Túıe ósiretin Túrkistan oblysynyń turǵyny mol tabysqa kenelip otyr
TÚRKІSTAN. KAZINFORM - Túrkistan oblysynda túıe ósirip, mol tabys taýyp otyrǵan jandar kóp.
Eńbek adamdarynyń qashanda eńsesi bıik. Ásirese, Túrkistan oblysynda kásip bastap, kól kósir paıda taýyp otyrǵan jastar kóp. Biri nápaqasyn jen anadan tapsa, endi biri mal sharýashylyǵyn órkendetip keledi. Solardyń biri Sozaq aýylynyń týmasy Nurbol Beısúgirov.
Nurbol túıe sharýashylyǵymen aınalysady. Kópshilikke tańsyq kásipti qolǵa alǵanyna da kóp bola qoıǵan joq. 2004 jyly «Nurbol» sharýa qojalyǵyn quryp, túıe satyp ala bastady. Tipti, keıbirin el aýmaǵynan, alys jaqyn shetelderden de aldyrdy.
«Sharýashylyqtyń ishindegi tıimdi baǵyttarynyń biri túıe túligin asyraý. Ol kútimdi kóp qajet etpeıdi. Sondyqtan basqa aýyl sharýashylyq maldarymen salystyrǵanda tıimdi. Sonymen qatar, túıe eti men súti kúndelikti suranysqa ıe ónimder. Bul kásippen eń alǵash atamyz aınalysty. Sodan beri men jalǵastyrýyp kelemin», - deıdi sharýa.
Qazir Nurboldyń sharýa qojalyǵynda 500-ge jýyq túıe bar. Olardyń 100-den astamy bir órkeshti túıeler. Al qalǵany «Vactrianus» tuqymdasqa jatady.
«2009 jyly aıyr órkeshti «Vactrianus» túıesin damytý boıynsha memleket tarapynan sýbsıdııa aldyq. Qazir túıe sanyn 500-ge jetkizdik, qosymsha 100-den astam jylqymyz bar. Aldaǵy ýaqytta respýblıka boıynsha iske asyrylyp jatqan «Aýyl amanaty» pılottyq jobasy aıasynda jyldyq mólsherlemesi 2,5 paıyzdy quraıtyn jeńildetilgen nesıege qol jetkizip, kásipti keńeıtýdi josparlap otyrmyz. Qazirdiń ózinde qymyran óndirýmen ǵana shektelmeı, et ónimderimen de aınalysyp jatyrmyz» - deıdi sharýa.
Sozaq aýylynda túıe etiniń bir kelisi 1700 teńgeden satylady. Al, «aqshasyn jalaqy alǵanda beremiz» dep kelisetinder úshin baǵa 1900 teńge. Aýylda qysqy soǵym úshin bir túıeni satyp alatyn adamdar da bar. Sharýa olarmen túıeniń kelisine qarap, baǵasyn shyǵarady. Túıe súti de azyn aýlaq tabys alyp kelip, sharýanyń shaǵyn shyǵyndaryn jaýyp otyr.
«Anashym úıde qymyran daıyndaıdy. Jubaıym túıe saýady. Jasulan esimdi aǵam ekeýmizdiń de jaqsy qyzmetimiz boldy. Biraq sharýa qojalyqtyń jumysyn júrgizý úshin barlyǵyn tastadyq. Sodan tańerteń ertemen iske kirisemiz. Tún batqanǵa deıin, sol sharýashylyqtyń jumysyn atqaramyz. Qazir 30-ǵa jýyq túıeni saýyp otyrmyz. Qymyrandy aýyl turǵyndary alyp ishedi. Arasynda qaladan arnaıy kelip alyp ketetinder de bar» - deıdi ol.
Sharýa qojalyqta 8 adam jumyspen qamtylǵan. Mundaǵy jumysshylarǵa qajetti bar jaǵdaı jasalǵan. Eń bastysy barlyǵynda baspana bar. Sharýaǵa qajetti tehnıkalarda aýlada tur.
«Sharýa qojalyqtyń aýmaǵynda 156,69 gektar jerimiz bar. Onyń 150 gektary jaıylymdyq bolsa, 3,19 gektary shabyndyq, 3,5 gektary sýarmaly. Aldaǵy ýaytta da sony ıgerý isin josparlap otyrmyz. Múmkindik bolsa, mal men egin sharýashylyǵyn qatar damytsaq degen josparymyz bar» - deıdi ol.
Nurbol tabystyń tabandy eńbekpen keletinin jaqsy biledi. Sondyqtan kóp eńbektenedi. Іzdenedi. Sharýashylyq jumysyn júrgizý baǵytyndaǵy kitaptardy kóp oqıdy. Kúnniń ystyq-sýyǵyna qaramaı kóshede júrip, túıelerdiń jem-shóbin daıyndaıdy. Botalarynan ajyratyp, babyn keltiredi.
«Eńbekpen kelgen aqshanyń berekesi bar. Bul támsildi men sharýa qojalyqtyń jumysshylaryna únemi aıtyp otyramyn. Sońǵy kezde elimizde eńbek adamdaryna úlken jaǵdaılar jasalyp jatyr. Ony da únemi habardar etip, eńbek erleriniń jumysyn úlgi etemin. Sondyqtan bizde de naǵyz eńbek adamdarynyń dınastııasy qalyptasyp keledi» - deıdi Nurbol Beısúgirov.
