin Anglııa jáne Ýels saılaýshylary jergilikti merııa ókilderin jáne qala merin tańdady.
Іri saıası doda alda ótetin Jalpy saılaýda kim jeńiske jetetin boljaýǵa múmkindik berdi. Nátıjesinde bılik partııasy az daýys jınap, oppozıtsııalyq Leıborıster partııasy basym tústi, dep habarlaıdy Kazinform-nyń osy eldegi menshikti tilshisi Ǵalymjan Qaramanuly.
Brıtan azamattary saılaý ýchaskelerine kelip, 2 600-den astam jergilikti merııa ókiline jáne 10 qala merine daýys berdi. Tórt jylda bir ret ótetin saıası dodaǵa Konservatorlar men Leıborısterden bólek Lıberaldy demokrattar jáne Jasyldar partııasy qatysty. Nátıjesinde bılik partııasy sátsizdikke ushyrady. Olar Ońtústik Blekpýldegi qosymsha saılaý kezinde jáne basqa da jergilikti merııadaǵy oryndardyń jartysynan kóbinen aıyryldy. Daýys berý nátıjesinde, kópshilik kútkendeı, Leıborıster qarsylastarynan oq boıy ozyq boldy.
«Saılaýshylar Rıshı Sýnakqa «boldy, jeter» dep aıtty. Brıtanııalyqtarǵa konservatorlardyń bılikte otyrǵan 14 jyly jetkilikti boldy. Halyq Torılerge senýden qaldy. Olar ekonomıkany quldyratqan, memlekettik qyzmetterdiń dymyn qaldyrmaǵan, salyqtardy kótergen álsiz úkimetten sharshady. Olar ózgeristerdiń ýaqyty kelgenin aıtty», - dedi Leıborıster partııasynyń kóshbasshysy Kır Starmer.
Osy jyldan bastap saılaýshylarǵa jeke basyn kýálandyratyn qujat kórsetý mindetteldi. Buǵan deıin tizimnen esimin taýyp, daýys berýge bolatyn edi. Úkimet bul bastama daýystardy urlaýǵa jol bermeıdi dep túsindirdi. Biraq daýys urlaý Ulybrıtanııada sırek kezdesetin qubylys. Bul saılaý, sondaı-aq, jasandy ıntellekt pen jalǵan aqparattan qorǵaný jónindegi jahandyq naýqannyń bastalýymen tuspa-tus keldi. Álem boıynsha demokratııalyq elder bul qaýipke qarsy turý úshin birigýi kerek, dedi úkimettegiler.
«Qazir Ulybrıtanııa shet memleketterden keletin jasandy ıntellekt qaýpimen kúresý protsesin júrgizip jatyr. Qazirdiń ózinde kóptegen tileýles el tarapynan qoldaý bar. Zulymdyqty boldyrmaý úshin birqatar demokratııalyq el birigip jatyr. Bul jeke memlekettiń ishki saıasatyna kirigý emes, ulttyq qaýipsizdik máselesi», - dedi Ulybrıtanııa premer-mınıstriniń orynbasary Olıver Daýden.
Saılaýshylar, sonymen qatar, qala merleri men qalalyq Assambleıa múshelerine jáne qylmyspen kúres komıssarlaryna da daýys berdi. Brıtan sheneýnikteriniń aıtarlyqtaı ókilettigi bar, bıýdjetti basqaryp, aımaq ókili retinde áreket ete alady. Qarttar men múgedekterge kútim jasaý, joldaǵy shuńqyrlardy joıý jáne qoqys jınaý sııaqty birqatar memlekettik qyzmetke jaýap beredi. Londonnyń qazirgi meri, oppozıtsııalyq Leıborıster partııasynyń ókili Sadık Han úshinshi ret dodaǵa túsip, jeńiske jetti. Eski avtokólik ıelerine taza aýa salyǵyn tóletip, qylmyspen kúreste zor jetistikke jetpegenine qaramastan, onyń saıasatyn qoldaýshylar kóp boldy.
Jalpy parlamenttik saılaýda jeńiske jetýdi kózdeıtin partııa, ádette, sol saıası dodanyń aldynda ótetin Jergilikti saılaýda da kóp daýys jınaıdy. Máselen, 1979 jyly Margaret Tetcher bastaǵan konservatorlar bılikke keler aldynda leıborısterdi oısyrata utty. 2010 jyly Tonı Bler jáne leıborıster basshylyq etkende de solaı boldy. Dál osyndaı jaǵdaı 2010 jyly Devıd Kemeron jáne konservatorlar jeńiske jetken kezde de qaıtalandy. Al búgingi jeńilis Rıshı Sýnakqa úlken syn bolmaq. Partııalastary oǵan senimsizdik votýmyn jarııalap, bılikten qulatýy da múmkin.