Ulybrıtanııa bıýdjetiniń jyrtyq-jamaýy kóp
ASTANA. KAZINFORM — Ulybrıtanııa bıýdjetindegi defıtsıtti jabý úshin mıllıardtaǵan fýnt qajet, dedi bılikke jaqynda kelgen Leıborıster partııasy. Aldyńǵy úkimet aqshany ońdy-soldy shashyp, ınvestıtsııalyq mindettemelerdi oryndamaǵan, memlekettik sektor qyzmetkerleriniń jalaqysyn ósirmegen. Olqylyqtardyń ornyn toltyryp, bıýdjet tapshylyǵyn joıý úshin salyq kólemi kóbeıtilýi múmkin deıdi synshylar, dep habarlaıdy Kazinform tilshisi.
Memleket qarjysy 22 mıllıard sterlıng fýntyna artyq jumsalǵan. Bul — burynǵy konservatıvti úkimettiń bıýdjetti durys josparlaı almaýynan, dedi óziniń eń alǵashqy mańyzdy málimdemesinde jańa qarjy mınıstri. Reıchel Rıvz burynǵy basshylardy kópshiliktiń kóńiline qarap, qajettiligi zor sheshimder qabyldaýdan jaltarǵany úshin aıyptady. Máselen, konservatorlar aldaǵy eki jyl ishinde shyǵyndardy 13 jarym mıllıard fýntqa qysqartý kerektigi týraly aýyz ashpaǵan.
«Konservatorlar partııany elden joǵary qoıdy jáne bıýdjette aqsha joqtyǵyna qaramastan mindettemelerdi moınyna ala bergen. Nátıjesi kóńil kónshiterlik emes. Qordaǵy qarajat qarjy jylynyń úsh aıynda úsh eseden astam artyq jumsalypty jáne konservatorlar bul týraly eshkimge eskertpegen», — deıdi Ulybrıtanııa qarjy mınıstri Reıchel Rıvz.
Mınıstr avtomobıl joldary men temirjol qurylysy boıynsha birqatar jobany qysqartýdy usyndy. Aýrýhanalar turǵyzý josparynyń qaıta qaralatyny týraly da aıtty. Sondaı-aq zeınetaqysy joǵary zeınetkerlerge jylý aqysyna dep beriletin jeńildik alynyp tastalýy múmkin. Budan bólek Rıvz kishi sanattaǵy dárigerler kásipodaǵymen kelisimge kelgenin rastady. Anglııadaǵy aq halattylardyń aılyǵy ósip, uzaq merzimdi ereýilderi toqtaıdy. Oppozıtsııa bolsa, salyqty kóterý úshin mınıstr syltaý izdep jatyr dep aıyptady.
«Rıvz eńbekaqyny kóterip, kásipodaqtardyń aıqtanyna kóndi. Patshanyń baıandamasynan áleýmettik qamsyzdandyrý reformasy týraly sózderdi alyp tastady. Ónimdilikti arttyrý baǵdarlamasyn jeńildetti. Bul qajettilik emes, bul onyń jeke tańdaýy. Osyndaı tańdaý jasaý arqyly salyqty kótergisi kelip otyr. Al bul týraly saılaýǵa deıin lám-mım demegen», — deıdi Ulybrıtanııa kóleńkeli úkimetiniń qarjy mınıstri Djeremı Hant.
Kúzde mınıstr kimge qatań únemdeýge kóshý kerektigin aıtady. Jańa bıýdjet otyzynshy qazanda bekitiledi. Bul týraly Rıvz «kúrdeli sheshimder qabyldaıtyn kún jaqyn» dep eskertti. Birneshe jyl qatarynan leıborıster memlekettik shyǵyndardyń ornyn toltyrý úshin salyqty kóbeıtýmen keledi. Bul joly da olar eski ádetine qaıta kóshedi degen qaýip bar.
Leıborıster salyqty kótermese, memlekettik qyzmetterge qatysty kúrmeýli máseleler sheshimin tappaıdy dep ekonomıster saılaý naýqany kezinde eskertken bolatyn. Partııa ondaı josparynyń joqtyǵyn birneshe ret alǵa tartty. Biraq Rıvz, shynymen de, bıýdjette aqsha joq dep syltaýratyp, salyqty ósirýi ábden múmkin, deıdi sarapshylar.
Anglııa Banki óz kezeginde paıyzdyq mólsherlemeni tórtten bir paıyzǵa tómendetti. Endi ıpotekasy bar adamdardyń tóleıtin jyldyq mólsherlemesi 5 paıyz bolady. Konservatorlar júrgizgen saıasattyń nátıjesinde ınflıatsııa deńgeıi 2 paıyzǵa túsip otyr. Degenmen, azyq-túlik pen janarmaı baǵasy sııaqty qubylmaly faktorlardy esepke almaıtyn negizgi ınflıatsııa deńgeıi salystyrmaly túrde áli de joǵary. Anglııa banki kún salqyndaǵanda jylý men jaryqtyń baǵasy ósip, jyldyń ekinshi jartysynda ınflıatsııa qaıta kúsheıedi deıdi.
«Sońǵy aılarda Ulybrıtanııa ekonomıkasy kúsheıe tústi. Oǵan tek qýanýǵa bolady. Biraq paıyzdyq mólsherlemelerdi tym qatty nemese tym jyldam tómendetsek, ınflıatsııanyń qaıta qozyp ketýi múmkin. Qazir qymbatshylyq báribir sezilip tur», — deıdi Anglııa bankiniń basqarýshysy Endrıý Beılı.
Leıborıster 4 shildede ótken saılaýdaǵy senimdi jeńisinen keıin álemdegi altynshy iri ekonomıkany basqarý quqyǵyna ıe boldy. Olar bılikte otyrǵan alǵashqy úsh aptanyń ishinde burynǵy basshylardy jamandap, memlekettik saıasattyń barlyq derlik salalarynda biz kútkennen de nashar eken dep aıtýmen keledi.
