«Túrkııada qazaqtar bir mektepke zar bolyp otyr» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
«Taqyrypqa qarap, e, baıaǵy qazaq tiliniń bitpeıtin muńy eken ǵoı dep qalmańyz. Óz tilin ógeısitetin bizden basqa da halyqtar bar eken...», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti búgingi sanyndaǵy «Óz tilin ógeısitken halyqtyń túbi óksikpen ótpesine kim kepil?» degen maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, Belorýssııada jergilikti halyqtyń úlesi 80 paıyzdan artyq, demek, óz tilderinde saqyldatyp-aq júretin jurt. Biraq ondaı bolmaı qapty... Óz qaǵynan jerigen qulansha bular da óziniń ana tilinen jerip ketipti. Bular da barlyq jerde: kóshede, úıde, qyzmette bir-birimen tek orys tilinde sóılesedi eken. «Oý, belarýs tili - ana tilderiń qaıda desek, ol aýyldy jerlerde, onda da batys jaqtaǵy mekenderde qalǵan desedi ózderi. Osyǵan namystanyp jatqan jandardy jáne kórmedik. Árıne, barlyq kórsetkishter, sonyń ishinde kóshe ataýlary belarýssha jazylǵan. Teledıdardan da orys tiliniń ara-arasynda belarýs tili shyǵyp qalady, ásirese, aýa raıyn aıtqanda belarýs tili estiledi. Al basqa ýaqyttaǵy dúnıeniń bári oryssha», - dep jazady basylym.
***
«Aıqyn» gazetinde jazýshy, dintanýshy, «Qaǵanat» konsortsıýmynyń basshysy Beıbit Saparalymen aradaǵy suhbat «Elbasynyń aınalasyna «elim, jerim» degen qalyń nópir qol bolýy kerek» degen taqyryppen berilgen. Basylym tilshisiniń barlyq saýalyna tuşymdy jaýap bergen qalamger: «Kez kelgen adam balasy kámelettik jasqa jetkennen keıin qoǵamǵa, ata-anasyna masyl bolmaı, ózgeniń esebinen kúneltpeı, múmkin bolǵanynsha ózgeniń adalynan rızyq-nesibe tabýy lázim. Tabys, kúnkóris, qarjy-qarajat, mal negizinen úsh túrli ǵana jolmen pendeniń nápaqasyna buıyrady», - deıdi.
«Túrkııada qazir jalpy sany 10-15 myńnan astam (keı derekterde 20 myń delinedi) qazaq turatynyn eskerip, ondaǵy jastardyń qasıetti Otany - Qazaqstanmen rýhanı baılanysyn nyǵaıtyp, tilin, dilin umytpaýy úshin qazaq mektebin ashsaq, nur ústine nur bolar edi. Óıtkeni Túrkııadaǵy qazaqtardyń keıingi jastary tilin umytyp barady», - dep jazady «Alash aınasy» gazeti. Al tildi umytqan urpaqtyń dili de ózgeniń keıpin sińirip, ózgere beretinine tarıhta mysal jeterlik. Sondyqtan 20 mıllıondyq mejege jete almaı jatqanymyzda, ár qazaq, meıli ol Qazaqstan, meıli shetelde tursyn, biz úshin kózdyń qarashyǵyndaı qorǵaıtyn jalǵyzymyzdaı ekenin eskerý - memleketimizdiń mańyzdy mindetteriniń biri. Osy rette «Alash aınasy» basylymy Túrkııadaǵy qazaq dıasporasy úshin qazaq mektebin ashýdyń múmkinshilikteri qarastyrylyp jatyr ma degen saýaldy elimizdiń Bilim jáne ǵylym mınıstrligine joldapty. Quzyrly mekemeniń jaýabyn «Túrkııada qazaqtar bir mektepke zar bolyp otyr» degen taqyryptaǵy maqaladan tabasyz.
***
«Kazahstanskaıa pravda» gazetiniń jazýynsha, keshe Aqordada Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev terrorızmmen jáne ekstremızmmen kúres máseleleri boıynsha keńes ótkizdi. Sonymen qatar, quqyq qorǵaý organdary qyzmetkerleriniń kezekten tys attestattaýdan ótýi týraly esepti tyńdady. Keńesti ashardaǵy sózinde Nursultan Nazarbaev terrorızm men ekstremızmniń taralýy qazirgi tańda jahandyq sıpat alyp otyrǵanyna toqtalǵan. «Biz búginde salystyrmaly túrde tynysh ári turaqty jaǵdaıda ómir súrip jatyrmyz, sondyqtan mundaı beıbit tirshilik barshany jaıbaraqattandyryp jiberdi. Qazirgi kezde quqyq qorǵaý organdarynyń ondaǵan myń qyzmetkeri terrorıstik árekettiń aldyn alý jáne jolyn kesý maqsatyna jumyldyrylǵan. Memleket bul oraıda aıtarlyqtaı kómek kórsetip otyr. Quqyq qorǵaý organdarynyń eldegi zańdylyq pen turaqtylyqty saqtaýdan asqan mańyzdy mindeti joq», - dep basa aıtty Memleket basshysy.
