Tumaýdyń jańa túri Eýropada alańdaýshylyq týdyryp jatyr
ASTANA. KAZINFORM – 2025 jyly tumaý maýsymy birneshe apta buryn bastaldy, al vırýstyń jańa nusqasy dárigerler arasynda alańdaýshylyq týdyryp otyr, dep habarlaıdy Euronews.
Bıyl H3N2 vırýsynyń (Gonkong tumaýy) jańa nusqasy, K kishi toby dárigerler men kópshilikti áýrege saldy.
Alǵashqy zertteý nátıjesi boıynsha, jańa tumaý burynǵy tumaý shtamdaryna qaraǵanda áldeqaıda ońaı juǵatynyn kórsetedi. Sondyqtan sarapshylar jaǵdaıdyń sany ádettegi tumaý epıdemııasy kezindegige qaraǵanda shamamen 20 paıyzǵa kóp bolady dep boljam jasaǵan.
Germanııadaǵy Robert Koh ınstıtýty qarasha aıynyń ortasyna deıin osy maýsymda tumaýdyń birneshe rastalǵan jaǵdaıyn, sonyń ishinde A (H3N2) vırýsyn juqtyrý jaǵdaıyn tirkedi. Degenmen ınstıtýttyń málimeti boıynsha, áli kúnge deıin jaǵdaıdyń kúrt ósýi baıqalmaǵan.
Qazir onda tumaýdyń 129 jaǵdaıy resmı túrde tirkelgen (ótken maýsymnyń osy kezeńinde 68 jaǵdaı tirkelgen). Gıgıena jáne qorshaǵan orta ınstıtýty qalada tumaýǵa baılanysty úsh ólim jaǵdaıyn tirkedi. Jalpy respýblıkalyq kórsetkish qazir 11-ge jetti.
Ulybrıtanııanyń Ulttyq densaýlyq saqtaý qyzmetiniń basshysy Djım Makı «bul qys bizdiń qyzmetkerlerimiz bastan keshirgen eń qıyn qystyń biri bolatynyna kúmán joq» dep málimdedi.
Aýstralııada jańa syrqat erekshe aýyr tumaý epıdemııasyna ákelip soqty, zerthanalyq rastalǵan 400 000-nan astam jaǵdaı tirkeldi. Bul – buryn-sońdy bolmaǵan eń joǵary kórsetkish.
Belgileri COVID-ke uqsas
Jańa H3N2 nusqasynyń tıptik belgilerine keletin bolsaq, dene temperatýrasy kóteriledi. Tipti ortashadan joǵaryǵa deıin ózgerýi múmkin jáne kóbinese qatty álsizdikpen birge júredi.
Aýrýdyń osy nusqasyna qatysty kóptegen adam qatty aýyrsyný men syrqyraýdy aıtyp, shaǵymdanady. Keıbir belgiler COVID-19 belgilerine uqsas bolǵandyqtan, dárigerler dál dıagnoz qoıý úshin jedel tekserýden ótýdi usynady.
H3N2 kezindegi qaltyraý basqa belgilermen qatar kelgende kúsheıedi. Sonymen qatar keıde tumaýdyń basqa shtamdaryna uqsas turaqty jótel baıqalady.
Kim erekshe qaýip tobynda?
Kez kelgen basqa tumaý sııaqty jańa nusqasy da aýyr syrqattanýǵa ákelýi múmkin. Egde jastaǵy adamdar men qosymsha syrqaty bar adamdar erekshe qaýip tobynda.
Sarapshylar maýsymdyq tumaý men H5N1 qus tumaýy vırýsyn qatar juqtyrý jaǵdaıyna erekshe nazar aýdaryp otyr.
Vırýstardyń genetıkalyq segmenttermen almasýy adamnan-adamǵa berilýi múmkin jańa nusqalardyń paıda bolýyna ákelýi múmkin.
Bul qaýip qysta joǵary, sebebi vırýstyń eki túri de osy ýaqytta jıi taralady.
Vaktsınatsııa qorǵaıdy
Vaktsınatsııa qazirgi ýaqytta aınalymdaǵy vırýstarǵa tolyǵymen jaramsyz bolsa da, eń jaqsy qorǵanys túri bolyp qala beredi. Sarapshylardyń pikirinshe, jańa vırýstyń paıda bolýy vaktsınatsııanyń tıimdiligi tómendeıdi degendi bildirmeıdi.
Ulybrıtanııadan alynǵan alǵashqy derekter muny rastady. Sonymen qatar vaktsınalar basym shtamǵa dál sáıkes kelmese de, aýrýdyń aýyr túrin aıtarlyqtaı jeńildete alady. Vaktsınatsııa tek H3N2-den ǵana emes, sonymen qatar H1N1 jáne B tumaýynan da qorǵaıdy.
Sondyqtan ótken aptada Eýropalyq aýrýlardy baqylaý ortalyǵy qaýip tobyndaǵy adamdardy múmkindiginshe tezirek vaktsınatsııalaýǵa shaqyrdy.
Vaktsınatsııa jónindegi turaqty komıtettiń usynysyna sáıkes, bul 60 jastan asqan adamdar, sozylmaly aýrýmen aýyratyndar, júkti áıelder, qarttar úıiniń turǵyndary jáne densaýlyq saqtaý qyzmetkerleri úshin erekshe ózekti bolyp qala beredi.
Vırýsolog jáne Gambýrg-Eppendorf ýnıversıteti medıtsınalyq ortalyǵynyń aýrýhana gıgıenasy kafedrasynyń meńgerýshisi, professor Iohannes Knobloh qosymsha qorǵanys retinde kez kelgen adamǵa kópshilik arasynda nemese qoǵamdyq kólikte FFP2 maskasyn eki qabattap kııýge keńes beredi.
Aıta keteıik, SQO-da bir aptada «gonkong tumaýyn» juqtyrǵandar sany eki ese artty.
Mońǵolııada el boıynsha qashyqtan oqytý engizilýi múmkin.
Gonkong tumaýy nesimen qaýipti ekenin jáne emdeý, qorǵaný ádisteri týraly jazǵan bolatynbyz.