TúrkPA-nyń HIV jalpy otyrysynda Astana deklaratsııasy qabyldandy
ASTANA. KAZINFORM – Astana qalasynda Májilis spıkeri Erlan Qoshanovtyń tóraǵalyǵymen «TURKTIME: parlamenttik dıplomatııanyń róli» taqyrybyna arnalǵan Túrki memleketteri Parlamenttik Assambleıasynyń (TúrkPA) HIV jalpy otyrysy ótti. Bul týraly Májilistiń baspasóz qyzmeti málim etti.
Jıynǵa Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Senatynyń tóraǵasy Máýlen Áshimbaev, Ázerbaıjan Respýblıkasy Mıllı Medjlısiniń tóraıymy Sagıba Gafarova, Qyrǵyz Respýblıkasy Jogorký Keneshiniń tóraǵasy Nýrlanbek Týrgýnbek ýýlý, Túrkııanyń Uly Ulttyq Májilisiniń spıkeri Nýman Kýrtýlmýsh, Ózbekstan Respýblıkasy Olıı Majlısiniń Zań shyǵarýshy palatasynyń spıkeri Nýrıddın Ismoılov jáne Soltústik Kıpr Túrik Respýblıkasy Májilisiniń tóraǵasy Zııa Óztúrkler, sondaı-aq depýtattar men Túrki yntymaqtastyǵy aıasyndaǵy uıymdardyń jáne basqa da halyqaralyq birlestikterdiń jetekshileri qatysty.
Aldymen taraptar Assambleıa Keńesiniń otyrysynda bas qosyp, Ázerbaıjan Respýblıkasy Mıllı Medjlısiniń tóraıymy Sagıba Gafarova TúrkPa-ǵa Ázerbaıjannyń tóraǵalyq etken kezeńde atqarylǵan jumysty qorytyndylady. Sonan soń Ázerbaıjan tarapy tóraǵalyq tizgindi Qazaqstan Respýblıkasyna tapsyrdy.
Keńeste uıymǵa múshe parlamentter hatshylyqtyń ótken jylǵy qyzmeti týraly esebin qarap, aldaǵy kezeńge josparlaryn aıqyndady.
Odan ári talqylaý TúrkPA-nyń jalpy otyrysynda jalǵasty. Jıyndy ashqan Májilis tóraǵasy Erlan Qoshanov túrki memleketterin búginde tereń tarıhı tamyry ǵana emes, sonymen qatar memleket basshylary arasyndaǵy berik dostyq, ortaq múddeler men myǵym mádenı baılanys biriktirip otyrǵanyn atap ótti.
– Qazir túrki jurtynyń kóshi ilgeri. Ózara tatýlyq pen túsinistiktiń arqasynda elderimiz órkendep keledi. Bul – eń áýeli bizdiń memleketterimizdiń basshylary júrgizip otyrǵan baıypty saıasattyń nátıjesi. Prezıdentterimiz túrki ıntegratsııasy baǵytynda orasan jumys atqaryp jatyr. Álemdegi geosaıası ahýal myń qubylyp turǵanyna qaramastan, túrki elderi ósý men órleýdiń qubylasynan, damýdyń dańǵyl jolynan jańylǵan joq, – dedi Palata spıkeri.
Búgingi otyrys «TURKTIME: parlamenttik dıplomatııanyń róli» taqyrybyna arnaldy. Erlan Qoshanov qazirgi aýmaly-tókpeli zamanda parlamenttik dıalog pen dıplomatııaǵa zor jaýapkershilik júktelip otyrǵanyna basa mán berdi.
– Jańa ǵasyrda parlamenttik dıplomatııanyń halyqaralyq qatynastardaǵy máni arta tústi. Túrki dúnıesinde de parlamenttik dıplomatııa ıntegratsııanyń ajyramas bóligine aınaldy. Bul rette, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev aıtqandaı, TÚRKPA-nyń róli erekshe. Uıymymyz zańnamalardy úılestiretin ınstıtýtsıonaldyq alań retinde tolyq qalyptasty. Osy oraıda parlamentter arasyndaǵy yqpaldastyq senim men turaqtylyqtyń berik tiregi deýge bolady, – dedi E. Qoshanov.
Sonymen qatar Májilis spıkeri TúrkPA-nyń qyzmetine jeke toqtalyp, parlamenttik dıplomatııa arqyly halyqaralyq parlamenttik uıymdarmen ózara yqpaldastyqty kúsheıtý, túrki elderiniń múddesin alǵa tartyp, basqa da forýmdarda ókildik etý, barshaǵa ortaq túrki mádenı murasyn, dástúrler men tilderdi saqtaýǵa baǵyttalǵan bastamalardy ilgeriletý jáne tájirıbe almasý, tyń ıdeıalardy ortaǵa salý maqsatymen birlesken parlamenttik forýmdar ótkizý máselesine de nazar aýdardy.
Sonymen birge Erlan Qoshanov túrki parlamentteriniń maqsat-mindetteri budan da aýqymdy ekenin aıtty.
– Bizdiń parlamentterimiz de elderimizdiń yntymaǵyn tereńdetýge kúsh salyp otyr. Amanat arqalaǵan depýtat retinde halyqtarymyzdyń nıeti men arman-muratyn jaqsy bilemiz. Árıne, eń áýelgi maqsatymyz – kóshbasshylarymyzǵa tirek bola otyryp, taǵdyrsheshti sheshimderdi zańnamalyq turǵyda qoldaý. Degenmen Parlament zań qabyldaıtyn ınstıtýt qana emes. Ol – ulttarymyzdy uıystyratyn, elderimizdi jaqyndastyratyn, zańnamalarymyzdy úndestiretin altyn kópir. Bizdiń basty ári tarıhı mıssııamyz osy dep oılaımyn, – dedi Palata spıkeri.
Otyrysta Túrki memleketteri parlamentteriniń tóraǵalary men baıqaýshylary jáne túrki yntymaqtastyǵy uıymdarynyń jetekshileri sóz sóıledi.
Sondaı-aq kún tártibine Qazaqstan tóraǵalyq etetin kezeńde birqatar uıymdastyrýshylyq másele engizildi. Assambleıanyń Bas hatshysy bolyp Ázerbaıjan Parlamentiniń depýtaty Ramıl Hasan saılandy.
Sonymen qatar Assambleıada Quqyqtyq máseleler jáne halyqaralyq qatynastar, Bilim, mádenıet, áleýmettik jáne gýmanıtarlyq máseleler, Ekonomıkalyq yntymaqtastyq týraly jáne Qorshaǵan orta, tabıǵı resýrstar jáne densaýlyq saqtaý jónindegi komıssııalardyń esebi men usynymdary qabyldandy.
Budan bólek, jalpy otyrysta «TÚRKPA-ǵa múshe memleketterde turýǵa ruqsat berýdi jeńildetý týraly», «Muǵalimniń mártebesi týraly», «Ekonomıkalyq qyzmettegi taza energııa týraly», «Halyqqa ekologııalyq bilim berý jáne aǵartý týraly» modeldik zań jobalaryn qabyldady. Sondaı-aq plenarlyq otyrys aıasynda parlamentshi áıelder men jas parlamentshiler tobynyń jıyndary ótti.
Jalpy otyrysta TúrkPa-nyń kelesi XV basqosýyn Qyrǵyz Respýblıkasynda ótkizý týraly sheshim shyǵarylyp, Astana deklaratsııasy qabyldandy.
Sońynda TÚRKPA-ǵa múshe memleketterdiń parlamenttik delegatsııalarynyń basshylary men TÚRKPA-nyń Bas hatshysy baspasóz brıfıngin ótkizdi.