Tsıfrlyq platformalar men ádil básekelestik: Qazaqstannyń jańa retteý saıasaty
ASTANA. KAZINFORM — Básekelestikti qorǵaý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Marat Omarov Ózbekstandaǵy BRIKS ortalyǵy uıymdastyrǵan tsıfrlyq platformalardy damytý jónindegi konferentsııaǵa qatysty. Ol Qazaqstanda jasandy ıntellekt pen tsıfrlyq naryqty retteý baǵytynda atqarylyp jatqan jumystar týraly baıandady. Bul týraly agenttiktiń baspasóz qyzmeti málim etti.
Qazaqstanda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasyna sáıkes jasandy ıntellektini damytý memlekettik basymdyq retinde aıqyndalǵan. Qazirgi tańda jasandy ıntellektti engizý bilim berý, densaýlyq saqtaý, memlekettik basqarý, ónerkásip jáne strategııalyq josparlaý sııaqty salalarda belsendi túrde júzege asyrylyp keledi. Elde Jasandy ıntellekt jáne tsıfrlyq damý mınıstrligi quryldy, JI damytý jónindegi keńes jumys isteıdi, sondaı-aq ǵylym, ınnovatsııa jáne halyqaralyq yntymaqtastyqtyń ortalyǵyna aınalatyn JI zerthanasy ashyldy.
Qazaqstannyń básekelestik organynyń da Meta, Google jáne Yandex sııaqty iri halyqaralyq tsıfrlyq platformalardyń qyzmetin retteý boıynsha eleýli tájirıbesi bar.
— Jasandy ıntellekttiń qarqyndy damýy jańa múmkindiktermen qatar, teń básekelestikke qaýip te tóndiredi. Tehnologııalar ónimdilikti arttyryp, shyǵyndardy azaıtqanymen, olar bir mezette naryqtaǵy shoǵyrlanýdy kúsheıtip, shaǵyn oıynshylar arasyndaǵy ınnovatsııalyq belsendilikti tómendetýi múmkin. Qazirgi tańda retteýshilerdiń basty mindeti — ınnovatsııalardy yntalandyrý men básekelestik ortany qorǵaý arasyndaǵy tepe-teńdikti tabý, — dedi M. Omarov óz sózinde.
BQDA-nyń ústem tsıfrlyq platformalarǵa qatysty birneshe ister boıynsha tájirıbesi bar.
Máselen, Yandex taksı agregatoryna qatysty komıssııa mólsheriniń kóbeıýi men baǵa úılestirý faktileri boıynsha júrgizilgen jumys nátıjesinde ádil baǵa belgileý, tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý jáne adal básekelestik talaptarynyń buzylýyna qarsy baǵyttalǵan monopolııaǵa qarsy komplaens jasaldy.Google kompanııasymen ózara is-qımyl barysynda mobıldi qosymshalardy aldyn ala ornatýǵa qatysty shekteýlerge baılanysty BQDA-nyń habarlamasy aıasynda, paıdalanýshyǵa izdeý júıesin tańdaý múmkindigin qamtamasyz etý jóninde sharalar qabyldandy.
Meta kompanııasyna qatysty tergep-tekserý qazaqstandyq mýzykalyq týyndylardyń áleýmettik jelilerde jarııalanbaý faktilerine baılanysty júrgizilip, nátıjesinde avtorlyq quqyqtardy qorǵaýǵa baǵyttalǵan kelisimge qol jetkizdi.
— Qazaqstan tsıfrlyq ekonomıkaǵa aýqymdy ótýdi bastaýǵa daıyndalyp jatyr. Bul jaǵdaıda jasandy ıntellekt tek qural emes, eldiń básekege qabilettiliginiń negizgi ózegine aınalady. Degenmen, osy úderiste derekterge, ınfraqurylymǵa jáne memlekettik kelisimsharttarǵa birinshi bolyp qol jetkizgender naryqtyq bılikti kúsheıtýi múmkin. JI múmkindikterin tıimdi paıdalana alǵan kompanııalar men ınstıtýttar óz yqpalyn edáýir arttyra alady, al basqalary artta qalý qaýpine tap bolady, — dep atap ótti Agenttik tóraǵasy.
Ol Qazaqstanda tsıfrlyq naryqtardy retteý kezinde úılesimdi jáne proportsıonaldy tásil qoldanylatynyn aıtty. Bul tásil básekelestikti qorǵaý men ınnovatsııalardy yntalandyrý arasyndaǵy tepe-teńdikti qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Memlekettik saıasat proportsıonaldy aralasý qaǵıdatyna negizdelgen: ıaǵnı, naryqtyq mehanızmder adal básekelestikti qamtamasyz ete almaǵan jaǵdaıda ǵana sharalar qabyldanady.
Osylaısha, tsıfrlyq platformalarǵa shamadan tys ákimshilik qysym jasalmaıdy, tehnologııalyq ekojúıelerdiń damý serpini saqtalady jáne naryqtyń barlyq qatysýshylary úshin teń jaǵdaı qamtamasyz etiledi. Retteý halyqaralyq usynymdarǵa — OECD jáne UNCTAD standarttaryna — sáıkes júzege asyrylady, bul ınnovatsııalarǵa kedergiler týǵyzbaı, naryq erkindigi men tutynýshylar múddesin qorǵaý arasyndaǵy dınamıkalyq tepe-teńdikti saqtaýǵa múmkindik beredi.
Eske sala keteıik, buǵan deıin Memleket basshysy Básekelestikti qorǵaý jáne damytý agenttiginiń tóraǵasy Marat Omarovty qabyldap, «Ekonomıkany yryqtandyrý jónindegi sharalar týraly» Jarlyqty iske asyrý maqsatynda atqarylǵan jumys nátıjesi baıandalǵan bolatyn.