Túrkistandyq sharýalar ónimdilikti arttyrý úshin Ózbekstan, Qytaı, Túrkııa jáne Avstralııa elderiniń tájirıbesin engizbek
TÚRKІSTAN. KAZINFORM-Túrkistan qalasynda óz nesibesin jerden tergen, qajyrly eńbekterimen qoǵamnyń áleýmettik turaqtylyǵynyń nyǵaıýyna qomaqty úles qosyp kele jatqan Túrkistan oblysynyń aýyl sharýashylyǵy qyzmetkerleri kúnine oraı AGROFEST TÚRKISTAN - 2024 saltanatty sharasy ótip jatyr. Bul kúni turǵyndarǵa ala jazdaı rızyq-nesibesin jerden tergen óńir dıqandarynyń 3000 tonnadan astam ónimderi usynyldy.
«Kerýen saraı» týrıstik kesheninde uıymdastyrylǵan merekelik sharada asyl tuqymdy mal sharýashylyǵy men tehnıkalar kórmesi jáne aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń jármeńkesi jáne Ulttyq sport túrlerinen jarystar ótýde.
Aýqymdy sharaǵa qatysqan Túrkistan oblysynyń ákimi Darhan Satybaldy aýyl sharýashylyǵy tehnıkalar kórmesin kórip, «Turan sý» MKK, «Veterınarııalyq qyzmet» MKK-na arnaıy tehnıkalar tabystady. Aýyl sharýashylyǵy ónimderi jármeńkesin aralap, kol óner sheberleriniń jumystarymen jáne mal sharýashylyǵy kórmesimen tanysty. Eńbek adamdaryna qurmet kórsetken oblys ákimi aýyl sharýashylyǵy salasy ókilderin quttyqtady.
«Halyqtyń ál-aýqatynyń joǵary bolýy – agroónerkásiptik kesheniniń damýymen tyǵyz baılanysty. Sizderdiń eńbekterińizdiń arqasynda oblystyń agroónerkásip kesheni turaqty damyp keledi. Túrkistan oblysy agrarlyq salany damytýda elimizde jetekshi orynǵa turaqtaǵan. Aýyl sharýashylyǵynda elimizdegi jalpy ónim kóleminiń 14 paıyzy óndiriledi. Bıyl 9 aıda 747 mlrd. teńgege jýyq ónim óndirildi. Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemeluly «Aýyl sharýashylyǵyn damytpaı, básekege qabiletti ekonomıka qurý múmkin emes» dep, bul salaǵa erekshe mán beredi. Osy turǵyda, ónimdilikti arttyrý jáne jańa tehnologııalardy endirý baǵytynda, biz kórshiles Ózbekstan, Qytaı jáne Túrkııa, Avstralııa memleketteriniń oń tájirıbelerin endirýimiz qajet. Oblystyń tabıǵı – klımattyq qolaılyǵy, jumys kúshi turǵysynda salany jan-jaqty damytýǵa mol múmkindikter beredi. Zaman kóshinen qalmaı, biz órleý úshin aldymyzǵa aýqymdy josparlar túzip, bıik mejelerdi belgilep otyrmyz. Sizderge adal eńbekpen elimizdiń damýy men órkendeýine ólsheýsiz úles qosyp júrgenderińiz úshin qurmetpen alǵysymdy bildiremin. Ózderińizben birge, oblystyń agrarlyq salasynyń jańa baǵytta damýyna qol jetkizetindigimizge úlken senimmen qaraımyn. Óıtkeni, Túrkistan óńiriniń eńbekqor eli, qunarly jeri bar. Sizderdi búgingi merekemen quttyqtaı otyryp, zor densaýlyq, otbasylaryńyzǵa amandyq, bereke men birlik tileımin! Elimizdiń ıgiligi jolynda jańa tabystarǵa jete berińizder. Mereke qutty bolsyn!»- dedi Darhan Satybaldy.
Saltanatty sharada oblys ákimi bir top azamatty Qazaqstan Respýblıkasy Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń «Eńbek ardageri» medalimen, «Aýyl sharýashylyǵy salasynyń úzdigi» tósbelgisimen marapattady. Jıynda oblystyń agrarlyq salasynyń damýyna belsendi úles qosyp kele jatqan ozat agroqurylym basshylary men ókilderine de qurmet kórsetildi.
Sondaı-aq oblystyń agroónerkásiptik kesheninde damý kórsetkishterin oryndaýda alǵashqy úshtikke engen jáne negizgi kapıtalǵa ınvestıtsııa tartýda ozat aýdan, qala ákimderi oblys ákiminiń dıplomymen marapattalady. Birinshi oryndy qaıta óńdeý salasyn damytýda kósh bastaǵan, 13 damý kórsetkishteri boıynsha alǵashqy orynǵa shyqqan, jalpy ónim kólemi 108,7 mlrd. teńgeni qurap, naqty kólem ındeksi 129,8 paıyzǵa jetip, oblystyq kórsetkishtiń oryndalýyn qamtamasyz etken Saıram aýdany ákimdigi jeńip aldy. Ekinshi oryndy Qazyǵurt aýdanynyń eńbekkerlerine buıyrsa, úshingi orynǵa Jetisaı aýdany laıyq dep tanyldy.
«AGROFEST TÚRKISTAN - 2024» merekelik is-sharasy Qazaqstannyń jaryq estrada juldyzdary «Muzart» toby, Qaırat Nurtas jáne Mıras Júginisovtyń qatysýymen keshki gala - kontsertpen jalǵasatyn bolady.
Aıta keteıik, Túrkistan oblysynda bul salada maqta klasterin damytý, Avstralııa tájirıbesi negizinde et klasterin qurý, Jibek sharýashylyǵyn damytý, sýbtropıkalyq jylyjaı sharýashylyǵyn ulǵaıtý, qaıta óńdeý salasynyń básekege qabilettiligin arttyrý kózdelgen. Aldaǵy 5 jylda aýyl sharýashylyǵynyń jalpy ónim kólemin 2,2 ese arttyrý kózdelgen.
Oblysta 80 myńǵa jýyq agroqurylymdar jumys jasaıdy, bul respýblıkalyq kórsetkishtiń 31 paıyzy. Óńirimizde 1 mln. aýyl turǵyndarynyń áleýmettik jaǵdaıy aýyl sharýashylyǵyna tikeleı qatysty. Aýyl sharýashylyǵynyń negizgi kapıtalyna tartylǵan ınvestıtsııalar 1,6 esege deıin artyp, 148 mlrd.teńgege jetti. Qaıta óńdeý kólemi 94 mlrd. teńgeni qurady. Et eksporty boıynsha oblys – elimizdiń kóshbasynda keledi. Eksportqa shyǵarylatyn iri qara mal etiniń – 80 paıyzy, usaq mal etiniń – 75 paıyzy Túrkistan oblysynyń úlesinde.
Bıyl oblysta aýyl sharýashylyǵynyń áleýetin arttyrýda keshendi sharalar qabyldandy. Memleket basshysy Úkimetke eń aldymen, sýdy únemdeıtin ozyq tehnologııany engizý isin tezdetip, ony qoldaný aýmaǵyn jyl saıyn 150 myń gektarǵa deıin keńeıtýdi tapsyryp otyr. Osy turǵyda, oblysta sý únemdeý tehnologııalaryn jańadan 17 myń gektarǵa endirildi. Tehnologııanyń qol jetimdiligin arttyrý úshin, 3 jergilikti zaýyt iske qosyldy. Memleket tarapynan sý únemdeý tehnologııalaryn endirý shyǵystarynyń 80 paıyzyn sýbsıdııalaý júrgizýde.
Bul salaǵa jańa tehnologııalardy endirýge basymdyq berilgen. Bıyl aǵyn sýdy, energııany, eńbek resýrstary men mıneraldy tyńaıtqyshtardy únemdeı otyryp, jańa tehnologııamen 2 myń gektarǵa egilgen maqta daqyly 60 tsentnerden ónim alýǵa múmkindik berip otyr. Bul oblystyń ortasha kórsetkishinen 2,5 esege joǵary. «QazAgroQarjy» Aktsıonerlik qoǵamynyń jyldyq 5 paıyzdyq qol jetimdi lızıngtik baǵdarlamacy iske qosyldy. Nátıjesinde, 9 aıda jańadan 1 603 birlik aýyl sharýashylyǵy tehnıkalary satyp alynyp, oblystaǵy tehnıkalar parki 6,3 paıyzǵa jańalandy. Bul jumystar jalǵasyn tabatyn bolady.
Óńirdegi sý nysandarynyń qurylysyn «Islam damý banki» arqyly qarjysyn tartý esebinen júrgizý kelisildi. Birinshi kezeńge quny 73,6 mlrd. teńgege 14 joba qarjylandyrylady. Qurylys jumystary 2025 jyly bastalady. Nátıjesinde, 166 shaqyrym kanal betonmen qaptalyp, 53,3 myń gektar sýarmaly jerge sý jetkizetin bolady. Ekinshi kezeńge 2025 jylǵa 23 nysanǵa jobalyq smetalyq qujattamalar ázirlenýde. Jobalardyń boljamdy quny 120 mlrd. teńgeni quraıdy. Sonymen qatar kommýnaldyq menshiktegi 11 sý nysanyn «Qazsýshar» respýblıkalyq mekemesi teńgerimine berý arqyly «Islam damý bankimen» qarjylandyrylady. Nátıjesinde, 151 shaqyrym kanal betonmen qaptalyp, 78,7 myń gektar aǵyn sýmen qamtamasyz etiledi.
