Tumaýǵa qarsy ekpe, PTR-test, ÓJJ-apparattary – koronavırýstyń jańa tolqynyna daıyndyq qandaı
Osyǵan oraı búgin elordadaǵy №6 qalalyq emhanaǵa arnaıy kelgen elimizdiń Densaýlyq saqtaý mınıstri Alekseı Tsoı reseılik «Grıppol+» vaktsınasyn saldyryp, onyń qaýipsiz ekenine ári JRVI men tumaýdyń aldyn alatynyna jurtshylyqtyń kózin jetkizýge tyrysty.
«Jyl saıyn tumaýǵa qarsy vaktsına saldyrýǵa tyrysamyn. Bir jyly vaktsınatsııalaý kezeńinde respıratorlyq aýrýmen aýyrǵandyqtan ekpe almaǵan edim. Al jalpy jyl saıyn osy emhanaǵa kelip vaktsına alamyn, ózimdi jaqsy sezemin. Vaktsınadan keıin aýyrǵannyń ózinde jeńil ótedi. Árbir epıdemıologııalyq maýsym qarsańynda óndiriletin reseılik «Grıppol+» vaktsınasyn satyp alamyz. Bul vaktsınany jylda alyp kelemiz. Ol osy maýsymda Qazaqstan aýmaǵynda barynsha basym bolyp turǵan vırýs shtammdaryn qamtıdy», - dedi ekpe alǵannan keıin BAQ ókilderine suhbat bergen mınıstr.
Sonymen búginnen bastap qarashanyń 15-ine deıin jalǵasatyn ekpe jasaý úshin elimiz reseılik «grıppol+» vaktsınasynyń shamamen 2,2 mln dozasyn satyp alǵan. Bul respýblıka turǵyndarynyń 10 paıyzdan astamyn vaktsınatsııalaýǵa jetkilikti. Buǵan qosa, ujymdarǵa uıymdastyrylǵan jeke kabınetterdi aqyly túrde halyqqa ekpe jasaý úshin 1 mıllıonǵa jýyq doza ekpe satyp alynady. Aqyly ekpeniń quny elimizdiń óńirlerine baılanysty 3,5 myń teńgeden bastap 4-4,5 myń teńgege deıin bolady. Quramynda A (H3N2), A (H1N1) jáne B shtamdaryna antıgeni bar vatsına tumaýǵa qarsy erekshe joǵary ımmýnıtet qalyptastyrady. Tumaýǵa qarsy vaktsınatsııa jergilikti mekenjaıy boıynsha tirkelgen alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek uıymdarynda júrgiziledi. Vaktsınatsııa sozylmaly aýrýlary bar 18 jasqa deıingi balalarǵa; medıtsınalyq qyzmetkerlerge; júkti áıelderge (júktiliktiń 2-3 trımestri); jabyq mekemelerdegi adamdarǵa (balalar úıi, úı, ınternat); múgedek eresekter men sozylmaly aýrýlary bar balalarǵa jáne 60 jastan asqan qart adamdarǵa salynady.
Aıta keterligi, koronavırýs ýshyǵyp turǵan kóktem aılarynda elimizdiń aýrýhanalarynda ókpeni jasandy jeldetý apparattary jetispeı densaýlyq saqtaý júıemizdiń mamandaryn biraz ábigerge salǵany belgili. Qaıyrymdy jandardyń kómegimen talaı apparat satyp alynyp, aýrhanalarǵa jetkizilgeni de este. Al endi qarasha men jeltoqsanda koronavırýstyń ekinshi tolqyny soqsa ne bolmaq? Ókpeni jasandy jeldetý apparattary jetkilikti me? Bul saýaldarǵa jaýap bergen Densaýlyq saqtaý mınıstri Alekseı Tsoıdyń aıtýynsha, shamamen 5 myń ókpeni jasandy jeldetý apparatyn satyp alý josparlanǵan. Búginde onyń 3 myńnan astam Qazaqstan aýrýhanalaryna jetkizilip ornatylǵan. Taıaý birneshe aptanyń ishinde qalǵany jetkiziletin bolady. Aýrýhanalarǵa tabystalǵan apparattyń 1,5 myńyn otandyq óndirýshiler shyǵarǵan.
«Qazir ahýal turaqty. Kórshiles elderde, ásirese Eýropa óńirinde, TMD elderinde aýrý ósimi baıqalady. Sondyqtan biz úshin osy ahýaldy ustap qalý óte mańyzdy. Kórsetkishter jaqsy bolǵanyna qaramastan tósek-oryn qoryn ulǵaıtyp, dári-dármek satyp alyp jatyrmyz. Jeke qorǵanys quraldarymen, maskamen qamtamasyz etemiz. Biz indettiń kelesi tolqynyna daıyndalýdamyz. Árıne, biz úshin onyń bolmaǵany óte mańyzdy. Eń basty fakti – áleýmettik araqashyqtyq pen maska. Aýrýdyń 30 paıyzy maska taǵýǵa jáne 40 paıyzy áleýmettik araqashyqtyqty saqtaýǵa baılanysty ekenin birneshe márte aıttyq. Osyny ustanýǵa shaqyramyz. Іndet tolqynynyń bolýyna ne bolmaýyna biz ózimiz yqpal etemiz. Bizdiń árqaısymyz osynaý ahýalǵa yqpal ete alamyz. Qazir densaýlyq saqtaý júıesine kelesi tolqynǵa daıyndyq pen aldyn alý-túsindirý jumystary ǵana baılanysty. Al qalǵany bizdiń árqaısymyzǵa, jıi qarym-qatynasta bolýymyzǵa, maska taǵýymyzǵa baılanysty ekeni anyq», - dedi Alekseı Tsoı.
Atalǵan emhanaǵa mınıstrmen birge kelgen elimizdiń Bas memlekettik sanıtar dárigeri Aıjan Esmaǵambetova da BAQ ókilderiniń saýaldaryna jaýap bere kele 20 qyrkúıekten keıin qatań karantın sharalary engiziletinine qatysty qaýesetke baılanysty pikir bildirdi.
«Maýsym-shilde aıyndaǵy aýrýǵa shaldyǵýǵa qaraǵanda búginde eldegi epıdemıologııalyq ahýaldyń turaqty ekenin aıta alamyz. Memlekettik organdardyń aqparatyn, ıaǵnı, resmı aqparattardy ǵana paıdalanyńyzdar. Jıyn ótip, talqylaýdan keıin qyrkúıekte karantın engizedi dep júrgenderge aıtarym, mundaı resmı aqparat joq. Barlyǵy da epıdemıologııalyq ahýalǵa baılanysty», - dedi Bas sanıtar dáriger.
Sonymen qatar ol demalys kúnderi qoldanysta bolatyn shekteý sharalaryn alyp tastaý máselesiniń ázirshe qarastyrylmaıtynyn aıtady. Jalpy, demalys kúnderi elimizdegi shekteý sharalary shynymen de az. ıAǵnı, bul kúnderi adamdar kóp jınalatyn saýda, oıyn-saýyq ortalyqtarynyń, jabyq bazarlardyń, fıtnes-ortalyqtardyń, spa-ortalyqtardyń jáne sulýlyq salondarynyń jumysyna tyıym salynǵan. Munan bólek, qala ishinde qoǵamdyq kólikterdiń qatynaýyna da jeksenbi kúni ǵana shekteý qoıylady. Bul kúni avtobýs parkteri qoǵamdyq kólikterde zalalsyzdandyrý jumystaryn júrgizedi.
«Bizdiń mindetimiz – epıdemıologııalyq ahýal turaqtylyǵyn saqtaý jáne aýrýdyń odan ary tómendeýine qol jetkizý», - dedi Bas sanıtar dáriger.
Aıtpaqshy, Qazaqstan 2020 jyldyń qańtar aıynyń sońynda 2500 testti jasap shyǵaryp, birden paıdaǵa jarata bastaǵan bolatyn. Tipti, qazaqstandyq mamandar aıyna 50 myń test jasaýǵa da qaýqarly ekeni aıtylǵany este. Alaıda, koronavırýsty anyqtaýǵa arnalǵan qazaqstandyq test bir ornynda turyp qalǵandaı. Áli kúnge deıin resmı tirkeýden de ótpegen. Sonyń saldarynan Úkimettiń rezervinen qomaqty qarajat bólip, PTR-testini shetelden alýǵa májbúrmiz. Sheteldik 1,2 mln testini koronavırýstyń jańa tolqynyna daıyndyq aıasynda satyp alyp ta qoıdyq. Al qazaqstandyq testiń qashan tirkeýden óteri belgisiz.
«Negizinen sheteldik test júıesin satyp alyp jatyrmyz. Qazaqstandyq test júıesi áli tirkeýden ótken joq. Tıisti tirkeý protsedýrasynan ótkennen keıin olardy satyp alýymyz múmkin», - degen QR DSM Taýarlar men kórsetiletin qyzmetterdiń sapasy men qaýipsizdigin baqylaý komıtetiniń tóraǵasy Tımýr Sultanǵazıev atalǵan test júıesiniń tezirek tirkeýden ótýi úshin mınıstrlik tarapyna kómek te kórsetilip jatqanyn aıtady.
Qazirgi ýaqytta elimizde PTR-zerthanalyq testileý sany artyp kele jatyr. Kóktemde táýligine 25 myń testileý júrgizilse, tamyz aıynyń sońynda onyń sany 40 myńǵa deıin jetkizilgen. Osy aıda qosymsha 20 PTR apparaty satyp alyndy. Al veterınarlyq zerthanalar elimizdiń aýdandarynda ashyldy. Endi qazan aıynda kúnine 60 myńǵa deıin PTR-testileý ótkiziletin bolady.
