Ýaqytpen synalǵan balqytý júıesi: Balqashta Vanıýkov peshiniń 40 jyldyǵy atap ótildi
BALQASh. KAZINFORM - Balqash mys balqytý zaýyty mańyzdy mereıtoıyn atap ótip jatyr. 40 jyl buryn kásiporynda Vanıýkov peshi iske qosyldy. Bul pesh tek mys óndirisiniń tehnologııasyn túbegeıli ózgertip qana qoımaı, zaýyttyń naryqta joǵary oryndarǵa kóterilýine serpin berip, Qazaqstan metallýrgııasy úshin jańa ólshemshart belgiledi.
2025 jyly «Kazakhmys Smelting (Qazaqmys Smeltıng)» JShS Balqash mys balqytý zaýyty Vanıýkov peshiniń iske qosylǵanyna 40 jyl tolýyn atap ótip otyr. Suıyq vannada balqytý tehnologııasynyń engizilýi zaýyt tarıhyndaǵy naǵyz tóńkeris boldy: ol ártúrli shıkizatty qaıta óńdeýge jáne ónim sapasyn aıtarlyqtaı jaqsartýǵa jol ashty.
Vanıýkov peshi iske qosylǵanǵa deıin zaýytta dástúrli shaǵylystyrǵysh peshter qoldanylǵan, onda shteındegi mys mólsheri 27–30% deńgeıinde bolǵan. Jańa tehnologııa engizilgennen keıin bul kórsetkish shamamen 50%-ǵa artty, sebebi balqyǵan metall kóleminde hımııalyq reaktsııalar tolyqtaı ótedi. Bul tikeleı suıyq metallǵa ottegini engizýdiń arqasynda júzege asyrý múmkindigin berdi. Óz kezeginde atalǵan tásil jylytý jáne hımııalyq rejımdi turaqtandyrýǵa, shıkizatty tolyq oksıdtendirmeý qaýpin azaıtýǵa jáne tómen sapaly kontsentrattardy qaıta óńdeýge múmkindik berdi.
– Suıyq vannadaǵy balqytý tehnologııasyn alǵash synaqtan ótkizý Balqashta júrgizildi. Munda qurylymdyq negizgi elementter jasalyp, protsestiń tıimdiligi dáleldendi. Andreı Vanıýkovpen birge biz bul qurylǵyny zaýytqa engizýdi bastamaqshy boldyq ta, 1985 jyly pesh resmı túrde iske qosyldy. Búginde «BMZ» JShS — Qazaqstanda biregeı tehnologııa qoldanylatyn jalǵyz kásiporyn, ol el metallýrgııasynyń damýyna aıtarlyqtaı úles qosty, — deıdi metallýrg, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, professor, QR UǴA akademıgi Sultanbek Qojahmetov.
Peshti engizý ınjenerler, tehnologııalyq mamandar men jumysshylardyń kóp eńbegin talap etti. Olar protsesti baqylaýdyń jańa ádisterin jasap, jabdyqty beıimdedi jáne qyzmetkerlerdi kásibı turǵyda daıarlady. Qazirgi tańda Vanıýkov peshi BMZ-de mys balqytý óndirisiniń júregi bolyp qala beredi, óndiriletin ónimniń turaqtylyǵyn qamtamasyz etip, kásiporynnyń ishki jáne halyqaralyq naryqtaǵy básekege qabilettiligin saqtaıdy.
– Vanıýkov peshi – jaı ǵana 1985 jyly iske qosylǵan jabdyq qana emes, - deıdi BMZ JShS «Kazakhmys Smelting» dırektory Aıdar Túsipbekov. - Qyryq jylda ol óziniń senimdiligi men óndiristik tıimdiligin dáleldedi. Suıyq vannadaǵy balqytý tehnologııasy zaýyttyń negizgi jumys ádisi bolyp qala beredi. Biz óndiris ýchaskelerin jańartyp, zamanaýı sheshimderdi engizip, mamandarymyzdyń kásibı daıarlyǵyn únemi arttyramyz.
Balqash mys balqytý zaýyty únemi ınnovatsııalyq ádisterdi engizýge umtylǵan. Sonyń bir dáleli retinde Vanıýkov peshi tehnologııalyq progrestiń nyshanyna aınalyp, otandyq ınjenerlik sheshimderdiń kásiporynnyń ekonomıkalyq kórsetkishin jaqsartatyn, energııa shyǵynyn azaıta alatynyn jáne ekologııalyq qaýipsizdikti arttyra alatynyn kórsetti.
Mereıtoı bul jabdyqty ári qaraı qaıta jańǵyrtý, ekologııalyq talaptardy kúsheıtý jáne kadrlyq áleýetti damytý josparymen tuspa-tus keledi. Kelesi jyldary zaýytta avtomattandyrý júıelerin engizý, qosymsha óndiris ýchaskelerin jańartý jáne sapany baqylaýdyń ozyq ádisterin qoldaný josparlanyp otyr. Bul kásiporynnyń kóshbasshylyǵyn saqtap, óndiristik kórsetkishterdiń turaqtylyǵyn qamtamasyz etedi.
Vanıýkov peshiniń 40 jyldyǵy – tek tarıhı oqıǵa emes, bul Balqash mys balqytý zaýytynyń jańa jetistikterine bastaıtyn núkte. Jyldar boıy synalǵan tehnologııa kásiporyn tabysynyń negizi bolyp qala beredi, naryqtaǵy ornyn nyǵaıtady jáne Qazaqstan metallýrgııasynyń turaqty damýyna úlgi bolady.