Úkimette fıtosanıtarııalyq baqylaý júıesin reformalaý jobasy tanystyryldy

ASTANA. KAZINFORM – Vıtse-premer Serik Jumanǵarın Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń Qazaqstandaǵy fıtosanıtarııalyq baqylaý júıesiniń tıimdiligin arttyrý jónindegi usynystaryn tyńdady, dep habarlaıdy QR Úkimetiniń baspasóz qyzmeti.

Beketterdegi mamandar, tehnıka, zerthanalar men ınternet jabdyqtary – Qazaqstandaǵy fıtosanıtarııa júıesi reformasynyń negizgi elementteri. Óńirlerdegi fıtosanıtarııalyq ınspektsııa júıesi eki negizgi baǵytqa bólinedi: ósimdikterdi qorǵaý (shegirtkege jáne basqa da qaýipti zııankesterge, ósimdikter aýrýlaryna qarsy kúres) jáne ósimdikter karantıni (karantınge jatqyzylǵan eksporttyq-ımporttyq ónimdi baqylaý).

Ósimdikterdi qorǵaýmen aýmaqtyq ınspektorlar, shekaradaǵy fıtosanıtarııalyq baqylaýmen karantındik ınspektorlar aınalysady. Jyl saıyn jumys kóleminiń ulǵaıýy kezinde karantındik jáne aýmaqtyq ınspektorlardyń sany kóbeımeıdi. Onyń ústine, jergilikti jerlerde fıtosanıtarlyq mamandardyń tapshylyǵy qatty seziledi.

«Qazirgi ýaqytta 77 fıtosanıtarııalyq karantındik bekettiń beseýine mamandardyń joqtyǵynan múldem baqylaý júrgizilmeıdi, al 22 bekette bekitilgen ınspektorlar joq. Ol jerge aýdandyq nemese oblystyq ınspektsııalardan ınspektorlar issaparǵa jiberiledi. Karantındik ınspektorlardyń shtat birlikteriniń tapshylyǵy 150-den astam adamdy, al ósimdikterdi qorǵaý jónindegi aýmaqtyq ınspektorlardyń sany júzden asady. Sondaı-aq tıimdi jumys isteý úshin shekara mańyndaǵy ótkizý pýnktterinde modýldik nemese statsıonarlyq zerthanalar qurý qajet», — dep málimdedi aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Ermek Kenjehanuly.

Shegirtkeniń taralý oshaqtaryn der kezinde anyqtaý jáne onymen kúresý úshin qajetti aýmaqtyq ınspektsııalardaǵy tehnıka parkiniń jartysynan astamy tozǵan.

Jańartý úshin kem degende 86 tehnıka qajet. Karantındik zerthanalar jetispeıdi. Atap aıtqanda, Respýblıkalyq ósimdikter karantıni ortalyǵynyń bazasynda nebári 18 zerthana jumys isteıdi, al júrgizilgen saraptamalar sany jyl saıyn ósýde: 2022 jyly – 27 000, 2023 jyly – 28 000 jáne qazirdiń ózinde 2024 jyldyń 9 aıynda – 30 000.

«32 fıtosanıtarııalyq karantındik beketterde ınternettiń joqtyǵynan qujattar qaǵaz túrinde resimdeledi. Budan basqa, ınternet baılanysy joqtyqtan mamandar kelgen jáne shekaradan ótken qujattardy salystyrý úshin BABJ júıesine kire almaıdy», — dedi Ermek Kenjehanuly.

Sondaı-aq keńeste shegirtkege jáne ósimdikterdiń qaýipti aýrýlaryna qarsy kúrestiń tıimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan fıtosanıtarııalyq qyzmet qurylymyn reformalaý jobasy jarııalandy.

Qazaqstan men Reseı arasynda jáne EAEO elderiniń perımetrinde veterınarlyq jáne fıtosanıtarlyq qujattardyń ashyqtyǵy men qadaǵalanýyn arttyrý maqsatynda Biryńǵaı avtomattandyrylǵan basqarý júıesi (BABJ) men EEK pen RF aqparattyq júıeleri arasyndaǵy ıntegratsııa aıaqtalýda. Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Baǵlan Bekbaýov atap ótkendeı, ıntegratsııanyń arqasynda reseılik mamandar ózderiniń aqparattyq júıelerinen berilgen veterınarlyq jáne fıtosanıtarlyq ilespe qujattar (fıto/veterınarlyq sertıfıkattar) týraly aqparatty kóre alady, baqylaýdaǵy júkterdi ákelýge, áketýge, tranzıtteýge ruqsattardyń biryńǵaı derekqoryna, sondaı-aq uıymdar men tulǵalardyń tizilimine qol jetkize alady taýarlardy óndirýdi, qaıta óńdeýdi jáne (nemese) saqtaýdy júzege asyratyn taýarlar.

Osylaısha, aqparattyq júıeler ıntegratsııalanǵannan keıin fıto jáne veterınarlyq sertıfıkattardy verıfıkatsııalaý problemasy sheshiletin bolady.

«Ulttyq shlıýzge testilik qosylý boıynsha jumystar júrgizilip, habarlamalar EEK kontýryna sátti jetkizildi. Fýnktsıonaldy jetildirý boıynsha jumystar júrgizilýde. EEK aqparattyq júıesine qosylýdy osy jyly júzege asyrý josparlanyp otyr», — dep atap ótti Baǵlan Bekbaýov.

Sondaı-aq vıtse-mınıstr BABJ-da aýyl sharýashylyǵy janýarlaryn birdeılendirý (AJB) júıesindegi Vet Monitoring modýline uqsas ósimdik sharýashylyǵy ónimderin qadaǵalaýǵa arnalǵan modýl ázirlenip jatqanyn habarlady. Bıyl ósimdik sharýashylyǵyndaǵy qadaǵalaý modýlin pılottyq rejımde iske qosý, kelesi jyly engizýge kirisý josparlanyp otyr.

Osyǵan deıin Úkimet Ulttyq qor aktıvterin 100 mlrd dollarǵa ulǵaıtýdy josparlap otyrǵany týraly jazdyq.