«Ýaqytynda tólenbegen salyq máselesin sheshý - basty mindet» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymy búgingi sanynda «Almatyda taǵy da 48 jerasty jáne jerústi ótpe joldary salynady» degen maqala basty. Onda sońǵy jyldardyń bederinde megapolıs qalanyń basty máselesiniń biri kólik keptelekteri bolyp otyrǵandyǵy aıtylady. Osy túıtkildi tarqatý maqsatynda Almatyda keshendi sharalar atqarylyp keledi. Kólikterdiń jyljýyn jeńildetip, jaıaý júrginshilerdiń de jaıyn oılastyryp otyrǵan ońtústik astanada tek 2011 jyly 22 jerasty jáne jerústi ótpe joldary salyndy. Avtokólikter jyldam qozǵalatyn Almatyda qazir jaıaý júrginshiler úshin 56 ótpe joldar bar.
Endigi jerde Almaty qalasynyń ákimi iri-iri magıstraldaǵy kólikterdiń ótkizilý jyldamdyǵyn jaqsartý úshin jaıaý júrginshilerdiń de jaıyn eskere otyryp, jerasty jáne jerústi kópirleriniń qurylysy baǵdarlamasyn qaıta qarap shyqty. Megapolıste jol qozǵalysy qaýipsizdigi men kóshelerdegi júktemelerdi azaıtý burynǵysynsha kókeıkesti qalpynda tur.
Osy basylymnyń jazýynsha, qazir jınalmaǵan salyq mólsheri 224 mıllıard teńgege jetken (bul birikken bıýdjet túsimderiniń 3 paıyzyn quraıdy), onyń 73 paıyzy jalǵan kásipkerler tólemegen salyq jáne jalǵan kelisimderden alynbaǵan salymdar bolyp tabylady. Kóp rette bul jalǵan kásipkerlerdiń aktıvteri bolmaıdy. Olardan salyq túsimderin óndirip alý jóninde barlyq múmkindikter jasalyp jatyr. Alaıda, bul tólenbegen salyqtardy azaıtýǵa jáne osyndaı olqylyqtyń oryn alýyna baqylaý jasaý jónindegi mindetterdi joqqa shyǵarmaıdy. Onyń ústine bul kemshilikterdi shuǵyl sheshý máselesi Memleket basshysynyń Joldaýynda atap kórsetildi jáne Qarjy mınıstrliginiń jaqynda ótken alqa májilisiniń kún tártibinde qaraldy. Qarjy mınıstrliginiń pikirinshe, qysqa merzim ishinde tólenbegen salyqtar mólsherin azaıtýdy quqyq qorǵaý organdarymen birlese atqarylatyn sharalar arqyly qamtamasyz etýge bolady. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanyndaǵy «Ýaqytynda tólenbegen salyq máselesin sheshý - basty mindet» atty maqaladan oqyńyzdar.
***
«Aıqyn» basylymynyń jazýynsha, Prezıdent Jarlyǵyna sáıkes Jańaózen qalasynan negizgi kúshter men ishki ásker jasaǵy shyǵarylyp, qazir qalada ІІM Jańaózen garnızony men qalalyq ІІB-niń patrýldik qyzmeti qyzmet etýde. Qalada josparǵa sáıkes, barlyq jumystar jalǵasýda. 30 qańtarda memlekettik saraptamanyń mekemesi 16 kommertsııalyq nysandardyń tolyqtaı qaıta qalypqa kelgenin málimdedi. Sonymen birge sol kúngi málimet boıynsha, qaladaǵy azyq-túliktiń baǵasy respýblıkalyq orta baǵadan tómendeý. Máselen, kartoptyń bir kelisi 70 teńge (Aqtaýda 80 teńge turady), kúrishtiń baǵasy 130 teńgeden satylyp jatyr. Bul baǵa óńirdiń basqa aımaqtarymen salystyrǵanda, birshama tómen. Sondaı-aq azyq-túlik qory qalada jetkilikti. Jańaózendegi tótenshe jaǵdaı rejimi alynyp tastalǵannan keıingi qalyptasqan jaǵdaı jóninde «Aıqyn» basylymynyń búgingi sanyndaǵy «16 nysan qaıta qalpyna keldi» atty maqaladan oqyńyz.
Osy basylym búgingi sanynda «Jer de alǵandy jaqsy kóredi» degen taqyryppen úlken problema kóterdi. Basylymnyń jazýynsha, osydan bes jyl buryn aýyl sharýashylyǵy maqsatynda paıdalanylǵan jer kólemi 35 mıllıon gektar bolǵan. Qazir aýyl sharýashylyǵy úshin paıdalanylyp jatqan jer 22 mıllıon gektarǵa qysqardy. Qysqarǵan jerler paıdalanylmaı qalyp jatyr. Óıtkeni ol jerlerdiń ónimdiligi azaıyp ketken. Sebebi der kezinde tyńaıtqyshtar sebilmegen. Eger bul qarqyn odan ári qaraı jalǵasa berse, onda egistik alqaby odan ári azaıa túsedi. Sol úshin oǵan jol bermeý kerek. Qazir jaqsy ónim beretin jer paıdalanylady da, ónimdi az beretin jerler ysyrylyp qalyp jatyr. Nege deseńiz, bizde jer jetkilikti. Degenmen jer kóp eken dep ony qalaı bolsa solaı paıdalanýǵa bolmaıdy. Bul másele jóninde «Aıqyn» basylymynyń búgingi sanyn egjeı-tegjeıli bilýge bolady.
***
«Kazahstanskaıa pravda» basylymynyń jazýynsha, Ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstrliginiń aldynda eldiń damý kórsetkishterin saqtap, ındýstrıalızatsııalaý men ekonomıkany dıversıfıkatsııalaý jáne jańa jumys oryndaryn ashý mindetteri tur. ıAǵnı atalmysh vedomstvoǵa memlekettiń ekonomıkalyq saıasatynyń birtutastyǵyn saqtap, barlyq organdardyń aldyǵa qoıǵan baǵyt boıynsha jyljýyn úılestirip otyrý mindeti júktelip otyr. Al bul mınıstrlik ózine júktelgen osy mindetterdi talapqa aı júzege asyra aldy ma?. Bul máseleler keshe ekonomıkalyq damý jáne saýda mınıstrliginiń 2011 jyly atqarǵan jumystaryna baılanysty ótken alqa májilisinde sóz boldy. Májiliste kóterilgen máseleler «Kazahstanskaıa pravda» basylymynyń búgingi sanynda «Razrabotka plana «B» v prıorıtete» atty taqyryppen basyldy.
