Úkimet eldiń 11 aıdaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq damý qorytyndylaryn qaraıdy
ASTANA. KAZINFORM — Búgin saǵat 9:00–de Úkimet otyrysy ótedi. Onda Mınıstrler kabınetiniń músheleri 2025 jylǵy qańtar-qarasha aıyndaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq damý qorytyndylaryn jáne respýblıkalyq bıýdjettiń atqarylý barysyn talqylaıdy. Al otyrys qorytyndysy boıynsha ótetin baspasóz konferentsııasyna Ulttyq ekonomıka birinshi vıtse-mınıstri Azamat Ámrın, Qarjy vıtse-mınıstri Erjan Birjanov, Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Azat Sultanov qatysyp, BAQ ókilderi tarapynan týyndaıtyn saýaldarǵa jaýap beredi.
Ulttyq statıstıka bıýrosynyń aldyn ala derekteri boıynsha, 2025 jyldyń qańtar-qazan aılarynda Qazaqstannyń jalpy ishki ónimi ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 6,4%-ǵa ósti. Taýarlar óndirisi 8,2%-ǵa, qyzmet kórsetý 5,3%-ǵa artty.
JІÓ-niń ósýine anaǵurlym eń kóp úlesti ónerkásip (ósim 7,3%) salasy qosty, onyń jalpy ósimdegi mólsheri — 30%. Al saýda jáne kólik salalarymen qosqanda 70%-dan asady.
Óńdeý ónerkásibinde ósim 5,8% boldy. Bul jekelegen baǵyttar boıynsha ónim shyǵarýdyń ulǵaıýy esebinen qalyptasyp otyr.
Olardyń ishinde:
• mashına jasaý — 11,5%-ǵa,
onyń ishinde avtomobıl qurastyrý — 13,3%-ǵa,
• hımııa ónerkásibi — 10,9%-ǵa,
• azyq-túlik — 9,1%-ǵa,
• munaı ónimderi — 6,3%-ǵa,
• metall buıymdary — 14,1%-ǵa,
• qurylys materıaldary — 5,3%-ǵa ósti.
Qurylys salasynda ósim iri ınfraqurylymdyq jobalardy júzege asyrýmen baılanysty bolyp otyr. Qurylys jumystarynyń kóleminiń artýy 2025 jylǵy qańtar-qyrkúıektegi 14,9%-ben salystyrǵanda 15,1%-dy qurady.
Aýyl sharýashylyǵy salasy maýsymdyq ósý fazasyna endi. Jalpy ónim kólemi qańtar-qyrkúıek aılarymen salystyrǵanda 1,0 p. t.-ǵa jedeldep, 5,4%-ǵa artty. Ósimdik sharýashylyǵynda ósim 6,7%-ǵa, mal sharýashylyǵynda 3,4%-ǵa jetti. Jalpy ónimniń ósýi memlekettik qoldaý sharalarymen, agrotehnologııalardy saqtaýmen jáne egin jınaý kezindegi qolaıly aýa-raıymen baılanysty bolyp otyr. Birqatar óńirde dándi daqyldardyń ónimdiligi artty, olardyń ishinde Aqmola (+13,6%), Qostanaı (+14,9%) jáne Pavlodar (+7,4%) oblystary bar. Sút óndirisi 5,2%-ǵa, et óndirisi 2,8%-ǵa, jumyrtqa óndirisi 1,4%-ǵa ósti.
Saýdada ósim deńgeıi 9%-dy qurady. Ósý qarqyny saladaǵy úlesi 66,5% bolatyn kóterme saýda kásiporyndarynda baıqalyp otyr. Aınalymnyń ulǵaıýy Pavlodar, Atyraý oblystary men Astana qalasynda tirkelgen.
Kólik salasynda da ósimniń joǵarǵy qarqyny saqtalyp otyr. Barlyq kólik túri boıynsha tasymaldyń ósýine baılanysty kólik qyzmetiniń kólemi 20,7%-ǵa artty.
Esterińizge sala ketsek, ótken aptadaǵy Úkimet otyrysynda elimizdiń kólik-tranzıt salasyn damytý men tsıfrlandyrý máselesi talqyǵa salyndy. Alaıda, kún tártidine shyǵarylǵan másele qaralmastan buryn elimizdiń ońtústik aımaqtaryn sýmen qamtamasyz etý jaıy qaraldy.
— Otyrystyń kún tártibinen tys aldaǵy vegetatsııa kezeńinde elimizdiń ońtústik aımaqtaryn sýmen qamtamasyz etý máselesin tyńdaımyz. Ótken aptada Qanat Aldabergenuly (Premer-mınıstrdiń orynbasary Bozymbaev) jáne Aýyl sharýashylyǵy, Sý resýrstary mınıstrlerimen birge ońtústik aımaqtarǵa baryp, jergilikti halyqpen birneshe kezdesý ótkizip, tıisti túsindirme bergen bolatyn, — dedi otyrysty ashqan Premer-mınıstr Oljas Bektenov.
Negizi másele boıynsha sóz alǵan Qanat Bozymbaev 4-5 jeltoqsan aralyǵynda Qyzylorda, Túrkistan jáne Jambyl oblystarynda Sý resýrstary mınıstrligi, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi, oblys ákimdikteri, quqyq qorǵaý organdary, sý sharýashylyǵy uıymdary jáne sharýa qojalyqtary ókilderiniń qatysýymen kóshpeli keńester ótkizilgenin atap ótti.
— Úsh óńirde de sý az kezeńniń jalǵasyp jatqany rastaldy. Shardara sý qoımasyna sý kelýi 43 paıyzǵa tómendedi. Naryn-Syrdarııa kaskadyndaǵy iri sý qoımalardaǵy sý kólemi byltyrǵy jylmen salystyrǵanda 3,8 mlrd tekshe metrge kem. 2026 jylǵy vegetatsııaǵa boljamdy sý kelýi nebári 1-2 mlrd tekshe metr dep baǵalanyp otyr, bul 1 mlrd tekshe metrge deıin tapshylyq qaýpin týdyrady. Jambyl oblysynda sý qoımalardyń tolymdylyǵy bar bolǵany 41 paıyzdy quraıdy. Kırov jáne Teris-Aşybulaq sý qoımalaryn jobalyq deńgeıge deıin tolmaý qaýpi bar, — dedi ol.
Osy rette Premer-mınıstr Sý resýrstary mınıstrligine bekitilgen lımıtterden tym kóp sý berý jaǵdaılarynyń aldyn alýdy tapsyrdy.
— Bul óte ózekti másele. Men qaıtalap aıtamyn. Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi egis alqaptaryn ártaraptandyrý jóninde tıisti keste bekitti. Aldaǵy ýaqytta barlyq jumys osy kestege sáıkes júrgizilýi tıis. Mysaly, bir sharýashylyqta biz 100 gektar bolý kerek desek, erteń 1 gektar artyq egilse, biz oǵan bir tamshy sý bermeımiz. Eger erteń Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi bekitken kórsetkishterdi buzyp, dıqandardyń shyǵyndary bolsa, bir tıyny da bıýdjetten ótelmeıdi. Buny halyqqa ashyq, úzildi-kesildi aıtý kerek. 2026 jyldyń shildesinde Shardara toptyq sý qubyrynyń qurylysy aıaqtalady. Bul qala turǵyndaryn aýyz sýmen úzdiksiz qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Atalǵan máseleni men ózim jeke baqylaýymda ustap otyrmyn. Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligi, sondaı-aq shekara mańyndaǵy óńirlerdiń ákimdikteri qajetti sý kólemin der kezinde kelýin qamtamasyz etý úshin kórshiles memlekettermen tyǵyz jumys júrgizýi qajet, — dedi Oljas Bektenov.
Kún tártibindegi negizgi másele boıynsha baıandama jasaǵan Kólik mınıstri Nurlan Saýranbaev Úkimet otyrysynda el aýmaǵynda kórsetilgen kólik qyzmetiniń kólemi 20 paıyz ósim kórsetkenin aıtty.
— Jyldyń 10 aıynda kólik qyzmetteriniń kólemi 20,7 paıyz ósip, negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestıtsııalar 18,4 paıyz artty. Al tranzıttik júk kólemi 29,4 mln tonnaǵa jetti, 5 paıyzdyq ósim kórsetti, — dedi mınıstr.
Al QTJ» UK» AQ basqarma tóraǵasy Talǵat Aldybergenovtiń aıtýynsha, tranzıt tasymaly da jyl saıyn artyp otyr.
— Bıyl 27,9 mln tonna boldy. Ótken jylmen salystyrǵanda bul 12 paıyz kóp. Al vagondarmen esepteıtin bolsaq, 84 myńǵa artyq. Ósim — 15 paıyz. Mundaı kórsetkishke temirjol ınfraqurylymyn damytýdaǵy memleket qoldaýynyń arqasynda jetip otyrmyz. Jyl sońyna deıin halyqaralyq temirjol dálizderi boıynsha tranzıttik jáne eksporttyq konteınerlik tasymal kólemi 1,7 mln JFE (jıyrma fýnttyq ekvıvalent — red.) bolady. Al kompanııanyń osy jylǵa arnalǵan josparynda tek konteınerlik tranzıt kólemin 1,5 mln JFE-ge jetkizý mindeti tur, — dedi kompanııa basshysy.
Osy oraıda Úkimet basshysy Talǵat Aldybergenovke Ózbekstanǵa qaraı temirjolda júk vagondary jınaqtalyp qalǵanyn aıtyp, qandaı sharalar qabyldanyp jatqanyn surady.
Kompanııa basshysynyń aıtýynsha, 7-8 jeltoqsanda Saryaǵash pen Tashkentte Ózbekstan kólik mınıstrimen kezdesý ótkizilgen.
— Nátıjesinde birlesken sheshimder qabyldandy. Birinshi, Ózbekstan jedel shtab qurdy. Ekinshi, Ózbekstanda barlyq ókiletti vedomstvo táýlik boıy jumys rejımine kóshti. Úshinshi, Ózbekstan temir joldary táýligine 1 800 vagon, 35 poıyz, onyń ishinde 250 astyq untaqtaý ónimderi jáne basqa taýarlar bar vagondardy qabyldaıtyn boldy. Qazir jaǵdaı turaqty. Astyq eksportqa ashyq shyǵarylyp jatyr, — dedi ol.
Premer-mınıstr bul máseleni tezdetip tolyq sheshý qajettigin eskertti.
— Osyndaı jaǵdaıǵa jol bergen kompanııanyń laýazymdy tulǵalaryn jaýapkershilikke tartyńyzdar. Maǵan baıandańyz, — dep eskertti Úkimet basshysy.
«QazAvtoJol» ulttyq kompanııasy» aktsıonerlik qoǵamynyń basqarma tóraǵasy Darhan Imanashev aqyly joldardan túsken aqshany qaıda jumsap jatqandaryn aıtty.
— 2025 jyly 1700 shaqyrym bolatyn 9 jańa ýchaske aqyly joldarǵa qosyldy. Osylaısha aqyly ýchaskelerdiń jalpy sany 26-ǵa jetip, uzyndyǵy 4900 shaqyrym boldy. 11 aıda aqyly joldardan 79 mlrd teńge tústi, — dedi ol.
Kún tártibine shyǵarylǵan másele qaralyp bolǵannan keıin Oljas Bektenov shekaralyq jáne toraptyq stantsııalarda júkterdi óńdeý ýaqytyn qysqartýdy, halyqaralyq kólik dálizderi men ótkizý pýnktterindegi protsesterdi jyldam tsıfrlandyrýdy tapsyrdy.
Sondaı-aq óńir ákimdikterine 2026 jylǵy 1 shildege deıin jergilikti joldardy tolyq pasporttaýdy aıaqtaýdy júktedi.
— Avtomobıl joldaryn normatıvtik jaǵdaıda kútip-ustaý úshin avtojol jobalaryn iske asyrýdyń tsıfrlyq monıtorıngin qamtamasyz etý kerek. Óńir ákimdikteri 2026 jylǵy 1 shildege deıin jergilikti joldardy tolyq pasporttaýdy aıaqtasyn. Sondaı-aq avtomattandyrylǵan ólsheý stantsııalaryn ornatýdy jedeldetsin. Іske qosylatyn «E joldar» júıesi joldardyń jaǵdaıyn esepke alý, aqaýlardy tirkeý jáne jumystardyń oryndalýyn onlaın-rejımde baqylaý quraly bolýǵa tıis, — dedi Úkimet basshysy.