Úkimet egin jınaý naýqanyn qorytyndylap, sporttyq ınfraqurylymdy damytý máselesin pysyqtaıdy
ASTANA. KAZINFORM – Búgin Úkimet otyrysy ótedi. Onda Mınıstrler kabınetiniń músheleri egin jınaý naýqanyn qorytyndylap, sporttyq ınfraqurylymdy damytý máselesin qaraıdy.
Sonymen Úkimet otyrysynyń kún tártibine myna máseleler shyǵarylyp otyr:
- 2025 jylǵy egin jınaý naýqanynyń qorytyndysy;
- sporttyq ınfraqurylymdy damytý jáne buqaralyq sportty qoldaý.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń sońǵy derekterine sáıkes, shamamen 16 mln gektar egistikten dándi jáne dándi-burshaqty daqyldar jınalǵan. 28 qazanda 15,9 mln gektar nemese jalpy egis alqaptarynyń 99,2 paıyzy jınaldy. Nátıjesinde 26,9 mln tonna astyq bastyryldy.
Dándi daqyldardan bólek, aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshiler 3,7 mln tonna maıly daqyl, 2,9 mln tonna kartop (226,3 tsentner/ga) jáne 3,8 mln tonna kókónis (297,3 tsentner/ga) aldy. Onyń ishinde 497,5 myń tonna qyryqqabat (333,4 tsentner/ga), 1058,5 myń tonna pııaz (429,9 tsentner/ga), sondaı-aq 387,7 myń tonna sábiz (283 tsentner/ga) bar.
Qazirgi tańda elimizde 8,4 mln adam dene shynyqtyrý jáne sportpen júıeli túrde aınalysady. Bul halyqtyń 41,4 paıyzyn quraıdy. Osy oraıda sport jne týrızm mınıstrliginiń maqsaty – atalǵan kórsetkishti 2029 jylǵa qaraı 50 paıyzǵa jetkizý.
Búginde elimizde sporttyq ınfraqurylymdy damytýda oń dınamıka baıqalady. Atap aıtqanda, 2024 jyly 90 sport nysany (61- aýylda,29 – qalada) salynsa, bıyl 32 nysan (27-aýylda, 5-qalada) paıdalanýǵa berildi.
Jyl sońyna deıin taǵy 70 nysannyń qurylysy aıaqtalady.
Arnaýly memlekettik qor esebinen 33,2 mlrd teńgege tórt nysannyń qurylysy bastaldy. Olar mynalar:
- Astanada Muńaıtpasov atyndaǵy stadıon;
- Almaty oblysy Jalańash aýylynda sport kesheni;
- Aqmola oblysy Zerendi aýylynda balalar-jasóspirimder sport mektebi;
- Kókshetaýda kópfýnktsıonaldy keshen.
Aıta keteıik, Úkimet otyrysy qorytyndysy boıynsha ótetin baspasóz konferentsııasyna Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Aıdarbek Saparov BAQ ókilderiniń saýaldaryna jaýap beredi.
Otyrysynyń tikeleı taratylymy PrimeMinister.kz saıtynda, YouTube resmı arnasynda, Facebook áleýmettik jelisinde, sondaı-aq UKIMET Telegram-kanalynda júredi.
Al bspasóz konferentsııasynyń tikeleı taratylymyn YouTube resmı arnasynda jáne Facebook áleýmettik jelisinde kóre alasyzdar.
Esterińizge sala ketsek, ótken aptadaǵy Úkimet otyrysynda elektr energetıkasy salasyn damytý men tsıfrlandyrý máselesi talqyǵa tústi. Sol kezde Energetıka mınıstri Erlan Aqkenjenov eldegi elektr energııasynyń tapshylyǵyn joıýǵa arnalǵan josparyn tanystyrdy.
Onyń dereginshe, 2026 jyly shamamen 2 600 MVt qýat kózin, onyń ishinde jıyntyq qýaty 174 MVt bolatyn jańartylatyn energııa obektisin qoldanysqa engizý josparlanyp otyr. Bul nysandar Almaty (544 MVt jáne 557 MVt), Tekeli (17 MVt), Atyraý 59,6 MVt qalalary men Qyzylorda (240 MVt), Túrkistan (1000 MVt) oblystarynda iske qosylady.
- 2027 jyly qýaty shamamen 1 500 MVt, onyń ishinde qýaty 573 MVt bolatyn jańartylatyn energııa obektisin iske qosý josparlanyp otyr. Al 2028 jyly 2 000 MVt-tan astam qýat kózin, onyń ishinde 245 MVt jańartylatyn energııa obektisin iske qosý josparda bar. Osylaısha, 2029 jyly ekonomıkanyń elektr energııasyna degen barlyq qajettiligin jaýyp, energııa júıesin profıtsıtpen qamtamasyz etý kútiledi. Bul eldiń eksporttyq áleýetin arttyrýǵa múmkindik beredi, - dedi Erlan Aqkenjenov.
Al «Samuryq-Energo» aktsıonerlik qoǵamynyń basqarma tóraǵasy Qaırat Maqsutov Almatydaǵy JEO-lardy gazǵa aýystyrý qashan aıaqtalatynyn aıtty.
Onyń málimetinshe, Almaty jylý elektr ortalyqtaryn (JEO-2 jáne JEO-3) gazǵa aýystyrý jumystary bekitilgen kestelerge sáıkes júrip jatyr.
– Mundaǵy ekinshi jylý elektr ortalyǵyn 2026 jylǵy qyrkúıekte paıdalanýǵa berýdi josparlap otyrmyz. Al úshinshi JEO-ny 2026 jylǵy jeltoqsanda paıdalanýǵa beremiz. Atalǵan jobalar eldiń ońtústigin energııamen jabdyqtaý ahýalyn jaqsartyp qana qoımaı, Almaty qalasynyń ekologııalyq jaǵdaıyn jaqsartady, - dedi «Samuryq-Energo» basshysy.
Premer-mınıstrdiń orynbasary — Jasandy ıntellekt jáne tsıfrlyq damý mınıstri Jaslan Mádıev Qazaqstandaǵy elektr energııasyn berý jelilerin tekserý júıesine ózgeris engiziletindigin málimdedi.
- Elektr energetıkasyn damytý men tsıfrlandyrý energııany óndirý, bólý jáne tutyný tıimdiligin arttyrady. Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha Jasandy ıntellekt mınıstrligi Energetıka mınıstrligimen birlese Tsıfrlyq transformatsııa kartasyn bekitti. Ol Smart Grid, tsıfrlyq egizder, monıtorıng júıeleri jáne jasandy ıntellektige negizdelgen boljaý tehnologııalaryn engizý kezeńderin aıqyndaıdy. Energetıka salasynda qosalqy túrlerimen birge 43 memlekettik qyzmet kórsetiledi, olardyń 99 paıyzy onlaın formatta júzege asyrylady. 2027 jylǵa qaraı nysandardyń 50 paıyzy tsıfrlyq monıtorıngpen qamtylyp, salanyń negizgi protsesteri avtomattandyrylatyn bolady. Eski rásimderdiń zamanaýı tehnologııalarmen almastyrylýy - reınjınırıngtiń bir mysaly. Jańa sheshimder adamı faktordy azaıtyp, dáldik pen qaýipsizdikti arttyrady, - dedi J. Mádıev.
Talqylanǵan máseleni qorytyndylaǵan Premer-mınıstr Oljas Bektenov Úkimet maqsaty energetıkada jáne jalpy ekonomıkada shynaıy ári sapaly ózgeristerge qol jetkizý ekenin basa aıtty.
- Energııany tutyný qarqyny jyldan jylǵa arta beretin bolady. Elektr qýaty jańa ónerkásip oryndaryn, derekterdi óńdeý ortalyqtaryn iske qosý, tsıfrlyq tehnologııalar men ınfraqurylymdy damytý úshin qajet. Al, ol úshin energetıka salasy qarqyndy damýǵa tıis. Sondyqtan biz atom energetıkasyna basa mán berip otyrmyz. Josparlanǵan barlyq energetıkalyq jobalardy ýaqtyly iske asyryp, jańa tehnologııalyq sheshimderdi, sonyń ishinde energııany jınaqtaý júıelerin jáne gıbrıdti elektr stantsııalaryn iske qosý qajet, - dedi Oljas Bektenov.
Osy oraıda Úkimet basshysy Energetıka, Jasandy ıntellekt jáne Qarjy mınıstrlikterine, «Samuryq-Energo» men «KEGOC» kompanııasyna naqty mynadaı tapsyrmalar berdi:
- Birinshi, Energetıka mınıstrligi osy jyldyń sońyna deıin 250 Megavatt, al kelesi jyly 2,5 Gıgavatt energııa qýatyn engizýdi qamtamasyz etýi tıis. Qoldanystaǵy stantsııalardyń qys mezgilindegi jumysyn turaqty baqylaýda ustaý qajet.
- Ekinshi, Energetıka mınıstrligi Qarjy mınıstrligimen birlesip, osy jyldyń sońyna deıin «Otyn-energetıka keshenin basqarýdyń biryńǵaı memlekettik júıesin» qurý jáne oǵan qoldaý kórsetý boıynsha qajetti sharalar qabyldaýi kerek. Atalǵan júıe onlaın-monıtorıng arqyly energetıkalyq nysandar jumysynyń senimdiligin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan.
- Úshinshi, «Samuryq-Energo» kompanııasy kelesi jyldyń naýryz aıynyń sońyna deıin Semeı jáne Óskemen qalalarynda jylý elektr stantsııalarynyń qurylysyn bastaý úshin barlyq qajetti is-sharalardy aıaqtaýi tıis. Bul rette aýany lastaıtyn zııandy qaldyqtar boıynsha zamanaýı ekologııalyq standart normalarynyń saqtalýyn qamtamasyz etý qajet.
- Tórtinshi, «KEGOC» kompanııasy Batys energetıkalyq aımaǵyn Biryńǵaı ulttyq júıege qosý jumysyn jedeldetýi shart. Bul joba Qazaqstannyń energetıkalyq júıesin baılanystyryp, onyń derbestigi men qaýipsizdigin qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Tezdetsek te, sapasy bolý kerek.
- Besinshi, Energetıka, Jasandy ıntellekt jáne Qarjy mınıstrlikteri 2026 jyldyń sońyna deıin Salalyq aqparattyq qaýipsizdik ortalyǵyn iske qosyp, otyn-energetıka kesheninde ınfokommýnıkatsııalyq ınfraqurylym operatorynyń jumysyn qamtamasyz etýge tıis.