Túrki halyqtarynyń tarıhy týraly eki tomdyq jınaq shyǵady
ALMATY. KAZINFORM — Túrki halyqtarynyń ortaq tarıhyn qamtıtyn eki tomdyq akademııalyq basylym daıyndalady. Almatyda ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetinde túrki memleketteriniń ortaq akademııalyq tarıhyn jazý máselelerin talqylaýǵa arnalǵan ekinshi ǵylymı jıyn ótti.
Ortaq tarıh týraly jazý Bishkekte ótken Túrki memleketteri uıymynyń sammıtinde kóterilgen bolatyn. Halyqaralyq Túrki akademııasynyń úılestirýimen qolǵa alynǵan jobaǵa qazir ǵalymdary men sarapshylary tartylyp jatyr.
Birinshi tom geografııa, saıası jáne etnıkalyq tarıh jaıynda bolsa, ekinshi kitapta mádenıet jaǵy qamtylmaq. Mamandardyń aıtýynsha, mundaı eńbek túrki áleminiń ortaq tamyryn aıqyndap, halyqtardyń týystyǵyn ǵylymı turǵydan dáleldeýge jol ashady.
— Árbir eldiń ondaǵan jyldar buryn qalyptasqan ózindik tarıhı tujyrymdamasy bar. Atalǵan jobadaǵy basty mindet — osy ortaq tujyrymdamany qaıta bekitip, eki tomdyq eńbektiń aldyn ala qurylymyn aıqyndaý. Túrki halyqtarynyń tarıhy asa aýqymdy ýaqytty, myńdaǵan jyldy qamtıdy. Sondyqtan bul tek jekelegen taraýlar men bólimderdi jazýmen shektelmeı, eń aldymen ortaq qorytyndyǵa kelýdi talap etedi, — dedi Túrki Akademııasynyń prezıdenti Shahın Mustafaev.
Sh. Mustafaev ǵalymdardyń kúsh-jigerin biriktirýdiń mańyzdylyǵyn atap ótip, bul bastama túrki halyqtarynyń baı tarıhı murasyn júıeli ári obektıvti túrde kórsetýge jol ashatynyn alǵa tartty.
Kezdesýge jınalǵan tarıh, arheologııa ınstıtýttarynyń jetekshileri, belgili ǵalymdar men sarapshylar bolashaq monografııaǵa qatysty usynystaryn ortaǵa salyp, onyń mazmundyq qurylymyn talqylady. Sondaı-aq ǵylymı eńbektiń eki tomynyń jumys jospary jáne oryndalý merzimi bekitildi.
— Bizdiń basty maqsatymyz tarıh boıy qalyptasqan mádenıetimiz ben jetistikterimizdi bolashaq urpaqqa jetkizý. Bul eńbek túrki halyqtarynyń álemdik órkenıetke qosqan úlesin aıqyndap, olardyń ózge jurtpen beıbit ómir súrip, ortaq órkenıet qurýǵa umtylǵanyn kórsetedi. Biz búgin ortaq tarıhı jadyny qalyptastyryp, túrki dúnıesiniń bolashaǵyna baǵyt-baǵdar beretin tarıh jazý úshin jınaldyq. Osy kezdesýdiń búkil túrki álemi úshin tabysty bolaryna senemin, — dedi Túrik tarıh qoǵamynyń tóraǵasy ıÝksel Ózgen.
Aıta keteıik, túrki memleketteriniń ortaq tarıhyn jazý týraly bastama 2024 jylǵy 6 qarashada Bishkekte ótken Túrki memleketteri uıymynyń XI sammıtinde kóterilip, memleket basshylarynyń tapsyrmasyna sáıkes jobany júzege asyrýshy uıym retinde Túrik Akademııasy bekitildi.
Bul joba boıynsha alǵashqy jumys kezdesýi bıylǵy aqpan aıynda Ankara qalasynda ótip, taraptar yntymaqtastyq týraly hattamaǵa qol qoıǵan edi. Sondaı-aq, atalǵan jıynda eńbektiń jalpy jospary jáne tujyrymdamasy talqylanyp, eki tomdyq basylym daıyndaý jóninde sheshim qabyldanyp, árbir qatysýshy elden ulttyq komıssııalar quryldy.
Osydan buryn Túrki Akademııasynyń qurylǵanyna 15 jyl tolǵany habarlandy.