Úkimet aptasy: Kapıtaldy zańdastyrý kúzde bastalady
Máselen, dúısenbi kúni qasyna mınıstrlikke qarasty departamenttiń basshylaryn erte kelgen Ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý vıtse-mınıstri Tımýr Jaqsylyqov Keden odaǵyna qatysty birqatar derekterdi ashyp, elimizdiń ekonomıkasyna onyń qosqan úlesi jaıynda keńinen tarqata aıtyp berdi. Sonymen qatar dál osy brıfıngte syrttan keletin et ónimderine ýaqytsha shekteý engizilgendigi de belgili boldy. Jalpy, etimizdi eksportqa shyǵaratyn boldyq dep maldanyp júrsek, ózimiz de áli kúnge deıin AQSh-tyń taýyǵyna, Brazılııa, Reseı, Belarýs, Avstralııa elderinen keletin etke telmirip otyrǵan jaıymyz bar eken. Tek ótken jyldyń ózinde ǵana 15 myń tonna sıyr etin, budan bólek árqaısysy 100 myń tonnadan asatyn shoshqa men taýyq etin tasymaldappyz. Al sol tasymaldanǵan sıyr etinen de shı shyǵyp otyr. Este bolsa apta basynda QR Tutynýshylar quqyǵyn qorǵaý agenttigi «Qara Angýs eti» saýda ataýymen jetkizilgen sıyrdyń salqyndatylǵan etin ákelýge jáne satýǵa ýaqytsha shekteý engizilgenin jarııa etken bolatyn. Bul derekti QR EBJM Syrtqy saýda qyzmeti departamentiniń dırektory Álııa Álimbetova da qýattady. «Bizde birqatar shekteý engizildi. Olar Tutynýshylar quqyǵyn qorǵaý agenttigi tarapynan engizilip otyr. Búginnen bastap et ónimderin satýǵa shekteý engizildi. Birinshi kezekte bul Avstralııadan ákelinetin sıyr etine qatysty», - degen ol atalǵan elden jetkizilgen et sanıtarlyq-epıdemıologııalyq saraptamadan ótpeı qalǵandyǵyn, onyń quramynda adam densaýlyǵy úshin qaýipti trenbolon atsetat preparaty shekti deńgeıden asyp ketetindigin aıtty.
Qazaqstannyń qarjy sektoryna qaýip joq
Al seısenbi kúni dál osy ortalyqqa arnaıy atbasyn burǵan QR Ulttyq bankiniń tóraǵasy Qaırat Kelimbetov elimizdiń qarjy sektoryn damytý máselelerine keńinen toqtaldy. Onyń atap ótýinshe, Qazaqstannyń Ulttyq qor aktıvi men Ulttyq bank rezerviniń jıyntyq kólemi alǵash ret tarıhı mejeden asyp, 101,2 mlrd. dollarǵa jetti. Onyń ishinde Ulttyq banktiń altyn-valıýta qory 28 mlrd. dollardan asyp tússe, Ulttyq qordyń aktıvteri 73 mlrd. dollardan asyp jyǵyldy.
Sońǵy qarjy daǵdarysynan keıin álemdik monetarlyq bılik banktik júıeniń táýekelderi men turaqtylyǵyna qatysty qadamdardy qaıta qarastyrǵany belgili. Máselen, banktik retteý jáne bekitý salasyndaǵy ádistemelik usynystardy qamtıtin banktik qadalaǵaý boıynsha Bazel komıtetiniń úshinshi qujaty elimizge usynylyp otyr. Bul qujatta qarastyrylǵan talaptarǵa Qazaqstan 2015 jyldyń 1 qańtarynan bastap kóshe bastaýy qajet. Aıta keterligi, «Bazel-3» kelisiminiń maqsaty bank isinde basqarý táýekelderiniń sapasyn arttyrý bolyp tabylady. Alǵashqy úsh jylda bankter úshin talaptar ózgermeıdi, biraq 2018-2019 jyldardan bastap joǵary talaptar jasalady. Jospar boıynsha 2019 jylǵy 1 qańtarǵa qaraı qazaqstandyq bankter osy úderiske daıyn bolýy tıis.
Úkimet birqatar másele qarady
Dál osy kúni QR Premer-Mınıstriniń birinshi orynbasary Baqytjan Saǵyntaev bastaǵan top ta Úkimet otyrysynda kóterilgen máseleler jaıynda egjeı-tegjeıli aıtyp berdi. Alǵashqy sóz kezegin alǵan B.Saǵyntaev QR Prezıdenti N.Nazarbaevtyń Qytaı eline resmı saparyna keńinen toqtaldy. Onyń atap ótýinshe, sapar baǵdarlamasynda Memleket basshysynyń qytaılyq áriptesimen «Lıanıýngan» portyndaǵy teńiz termınalynyń qurylysyn qashyqtan iske qosý sharasyna qatysýy qarastyrylǵan. Budan bólek, Elbasy sapary aıasynda «Taý-ken Samuryq» kompanııasy men China Datang Corporation («Datan» Korporatsııasy) arasynda Torǵaı JES-iniń qurylys jobasy boıynsha yntymaqtastyq týraly kelisimge, «Qazaqstan damý banki» men Qytaı saqtandyrý korporatsııasy arasyndaǵy somasy 400 mln. dollardy quraıtyn eksporttyq kredıtter boıynsha yntymaqtastyq týraly kelisimge qol qoıylmaq.
Kapıtaldy zańdastyrý qyrkúıekte bastalady
Al QR Premer-Mınıstriniń orynbasary - Qarjy mınıstri Baqyt Sultanov Úkimet otyrysynda «Múlikti zańdastyrýǵa baılanysty Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna, oralmandarǵa jáne turýǵa ruqsaty bar tulǵalarǵa raqymshylyq jasaý týraly» Zań jobasy maquldanǵanyn málim etti. Onyń sózine qaraǵanda, zań jobasynda múlikti jarııa etýdiń negizgi qaǵıdalary aıqyndalǵan. Atap aıtqanda, birinshiden, jarııa etý eldiń ekonomıkasyna qosymsha qarjy qarajatyn jáne múlikti tartý maqsatynda júrgiziledi. Ekinshiden, jarııa etilgen aqsha men múlik salyq salý maqsatynda tabys retinde tanylmaıdy jáne tıisinshe jeke tabys salyǵy salynbaıdy. Іlespeli zań jobasymen QR-nyń Salyq kodeksine tıisti tolyqtyrýlar engiziledi. «Úshinshiden, jarııa etý bastalǵanǵa deıin alǵan múlik jatady. Tórtinshiden, jarııa etý sýbektileri birqatar baptar boıynsha qylmystyq jáne ákimshilik jaýaptylyqtan bosatylady», - dedi B.Sultanov.
Onyń aıtýynsha, qarjysyn zańdastyratyn kez kelgen azamat aqshasyn 5 jyl ishinde ekinshi deńgeıli bankterdiń esepshottarynda ustaýy tıis. Árıne, ony merziminen buryn alýǵa da bolady. Biraq bul rette ekinshi deńgeıli bankter atalǵan aqshany tóleý barysynda odan 10 paıyz kóleminde alym ustap qalady. Al qarjyńyzdy bútin saqtaǵyńyz kelse, onda ony ekonomıkaǵa, memlekettik baǵaly qaǵazdardy, ekinshi deńgeıli bankterdiń, ulttyq basqarýshy holdıngter men kompanııalardyń, damý ınstıtýttarynyń oblıgatsııalaryn jáne «Halyqtyq ІRO» baǵdarlamasynyń aıasynda aktsııalardy, sonymen birge Qazaqstan qor bırjasynda ornalastyrylatyn ózge de baǵaly qaǵazdardy satyp alý jolymen ınvestıtsııa jasaýlaryńyz qajet. Zańdastyrý aǵymdaǵy jyldyń 1 qyrkúıeginde bastalyp, 2015 jyldyń 31 jeltoqsanyna deıin jalǵasady.
Halyqaralyq 3 reıtıngte Qazaqstan 50 kóshbasshy elder qatarynda
Kelesi kezekte sóz alǵan QR Ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý mınıstri Erbolat Dosaev 6 álemdik reıtıngterdiń jáne ulttyq básekege qabilettilik ındıkatorlary monıtorınginiń qorytyndylary boıynsha Qazaqstan birtindep óz pozıtsııasyn jaqsartyp kele jatqanyn málim etti. «2013 jyldyń qyrkúıeginde jarııalanǵan Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forýmnyń Jahandyq básekege qabilettilik ındeksinde Qazaqstan óz pozıtsııasyn 1 tarmaqqa joǵarylata otyryp, 148 eldiń ishinen 50-oryndy ıelendi», - dedi ol.
Onyń atap ótýinshe, 2013 jyldyń qazan aıynda jarııalanǵan Dúnıejúzilik Banktiń Doing Business reıtıngisi boıynsha Qazaqstan 3 tarmaqqa ustanymyn jaqsartyp, 189 eldiń ishinen 50-shi orynǵa, 2013 jylǵy mamyrda jarııalanǵan Halyqaralyq damý menedjmenti ınstıtýtynyń álemdik básekege qabilettilik reıtınginde 60 eldiń ishinen 34-shi orynǵa kóterilgen. «Jalpy, úsh halyqaralyq reıtıng boıynsha Qazaqstan 50 kóshbasshy elder qataryna kirdi. Eki reıtıng boıynsha 70-tiń ishinde (67 jáne 69 oryn) jáne bir reıtıng boıynsha 140-shy orynda», - dedi E.Dosaev.
Bulardan bólek, osy apta ishinde Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde Premer-Mınıstrdiń orynbasary Gúlshara Ábdiqalyqova bastaǵan Úkimet músheleriniń qatysýymen de brıfıng ótip, onda zenıetaqy júıesin jańǵyrtý, ekonomıka salalary úshin mamandar daıarlaý máselesi keńinen talqyǵa tústi. Bilikti mamandar daıarlaý máselesine halyq qalaýlary da beı-jaı qarap otyrǵan joq. Búginniń ózinde Májilis depýtattary tehnıkalyq jáne kásiptik, joǵary bilim berý júıesinde ekonomıka salalary úshin kadrlar daıarlaýdyń sapasy men perspektıvalary jaıyn kóterse, senatorlar bilim, ǵylym jáne kásipkerliktiń seriktestigi - ulttyq ınnovatsııalyq júıeniń jáne ǵylymǵa negizdelgen ekonomıkanyń strategııalyq damý joly taqyrybyna arnalǵan otyrys ótkizdi.
Jalpy alǵanda, osy aptadaǵy Úkimet jumysy qaýyrt bolýymen qatar elimizdiń áleýmettik-ekonomıkalyq salalarynda túıtkildi máselelerdi de keńinen qozǵaýymen ótti desek bolady.
