Ulybrıtanııa Trampty qalaı qarsy almaq
ASTANA. KAZINFORM – Ulybrıtanııa tarıhynda alǵash ret sheteldik kóshbasshy ekinshi márte memlekettik saparmen kelýge shaqyrtý alyp otyr.
Sapar baǵdarlamasy
Ulybrıtanııaǵa memlekettik sapar — bul sheteldik kóshbasshyny protokoldyq qabyldaýdyń eń joǵary deńgeıdegi rásimi. Ol ekijaqty qarym-qatynastardyń tereńdigin kórsetetin, al daıyndyq birneshe aıǵa sozylatyn muqııat uıymdastyrylǵan saltanatty sharalar jıyntyǵy.
Tramp pen onyń jubaıy Melanııa Londonǵa seısenbi kúni keshke keledi. Sársenbi kúni tańerteń olardy Vındzor qamalynda kútedi. AQSh prezıdentin koroldi qurmettegendeı qarsy alady: zeńbirekten dúrkin-dúrkin oq atylyp, gvardııa qaraýyly sap túzeıdi, kóptegen tý tigilip, orkestr men volynkashylar óner kórsetedi, joıǵysh ushaqtar ushyp ótip, saltanatty túski as pen keshki banket uıymdastyrylady.
Ulybrıtanııa eń iri saýda áriptesi sanalatyn memlekettiń basshysyn erekshe qonaqjaılylyqpen qarsy alýǵa daıyndalyp jatyr. Ulybrıtanııa saýda-sattyǵynyń shamamen 18 paıyzy AQSh-qa tıesili.
Sapar aıasynda Vındzor qamalyna ekskýrsııa erekshe oryn almaq. Onda AQSh tarıhymen baılanysty koroldik kollektsııanyń jaýharlary kórsetiledi. Sondaı-aq erli-zaıyptylar Áýlıe Georgıı shirkeýine baryp, shirkeý horyn tyńdaıdy.
Beısenbi kúni Tramp Ulybrıtanııa premer-mınıstri Kır Starmermen kelissózder ótkizedi. Biraq, Ulybrıtanııa úkimetiniń basshysy aldymen oǵan qala syrtyndaǵy Chekers rezıdentsııasynda ekskýrsııa uıymdastyryp, Ýınston Cherchılldiń muraǵattaryn kórsetedi. Al eki jaqty konsýltatsııadan keıin kóshbasshylar iskerlik qabyldaýǵa qatysady.
Tramp ózimen birge iri kásipkerler delegatsııasyn alyp keledi. Olardyń qatarynda Nvidia kompanııasynyń basshysy Djensen Hýang, OpenAI basshysy Sem Altman, Apple kompanııasynyń bas dırektory Tım Kýk, BlackRock tóraǵasy Larrı Fınk jáne Blackstone basshysy Stıven Shvartsman bar.
Boljam men shyndyq
- Eki el kóshbasshylary sońǵy aılarda qalyptastyrǵan belsendi tehnologııalyq jáne ekonomıkalyq kún tártibi aldyńǵy orynǵa shyǵady. Gaza nemese Ýkraına máseleleri boıynsha eleýli dıplomatııalyq serpilis kútý orynsyzdaý bolar, - deıdi Koroldik halyqaralyq qatynastar ınstıtýty AQSh jáne Soltústik Amerıka baǵdarlamasynyń dırektory Lorel Repp.
Sapardyń basty nátıjesi AQSh pen Ulybrıtanııanyń aýqymdy tehnologııalyq seriktestik týraly jarııalaýy bolýy yqtımal. Ol jasandy ıntellekt, kvanttyq esepteýler jáne sırek kezdesetin máselesine qatysty ortaq ustanym qalyptastyrýdy kózdeıdi. Sondaı-aq, atom energetıkasy salasy boıynsha da kelisim ázirlenip jatyr. Qujat jańa ınvestıtsııalar men atom stansalaryn birlesip ázirleýdi qarastyrady.
Osy jyldyń mamyrynda Ulybrıtanııa Tramp engizgen baj salyǵynan keıin AQSh-pen saýda kelisimin jasaǵan alǵashqy el boldy. Bul qıyndyqqa tap bolǵan brıtan ekonomıkasy úshin mańyzdy jeńis sanalady. Alaıda, el AQSh-pen burynǵyǵa qaraǵanda áli de qolaısyz jaǵdaıda saýda jasasyp otyr.
Buǵan qosa, «Ekonomıkalyq órkendeý týraly kelisim» dep atalatyn qujattyń zańdy túrde mindetteý sıpatyna qaraǵanda saıası máni basym. Qazirgi ýaqytta bul kelisim aıasynda brıtan kólikterine salynatyn tarıf 25 paıyzdan 10 paıyzǵa deıin tómendetildi. Biraq 100 myń kólikke kvota engizildi. Al aeroǵarysh ónimderine salynatyn baj salyǵy nólge túsirildi. Al London bolsa amerıkalyq sıyr eti men etanolǵa salynatyn 20 paıyz ımporttyq baj salyǵyn alyp tastady.
Endi Starmer AQSh prezıdentimen júzbe-júz tildesý barysynda brıtandyq bolat, alıýmınıı, farmatsevtıkalyq ónimder jáne shotland vıskıine salynatyn amerıkalyq tarıfterdi tómendetýge tyrysýy múmkin. Bul salalar boıynsha engizilgen baj salyǵy brıtandyq óndirýshilerge mıllıondaǵan fýnt sterlıng shyǵyn keltirip otyr.
8 mamyrda Tramp AQSh pen Ulybrıtanııa jańa saýda kelisimin jasasqanyn jarııalaǵan edi. Alaıda sol kezde bolat tarıfteri máselesi ashyq qalǵan-dy. 26 maýsymda London bolat ónimderin strategııalyq mańyzdy resýrstar tizimine engizýdi josparlap otyrǵany belgili boldy.
Qytaı men Reseı kún tártibinde
Londonnyń Beıjińmen qarym-qatynasy kelissózderdiń taǵy bir mańyzdy taqyrybyna aınalmaq. Burynǵy konservatıvti premer-mınıstrler Borıs Djonson, Rıshı Sýnak jáne Lız Trass tusynda Qytaımen saıası baılanystar edáýir nasharlap ketken edi. Degenmen, Devıd Kemeron brıtandyq saıasattyń tutqasyn ustap turǵan 2010-2016 jyldary bul qatynastardy brıtan-qytaı qatynastarynyń «altyn dáýiri» dep ataǵan bolatyn.
2024 jyly shildede bılikke kelgen Leıborıster partııasy bul baǵytty keri burýǵa talpynys jasap jatyr. Ótken jyldyń qarashasynda Brazılııada ótken Starmer men QHR tóraǵasy Sı Tszınpınniń kezdesýi Jańa kezeńniń sımvolyna aınaldy. Sodan beri London men Beıjiń bir-birine qaraı saqtyqpen jaqyndaı bastady.
Qytaımen yntymaqtastyqty jańǵyrtý brıtan ekonomıkasyna qosymsha 1 mıllıard fýnt sterlıng ákelýi múmkin. Al bes jylda el jalpy quny 600 mıllıon fýnt bolatyn mámilelerge qol jetkizýdi kózdeıdi. Bul jaǵdaı Qytaıdy tejeý saıasatyn ustanatyn Trampqa unaı qoıýy kúmán týdyrady.
Ýkraınadaǵy jaǵdaı da nazar tys qalmaq emes. Ázirshe Tramptyń Vladımır Pýtınmen Alıaskadaǵy kezdesýinen keıin de, onyń Aq úıdegi Vladımır Zelenskıımen jáne eýropalyq kóshbasshylarmen kelissózderinen keıin de aıta qoıarlyqtaı ilgerileýshilik baıqalmaıdy.
Ótken demalys kúni Tramp NATO-ǵa múshe barlyq el reseılik munaıdy satyp alýyn toqtatqan jaǵdaıda ǵana Reseıge qarsy «aýyr» sanktsııalar engizetindigin málimdegen bolaty.
Prezıdent Tramptyń beıbitshilikti múmkindiginshe tez ornatýǵa umtylýy aıasynda, Starmer óziniń eýropalyq odaqtastarynyń kózqarasyn qoldaıdy. Olar eń birinshi kezekte Kıevke berik jáne senimdi kepildikter usynýǵa basymdyq beredi.
Eki kóshbasshy bir shynyaıaq aǵylshyn shaıy ústinde saýda salasyndaǵy óte sezimtal máseleler boıynsha ortaq til tabysyp, XXI ǵasyrdyń eń ozyq tehnologııalary boıynsha biryńǵaı standarttardyń negizin qalaý jolyn taba ala ma, álde AQSh óz jolymen júrýdi jón kóre me? Buǵan jaýapty osy aptada bilemiz. Qalaı bolǵanda da, London Trampqa koroldik sán-saltanat zor áser qaldyrady jáne aıryqsha eki jaqty qatynastardy tereńdetýge negiz bolady dep úmittenip otyr.
Osyǵan deıin AQSh pen Ulybrıtanııa bolat tarıfteri boıynsha kelissózderdi qaıta bastaǵany týraly jazdyq.