Túrkııada jer silkinisiniń shyǵyny 10 mlrd dollarǵa jetýi múmkin

NЬıÝ-IORK. QazAqparat – Dúısenbi kúni tańerteń Túrkııada bolǵan joıqyn jer silkinisinen ekonomıkalyq shyǵyn 1-den 10 mıllıard AQSh dollaryna deıin jetýi múmkin, bul eldiń JІÓ-siniń shamamen 2%-yn quraıdy. AQSh Geologııalyq qyzmeti (USGS) osyndaı qorytyndyǵa keldi, dep habarlaıdy QazAqparat qyzmettiń esebine silteme jasap.

Esep qurastyrýshylar sonymen qatar jer silkinisi men odan keıingi dúmpýlerden qaza tapqandar sany 10,000 adamǵa jetýi múmkin dep sanaıdy.
USGS sarapshylary zardap shekkenderdiń sany 10,000 adamnan asyp ketý yqtımaldyǵy 47% quraıdy dep eseptep otyr. Qurban bolǵandar sany 10,000 men 100,000 adam arasynda bolý yqtımaldyǵy 20% quraıdy, dep jazady CNN.
AQSh Geologııalyq qyzmetiniń baǵalaýy aımaqtaǵy jer silkinisi tarıhyna, halyqqa jáne eń kóp zardap shekken aımaqtardaǵy qurylymdardyń osaldyǵyn tirek etken modeldeýge negizdelgen.
«Kóptegen qurbandar men eleýli zalaldar bolýy yqtımal, al tabıǵı apat óte aýqymdy boldy», — delingen AQSh Geologııalyq qyzmetiniń esebinde.
«Bul aımaqtyń halqy jer silkinisine óte osal qurylymdarda turady, degenmen keıbir berik qurylymdar da bar», - delingen habarlamada.
«Biz bul aımaqta qatty jer silkinisi bolatynyn burynnan boljap júrdik, biraq ony sonshalyqty kúshti jáne joıqyn bolady dep oılamappyz», —dedi túriktiń apattardy basqarý jónindegi belgili sarapshysy professor Ahmet Djevdet ıAlchıner Toronto Star-ǵa bergen suhbatynda.
ıAlchınerdiń aıtýynsha, aımaqta 1,500 jyldan astam ýaqyt boıy mundaı kúshti jer silkinisi bolmaǵan. Bul halyq kóp shoǵyrlanǵan qalalardaǵy zalal deńgeıin boljaýdy qıyndatady.
«Aýa raıynyń qolaısyzdyǵy, jer asty dúmpýinen bólek qosymsha faktor, biraq Túrkııanyń negizi qalanǵaly beri ınfraqurylymǵa qatysty máselelerdi bastan keshirýde. Biz berik jáne kóp jylǵa shydamdy qurylymdar salýymyz kerek edi», - dedi ol.
Reuters atap ótkendeı, túrik lırasy jer silkinisi men onyń saldarynan rekordtyq deńgeıge deıin tómendegen, biraq kóp uzamaı qaıta qalpyna kelgen.
Sondaı-aq, agenttik Iraktan Túrkııaǵa munaı jetkizetin Baký-Tbılısı–Djeıhan qubyryna tabıǵı apat áser etpegenin atap ótti - munaı aıdaý jalǵasýda.

Foto: Adsiz Gunebakan/Anadolu Agency/Getty Images