«Uly Jibek joly» – zamanaýı álem men kóne rýhanııatty jalǵaǵan jańa balet
ALMATY. KAZINFORM – Abaı atyndaǵy qazaq ulttyq opera jáne balet teatrynda eki bólimdi «Uly Jibek Joly» spektakli sahnalandy. Mýzyka avtory – kompozıtor Áıgerim Erkebaeva. Ideıany, lıbretto men horeografııany Qazaqstannyń halyq ártisi, teatrdyń balet trýppasynyń kórkemdik jetekshisi Gúljan Tútkibaeva jasaǵan.
Bul jumys – jas kompozıtor Áıgerim Erkebaevanyń alǵashqy iri shyǵarmasy.
– Men sıýjetpen jumys istedim, óıtkeni aldymda naqty tapsyrma turdy. Bul – mahabbat týraly, adamnyń ishki jylýy týraly balet. Biz adamdyǵymyzdy umytpaı, bir-birimizge jylýlyq syılaı alatynymyzdy jetkizgim keldi, - deıdi ol.
Balet tsıfrlandyrý ústemdik etken, adamdar bir-birinen alystaı túsken bolashaqta bastalady.
Bul – mahabbatty, rýhanı jylýlyqty, adam janynyń nurly tabıǵatyn izdeý týraly fılosofııalyq tujyrym. Prologta oqshaý ǵumyr keshken adamdar arasynan shynaıy sezimge senetin jalǵyz jas jigittiń aqsaqalmen kezdesýi ony tarıhqa – kóne Uly Jibek joly dáýirine bastap barady.
Qoıýshy baletmeıster Gúljan Tútkibaeva ıdeıanyń qalaı kelgenin túsindirdi.
– Uly Jibek joly – ǵasyrlar ótse de ózektiligin joǵaltpaıtyn taqyryp. Alaıda jaı ǵana kerýendi kórsetý jetkiliksiz edi. Men úshin mańyzdysy – ıdeıa. Túrli halyqty tizip shyǵý qyzyq emes. Qazirgi zaman prızmasynan qaraý, rýhanı baılanys týraly oı qozǵaý kerek boldy. Sol kezde ǵana bul jobany qolǵa alamyn dep sheshtim, - deıdi ol.
Birinshi akt kórermendi tarıhı Shyǵysqa jeteleıdi: qarbalas bazar, kerýen-saraı, túrli halyqtyń toǵysqan mádenıeti – barlyǵy sahnada tirilip turǵandaı. Sol álemniń ortasynda keıipker Aqsuńqar atty náziktiktiń sımvolyna kezigedi. Biraq ıllıýzııany beıneleıtin venetsııalyq aına satýshy qyzdy arbaýyna túsirip, sıqyrly uıqyǵa batyrady.
Ekinshi aktte jas jigit óziniń rýhanı ósý jolyna túsedi. Ol synaqtardan ótip, ıllıýzııamen kúresip, mahabbattyń shynaıy kúshin sezinedi. Aqsuńqar ǵaıyp bolǵanymen, onyń qaldyrǵan nury jigittiń júregin jylytýdy jalǵastyrady. Fınalda ol bolashaqqa oralyp, ishki jaryǵy sýyq qalany jandandyrady.
Qoıýshy dırıjer Qýanysh Ismaılov jańa spektakldiń mýzykalyq qurylymy týraly aıtty.
– Bul qoıylymǵa eki apta shamasynda daıyndaldyq. Maǵan erekshe unaǵany – kompozıtordyń ózindik tili bar. Mýzykasynda túrli shyǵys halyqtarynyń, kórshiles elderdiń yrǵaqtary qoldanylǵan. Keı tustaryn oryndaý ońaı bolǵan joq, sol naqyshty dál jetkizý úshin kóp eńbektendik. Sonyń arqasynda kórermen Uly Jibek jolynyń keń aýqymdaǵy beınesin sezine alady. Qazaqstanda jańa býyn klassıkalyq óner ókilderi balet pen opera jazýǵa den qoıa bastaǵany qýantady. Bul úrdis jalǵassa, kompozıtorlyq mektep jańa deńgeıge kóteriledi, - dedi ol.
Jańa qoıylym kórermenge tek tarıhı-mádenı saıahat emes, adamnyń ishki jaryǵy men rýhanı oıanýy týraly tereń oı salatyn týyndy retinde usynyldy.
Eske salaıyq, buǵan deıin Tashkentte Abaı atyndaǵy qazaq ulttyq opera jáne balet teatry usynǵan «Han Sultan. Altyn Orda» operasynyń premerasy ótkenin jazǵanbyz.