Túrkistandaǵy kórme: Qazaqstan ónimdi tereń óńdeýge basymdyq beredi
TÚRKІSTAN. KAZINFORM – Túrkistanda ótken ónerkásiptik kórme el ekonomıkasyn ártaraptandyrýdyń mańyzdy baǵyty retinde munaı-hımııa salasynyń damýyn aıqyn kórsetti.
Bul sharada kózge túsken iri qatysýshylardyń biri — Kazakhstan Petrochemical Industries Inc. (KPI Inc.) kompanııasy boldy. Onyń ekspozıtsııasymen Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev arnaıy tanysqan bolatyn.
KPI usynǵan kórme alańynda polıpropılen granýlalarymen qatar, daıyn buıymdardyń alýan túri kórsetildi: jıhaz bólshekteri, kilem ónimderi, turmystyq zattar men óndiristik komponentter. Bul tutastaı óndiristik tizbekti — munaı óndirýden bastap bastapqy polımerler men odan ári daıyn ónimge deıingi úderisti naqty mysalmen pash etti. Buryn bul ónimderdiń basym bóligi sheteldik shıkizat esebinen óndiriletin.
Qazaqstan ekonomıkasyn ártaraptandyrý strategııasynyń negizgi elementteriniń biri — munaı-hımııa salasyn damytý. Polımer óndirý – shaǵyn jáne orta bıznestiń kóptegen ókilderi úshin mańyzdy shıkizat kózine aınalýda. Bul rette otandyq shıkizatty ıgerý aıtarlyqtaı nátıje berýde: 2022 jyly Qazaqstanǵa polıpropılenniń 63%-y syrttan jetkizilse, 2024 jyly bul kórsetkish 17%-ǵa deıin qysqardy. Al 2025 jyldyń І toqsanynyń qorytyndysy boıynsha ishki naryqtaǵy ımporttyq gomopolımerdiń úlesi 2%-dan aspady. Osy kezeńde jergilikti óndiristiń úlesi 40%-dan 70%-ǵa deıin ósti.
Qazaqstandyq óndirýshiler úshin jergilikti shıkizattyń qoljetimdiligi – naqty artyqshylyqtar: jetkizý merziminiń qysqarýy, ulttyq valıýtada esep aıyrysý múmkindigi jáne shıkizat sapasynyń turaqtylyǵy. Buryn Reseı nemese Qytaıdan jetkiziletin ónim 4–6 apta ýaqyt alsa, KPI ónimin paıdalanýmen bul merzim 2 aptaǵa deıin qysqardy. Mysal retinde tarazdyq «Polıetılen-Agro» kompanııasy sońǵy eki jylda tolyǵymen KPI polıpropılenine kóship, jetkizý turaqtylyǵyna qol jetkizdi jáne óndiristik shyǵyndaryn qysqartty.
Munaı-hımııa ónerkásibiniń damýy Qazaqstandy shıkizat eksporttaýshy el retinde ǵana qabyldaý túsinigin ózgerte bastady. Endi el ishki naryqqa tereń óńdelgen materıaldar usynyp, qosylǵan qun tizbegi boıymen alǵa jyljyp keledi. Bul eldiń ekonomıkalyq turaqtylyǵyn jáne óndiristik áleýetin arttyra túsýde.
KPI damý modeli — halyqaralyq tehnologııalyq kóshbasshylarmen strategııalyq seriktestikke negizdelgen. Bul seriktestik qazirgi zamanǵy óndiristik standarttar men basqarý tájirıbesin engizýge jol ashty. Jobanyń 40%-y álemdegi iri munaı-hımııa kompanııalarynyń biri – reseılik «SIBÝR»-ǵa tıesili, bul kompanııa kásiporynnyń qalyptasý kezeńinde aldyńǵy qatarly tehnologııalar men sheshimderdi tartýda mańyzdy ról atqardy.
KPI kompanııasy ishki naryq suranysyna saı polıpropılen markalarynyń túrlerin keńeıtip, otandyq qaıta óńdeýshilerge tehnologııalyq qoldaý kórsetip keledi. Bul óz kezeginde shaǵyn jáne orta bıznestiń ósýine serpin berýde.
Túrkistandaǵy kórme Qazaqstan ónerkásibiniń transformatsııasy jalǵasyp jatqanyn aıǵaqtaıdy. Munaı-hımııa salasynyń damýy eldiń shıkizatty tereń óńdeý jáne joǵary qosylǵan quny bar ónimdi óz ishinde óndirý baǵytyn ustanyp otyrǵanyn kórsetedi. KPI kompanııasynyń mysalynda tehnologııalyq damý men ishki óndiris úderisterine negizdelgen jańa ekonomıkalyq modeldiń naqty nátıjeleri kórinis tabýda — bul bıznes úshin de, jumys oryndary úshin de, ulttyq ındýstrııalyq saıasat úshin de mańyzdy jetistik.