Tramptyń mıgratsııalyq saıasaty Qazaqstanǵa qalaı áser etedi

ASTANA. KAZINFORM – AQSh-taǵy jańa mıgratsııalyq saıasattyń jańǵyryǵy Qazaqstanǵa jete me? Sarapshylar tikeleı bolmasa da janama áser eteri sózsiz ekenin aıtady.

Halyqaralyq saıasattanýshy Janat Momynqulov Tramptyń bul ustanymy birinshi kezekte Meksıka men Kanadaǵa baǵyttalǵanyna toqtaldy.

– Sebebi, eki el shekarasy qazir Amerıka úshin úlken shyrǵalańǵa aınaldy. Esirtki tasymaly, qylmystyq toptar turǵysynan qaýip joǵary. Meksıkadan óte almaǵandar Kanadany paıdalanady. Byltyr AQSh Meksıkadan jarty mln adamdy kirgizbeı qoıǵan. Ispan tildi Latyn Amerıkasy men Meksıka halqynyń sany jyldam ósip jatyr. Biraq, jergilikti úkimetter olardyń áleýmettik jaǵdaıyn jaqsarta almaı otyr. Sondyqtan jaıly turmys izdegen turǵyndar shekara asýǵa májbúr. Bul - zor daǵdarys, - deıdi sarapshy.

Paıymdaýynsha, Amerıkaǵa óz betinshe barý shektelip, tipti oqý boıynsha talaptar kúsheıtilýi múmkin. Tek úkimetaralyq arnalar jumys isteı beredi. Saıası pana suraý jaǵy qıyndaıdy.

Amerıka jyl saıyn 10 mln jýyq emıgrantpen demografııasyn kóterip otyr. Demek, demografııalyq turǵydan jaqsarǵan el endi ishki qaýipsizdikke basa kóńil aýdarady.

Donald Tramp ishki áleýmettik ári ekonomıkalyq ósim úshin jumys isteıtinin málimdedi. Osy rette Janat Momynqulov Green card nemese bilim alý boıynsha baratyndar úshin úlken kedergi týyndamaǵanmen shekteý bolatynyn jetkizdi.

– Naqty aıtý qıyn árıne, ázirge. Biraq, shekteý bolady. Tramptyń kezinde Amerıkaǵa kóshý mıgratsııa maqsatynda qıyndaıdy. Ortalyq Azııadan jyl saıyn Ózbekstannan 2 jarym mln adam Green card-qa qatysady eken. Byltyr azaıǵan, bıyl da azaıypty. Biraq, bul tek Tramptyń kezinde bolady. Odan keıin demokratııalyq úkimet kelse, shekteýler qaıta qalypqa kelýi múmkin, - dedi ol.

Saıasattanýshy Janerke Qaıratqyzy da áriptesiniń pikirin quptaıdy. Rasymen de keı kedergiler týyndaýy múmkin. AQSh-tyń mıgratsııalyq saıasaty – óte aqyldy adamdardy jınaýǵa baǵyttalǵan.

– Óte belsendi, bilimdi azamattar óz jolyn tabady. Baǵdarlama kóp. Respýblıkalyqtar negizinen ekonomıkalyq jáne áskerı baǵytqa basymdyq berse, demokrattar jumsaq kúshke kóńil bóldi. Sondyqtan bilim salasyndaǵy túrli baǵdarlamalar Tramptyń kelýimen tyıylady degen jospar bar. Biraq, akademııalyq bilimge qatysy bolmaıdy. Al, demokratııalyq partııa Amerıkaǵa bet buratyn azamattyq qoǵamdy qalyptastyrýǵa den qoıǵan. Olar jýrnalıster men aktıvısterge kóptegen baǵdarlama usyndy, - deıdi sarapshy.

Qoryta aıtqanda el azamattary AQSh-qa vıza talaptaryn oryndap, zań normalaryn saqtap barady.

- Onyń ústine, sany az bolsa da AQSh ekonomıkasyna úles qosyp jatqan otandastarymyz bar. Sondyqtan qandaıda bir bıýrokratııalyq másele týyndasa da, tolyqtaı tyıym salynbaıdy, - dep túıdi Janerke Qaıratqyzy.

Eske salsaq, Tramp bılikke kele sala AQSh-ta jumys isteýge ruqsat beretin mıgratsııalyq qosymshanyń jumysyn toqtatqan bolatyn.