Ulybrıtanııada qazaq-aǵylshyn sózdigi tanystyryldy
ULYBRITANIıA. KAZINFORM - Oksforda qazaq-aǵylshyn sózdiginiń tusaýy kesildi. Osylaısha ana tilimiz álemdegi eń tanymal sózdik jelisine enip, ǵalamdyq lıngvıstıkalyq ortaǵa qosylyp otyr, dep habarlaıdy Kazinform-nyń Ulybrıtanııadaǵy menshikti tilshisi Ǵalymjan Qaramanuly.
Álemge áıgili Oksford ýnıversıtetiniń baspasy óz sózdikterin 150 jyldan beri shyǵaryp keledi. Sodan beri baspa úıi iri-iri tilderdi biriktiretin alyp platformaǵa aınaldy. Qazaqstandyq tarap alǵash ret bul bastamany osydan 4 jyl buryn qolǵa alǵan.
“Ulttyq aýdarma bıýrosymen birlese tyǵyz jumys istep, tuńǵysh qazaq sózdigin basyp shyǵardyq. Osy jobanyń bir bóligi bolǵanymyzǵa óte qýanyshtymyz. Bizdiń mıssııamyz tilge qatysty derekterdi óndirý jáne taratý. Áriptestigimizdiń arqasynda degenimizge jettik dep oılaımyn”, deıdi Oksford ýnıversıteti baspasynyń ókili Saskıe Brıýske.
“Jalpy alǵanda eki jaqtan 50 shaqty maman jumys istedi. Bıyl tanystyryp jatyrmyz. Bul sózdik QR Prezıdenti Qasym-Jomart Kemelulynyń tapsyrmasymen jasalyp otyr. 10 myń danamen taralyp elimizdiń barlyq oqý oryndaryna jetip jatyr”, deıdi “Qazaq tili” qoǵamynyń prezıdenti Raýan Kenjehanuly.
Ádisteme, tehnologııa, sózdiń reestri Oksford sózdikteriniń talaptaryna saı jasaldy. Aǵylshyn tilindegi leksıkasy men metodıkasyna Oksford ýnıversıtetiniń baspa isi aralassa, qazaq tilindegi bóligine Ahmet Baıtursynuly atyndaǵy Til bilimi ınstıtýty úles qosqan. Tusaýkeserge jergilikti akademııalyq orta, stýdentter qaýymy jáne qazaqstandyq ókilder qatysty.
“Óte úlken abyroı biz úshin. Endi tsıfrlyq nusqasyn, elektrondyq nusqasyn daıarlaýǵa bizdiń mınıstrlik kómektesedi, birden kirisedi. Bizdiń Til saıasaty komıtetiniń naqty tapsyrmasy, naqty baǵyty bar”, deıdi QR Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek.
“Oksford degen kezde oıǵa birinshi ne keledi dep 10 adamnan surasańyz olardyń 9-y sózdik dep aıtar edi. Sondyqtan da Oksford qazaq-aǵylshyn sózdiginiń álemge jol tartýy óte mańyzdy. Qazaq tiliniń halyqaralyq statýsyn moıyndatýdaǵy, táýelsizdigimiz ben ulttyq biregeıligimizdi tanytýdaǵy kerek qadam”, deıdi Qazaqstannyń Ulybrıtanııadaǵy elshisi Maǵjan Іlııasov.
Qazaq tili ǵylym jáne tehnologııa tiline aınalýy kerek. Sózdiktiń osy baǵytta bereri mol. Termınologııamen aınalysatyn mamandardyń jumysy jetildirilip, ulttyq lıngvıstıkalyq korpýs pysyqtalady. Bilim men ǵylymdy damytyp, álemge pash etetin túrli jobalar dúnıege keledi degen zor úmit bar.
