Túrkistanda «Áıelderdiń el damýyndaǵy róli» atty forým ótýde
TÚRKІSTAN. KAZINFORM — Otyrar aýdandyq polıtsııa bóliminiń uıymdastyrýymen «Áıelderdiń el damýyndaǵy róli» atty aýdandyq áıelder forýmy ótti. Forýmǵa aýdan ákiminiń birinshi orynbasary Aıdos Qulmahanov, aýdandyq prokýratýranyń prokýrory Erkebulan Bahadúr, tótenshe jaǵdaılar bóliminiń bastyǵy Meıramhan Kemelhan men aýyl turǵyndary men oqýshylar qatysty.
300-den astam adamdy qamtyǵan forýmnyń negizgi maqsaty — turmystyq zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý jáne jolyn kesý. «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine áıelder quqyqtary men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zańnamany aýdan turǵyndaryna tanystyrý.
Alǵashqy bolyp sóz alǵan Otyrar aýdandyq polıtsııa bóliminiń bastyǵy, polıtsııa polkovnıgi Berik Nyshanbaev «Turmystyq zorlyq-zombylyqqa jol joq» atty baıandama jasap, Táýelsiz elimizdiń eń basty qundylyǵy — adam bostandyǵy ekendigin aıtyp ótti.
— «Adam men adamzattyń quqyqtary men bas bostandyqtaryn qamtamassyz etý jáne qorǵaý — Konstıtýtsııalyq zańdylyqtyń basty talaby. Ǵasyrlar boıy halqymyz «Otan — otbasynan bastalady» — degen uǵymnyń tamyryn tereńdetip, urpaǵyn, ulttyq tárbıe men rýhanı qundylyqty boıyna sińirip, ósýine erekshe kóńil bólgen. Óıtkeni, tatýlyq pen birlik, meıirim men janashyrlyq ornaǵan shańyraqta, rýhy myqty urpaq ósip jetilgen. Qoǵamdaǵy ár otbasynyń bosaǵasy berik, mereıi ústem bolsa, myqty memleket pen básekege qabiletti ultty qalyptastyramyz — dedi ol.
Sondaı-aq, polıtsııa polkovnıgi tárbıe-otbasynan bastalatyndyǵyn aıtyp ótti.
— Otbasy-adam balasynyń ósip-óner altyn uıasy. «Tárbıe basy-tal besik» dep, qazaq halqymyz beker aıtpaǵan. Ál-Farabı atamyz aıtqanyndaı, «tárbıesiz alǵan bilim — adamzattyń qas jaýy, apaty». Adamǵa eń birinshi bilim emes, tárbıe kerek. Osy baǵytta otbasy ınstıtýtynyń eń basty mindeti — salaýatty urpaq tárbıeleý, úlgi-ónege kórsetip, jaqsy qasıetti jas urpaqtyń boıyna sińirý. Alaıda búgingi qoǵamda, aqparattar almasyp, materıaldyq qundylyqtar alǵa shyqqan ýaqytta, kóptegen elderde otbasy ınstıtýtynyń álsiregeni belgili. Sondyqtan, elimizde otbasylyq turmystyq qatynastaǵy zorlyq-zombylyq keńinen talqylanyp jatqan ózekti máseleniń biri — dedi polıtsııa polkovnıgi.
Berik Nyshanbaev zorlyq-zombylyq jábirlenýshilerdiń densaýlyǵy men psıhıkasynan bólek, otbasyndaǵy balalardyń damýyna jáne bolashaqta qoǵamǵa degen kózqarasyna keri áser etetindigine toqtaldy. Onyń aıtýynsha otbasyndaǵy turmystyq zorlyq-zombylyqtyń basym bóligi áıelder men balalar, al keıbir jaǵdaılarda er kisiler de qurbany bolyp jatqan jaıttar oryn alýda.
— 2024 jyly 15 sáýir kúni «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine áıelder quqyqtary men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańyna qol qoıylyp, qazirgi tańda atalǵan zań kúshine enip, zańdy sharalar qoldanylýda. Bul zańnyń basty maqsaty, áıelder men balalarǵa qatysty zorlyq — zombylyqtyń kez kelgen áreketi úshin, jaýapkershilikti kúsheıtýge, otbasy ınstıtýyn nyǵaıtý jáne kámeletke tolmaǵandardyń qaýipsizdigin qamtamassyz etý bolyp tabylady. Bul rette, quqyq buzýshylyqtardyń jaýapkershiligi, ákimshilik jaýapkershilikten qylmystyq jaýapkershilikke ózgertildi — dedi Berik Nyshanbaev.
Búginde Otyrar aýdanynda otbasyndaǵy quqyq buzýshylyqtyń aldyn alý maqsatynda 33 adamǵa qatysty qorǵaý nusqamasy shyǵarylsa, 29 adamǵa qatysty minez-qulqyna sotpen erekshe talaptar belgilengen. QR ÁQtK-niń 73 baby boıynsha — 49 adamnyń isi sotqa joldanyp, ákimshilik shara kórilgen.
Quqyq buzýshylyqqa yqpal etken sebep-saldaryn anyqtaý jáne olardy joıý maqsatynda árbir shaqyrtýǵa polıtsııamen jan-jaqty taldaýlar júrgizilýde. Atap aıtar bolsaq, mas halde jasalatyn qylmystardyń aldyn alýdy jáne salaýatty ómir saltyn nasıhattaý maqsatynda «Іshimdiksiz aýyl» jobasy iske asyp jatyr. Sondaı-aq, polıtsııa qyzmetkerlerimen túngi ýaqytta spırttik ónimder satatyn kafe, bar, dúkenderdiń saǵat 23:00–de jabylýyna kóńil bólinip, kúndelikti jumystar atqarylyp keledi. Qazirgi tańda Qarǵaly, Qoǵam aýyl bıleri men aqsaqaldarynyń uıytqy bolýymen kásipkerler aýyl irgesinde spırttik ishimdik satýdan bas tartty. Nátıjesinde atalǵan aýyldarda sońǵy jyldary qandaı da bolsyn qylmys túrleri múldem tirkelgen joq.
— El bolam deseń — besigińdi túze» — degen sózdiń maǵynasy tereń ekeni ózderińizge belgili. Qoǵamnyń besigi — otbasy. Ár shańyraqta tynyshtyq bolmaı, qoǵamda maza bolmaıdy. Otbasylyq zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý jáne jolyn kesý maqsatynda polıtsııa qyzmetkerlerimen «Turmys» «Otbasyndaǵy zorlyq zombylyqqa jol joq» jáne «Otbasy kúni» atty aktsııalar men is sharalar turaqty júrgizilip keledi. Óńirimizde memleketimizdiń erteńi bolatyn óskeleń jastardyń baqytty jáne bilimdi otbasynda tárbıelenýi úshin jumyla jumys isteýge shaqyramyn. Biz tek, bárimizdiń ortaq kúsh salýymyzben baqytty otbasyn jáne baǵytty qoǵamdy qura alamyz — dedi Berik Nyshanbaev.
Jıynda Otyrar aýdany ákiminiń orynbasary Aıdos Qulmahanov ótkizilip jatqan forýmnyń mańyzdylyǵyna toqtala kele aýdan ákiminiń atynan qoǵam ómirine belsene aralasyp, jastarǵa tálim-tárbıe berip júrgen bir top áıelder, analar qaýymyna alǵys hattar men gúl shoqtaryn jáne baǵaly syılyqtardy tabystady.