Týysynda tuqym qýalaıtyn aýrý bar adam tekseristen ótýi qajet – genetık
ASTANA. KAZINFORM — Medıtsına ǵylymdary doktorynyń aıtýynsha adam ıntellektisi, psıhıkalyq jáne fızıkalyq saýlyǵy – bári de tuqym qýalaýshylyq zańdylyǵyna baǵynady. Sondyqtan bolashaq ata-analar otbasyn qurmas buryn genetıkalyq tekserýden ótýi tıis.
Talshyn Muhadesqyzynyń aıtýynsha, keıbir qasıetter ákeden qyzǵa, anadan ulǵa beriledi. Intellekt pen túrli densaýlyq erekshelikteri de tuqym qýalaý arqyly taraıtyn zańdylyq bar. Osyǵan baılanysty maman jastarǵa otbasyn qurar aldynda medıtsınalyq jáne genetıkalyq tekserýden ótý qajettigin aıtady.
– Júktilikke daıyndalý – bul jeke bastyń emes, tutas qoǵamnyń densaýlyq saqtaý saıasatynyń mańyzdy bóligi. Eger bolashaq erli-zaıyptylardyń biriniń otbasynda tuqym qýalaıtyn aýrý kezdesse, mindetti túrde genetıkalyq tekseristen ótý qajet. Aldymen karıotıp anyqtalyp, sodan keıin múmkin bolatyn genetıkalyq aqaýlar zertteledi. Mundaı tekserýler búginde elimizdiń barlyq óńirinde qoljetimdi, – dedi ol Jibek Joly telearnasyndaǵy «Bugin Live» baǵdarlamasynda.
Foto: Vıdeodan skrın
Professor tuqym qýalaıtyn aýrýlar emdelmeıtinin, biraq olardy aldyn ala anyqtaýǵa bolatynyn atap ótti. Genetıkter aýrýdyń urpaqqa berilý yqtımaldyǵyn naqty eseptep bere alady. Tipti júktiliktiń alǵashqy 12 aptasyna deıin uryqtyń densaýlyǵyn anyqtaýǵa múmkindik bar.
– Tuqym qýalaıtyn aýrýlarǵa keletin bolsaq, mysaly aýtızmniń tuqym qýalaý sıpaty dáleldenbegen. Bul dıagnoz kóbine epıgenetıkalyq faktorlarmen, ıaǵnı adamnyń ómir saltymen, qorshaǵan ortamen jáne psıhologııalyq ahýalymen baılanysty. Al adamnyń dene turqy iri bolýy gen arqyly berilýi múmkin, biraq semizdik kóbine tamaqtaný jáne ómir súrý daǵdysyna baılanysty bolady, – dedi ol.
Sondaı-aq qazir DNQ taldaý arqyly adamnyń shyqqan tegi men etnıkalyq quramyn anyqtaý múmkindigi bar. Mundaı zertteýler arqyly adam óz teginiń azııalyq, eýropalyq ne afrıkalyq elementteriniń paıyzdyq úlesin kóre alady. Alaıda naqty ata-anasyn nemese arǵy babasyn tek áke men ana arqyly ǵana bilýge bolady.
Aıta keteıik, Ózbekstanda álemge belgisiz genetıkalyq mýtatsııalar anyqtalǵanyn jazǵan edik.