Ulybrıtanııada ótken qoı sharýashylyǵy kórmesine otandyq fermerler qatysty
LONDON. KAZINFORM — Ulybrıtanııada halyqaralyq qoı sharýashylyǵy kórmesi ótip, oǵan qazaqstandyq fermerler de qatysty. Otandastarymyz ozyq tehnologııalarmen tanysyp qana qoımaı, bilimin jetildirýge múmkindik aldy, dep habarlaıdy Kazinform tilshisi.
Eki jylda bir ret ótkiziletin qoı sharýashylyǵy kórmesi Anglııanyń Malvern qalasynda ótti. Oǵan álemniń túkpir-túkpirinen jeke kásipkerler men kommertsııalyq kompanııalar qatysty. Qoı baǵýdy kásip qylǵan qazaqstandyqtar da salanyń sońǵy jańalyqtarmen tanysyp, tájirıbe jınady.
Ómirserik Ábıev – Soltústik Qazaqstan oblysynyń kásipkeri. 10 jylǵa jýyq ýaqyttan beri qoı sharýashylyǵymen aınalysady. Jeke seriktestiginde jeti myńnan astam qoıy bar.
«Ulybrıtanııada jaıylymdyq jerler az, sharýalar sapaǵa jumys isteıdi. Ásirese, ınnovatsııalyq tehnologııalary damyǵan, úırenerimiz kóp eken. Osy tehnologııany biz Qazaqstanda damytsaq qoıdyń sanyn ósire alamyz. Óıtkeni jerimiz keń-baıtaq, óte qunarly. Qazir Qazaqstanda 24 mln ǵana qoı bar. Onyń sanyn 10 esege deıin ósirýge bolady», - deıdi Ómirserik Ábıev.
Mal basyn kóbeıtý úshin qoıdyń genetıkasyn durystamaı molshylyq joq. Azyq-túlik qaýipsizdigin qamtamasyz etip, et sapasyn arttyrý mańyzdy deıdi selektsııalyq-asyl tuqymdyq jáne ǵylymı-zertteý jumystarymen aınalysyp júrgen otandyq ǵalymdar.
«Ulybrıtanııanyń genetıka jaǵynan keremet tuqymdary bar. Olardy Qazaqstanǵa ákelip jatyrmyz. Birinshiden, bizdegi ettiń sapasyn kóterý úshin. Aǵylshyndar qoılardy óte jaqsy kóredi. Óziniń balasy sekildi asyraıdy, ósiredi. Olardyń psıhologııasy basqa. Sodan bizge úırený kerek», - deıdi Q.Medeýbekov atyndaǵy qoı sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń ǵalymy Janat Qasenov.
Brıtanııalyq shopandar qoı sharýashylyǵymen ejelgi Rım ımperııasynan beri aınalysyp keledi. Elde 30 mıllıonǵa jýyq qoı men qozy bar. Indýstrııa jyl saıyn ekonomıkaǵa shamamen 290 mıllıon sterlıng fýntyn ákeledi. Fermalarynda jáne oǵan qatysy bar salalarda 150 000-daı adam jumys isteıdi.
«Bizdiń Qazaqstanmen baılanys ornatqanymyzǵa biraz ýaqyt boldy. Qoı genetıkasyna degen qyzyǵýshylyqtaryńyz joǵary ekenin bilemin. Biz barynsha kómektesýge nıettimiz. Asyltuqymdy qoıdyń uryǵyn satyp qana qoımaı, odan ári qosymsha aqparatpen qamtamasyz etkimiz keledi», - deıdi Ulybrıtanııa Ulttyq qoı sharýashylyǵy qaýymdastyǵynyń basshysy Fıl Stoker.
Qazaqstan da asyltuqymdy qoılarǵa kende emes. Edilbaı, etti merınos, qazaqtyń bııazy júndi qoıy sııaqty tuqymdardyń 3 mılıonnan astamy ósiriledi. Úkimet mal tuqymyn asyldandyrý boıynsha 5 túrli sýbsıdııalaý tetigin qarastyrdy. Sharýashylyq sanyn ulǵaıtyp, eksporttyq naryqtar ashý úshin 2026 jylǵa deıingi jol kartasyn qabyldady. Mejege jetý maqsatynda sheteldik tájirıbeniń de bereri kóp.
«Mamandandyrylǵan qoı sharýashylyǵy kórmesine qazaqstandyq fermerlerdiń kelýi óte mańyzdy. Biz Brıtan bıznesmenderimen birqatar kelissózder ótkizip, iskerlik baılanystar ornatpaqshymyz. Bul sapar aldaǵy ýaqytta jańa jobalarǵa jeteleıtin nátıjeler beredi degen zor úmittemin» - dedi Qazaqstannyń Ulybrıtanııadaǵy elshiliginiń bólim jetekshisi Erlan Zeıneshev.
Elshilik aldaǵy qyrkúıek aıynda yntymaqtastyqty nyǵaıtý úshin eki memlekettiń budan da kóp kásipkerleriniń basyn qosyp, taǵy bir shara uıymdastyrmaqshy. Qoı sharýashylyǵy boıynsha oqý semınary ótkizilip, Tumandy Albıonǵa kele almaǵan sala mamandary onlaın qosylýǵa múmkindik alady.
