Tramptyń Ýkraınadaǵy beıbitshilik josparynyń barlyq 28 tarmaǵy jarııalandy

ASTANA. KAZINFORM – Tramptyń Ýkraınadaǵy soǵysty toqtatýǵa arnalǵan 28 tarmaqtan turatyn josparyn Memlekettik hatshy Marko Rýbıonyń qatysýymen AQSh prezıdentiniń arnaıy elshisi Stıv Ýıtkoff ázirledi, dep habarlaıdy Kazinform menshikti tilshisi.

ABC News habarlaýynsha, ázirge aldyn ala jáne ózgerýi múmkin jospar beısenbi kúni Ýkraına prezıdenti Vladımır Zelenskııge tanystyryldy.

28 tarmaqtan turatyn beıbitshilik josparynda «Ýkraına senimdi qaýipsizdik kepildigin alady» delingen, dep jazdy Financial Times.

1. Ýkraınanyń egemendigi rastalady.

2. Reseı, Ýkraına jáne Eýropa arasynda bárin tegis qamtıtyn agressııaǵa qarsy kelisim jasalady. Sońǵy 30 jyldaǵy barlyq túsiniksizdikter rettelgen bolyp sanalady.

3. Reseıdiń kórshiles elderge basyp kirmeıtini, al NATO odan ári keńeımeıtini kútilip otyr.

4. JaHandyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý jáne yntymaqtastyq pen bolashaq ekonomıkalyq damý múmkindikterin keńeıtý maqsatynda barlyq qaýipsizdik máselelerin sheshý jáne shıelenisti azaıtýǵa jaǵdaı jasaý maqsatynda Qurama Shtattar deldaldyǵymen Reseı men NATO arasynda dıalog ótkiziledi.

5. Ýkraına senimdi qaýipsizdik kepildigin alady.

6. Ýkraına Qarýly Kúshteriniń sany 600 myń adammen shekteledi.

7. Ýkraına óz konstıtýtsııasyna NATO-ǵa kirmeıtini týraly erejeni engizýge kelisedi, al NATO óz jarǵysyna Ýkraınanyń bolashaqta odaqqa qabyldanbaıtyny týraly erejeni engizýge kelisedi.

8. NATO Ýkraına aýmaǵyna áskerin ornalastyrmaýǵa kelisedi.

9. Eýropalyq joıǵysh ushaqtar Polshada ornalastyrylady.

10. AQSh kepildigi:

AQSh kepildik úshin ótemaqy alady.

Eger Ýkraına Reseıge basyp kirse, ol kepildikten aıyrylady.

Eger Reseı Ýkraınaǵa basyp kirse, sheshýshi úılestirilgen áskerı jaýaptan basqa barlyq jahandyq sanktsııalar qalpyna keltiriledi, al jańa aýmaqtardy taný jáne osy kelisimniń barlyq basqa artyqshylyqtarynyń kúshi joıylady.

Eger Ýkraına Máskeýge nemese Sankt-Peterbýrgke zymyrandy sebepsiz ushyrsa, qaýipsizdik kepildigi jaramsyz bolyp sanalady.

11. Ýkraına EO músheligine quqyly jáne bul másele qarastyrylyp jatqan kezde eýropalyq naryqqa qysqa merzimdi jeńildikpen qol jetkizedi.

12. Ýkraınany qalpyna keltirý boıynsha jahandyq qýat paketine ózgelerden basqa mynalar kiredi:

a. Tehnologııa, derekterdi óńdeý ortalyqtary jáne jasandy ıntellekt sııaqty joǵary ósimdi salalarǵa ınvestıtsııa salý úshin Ýkraınany damytý qoryn qurý.

b. Qurama Shtattar Ýkraınamen birge Ýkraınanyń gaz ınfraqurylymyn, sonyń ishinde qubyrlar men qoımalardy birlesip qalpyna keltirý, damytý, jańǵyrtý jáne paıdalaný salasynda yntymaqtasady.

c. Qalalar men turǵyn aýdandardy qalpyna keltirý, qaıta qurý jáne jańǵyrtý úshin soǵystan qıraǵan aýdandardy qalpyna keltirý boıynsha birlesken kúsh-jiger.

d. Infraqurylymdy damytý.

e. Paıdaly qazbalar men tabıǵı resýrstardy óndirý.

f. Dúnıejúzilik bank bul protsesterdi jedeldetý úshin arnaıy qarjylandyrý paketin ázirleıdi.

13. Reseı álemdik ekonomıkaǵa qaıta ıntegratsııalanady:

a. Sanktsııalardy alyp tastaý kezeń-kezeńimen jáne jeke tártipte talqylanyp, kelisiledi.

b. Qurama Shtattar energetıka, tabıǵı resýrstar, ınfraqurylym, jasandy ıntellekt, derekterdi óńdeý ortalyqtary, Arktıkada sırek kezdesetin metaldardy óndirý jobalary jáne basqa da ózara tıimdi korporatıvtik múmkindikter sııaqty salalarda ózara damý úshin uzaq merzimdi ekonomıkalyq yntymaqtastyq týraly kelisim ornatady.

c. Reseı «Úlken segizdikke» qaıta qosylýǵa shaqyrylady.

14. Toqtaý salynǵan qarajat kelesideı paıdalanylady: 100 mıllıard dollarlyq toqtatylǵan reseılik aktıvter AQSh bastaǵan Ýkraınadaǵy qaıta qurý jáne ınvestıtsııalyq jobalarǵa ınvestıtsııalanady. AQSh bul jobadan túsetin paıdanyń 50%-yn alady. Eýropa Ýkraınany qaıta qurýǵa qoljetimdi ınvestıtsııany arttyrý úshin 100 mlrd dollar qosady. Qalǵan toqtatylǵan reseılik qarajat belgili bir salalarda birlesken jobalardy júzege asyratyn bólek AQSh-Reseı ınvestıtsııalyq qoryna tartylady. Bul qor qaqtyǵystyń qaıta bastalýyna jol bermeý úshin kúshti yntalandyrý maqsatynda qarym-qatynastardy nyǵaıtýǵa jáne ortaq múddelerdi keńeıtýge baǵyttalǵan.

15. Osy kelisimniń barlyq erejelerin ilgeriletý jáne olardyń saqtalýyn qamtamasyz etý úshin AQSh-Reseı qaýipsizdik jónindegi birlesken jumys toby qurylady.

16. Reseı Eýropa men Ýkraınaǵa qatysty kúsh qoldanbaý saıasatyn zańmen bekitedi.

17. Qurama Shtattar men Reseı ıadrolyq qarýdy taratpaý jáne ony baqylaý týraly sharttardyń, sonyń ishinde SNV-1 shartynyń merzimin uzartýǵa kelisedi.

18. Ýkraına ıAdrolyq qarýdy taratpaý týraly shartqa sáıkes ıadrosyz memleket bolýǵa kelisedi.

19. Zaporoje atom elektr stantsııasy MAGATE baqylaýymen iske qosylady, al óndirilgen elektr energııasy Reseı men Ýkraına arasynda teń bólinedi – 50:50.

20. Eki el mektepter men qoǵamda ártúrli mádenıetterdiń ózara túsinistigi men tózimdiligin damytýǵa, sondaı-aq násilshildik pen alalaýshylyqty joıýǵa baǵyttalǵan bilim berý baǵdarlamalaryn engizýge mindettenedi.

a. Ýkraına dinı tózimdilik jáne tildik azshylyqtardy qorǵaý týraly EO erejelerin qabyldaıdy.

b. Eki el de barlyq kemsitýshilik sharalaryn joıýǵa kelisip, ýkraın jáne reseılik BAQ pen bilim berý mekemeleriniń quqyqtaryna kepildik berýge kelisedi.

c. Barlyq natsıstik ıdeologııa men áreketter qabyldanbaýy jáne tyıym salynýy tıis.

21. Aýmaqtar:

a. Qyrym, Lýgansk jáne Donetsk, sonyń ishinde Qurama Shtattary tarapynan de-fakto Reseı aýmaǵy retinde tanylady.

b. Herson men Zaporoje qaqtyǵys syzyǵy boıynda toqtatylady, bul qaqtyǵys syzyǵy boıynda de-fakto tanýdy bildiredi.

c. Reseı bes aımaqtan tys baqylaıtyn basqa kelisilgen aýmaqtardan bas tartady.

d. Ýkraına áskeri qazirgi ýaqytta baqylaýyndaǵy Donetsk oblysynyń bóliginen ketedi, al bul ketý aımaǵy Reseı Federatsııasyna tıesili aýmaq retinde halyqaralyq deńgeıde tanylǵan beıtarap demılıtarızatsııalanǵan býferlik aımaq bolyp sanalady. Reseı áskeri bul demılıtarızatsııalanǵan aımaqqa kirmeıdi.

22. Bolashaq aýmaqtyq shekaralar týraly kelisimge qol jetkizilgennen keıin Reseı Federatsııasy men Ýkraına bul shekaralardy kúshpen ózgertpeýge mindettenedi. Bul mindetteme buzylǵan jaǵdaıda eshqandaı qaýipsizdik kepildigi qoldanylmaıdy.

23. Reseı Ýkraınanyń Dnepr ózenin kommertsııalyq qyzmet úshin paıdalanýyna kedergi keltirmeıdi jáne Qara teńiz arqyly astyqtyń erkin ótýi týraly kelisimderge qol jetkiziledi.

24. Sheshilmegen máselelerdi sheshý úshin gýmanıtarlyq komıtet qurylady:

a. Qalǵan tutqyndar men adam deneleri «barlyǵyna barlyǵy» qaǵıdaty negizinde aıyrbastalady.

b. Ustalǵan jáne kepilge alynǵan barlyq beıbit turǵyndar, sonyń ishinde balalar qaıtarylady.

c. Otbasyn biriktirý baǵdarlamasy iske asyrylady.

d. Qaqtyǵys qurbandarynyń azabyn jeńildetý úshin sharalar qabyldanady.

25. Ýkraına 100 kúnnen keıin saılaý ótkizedi.

26. Osy qaqtyǵysqa qatysqan barlyq taraptar soǵys kezindegi áreketteri úshin tolyq raqymshylyq alady jáne bolashaqta eshqandaı talap qoımaýǵa nemese shaǵymdardy qarastyrmaýǵa mindettenedi.

27. Bul kelisim zańdy kúshke ıe bolady. Onyń oryndalýyn prezıdent Donald Tramp tóraǵalyq etetin Beıbitshilik keńesi baqylaıdy jáne kepildendiredi. Buzýshylyqtar úshin sanktsııalar qoldanylady.

28. Barlyq taraptar osy memorandýmǵa keliskennen keıin eki tarap ta kelisimdi oryndaýdy bastaý úshin kelisilgen pozıtsııalarǵa shegingennen keıin atysty toqtatý birden kúshine enedi.

Osyǵan deıin AQSh Ýkraına prezıdentine beıbitshilik josparynyń jobasyn tapsyrǵanyn jazǵan bolatynbyz.