Tsıfrlyq órkenıetke qadam: Pavlodar óńiri mańyzdy maınıng ortalyqtarynyń birine aınalady
PAVLODAR. KAZINFORM — Ertis-Baıan óńiri ómirdiń barlyq mańyzdy salasyna tsıfrlyq sheshimderdi jedeldetip engizýge baǵyt aldy. Aldaǵy jyldary oń ózgeristerdi halyq sezine alýy kerek.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev bıylǵy Joldaýynda «Qazaqstan úsh jyldyń ishinde tsıfrlyq elge aınalýy kerek» dep naqty maqsat qoıǵany belgili. Bul baǵyttaǵy alǵashqy jáne naqty qadamdardyń biri — ómirdiń kez kelgen salasyn tsıfrlandyrý. Ertis boıynda bul mindetke negizdelgen is-qımyl josparlary túzilip, iske asa bastady.
Oblys ortalyǵynda Prezıdent Joldaýyn júzege asyrý máselelerine arnalǵan jıyn ótti. Oǵan oblys aktıvi, depýtattar, memlekettik organdardyń, qoǵamdyq uıymdardyń basshylary men zııaly qaýym ókilderi qatysty.
Pavlodar óńirinde «Digital Qazaqstan» strategııasy boıynsha «Smart Region» tujyrymy ázirlenip jatyr. Bul aımaqtaǵy negizgi salalardy tsıfrlyq tranformatsııalaýǵa baǵyttalǵan. Qazirdiń ózinde qoǵam, jol, órt qaýipsizdigin qamtamasyz etýge negizdelgen «SmartCity Pavlodar» jáne «Qaýipsiz qala» jobalary ómirsheń etilýde. Bul jobalardyń ár tarmaǵynda jasandy ıntellekti elementteri engizilgenin aıtyp ótýimiz kerek.
Pavlodar oblysynyń ákimi Asaıyn Baıhanov óz sózinde «Tsıfrlyq qadam — jańa órkenıetterdiń kilti» ekenin atap ótti. Halyqtyń ál-aýqatyn arttyrýǵa baǵyttalǵan jobalardyń tsıfrlanýǵa bet burýy memleket ishindegi oń qadamdardy aıǵaqtaıdy. Eń bastysy, ár turǵyn oń ózgeristerdi sezine alýy kerek.
Óńirlik tsıfrlyq tehnologııalar basqarmasynyń málimetinshe, aýyl sharýashylyǵy men orman sharýashylyǵynda jasandy ıntellekti tehnologııasyn qoldaný arqyly spýtnıktiń monıtorıng ádisteri engiziledi. Jer resýrstarynyń tsıfrlyq kartasy jasalady. Buǵan qosa oblystyń ındýstrıaldy ereksheligin eskere otyryp, aldaǵy ýaqytta ónerkásiptik kásiporyndarǵa tsıfrlyq saýattylyq boıynsha aýdıt júrgizý usynylǵan. Mundaı ádis-amal kásiporyn quryltaıshylarynyń tsıfrlyq modernızatsııalaýǵa kóńil aýdarýyna jáne óndiriske jasandy ıntellektini óndiriske engizýlerine túrtki bolady degen senim zor.
— Jedeldetilgen tsıfrlyq transformatsııa men jasandy ıntellektini engizý — talshyqty-optıkalyq jelilerdi, mobıldi baılanysty, sondaı-aq «Starlink» jáne «OneWeb» sııaqty tómen orbıtalyq júıelerge negizdelgen spýtnıktik baılanysty damytýdy kózdeıdi. Ol óz kezeginde qomaqty ınvestıtsııalar tartýdy talap etedi. 2024 jyly «Starlink» tehnologııasy oblysymyzdyń 33 mektebinde engizildi, jyldyń sońyna deıin osy tehnologııaǵa qalǵan 42 mektep qosylady. Osylaısha, aýyl mektepterin sapaly ınternetpen qamtamasyz etý jónindegi Prezıdent tapsyrmasy tolyq oryndalady. Buǵan qosa Pavlodar qalasynyń barlyq ınjenerlik-kommýnaldyq ınfraqurylymdaryna monıtorıng júrgizetin «ınteraktıvti jylý» kartasy ázirlenýde, — deıdi tsıfrlyq tehnologııalar basqarmasynyń basshysy Aǵybaı Ámirın.
Maınıng jáne krıptovalıýta aınalymyn retteýge baǵyttalǵan birqatar bastamalar da qolǵa alynyp jatyr. Óńirdiń joǵary energetıkalyq áleýeti eskerilip, memlekettik maınıng ortalyqtarynyń biri bolý mindeti qoıylyp otyr. Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes Ekibastuz qalasynda zamanaýı derekterdi óńdeý ortalyǵyn salý jumystary júrgizilýde.
Atap óterligi, ınfraqurylym salasyn modernızatsııalaý barysynda da tsıfrlyq bastamalar barynsha eskerilýde. Mysal úshin «Aqsý — Degelen — Jańa Semeı» temirjol ýchaskesiniń 352 shaqyrymyna avtobuǵattaý júıesi engizilse, Pavlodardaǵy áýejaıdy zamanǵa saı jańǵyrtýda sońǵy ozyq tsıfrlyq tehnologııalar qoldanylyp jatyr. Jalpy 2028 jylǵa deıin áýe kóligin damytý úshin oblysta 34,7 mlrd teńge ıgerilýi kerek.
Tsıfrlyq múmkindikterdi tolyqqandy engizý úshin energetıkalyq áleýetimizdi arttyrý da mańyzdy. Oblys ákiminiń birinshi orynbasary Serik Batyrǵujınovtyń málimetinshe, Ekibastuzda № 3 GRES qurylysyn salý, № 2 GRES-te № 3 jáne № 4 energııa bloktaryn turǵyzý, Pavlodardaǵy № 2 JEO-da qýattylyǵy 120 MVt bolatyn úsh birdeı týrbınany jańartý óńirdegi elektr energııasy óndirisin aldaǵy jyldary 60%-ǵa ulǵaıtady. Aımaǵymyzdy gazdandyrýǵa da qadamdar jasalyp otyr. Aldyn ala esepteýler kógildir otyn boıynsha aımaqtyń jyldyq tutynysy — 1,5 mlrd tekshe metr bolatynyn baıqatty. Gazdy Reseıden tasymaldaý josparlanǵan. Bul saladaǵy jabdyqtardy da jasandy ıntellekti kómegimen basqarýǵa mán beriledi.
Eske sala keteıik, Energetıka mınıstrligi tarıfterdi basqarý boıynsha tsıfrlyq servısti iske qosty.