Úkimet temirjol salasyn damytý jáne tsıfrlandyrý máselesin pysyqtaıdy

ASTANA. KAZINFORM – Búgin saǵat 10:00-de Úkimet úıinde Úkimet otyrysy ótedi. Kún tártibine - temirjol salasyn damytý jáne tsıfrlandyrý máselesi shyǵarylyp otyr.

Otyrys qorytyndysy boıynsha ótetin baspasóz konferentsııasynda:

- Kólik mınıstri Nurlan Saýranbaev,

- «Qazaqstan temir joly» UK» AQ basqarma tóraǵasy Talǵat Aldybergenov BAQ ókilderi tarapynan týyndaıtyn saýaldarǵa jaýap beredi.

Esterińizge sala ketsek, 31 shildede Úkimet úıinde ótken baspasóz máslıhatynda Kólik mınıstri Nurlan Saýranbaev qazirdiń ózinde kólik salasyn tsıfrlandyrý jumystary qarqyndy júrgizilip jatqanyn aıtqan edi. 

— Kólik salasyna keler bolsaq, «Qazaqstan temir joly» iri kompanııanyń qatysýymen aýqymdy tsıfrlandyrýdy júzege asyryp jatyr. Menińshe, ol jaqta istelinip jatqan dúnıe bárin tańqaldyrady. Qazirgi ýaqytta «QazAvtoJol» kompanııasy da osyndaı jumys istep jatyr. Demek, aýqymdy tsıfrlandyrý júrgizilip jatyr. Bul baǵyt elimizdiń negizgi baǵyttarynyń birine kiredi, — degen edi ol.

Osy jyldyń mamyr aıynda kólik-logıstıka salasyn tsıfrlyq transformatsııalaý boıynsha vedomstvoaralyq jobalyq top quryldy. Onyń quramyna Kólik, Aýyl sharýashylyǵy, Saýda jáne ıntegratsııa, Qarjy mınıstrlikteriniń, Memlekettik kirister komıtetiniń, «Qazaqstan temir joly», sondaı-aq avıatsııa jáne logıstıka salalaryndaǵy iri qatysýshylardyń ókilderi endi.

Toptyń maqsaty — tranzıttik jáne mýltımodaldy tasymaldardyń tıimdiligin arttyrýǵa, ákimshilik kedergilerdi joıýǵa jáne salanyń tsıfrlyq ınfraqurylymyn damytýǵa baǵyttalǵan júıeli tsıfrlyq sheshimderdi ázirleý.

Jobalyq toptyń negizgi mindetteri:

- logıstıkadaǵy bıznes-protsesterdi reınjınırıng jasaý;

- qoldanystaǵy aqparattyq júıelerdi taldaý jáne ıntegratsııalaý;

- normatıvtik-quqyqtyq bazaǵa ózgerister engizý boıynsha usynystar daıyndaý;

- salanyń maqsatty arhıtektýrasy men IT-ınfraqurylymyn ázirleý;

- strategııalyq núktelerde, onyń ishinde «Qorǵas» HShYO-da tsıfrlyq sheshimderdi engizý;

- «Qazaqstan temir joly» júıelerinen Smart Data Ukimet memlekettik derekter júıesine logıstıkalyq derekterdi berý jáne óńdeýdi qamtamasyz etý;

- halyqaralyq úzdik tájirıbelerdi zerdelep, beıimdeý.

Aıta keteıik, ótken aptadaǵy Úkimet otyrysynda jańa oqý jylynyń bastalýyna daıyndyq máselesi pysyqtaldy. Alqaly jıynda negizgi baıandama jasaǵan Oqý-aǵartý mınıstri Ǵanı Beısembaevtyń dereginshe, bıyl 341 myń búldirshin 1-synypqa qabyldanady.  Mektep bitiretin synypqa 232 myń oqýshy ótti. Jańa oqý jylynyń ereksheligi – orta bilim berý júıesine jasandy ıntellekt engizilýi. Ol úshin «Tsıfrlyq saýattylyq» jáne «Informatıka» pánderine jasandy ıntellekt ıntegratsııalandy, etıkalyq standarttary bekitildi. 1-11-synyp oqýshylaryna arnalǵan Deı-of-eı-aı («Day of Al») onlaın kýrstary jáne pedagogterge arnalǵan kýrstar ázirlendi. Balalardy mektepte qaýipsiz tamaqtandyrýdy qamtamasyz etýge qatysty jańa oqý jylynan bastap birqatar oń ózgeris qabyldandy. Máselen, bilim uıymdarynda tamaqtandyrýdy uıymdastyrýdyń jańa standarty bekitildi, mázir ázirleý quzyreti bilim basqarmalarynan densaýlyq saqtaý basqarmalaryna ótti. Byltyr testileý kezeńinde tıimdiligin dáleldegen Kiva jáne «DosbolLIKE» býllıngke qarsy baǵdarlamalary qyrkúıekten bastap barlyq mektepterde engiziledi. Prezıdenttiń tapsyrmasyna sáıkes, jyl sońyna deıin «Qazaqstan balalary» biryńǵaı baǵdarlamasy qabyldanady.

Densaýlyq saqtaý mınıstri Aqmaral Álnazarovanyń dereginshe, bıyl 312 mektep pen mektep ashanalaryna tekserý júrgizildi, bul mektepterdiń 4 paıyzy ǵana. Jalpy, tekserý nátıjeleri boıynsha 246 nusqama berildi, 117 adam jalpy somasy 31 mln teńgeden astam somaǵa ákimshilik jaýapkershilikke tartyldy. Sonymen qatar 90 qyzmetker jumystan shettetildi, sotqa 8 materıal jiberildi.

- 2025 jyldyń 1 qyrkúıeginen bastap bilim berý uıymdarynda jańa Tamaqtaný standarty engiziledi. Standart durys tamaqtanýǵa qoıylatyn zamanaýı halyqaralyq talaptardy eskere otyryp ázirlengen jáne qantty tutynýdy 3,6 esege deıin, tuzdy 5 esege deıin azaıtýdy, sondaı-aq kókónister, jemister men sút ónimderin tutynýdy arttyrýdy kózdeıdi. Standart shaǵyn jınaqty mektepterde, býfetterde tamaqtanýdy uıymdastyrýǵa jáne arnaıy dıetalyq qajettilikteri bar balalardyń tamaqtanýyna qoıylatyn talaptardy qamtıdy. Tamaqtaný standartyn iske asyrý úshin mektepte tamaqtanýǵa arnalǵan birneshe nusqaly úlgilik standartty as máziri ázirlendi, alǵash ret ystyq taǵam ázirleýge múmkindigi joq shaǵyn jınaqty mektepterge arnalǵan mázir jasaldy, - dedi mınıstr.

Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbektiń aıtýynsha, bıyl UBT-ǵa 210 myńnan astam talapker qatysty.  Onyń ishinde 160 myń adam nemese 76 paıyzy shekti baldy eńserdi. Memlekettik bilim granttarynyń konkýrsyna 113 myńǵa jýyq ótinim berildi. Bıyl bakalavrıat, magıstratýra, doktorantýrany eseptegende 93 myńnan astam grant, onyń ishinde 77 myńnan astam grant bakalavrıatqa bólindi. Konkýrs qorytyndysy boıynsha granttar 99 paıyz kóleminde ıgerildi.

Saıasat Nurbek Prezıdent tapsyrmasyna sáıkes, stýdentterdi qoldaý aıasynda 2020 jylmen salystyrǵanda stýdentterdiń shákirtaqysy 2 esege ulǵaıǵanyn atap ótti.

– Jyl saıyn 300 saralanǵan grant, paıyzsyz nesıeler beriledi. Bıyldyń mańyzdy jańalyǵy – «Keleshek» biryńǵaı jınaqtaý júıesi engizildi. Memlekettik bilim berý júıesi aıasynda 134 myńnan astam shot ashyldy. Onyń ishinde 34 768 salym «Keleshek» jınaqtaý júıesiniń quraldarymen qosyldy. Mańyzdy aqparat – talapkerlerge memlekettik granttardan basqa 5 myńǵa jýyq grant bólinetinin atap ótkim keledi. Ákimdikterdiń – 1 700-den astam, jumys berýshilerdiń – 400, Qazaqstan halqyna qorynyń – 500, JOO ózderi bóletin – 2 200 grant, - dedi mınıstr.

Al Іshki ister mınıstriniń birinshi orynbasary Baýyrjan Álenov qazir oqý oryndary 100 paıyz beınebaqylaýmen jabdyqtalǵanyn, biraq olardyń tek 82 paıyzy jedel basqarý ortalyǵyna qosylǵanyn alǵa tartty. 

- Onyń ishinde 72 paıyzy – jekemenshik jáne 87 paıyzy memlekettik mekemeler. Eń nashar kórsetkish Jambyl oblysynda, polıtsııaǵa tek 16 paıyzy qosylǵan. Sondaı-aq birde-bir memlekettik bilim berý uıymy qosylmaǵan. Túrkistan oblysynda – 50, onyń ishinde jeke menshik obektiler boıynsha – tek 17 paıyz, - dedi ol.

Úkimet otyrysynan qorytyndylaǵan Premer-mınıstr Oljas Bektenov Oqý-aǵartý mınıstrligine múddeli memlekettik organdarmen jáne ákimdiktermen birge bir aı merzimde «Adal azamat» biryńǵaı bilim berý baǵdarlamasyn iske asyrý jónindegi vedomstvoaralyq is-sharalar josparyn bekitýdi tapsyrdy. Bul tárbıe jáne oqytý júıesin qalyptastyrý boıynsha keshendi ári jan-jaqty sharalar qabyldaýǵa múmkindik beredi. Sonymen qatar Úkimet basshysy jerilikti jáne ortalyq atqarýshy organdarǵa mynadaı naqty tapsyrmalar júktedi:

– Іshki ister mınıstrligi jańa oqý jylynan bastap «Nazar aýdaryńyz, balalar!» jedel aldyn alý sharalaryn uıymdastyryp, ótkizýi, ony buqaralyq aqparat quraldarynda jarııa etýi tıis.

- óńir ákimdikteri bilim berý nysandarynyń mańyndaǵy, ásirese jańadan paıdalanýǵa beriletin mektepterdiń jol ınfraqurylymyn jaqsartý jumystaryn kúsheıtýi qajet.

- Іshki ister mınıstrligi Oqý-aǵartý mınıstrligimen birge júıeli túrde profılaktıkalyq sabaqtar, atap aıtqanda mektep oqýshylarymen negizgi qaýipsizdik erejeleri, onyń ishinde joldaǵy qaýipsizdik boıynsha ınteraktıvti sabaqtar ótkizýi kerek.

- Oqý-aǵartý, Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrlikteri bilim berý baǵdarlamalarynyń praktıkalyq baǵytta bolýyna basa mán berý jóninde sharalar qabyldaý qajet. Sondaı-aq oqý nátıjeleri úshin kolledjder men joǵary oqý oryndarynyń jaýapkershiligin arttyrý boıynsha sharalardy pysyqtaýy tıis.