Túrkistan oblysynda patsha ókimetiniń pármenimen salynǵan kópir saqtaýly tur
Túrkistan oblysynda patsha ókimetiniń pármenimen salynǵan kópir bar, dep habarlaıdy Kazinform.
Kópshilik «Qyzyl kópir» atap ketken aımaq talaı tarıhı oqıǵalarǵa kýá bolǵan. Sodan bolar óńirde kóne tarıhtan syr sherter nysandar kóp. Solardyń biri - Bógen ózeniniń ústine ornatylǵan «Qyzyl kópir».
IX ǵasyrdyń 80 jyldary patsha ókimetiniń pármenimen salynǵan nysanǵa birde-bir bolt nemese gáıki sekildi zattar paıdalanylmaǵan. Dánerkerleýish te qoldanylmaǵan. Negizgi bólshekteri bolat pen temirden jasalǵan. Al, sý túbindegi tireýishi kirpishten qalanǵan. Sondaı-aq úlken aǵashtar qoıylǵan. Bir ereksheligi sol kirpishter men aǵashtar sý túbinde ǵasyrlar boıy jatsa da esh shirimegen.
«Kózkórgenderdiń aıtýynsha sol kezderi eki jaǵyn eki soldat qaraýyldap turady eken. Qulatyp ketpesin degen bolý kerek, qaýipsizdigin qatań baqylapty. Tóbesinde eki qońyraýy jáne samuryq qustyń músini bolypty», - deıdi aýyl turǵyny Qunanbaı Jármenov.
Qyzyl kópirdiń uzyndyǵy 34 metr bolsa, bıiktigi 5 metrdi quraıdy. Ystyq pen sýyqqa tózimdi etilip salynǵan asa kúrdeli ınjenerlik qurylys sanalatyn bul nysan memleket qaraýyna alynǵan.
«Bul kópir týraly árkim ártúrli oqıǵa aıtady. Onyń aldynda aǵash kópir bolǵan degen áńgime de bar. Sozaq, Túrkistan aımaǵynda turatyn halyq malyn aıdap, Tashkentke, Shymkentke sol kópir arqyly ótken. Sodan patsha ókimeti temir kópir salyp berdi. Ony qyzylǵa boıap qoıǵan. Sodan kópshilik bul aımaqty «Qyzyl kópir» - «Krasnyı most» atap ketti. Kópir 1960 jyldarǵa deıin qoldanysta boldy. Keıin keńes úkimeti jańa kópir saldy», - deıdi aqsaqal.
Keńes úkimetiniń qolǵa alýymen salynǵan kópir jobamen 2015 jyldarǵa deıin qoldanyldy. Búkil Báıdibek, Sozaq aýdandarynyń halqyn qalamen baılanystarytyn basty jol boldy. Tipti, bul kópirmen Samara – Shymkent, Túrkistan - Shymkent baǵytynda júretin kólikter de ótetin. Al, keıinnen «Batys Eýropa – Batys Qytaı» avtodálizi salynyp, jańa ǵasyrdyń jańa kópiri paıdalanýǵa berildi.
«Avtoban salyna bastaǵanda qurylysshylar eski kópirdi buzbaqshy boldy. Biraq halyq oǵan jol bermedi. Bul da bir tarıh. Al, tarıhty búldirýge bolmaıdy», - deıdi Qunanbaı qarııa.
Qazir, aýyldaǵy úsh kópir úsh kezeńniń kózindeı saqtalyp tur. Bireýi patsha ókimetin, endibiri keńestik kezeńnen syr shertedi. Al, táýelsizdik jyldary salynǵan «Batys Eýropa – Batys Qytaı» avtodáliziniń boıyndaǵy úlken kópir qazir qoldanysta. Jergilikti turǵyndar da bul el egemendiginiń jemisi dep maqtan tutady.
