Tıantszındegi ShYU sammıtine álem kóshbasshylarynan kimder keledi
ASTANA. KAZINFORM – 2025 jylǵy 31 tamyz – 1 qyrkúıek aralyǵynda Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Tıantszın qalasynda Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń (ShYU) 25 jyldyq mereıtoılyq sammıti ótedi. Іs-sharaǵa 20-dan astam memlekettiń basshysy, sondaı-aq 10 halyqaralyq uıymnyń jetekshileri qatysady dep josparlanyp otyr.
ShYU-nyń joǵarǵy organy – Memleket basshylary keńesiniń otyrysy
Tıantszın sammıti ShYU-nyń joǵarǵy organy – Memleket basshylary keńesiniń kezekti otyrysy bolmaq. Uıym Jarǵysyna sáıkes, dál osy organ strategııalyq basymdyqtardy aıqyndaıdy, negizgi qyzmet baǵyttaryn bekitedi, uıymnyń ishki damýy men halyqaralyq seriktestermen ózara is-qımylyna qatysty negizgi sheshimder qabyldaıdy.
Keńes quramyna ShYU-ǵa múshe 10 memlekettiń kóshbasshylary kiredi, ıaǵnı Qazaqstan, Qytaı, Qyrǵyzstan, Belarýs, Úndistan, Iran, Pákistan, Reseı, Tájikstan jáne Ózbekstan. Qorytyndy qujatty qabyldaý úshin barlyq memleket basshysy qatysýy qajet.
Aldaǵy sammıtte eki mańyzdy qujatqa qol qoıylmaq:
- «Memleket basshylary keńesiniń Tıantszın deklaratsııasy»;
- «ShYU-nyń aldaǵy onjyldyqqa arnalǵan damý strategııasy».
Atalǵan qujattar 2035 jylǵa deıingi uzaqmerzimdi josparlaýdyń negizine aınalady.
Úndistan premeriniń jeti jyldan keıingi Qytaıǵa sapary
Úndistan premer-mınıstri Narendra Modıdiń sammıtke qatysýy Halyqaralyq qaýymdastyqtyń aıryqsha nazaryn aýdardy. Bul onyń sońǵy jeti jyldaǵy Qytaıǵa alǵashqy sapary bolmaq.
Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Syrtqy ister mınıstrliginiń resmı ókili Go Tszıakýnniń aıtýynsha, qytaı tarapy Modıdiń Tıantszınge kelýin quptaıdy. Bul sapar ekijaqty baılanysty nyǵaıtý jolyndaǵy mańyzdy qadam retinde qarastyrylyp otyr.
Eske sala keteıik, 19 tamyzda Qytaı men Úndistan syrtqy ister mınıstrleri kelissóz ótkizip, qarym-qatynastyń oń qarqynyn saqtaý, úkimetaralyq dıalog pen almasý mehanızmin qaıta jandandyrý, sondaı-aq eki el arasyndaǵy saýda-ınvestıtsııalyq aǵyndy damytýǵa ýaǵdalasqan bolatyn.
Joǵary mártebeli qonaqtar
QHR Syrtqy ister mınıstrliginde 22 tamyzda ótken brıfıngte mınıstrdiń kómekshisi Lıý Bın sammıtke shaqyrylǵan memleket basshylarynyń tizimin jarııalady:
- Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev
- Belarýs Respýblıkasynyń Prezıdenti Aleksandr Lýkashenko
- Úndistan Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Narendra Modı
- Iran Islam Respýblıkasynyń Prezıdenti Masýd Pezeshkıan
- Qyrǵyz Respýblıkasy Prezıdenti Sadyr Japarov
- Pákistan Islam Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Shahbaz Sharıf
- Reseı Federatsııasynyń Prezıdenti Vladımır Pýtın
- Tájikstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Emomalı Rahmon
- Ózbekstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Shavkat Mırzıeev
- Mońǵolııa Prezıdenti Ýhnaagıın Hýrelsýh
- Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Álıev
- Armenııa Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Nıkol Pashınıan
- Kambodja Koroldiginiń Premer-mınıstri Hýn Manet
- Maldıv Respýblıkasy Prezıdenti Mohamed Mýızzý
- Nepal Federatıvtik Demokratııalyq Respýblıkasynyń Premer-mınıstri KP Sharma Olı
- Túrkııa Respýblıkasynyń Prezıdenti Rejep Taıyp Erdoǵan
- Mysyr Arab Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Mýstafa Madbýlı
- Túrikmenstan Prezıdenti Serdar Berdimuhamedov
- Indonezııa Respýblıkasynyń Prezıdenti Prabovo Sýbıanto
- Laos Halyq-demokratııalyq Respýblıkasynyń Prezıdenti ári Halyq-revolıýtsııalyq partııasy Ortalyq komıtetiniń Bas hatshysy Thonglýn Sısýlıt
- Malaızııa Premer-mınıstri Anvar Ibragım
- Vetnam Sotsıalıstik Respýblıkasynyń Premer-mınıstri Fam Mın Chın
Halyqaralyq yqpaldastyq
Búginde ShYU, BUU jáne onyń mamandandyrylǵan agenttikterimen, sondaı-aq TMD, UQShU, ASEAN, EYU, AÓSShK, EEK, Arab memleketteri lıgasy, halyqaralyq Qyzyl krest komıteti jáne ózge de halyqaralyq uıymdar men birlestiktermen yntymaqtastyq ornatqan.
QHR Syrtqy ister mınıstrliginiń aqparatyna sáıkes, aldaǵy Tıantszındegi sammıtke kelesi tulǵalar shaqyryldy:
- Birikken Ulttar Uıymynyń (BUU) Bas hatshysy Antonıý Gýterrısh
- Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń (ShYU) Bas hatshysy Nurlan Ermekbaev
- ShYU Aımaqtyq lańkestikke qarsy qurylymynyń Atqarýshy komıtetiniń dırektory Ýlarbek Sharsheev
- Táýelsiz Memleketter Dostastyǵynyń (TMD) Bas hatshysy Sergeı Lebedev
- Ońtústik-Shyǵys Azııa memleketteri qaýymdastyǵynyń (ASEAN) Bas hatshysy Kao Kım Hoýrn
- Ujymdyq qaýipsizdik týraly shart uıymynyń (UQShU) Bas hatshysy Imanǵalı Tasmaǵambetov
- Ekonomıkalyq yntymaqtastyq uıymynyń (EYU) Bas hatshysy Asad Han
- Azııadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńestiń (AÓSShK) Bas hatshysy Qaırat Sarybaı
- Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııa (EEK) alqasynyń tóraǵasy Baqytjan Saǵyntaev
- Azııa ınfraqurylymdyq ınvestıtsııalar bankiniń (AIIB) prezıdenti — Tszın Lıtsıýn.
Eske salaıyq, ShYU sammıti kúzde Qytaıdyń Tıantszın qalasynda ótedi.
Sondaı-aq Qazaqstan-Qytaı baılanysy boıynsha Tıantszınde ótetin ShYU samıti jaıly sholý jasaǵan edik.
Odan bólek, Tıantszın sammıti barysynda ShYU-nyń 2035 jylǵa deıingi damý strategııasy qabyldanady.