Túrkistan oblysynda jazataıym oqıǵalar sýıtsıd retinde tirkelgen - prokýratýra

TÚRKІSTAN. QazAqparat – Túrkistan oblysynda kámeletke tolmaǵandar arasyndaǵy ózine qol jumsaý derekteri edáýir artqan. Bul týraly oblystyq prokýratýra qyzmetkerleri, Q.A.ıAsaýı atyndaǵy Halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıtetiniń professorlyq-oqytýshy quramy men polıtsııa departamenti, qoǵamdyq damý basqarmasynyń basshylary men úkimettik emes uıym ókilderi bas qosqan jıynda aıtyldy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Oblystyq prokýratýranyń málimetinshe, óńirde jasóspirimderdiń jynystyq tıispeýshiligine qarsy qylmystar sany 24,6% kemigen. Alaıda, kámeletke tolmaǵandar arasynda 35 sýıtsıd tirkelip, bul ótken jylmen salystyrǵanda 20% artqanyn kórsetip otyr. Júrgizilgen taldaý óńirdegi jalpy sýıtsıd sanynyń ishinen balalar sýıtsıdiniń 13% paıyzdy quraıtynyn kórsetken. Sýıtsıdke beıim eń qaýipti kezeń 14-18 jas aralyǵy ekeni anyqtalyp, dál osy jasta balalardyń 60% ózine qol jumsaýǵa tyrysatyny belgili bolǵan.

«Jasóspirimderdiń ózine qol jumsaýyna eresekter arasynda jıi oryn alatyn materıaldyq jetispeýshilik ómirlik qıynshylyqtar men áleýmettik nemese turmystyq kúızelis emes, otbasyndaǵy, mekteptegi jáne dostar arasyndaǵy qarym-qatynasqa baılanysty protsester negizgi sebep bolady. Sýıtsıd faktilerin zerdeleý barysynda prokýrorlar qylmystyq qýdalaýshy organnyń sýıtsıdti esepke alý jumysyn durys júrgizbegenin anyqtady. Sýıtsıd jasaýǵa árekettengender men aıaqtalǵan sýıtsıd esebine jazataıym oqıǵalar engizilgen» delingen habarlamada.

Máselen, Túlkibas aýdanynda dári-dármekten ýlanyp, shuǵyl dárigerlik kómek kórsetýdiń arqasynda tiri qalǵan balanyń oqıǵasyn sýıtsıd retinde jańylys esepke alǵan. Al, Saıram aýdanynda abaısyzda bir shólmek tyńaıtqysh eritindisin sý dep oılap iship qoıǵan jasóspirimniń ýlaný jaǵdaıyn sýıtsıd retinde tirkegen. Qadaǵalaý organy ókilderi osyndaı derekter tórt jaǵdaıda oryn alǵanyn anyqtaǵan. Olar boıynsha esepke túzetý engizilgen.

Sonymen qatar keńeske qatysýshylar balalar sýıtsıdi máselesin zertteýge jáne bilikti mektep psıhologtaryn daıyndaýǵa septigin tıgizgen «Refreım» úkimettik emes uıymynyń sapaly jumysyn atap ótti.

Aıtyp ótsek, oblys prokýratýrasynyń bastamasymen Keles aýdanynyń pedagog-psıhologtarynyń biliktiligin arttyrý men oqytýǵa bıýdjetten 2,5 mln teńge bólingen bolatyn. Mamandardyń biliktiligin jetildirip, jumysyn jaqsartýdyń arqasynda aýdanda balalar arasyndaǵy sýıtsıd sany 6-dan 1-ge deıin tómendegen.

Іs-shara barysynda oqý ornynyń prezıdenti B.Abrasılov ýnıversıtettiń birlesken is-sharalar josparyn júzege asyrýǵa kiriskenin, onda múddeli organdar qyzmetkerleri men ýnıversıtet ǵalymdary arasynan arnaıy jumys toby qurylǵanyn atap ótti. Prokýratýra organdary anyqtaǵan problemalar boıynsha jáne jasóspirimder arasyndaǵy sýıtsıd jóninde zertteý jumystary bastaldy. Zertteý jumystary aıaqtalǵannan keıin ýnıversıtet óz qarajaty esebinen ádistemelik nusqaýlar men oqý-ádistemelik quraldar shyǵarady.

Qoǵamdyq uıym ókilderi sýıtsıdtiń aldyn alý maqsatynda ata-analarmen, pedagogtardy aqparattandyrýmen, balamen, mekteppen jáne jasóspirimder ortasymen ózara is-qımyl jasaý týraly kúrdeli máselelerdi talqylaý boıynsha jumys júrgizýde memlekettik qurylymdarmen kúsh-jigerdi biriktirýge nıet bildirdi.

«Elimizdegi árbir jetinshi bala bizdiń oblysta turady. Osyǵan baılanysty oblysta tirkelgen ár balanyń ózine qol jumsaý deregi dabyl belgisi retinde qabyldanýy qajet. Máseleniń ózektiligin eskere otyryp, ýnıversıtettiń ǵylymı qyzmetkerlerine balalar sýıtsıdi máselesin zertteýge qatysýdy usynamyn», - dedi jıyndy qortyndylaǵan oblys prokýrory Nurǵalym Ábdirov.