Tsıfrlyq tehnologııalar men agrosektorǵa basymdyq: Túrkistanda keńeıtilgen jıyn ótti
TÚRKІSTAN. KAZINFORM — Túrkistan oblysynyń ákimi Nuralhan Kósherovtiń tóraǵalyǵymen ótken keńeste Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń «Jasandy ıntellekt dáýirindegi Qazaqstan: ózekti máseleler jáne ony túbegeıli tsıfrlyq ózgerister arqyly sheshý» atty Qazaqstan halqyna Joldaýyn júzege asyrý sharalary qaraldy.
Túrkistan oblysy ákiminiń baspasóz qyzmetiniń málimetinshe, jıynǵa oblys ákiminiń orynbasarlary, aýdan-qala ákimderi, oblystyq basqarma basshylary, quqyq qorǵaý organdary men qoǵam ókilderi qatysty.
Aımaq basshysy Prezıdent Joldaýynda qoıylǵan mindetterdi ýaqytyly ári sapaly oryndaýǵa erekshe mán berip, olardy júzege asyrý boıynsha orynbasarlary men jaýapty basshylarǵa naqty tapsyrmalar berdi. Túrkistan oblysynda Joldaýdan týyndaıtyn mindetterdi sapaly ári ýaqytyly oryndaý maqsatynda óńirlik arnaıy is-sharalar jospary ázirlenip, bekitiledi.
Prezıdent tapsyrmasyna sáıkes, Túrkistan oblysynda tsıfrlandyrý men jasandy ıntellekt tehnologııalaryn engizý basym baǵyt retinde belgilenip otyr. Osy maqsatta «Qazaqtelekom» jáne «Transtelekom» kompanııalarymen birlesip, eldi mekenderdi ınternetpen qamtý jumystary kúsheıtiledi. Ár sala boıynsha tsıfrlandyrýǵa arnalǵan naqty is-sharalar jospary ázirlenedi. Sonymen qatar mektepter men balabaqshalarda qaýipsizdikke baǵyttalǵan jasandy ıntellektke negizdelgen baqylaý júıesin engizý kózdelip otyr. IT mamandaryn daıarlaý úshin qyrkúıek aıynyń sońynda «Woosong Kazakhstan» IT ýnıversıteti ashylady. Oblys ákimi atalǵan oqý ornymen tyǵyz baılanys ornatyp, naqty is-shara josparyn bekitýdi tapsyrdy.
— Memleket basshysy halyqqa Joldaýynda elimizdiń ekonomıkalyq, áleýmettik jáne tehnologııalyq damýyn qamtıtyn jeti basym baǵytty naqty aıqyndap berdi. Jasandy ıntellektini damytýdan bastap, ınvestıtsııa tartýǵa deıingi áleýmettik -ekonomıkalyq damýdyń strategııalyq mindetteri belgilendi. Endigi mindet — osy baǵyttar boıynsha naqty jobalar ázirlep, júıeli jumys júrgizý. Prezıdent Joldaýy — ár salaǵa arnalǵan naqty baǵdar. Bul — jańa ekonomıkalyq serpinniń negizi. Túrkistan oblysy Joldaýdaǵy barlyq baǵytty naqty istermen júzege asyrýǵa kúsh salady, — dedi oblys ákimi.
Nuralhan Kósherov Memleket basshysynyń tapsyrmalaryn oryndaý maqsatynda óńirde atqarylyp jatqan naqty jumystarǵa toqtaldy. Oblysta arnaıy ınvestıtsııa basqarmasy qurylyp, 2025–2028 jyldar aralyǵynda jalpy quny 2,5 trln teńge bolatyn 111 ınvestıtsııalyq jobany júzege asyrý josparlanyp otyr. Bul jobalar nátıjesinde 24 myńǵa jýyq jańa jumys orny ashylady dep kútiledi. 2025 jyldyń alǵashqy 7 aıynda negizgi kapıtalǵa tartylǵan ınvestıtsııa kólemi 695 mlrd teńgeden asyp, jospar artyǵymen oryndaldy.
Sonymen qatar «TURAN» arnaıy ekonomıkalyq aımaǵynda sheteldik «HANYA» kompanııasymen birlesip óndiristik park salý jumystary bastaldy. Oblys ákimi áleýmettik kásipkerlik korporatsııany damý ınstıtýtyna aınaldyrý boıynsha naqty is-shara josparyn bekitýdi tapsyrdy.
N.Kósherov ishki jáne syrtqy naryqta básekege qabiletti, tereń óńdelgen ónim shyǵarýǵa basymdyq beriletinin aıtyp, óńdeý ónerkásibi salasyndaǵy 60,7 mlrd teńgeniń 18 jobasyn júzege asyrý jumystaryn jandandyrýdy tapsyrdy. Sondaı-aq óńdeý ónerkásibine ınvestıtsııa tartý kólemin arttyrý boıynsha tıisti sharalardy qabyldaýdy mindettedi. Óńirde agroónerkásip keshenin damytý jáne agrobıznesti qoldaýǵa basymdyq beriledi. Sý únemdeý tehnologııalary 114 myń gektarǵa engizilgen. Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes, bul kórsetkishti 2030 jylǵa deıin 216 myń gektarǵa jetkizý kózdelip otyr. Sonymen qatar aýyl sharýashylyǵy jerlerin tsıfrlyq formatta ádil úlestirý máselesi kún tártibine shyqty.
Keńes barysynda oblystyń kólik-logıstıkalyq áleýetin arttyrý máselesi de qaraldy. «Batys Eýropa — Batys Qytaı» dálizi boıynda servıstik ınfraqurylymdy damytý, jol sapasyn jaqsartý jáne kólik dálizderinen qosymsha tabys kózderin qalyptastyrý tapsyryldy. Sonymen qatar «Darbaza — Maqtaaral» temirjol jelisiniń qurylysyn merziminde aıaqtaý — erekshe baqylaýda.
Energetıka salasynda oblystyń tutynatyn elektr qýatynyń 75%-y syrttan tasymaldanady. Bul máseleni sheshý úshin jalpy qýaty 2,4 GVt bolatyn 6 iri joba iske asyrylyp jatyr. Qosymsha energııa kózderin tartý mindeti de qoıylyp otyr. Aýyz sý máselesi de keńinen talqylandy. Búgingi tańda Túrkistan oblysyndaǵy 801 eldi mekenniń 763-i (onyń ishinde 7 qala jáne 756 aýyl) nemese 98,1%-y ortalyqtandyrylǵan aýyz sýmen qamtylǵan. Ortalyqtandyrylǵan aýyz qubyry tartylmaǵan 38 eldi meken bar, 192 eldi mekende aýyz sý keste boıynsha beriledi. Keıbir eldi mekende sý kózderiniń debeti azaıǵan, sý júıeleri tozǵan. Bul máselelerdi sheshý úshin keshendi sharalar qabyldanyp jatyr. Prezıdenttiń 2025 jylǵa deıin eldi mekenderdi 100% aýyz sýmen qamtamasyz etý jónindegi tapsyrmasy — basty mindetterdiń biri.
Sonymen qatar sanıtarlyq tazalyq pen kógaldandyrý máselesine erekshe nazar aýdaryldy. Oblys ákimi tazalyq mádenıetin qalyptastyrý maqsatynda «Turkistan TV» telearnasy túsirgen beınematerıaldar negizinde jaýapty tulǵalarǵa qatysty kadrlyq sheshimder qabyldanatynyn eskertti.
Májiliste shaǵyn jáne orta bıznesti damytý, tsıfrlyq salyq júıesin engizý, áleýmettik kásipkerlik korporatsııalaryn damý ınstıtýtyna aınaldyrý syndy bastamalar talqylandy. Adam kapıtalyn damytýǵa baılanysty joǵary oqý oryndary men kolledjderde bilikti kadrlar daıarlaý jumystary júıelenetin boldy. Jasandy ıntellektke negizdelgen baǵdarlamalar mektep baǵdarlamasyna engiziledi.
Densaýlyq saqtaý salasynda Ordabasy jáne Saryaǵash aýdandarynda perınataldyq ortalyqtar salý úshin jobalyq-smetalyq qujattardy jedel ázirleý tapsyryldy. Sonymen qatar, 570 kópbeıindi aýrýhananyń qurylysyn jandandyrý baǵytynda naqty jumystar qolǵa alynady.
Jıyn qorytyndysynda oblys ákimi Prezıdent Joldaýynda qoıylǵan mindetterdiń árqaısysyn sapaly ári tıimdi oryndaý qajet ekenin atap ótip, jaýapty tulǵalarǵa naqty tapsyrmalar júktedi.
— Memleket basshysynyń tikeleı baqylaýynda turǵan «Keleshek mektepteri» ulttyq jobasy aıasynda ótken jyly 13 mektep paıdalanýǵa berilip, bıyl jyl sońyna deıin qosymsha 16 mektep paıdalanýǵa berilmek. Bıyl paıdalanýǵa tapsyrylatyn mektepterdiń qurylysyn merziminde aıaqtaýdy qamtamasyz etý qajet. Prezıdent Joldaýyndaǵy negizgi baǵyttarǵa arnaıy toqtaldym. Endi osy tapsyrmalardy merziminde jáne sapaly oryndaý úshin arnaıy is-sharalar josparyn ázirlep, bekitýdi tapsyramyn, — dedi oblys ákimi Nuralhan Kósherov.