Úkimet kólik-tranzıt salasyn damytý máselesin pysyqtaıdy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Úkimet otyrysy ótedi. Onda Mınıstrler kabınetiniń músheleri elimizdiń kólik-tranzıt salasyn damytý men tsıfrlandyrý máselesin talqyǵa salady.
Otyrys qorytyndysy boıynsha Memleket basshysynyń tapsyrmalaryn júzege asyrý aıasynda Kólik mınıstrliginiń qyzmeti týraly baspasóz konferentsııasy ótedi. Onda Kólik mınıstri Nurlan Saýranbaev; ️«QTJ» UK» AQ basqarma tóraǵasy Talǵat Aldybergenov; «QazAvtoJol «UK» AQ basqarma tóraǵasy Darhan Imanashev BAQ ókilderiniń saýaldaryna jaýap beredi.
Aıta keteıik, bıyl 6 aıdyń qorytyndysynda kólik jáne qoımalaý salasy 22,7%-ǵa artty. Salanyń ósý dınamıkasyna júk tasymalynyń jalpy kóleminiń artýy áser etti. Bul kórsetkish 551 mln tonnany qurap, ótken jylmen salystyrǵanda 10,9%-ǵa joǵarlady.
Onyń ishinde tasymal salasynda mynadaı ósim baıqalyp otyr:
- avtomobıl kóligimen júk tasymaly 1,8 %-ǵa;
- temirjol kóligimen júk tasymaly 12,4 %-ǵa;
- qubyr arqyly tasymaldar 18,2 %-ǵa artty.
Al 10 aıda Qazaqstan arqyly ótetin Qytaı tranzıttik júkteri 11% ósip, 11 mln tonnaǵa jetti. Eldiń temirjol ınfraqurylymy halyqaralyq logıstıkada mańyzdy ról atqaryp, poıyzdardy rásimdeý ýaqyty tsıfrlandyrý jobasy arqasynda 3 saǵattan 30 mınýtqa deıin qysqardy.
Esterińizge sala ketsek, ótken aptadaǵy Úkimet otyrysynda óńdeý ónerkásibin damytý jáne tsıfrlandyrý máselesi qaraldy. Sol kezde Ónerkásip jáne qurylys mınıstri Ersaıyn Naǵaspaev 10 aıda óńdeý ónerkásibinde 24 trln teńgeniń ónimi shyǵarylǵanyn aıtqan bolatyn.
— Óńdeý ónerkásibinde sońǵy jyldary qalyptasqan oń damý dınamıkasy bıyl da óz jalǵasyn taýyp jatyr. 10 aıdyń qorytyndysy boıynsha metallýrgııa, mashına jasaý, hımııa ónerkásibi, sondaı-aq qurylys materıaldar óndirisinde oń dınamıka esebinen óndiris kólemi 24 trln teńgeden asyp, 5,8 paıyzǵa ósti. Óńdeý kólemine iske qosylǵan jobalar óz úlesin qosyp jatyr. Bıylǵa josparlanǵan jalpy quny 1,5 trln teńge bolatyn 190 jobanyń 147-i iske qosyldy. Nátıjesinde 18 myńnan astam jumys orny quryldy, — dedi mınıstr.
Al Densaýlyq saqtaý mınıstri Aqmaral Álnazarova dári aınalymyn qatań retteý 2026 jyly kúsheıtiletinin aıtty.
— Elde óndiriletin dárilik zattardyń eksporttyq áleýeti men sapasyn arttyrý úshin Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń jahandyq benchmarkıng quraly boıynsha Ulttyq retteý júıesiniń jetilýiniń 3-shi deńgeıine qol jetkizý qajet. Bıyl júrgizilgen baǵalaýǵa sáıkes DDU sarapshylary 8 ındıkator boıynsha joǵary baǵa berdi, — dedi ol.
Osy oraıda Úkimet basshysy Oljas Bektenov dáriler ádil baǵamen satyp alynatynyn eskertti.
— Otandyq farmatsevtıkalyq óndirýshilerge aıtarym, biz sizderdi ári qaraı da qoldaımyz. Oǵan eshqandaı kúmán bolmasyn. Biraq memlekettik qoldaý sharalary sapaly medıtsınalyq ónimdi jetkizetin jáne baǵany jasandy túrde ósirmeıtin naryqtyń adal qatysýshylaryna ǵana kórsetiledi, — dedi Premer-mınıstr.
Energetıka mınıstri Erlan Aqkenjenov aldaǵy 15 jylda eldegi kásiporyndardyń munaı óńdeý qýaty 30 mln tonnadan 40 mln tonnaǵa artatynyna nazar aýdartty.
— 2040 jylǵa qaraı qýaty 10 mln tonna munaı óńdeıtin iri zaýytty iske qosyp, óńdeý qýatyn 30-dan 40 mln tonnaǵa deıin arttyrý josparlanyp otyr. Jańa zaýyttyń óńdeý tereńdigi — 95 paıyz, — dedi Erlan Aqkenjenov
Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Aıdarbek Saparovtyń málimetinshe, tamaq ónimderi óndirisi turaqty ósim kórsetip otyr. Osy jyldyń 10 aıynda tamaq óndirisi 3,1 trln teńge bolyp, ótken jyldan 9,1 paıyzǵa artty. Jyl sońyna deıingi jospar — 9,3 paıyz. Tamaq ónimderin óndirýdegi negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestıtsııalar 60 paıyzǵa ósip, 225 mlrd teńge boldy. Qaıta óńdelgen ónimderdiń eksporty boıynsha da oń dınamıka baıqalady.
— Bıyl 9 aıda eksport kólemi 2,5 mlrd AQSh dollar bolyp, ótken jyldan 32,4 paıyzǵa artty. Ósimniń edáýir bóligin un jáne maı óndirisi salalary qamtamasyz etip otyr. Atalǵan kezeńde un óndirisi 2,8 mln tonnaǵa jetip, ótken jyldan 7%-ǵa ulǵaıdy, ósimdik maıy 21,7%-ǵa ósip, 726 myń tonna boldy. Sút óndirisi 4,7%-ǵa ulǵaıyp, 550 myń tonnaǵa jetti. Jarma 10%-ǵa, shujyq ónimderi 7,8%-ǵa artty, — dedi Aıdarbek Saparov.
Otyrysty qorytyndylaǵan Premer-mınıstr Oljas Bektenovti aıtýynsha, búginde jalpy ishki ónim qurylymyndaǵy óńdeý sektorynyń úlesi shamamen 13%-dy quraıdy. Ekonomıkany belsendi túrde ártaraptandyrý isin jalǵastyrý mańyzdy. Sońǵy jyldary aýqymdy jumys atqaryldy. Óńdeý ónerkásibindegi óndiris kólemi keıingi bes jylda shamamen úshten birge ósti.
- Kia, Sinopec, John Deere, Claas sııaqty jahandyq kóshbasshylardyń qatysýymen ondaǵan jańa kásiporyn iske qosyldy. Ótken jyly óńdelgen ónim eksporty 23 mıllıard dollardan asty. Bul rette metall buıymdary ǵana emes, sonymen qatar mashına jasaý, hımııa, tamaq ónimderiniń eksporty da artyp keledi. Bizdiń maqsatymyz – Jalpy ishki ónimdegi óńdeý ónerkásibiniń úlesin 2030-shy jylǵa qaraı 15%-ǵa deıin, al 2035-shi jylǵa qaraı 18-20%-ǵa deıin jetkizý. Bul naqty oryndalatyn mindet ekenin erekshe atap ótemin. Ol úshin bizde shıkizat, energııa, qolaıly geografııalyq jaǵdaı, jas ári bilimdi adamı kapıtal taǵy basqa da ne qajettiniń bári bar, - dedi Úkimet basshysy.
Sondaı-aq Oljas Bektenov Úkimettiń birqatar negizgi mindetin atap, mynadaı naqty tapsyrmalar berdi:
- Birinshiden, uzaq merzimdi sharttar men offteık-kelisimsharttar tetigi otandyq taýar óndirýshilerdi qoldaýdyń tıimdi quraldarynyń biri. Bıyl qazaqstandyq óndirýshilermen kásiporyndarǵa óz óndiristeri men damýyn senimdi túrde josparlaýǵa múmkindik beretin osyndaı 879 kelisim jasaldy. Osyǵan oraı, Ónerkásip mınıstrligi múddeli memlekettik organdarmen birlesip, jasalǵan uzaq merzimdi sharttar men offteık-kelisimsharttardyń jalpy sanyn kelesi jyldyń sońyna deıin keminde 1 myńǵa jetkizýi tıis.
- Ekinshiden, Qazaqstanda zamanaýı tsıfrlyq tehnologııalardy, sonyń ishinde jasandy ıntellektini paıdalanyp otyrǵan óńdeý kásiporyndary 20%-ǵa da jetpeıdi. Al, Germanııa men Amerıka Qurama Shtattary sııaqty damyǵan elderde proaktıvti monıtorıng júıeleri jabdyqqa qyzmet kórsetý shyǵyndaryn 15%-ǵa deıin qysqartýǵa múmkindik beredi.
Sondyqtan Ónerkásip jáne Jasandy ıntellekt mınıstrlikteri óńdeý ónerkásibi kásiporyndarynda jabdyqtarǵa predıktıvti qyzmet kórsetý, sapany avtomatty baqylaý jáne óndiristi ońtaılandyrý úshin jasandy ıntellektini engizýge arnalǵan jańa jobalardy iske asyrýdy qamtamasyz etýi kerek. - Úshinshiden, óńdeý ónerkásibine arnalǵan ǵylymı zertteýler áleýetin keńeıtý qajet. Sol sebepti Ónerkásip mınıstrligi Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligimen birlesip, óńdeý salasyndaǵy ǵylymı zertteýlerdi qoldaýdyń keshendi sharalar paketin ázirleýi shart.