Tsıfrlyq egemendik: Memlekettik organdardyń QazTech-ke kóshýi nege mańyzdy
ASTANA. KAZINFORM – Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev aldaǵy eki aıda memlekettik organdardy tsıfrlandyrý men jasandy ıntellektini engizýge baılanysty naqty sharalar ázirleýdi tapsyrǵan edi. Osy ózgeristerdiń basty elementi – QazTech ulttyq tsıfrlyq platformasy boldy.
Platforma bıyl shilde aıynda iske qosyldy jáne barlyq memlekettik tsıfrlyq servısti birtutas ekojúıege biriktirdi. Buryn ár vedomstvo óziniń ІT baǵdarlamalaryn jasap, ýaqyty men mıllıardtaǵan qarjysyn jumsaıtyn. Al endi ortaq tehnologııalyq konstrýktor kómegimen jańa servısterdi tez jasaýǵa jáne ıkemdeýge bolady.
– QazTech platformasy 2023 jyldyń 1 maýsymynda jarııalanǵan baıqaý aıasynda ázirlendi. Baıqaý nátıjesinde baǵdarlamalyq qamtý jetkizýshisi retinde «Aqyldy qalalar» JShS iriktelip alyndy. Bul kompanııa qazaqstandyq ІT mamandar men sarapshylardy tartyp, jobany ulttyq basymdyqtar men aqparattyq qaýipsizdik talaptaryn eskere otyryp júzege asyrdy. Demek, QazTech – otandyq ІT salasynyń tikeleı qatysýymen jasalǵan ónim, – dep jazylǵan Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń agenttik tilshisine joldaǵan jaýabynda.
QazTech-tiń basty artyqshylyǵy – onyń tehnologııalyq negizinde. Platforma ashyq kodty sheshimderge negizdelip qurylǵan jáne otandyq ІT sheshimderdi qoldanýdy kózdeıdi. 2025 jyldyń 31 shildesinde QazTech óndiristik paıdalanýǵa berildi.
– Alǵashqy qosylǵan servıster qatarynda Memlekettik organdardyń ınternet-resýrstarynyń biryńǵaı platformasy jáne Smart Bridge bar. Sonymen birge, Memlekettik qyzmet isteri agenttigi, Sý resýrstary jáne ırrıgatsııa mınıstrligi, Ónerkásip mınıstrligi, Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi, sondaı-aq «Ulttyq aqparattyq tehnologııalar» AQ júıelerin QazTech platformasyna kóshirý jumystary bastaldy, – dep habarlady vedomstvo.
Memlekettik organdardyń qazirgi qoldanystaǵy ІT-júıelerin QazTech-ke ıntegratsııalaý biryńǵaı standarttar boıynsha atqarylyp keledi. Bul protsess qatań zańnamaǵa sáıkes jáne standartty protokoldar negizinde elektrondy úkimettiń shlıýzi arqyly júrgiziledi. Bul rette kıberqaýipsizdik máselelerine de basa den qoıylǵan.
– Platforma kezeń-kezeńimen derekterdi qorǵaýdyń eń joǵary deńgeıine jetkiziledi. Bul protsess Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna tolyq sáıkes keledi. Oǵan qosa, aqparattyq qaýipsizdikke qatysty barlyq syn-qaterler únemi eskerilip, derekterdiń senimdi qorǵalýy qamtamasyz etiledi, – dep túsindirdi mınıstrlik ókilderi.
Sonymen birge, QazTech platformasynyń mańyzdy bóligi – ulttyq sýperkompıýterdi atap ótken jón. Ol joǵary deńgeıde qorǵalǵan zamanaýı derekter ortalyǵynda ornalasqan jáne aýqymdy derekterdi taldaýǵa, modeldeýge, JI men ǵylymı zertteýler jobalaryn qoldaý sııaqty resýrsty kóp qajet etetin mindetterdi sheshýge qoldanylady.
Jasandy ıntellekt salasynda da jańa múmkindikter ashylyp keledi. Ázirleýshiler QazTech kez kelgen servısti, sonyń ishinde jasandy ıntellektige negizdelgen sheshimderdi de endirýge ashyq ekenin aıtty. Bul memleketke, ǵylymǵa jáne bızneske mol múmkindik beredi.
Mundaǵy negizgi maqsattardyń biri – elimizdiń tsıfrlyq egemendigi. Platforma otandyq sheshimder men mamandarǵa negizdelip ázirlengen jáne qaýipsizdigi joǵary zamanaýı derekter ortalyǵy da salynǵan. Mınıstrlik proprıetarlyq (jabyq kodty) baǵdarlamalyq qamtýdan bas tartyp, ashyq tehnologııalarǵa kóshý Qazaqstannyń tsıfrlyq egemendigin nyǵaıtýǵa múmkindik bergenin atap ótti.
Joba tıimdilikti arttyryp qana qoımaı, eleýli ekonomıkalyq áser de bergen. QazTech platformasyn engizý aqparattyq-kommýnıkatsııalyq tehnologııalar ınfraqurylymyna ketetin shyǵyndardy azaıtýǵa, memlekettik qyzmetterdiń tıimdiligi men qaýipsizdigin arttyrýǵa jáne olardy ázirleý qunyn tómendetýge múmkindik bermek.
Platformany damytýda zańnamalyq súıemeldeýdiń mańyzy erekshe. QazTech platformasy jasandy ıntellektige negizdelgen servısterdi engizýdi qoldaıdy jáne jasandy ıntellekt týraly zańnamaǵa sáıkes damyp keledi.
Sarapshylardyń pikirinshe, bul joba memlekettik basqarý jumysyn jedeldetip, ashyqtyǵyn arttyrady jáne azamattar, bıznes pen memlekettik qurylymdardyń ózara baılanysyn jańa deńgeıge shyǵarýǵa yqpal etedi.
Aıta keteıik, jaqynda Úkimet janynan tsıfrlyq transformatsııa boıynsha top quryldy.
Sonymen birge, Jibek Joly telearnasynyń arnaıy reportajynda Qazaqstannyń tsıfrlyq habqa qalaı aınalǵany týraly taldaý kórsetildi.