Túrkııadaǵy jer silkinisin boljaǵan zertteýshi alda taǵy da qaýip baryn eskertti

AMSTERDAM. QazAqparat - Túrkııada qatty jer silkinisi bolatynyn boljaǵan nıderlandtyq zertteýshi Frenk Hýgerbıt naýryzdyń basynda bolýy yqtımal zilzala týraly eskertti, dep habarlaıdy QazAqparat zertteýshiniń Twitter paraqshasyna silteme jasap.

Onyń pikirinshe, osy aıdyń basynda magnıtýdasy 7 tipti 8 baldan asatyn jer silkinisi bolýy múmkin.

Aıtýynsha, planetalardyń kúrdeli geometrııasy 2 jáne 5 naýryzda jaqyndasady dep kútilýde. Bul óz kezeginde 3-4-i nemese 6-7 naýryzda aýqymdy seısmıkalyq qubylystarǵa ákelýi múmkin.

«Naýryzdyń birinshi aptasy óte qaýipti bolýy múmkin, asyra aıtqanym emes. Úreı týdyrýdan aýlaqpyn. Bul jaı ǵana eskertý, óıtkeni kúrdeli planetarlyq geometrııa aıtarlyqtaı seısmıkalyq qubylystardy týdyrady. Muny nazarsyz qaldyrýǵa bolmaıdy»,- deıdi Hýgerbıt Survey of Geometry of the Solar System uıymynyń YouTube arnasynda jarııalanǵan vıdeoda.

Onyń boljaýynsha, naýryzdyń birinshi aptasynda magnıtýdasy 6 ball bolatyn birqatar seısmıkalyq qubylys bolýy múmkin.

«Stsenarııdi damytýdyń eki joly bar. Aýqymdy jer silkinisi 3-4 naýryzda bolýy múmkin, sodan keıin tolyq aıda 6-7 naýryzda seısmıkalyq belsendiliktiń joǵarylaýy baıqalady. Belgili bir seısmıkalyq belsendilik 3-4 naýryzda baıqalady, sodan keıin 6-7 naýryzda iri seısmıkalyq qubylys bolady», - dedi Hýgerbıt.

Sondaı-aq, vıdeoda ol atmosferalyq qysymnyń aýytqýy aldaǵy seısmıkalyq qubylystardyń qaı jerde tirkelýi múmkin ekendiginiń mańyzdy kórsetkishi bolatyndyǵyn atap ótti.

Sońǵy málimetterge súıensek, Hýgerbıttiń aıtýynsha, seısmıkalyq belsendilik Soltústik Amerıkada, Kamchatkada, Kýrıl araldarynda, Japonııada, Fılıppınde jáne Indonezııada baıqalýy múmkin.

«Men tek bolýy múmkin ekendigin aıtyp otyrmyn. Aldaǵy kúnderi atmosferalyq qysymnyń qosymsha aýytqý bolýy múmkin. Ol týraly habarlaıtyn bolamyz», - delingen beıneniń sońynda.

groundreport.nl portalynda Frank Hýgerbıtke qatysty onyń seısmıkalyq belsendilikke baılanysty aspan deneleriniń geometrııasyn baqylaýǵa arnalǵan ǵylymı-zertteý ınstıtýtynda jumys isteıtini aıtylǵan.

Zertteýshiniń ǵylymı dárejesi bolmasa da, zilzala máselesine qyzyǵýshylyq tanytyp, yqtımal jer silkinisi týraly jıi boljam jasaıdy. Hýgerbıt apattan úsh kún buryn Túrkııa men Sırııadaǵy jer silkinisin boljaǵan edi.