Ulan aýdanynda Halyq qaharmany Qasym Qaısenovtiń 100 jyldyǵy atalyp ótti
Saltanatty sharanyń negizgi bóligi kenttegi Batyrlar alleıasynda uıymdastyryldy. Ekinshi dúnıejúzilik soǵysta jasyndaı jarqyldaǵan batyrdyń týǵanyna bıyl týra 100 jyl tolyp otyr. Batyrdyń jıeni Naılıa Majrenovanyń aıtýynsha, Qasym Qaısenov qashan da soǵysty eske alǵysy kelmeı ótken eken. Týǵan-týystary batyrynyń kózsiz erlikterin kóbinese soǵystaǵy qatarlas sarbazdardan estigen.
Ýkraınada «Vasıa aǵa» atanyp ketken Qasym Qaısenov ómirinde óte qarapaıym, batyrmyn dep keýde kerýdi bilmeıtin qazaqtyń naǵyz maqtan tutar azamaty bolǵan.
Saltanatty shara barysynda Shyǵysqa at basyn burǵan aqyn, Memlekettik syılyqtyń ıegeri Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń tóraǵasy Ulyqbek Esdáýlet pen Semeıdiń «Jas Ulan» kolledjiniń kýrsanttary monýment aldynda gúl shoqtaryn qoıdy.
«Qasym Qaısenov - ańyz adam. Ony tek Qazaqstanda ǵana emes, Ýkraınada, Reseıde asqan batyr dep bildi. Ol jaý tabanynyń astynda qalǵan aýmaqta partızandyq qozǵalystardy iske asyrǵan batyrlardyń biri boldy. Onyń ómiri men eńbegi bizge árdaıym úlgi bolyp qala beredi», - dedi ShQO ákiminiń orynbasary Shalqar Baıbekov.
Batyrdyń qurmetine oraı alleıaǵa týystary men meımandar aǵash egip, budan keıin Qasym Qaısenov kentinde bokstan respýblıkalyq týrnır jáne áskerı-patrıottyq ánder baıqaýy bastalyp ketti.
Eske sala ketsek, Qasym Qaısenov 1918 jyldyń 23 sáýirinde qazirgi Shyǵys Qazaqstan oblysy Ulan aýdany Asý-Bulaq aýylynda dúnıege kelgen. Qazirgi tańda atalǵan aýdannyń ortalyǵy - Qasym Qaısenov kenti (burynǵy Molodejnyı kenti) dep atalady. Áıgili partızan 1934 jyly mektep bitirip, Óskemendegi saıası-aǵartý tehnıkýmyna túsedi. Arada tórt jyl ótkennen keıin Pavlodar qalasyndaǵy oblystyq oqý bóliminiń saıası-aǵartý jónindegi nusqaýshysy bolyp jumysqa turǵan. Qyzmet barysynda ózgelerden erek, ári talaby ushqyr jas jigit ásker qataryna shaqyrylyp, daǵdysyna qaraı áskerı-barlaý mektebine oqýǵa joldanady. 1941 jyly Máskeý qalasyndaǵy barlaýshylar mektebinde oqyp júrgen kezinde soǵys órti lap ete túsken edi.
23 jastaǵy qazaqtyń qaısar jigiti soǵys bastalǵan jyly jaýdyń tabanynda qalǵan Ýkraına jerine jiberiledi. «Qasym dep atady, al frontta men Vasıa boldym...» dep keıin ózi eske alǵanyndaı, ol Býlatov Vasılıı Mıhaılovıch atymen jaýdyń tylynda jalǵan qujatpen kúres júrgizedi. Ol kezde Ýkraına jeri - naǵyz jeldiń óti, jaýdyń beti bolatyn. Chapaev atyndaǵy partızan quramasynyń úshinshi jasaǵyn basqarǵan batyr kútpegen jerden jaýǵa tap berip, iz qaldyrmas naǵyz ákki urysty júrgize bilgen. Toptasyp shyqsa dushpan qolynyń apyr-topyryn shyǵaratyn partızandar erliktiń naǵyz úlgisin kórsetken edi. Sońyna bes júz partızanǵa deıin ertip alyp, qapyda jaýdy sastyratyn Qasymnyń erligi ol tusta Máskeýge ańyz bop jetip jatatyn. Sebebi, júrek jutqan kózsiz partızandardyń aldyńǵy shebinde qazaqtyń Qasymy júrgen edi.
Soǵys aıaqtalǵanǵa deıin Ýkraınanyń Zakarpate, Moldavııa, Chehoslovakııa, Rýmynııa jerindegi partızan qozǵalystarynda Qasym batyr jasyndaı jarqyldaıdy. Otrıad komandıri bolǵan shaǵynda jaý tylynda júzdegen joryqty basynan ótkeredi. 1944 jyly Ýkraınanyń Zakarpatesi men Karpatty azat etýge qatysqan. Soǵys aıaqtalǵan soń Otanyna - Qazaqstanǵa oralyp, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Prezıdıýmy apparatynda jaýapty qyzmette bolady. Odan keıin Jambyl oblysynyń Jýaly, Sverdlov aýdandarynda atqarý komıtetteri tóraǵalarynyń orynbasary bolyp eńbek etedi.
Qalamger-partızannyń qalamynan «Ilko Vıtrıak», «Pereıaslav partızandary», «Ajal aýzynan», «Jaý tylyndaǵy bala», «Dneprde», «Jaý tylynda» atty kitaptar dúnıege kelip, shynaıy erlikti beınelegen eńbekteri oqyrmannyń zor suranysyna ıe bolǵan.