Tramp ákimshiligi jumysynyń alǵashqy aıynda qandaı nátıjege qol jetkizdi

ASTANA. KAZINFORM – Aq úı prezıdent Donald Tramp ákimshiligi jumysynyń alǵashqy 30 kúninde qol jetkizgen jetistikteriniń tizbesi qamtylǵan qujatty jarııa etti, dep habarlaıdy Kazinform agenttigi Amerıka daýysyna silteme jasap. 

Qujattaǵy basty salalardyń qatarynda qaýipsizdik, syrtqy saıasat, ekonomıka, energetıka jáne úkimet jumysynyń tıimdiligin arttyrý bar.

Prezıdent Tramptyń 1 aı ishinde qol jetkizgen jetistiginiń tolyq tizimi mynadaı:

Qaýipsizdik

- Prezıdent Tramp shekarada tótenshe jaǵdaı jarııalady jáne Amerıkanyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin ásker jiberdi.

- Shekaradan zańsyz ótý sońǵy 10 jylda eń tómengi deńgeıge jetti.

- Ulttyq qaýipsizdik departamenti prezıdent Tramp tusynda zańsyz kelimsekterdi tutqyndaý sany eki ese óskenin jarııalady.

- Prezıdent Tramp zańsyz kelimsekter úshin salyq tóleýshiler qarjylandyratyn barlyq memlekettik járdemaqyny toqtatty.

- Zańsyz kelimsek qylmyskerlerdi deportatsııalaýdy jandandyrdy.

- Meksıkamen shekarada dýal qurylysyn qaıta bastady.

- Prezıdent Tramp zańsyz kelimsekter men fentanıldiń aǵynyn toqtatý úshin Qytaıdan keletin ımportqa qosymsha 10 paıyzdyq tarıf engizdi.

- Týý quqyǵy boıynsha azamattyqty alyp tastaýdy buıyrdy.

- AQSh-ta bosqyndardy qabyldaý baǵdarlamasyn toqtatty.

Ekonomıka

- Prezıdent Tramp bolat ımportyna 25 paıyzdyq tarıfti qalpyna keltirdi jáne amerıkalyq ónerkásiptiń mańyzdy salalaryn josyqsyz sheteldik básekelestikten qorǵaý úshin alıýmınıı ımporty tarıfin 25 paıyzǵa deıin kóterdi.

- Qurama Shtattar budan bylaı ózin tonaýǵa tózbeıtindigin búkil álemge pash ete otyryp, ádil jáne ózara tıimdi saýda josparyn usyndy.

- Júzdegen mıllıard dollar jańa ınvestıtsııalardy qamtamasyz etti.

- Aqpanda Fıladelfııa Federaldy rezervtik bankiniń mamandary 2025 jyldyń birinshi toqsanyndaǵy ekonomıkalyq ósý boljamdaryn 1,9 paıyzdan 2,5 paıyzǵa deıin, al osy toqsandaǵy jumyssyzdyq deńgeıiniń boljamdaryn 4,2 paıyzdan 4,1 paıyzǵa deıin tómendetti.

Ómir súrý qunynyń tómendeýi

- Prezıdent Tramp atqarýshy bıliktiń barlyq qurylymdarynyń – departamentter men agenttikterdiń basshylaryna «Amerıka halqy úshin baǵasynyń shuǵyl tómendeýin qamtamasyz etýdi jáne amerıkalyq jumysshylardyń ál-aýqatyn arttyrýdy» tapsyrdy.

- Prezıdent AQSh-tyń aýqymdy energetıkalyq resýrstaryn tıimdi paıdalaný jáne energııa baǵasynyń tómendeýin qamtamasyz etý úshin Ulttyq energetıkalyq ústemdik keńesin qurdy.

- Prezıdent Tramp qyzmetke kiriskennen beri shıki munaı baǵasy 5 paıyzdan astamǵa tómendedi.

- Energetıka mınıstrligi Baıden bıligi tusynda qabyldanǵan tıimdilik standarttary boıynsha aýyrtpalyq erejelerdi kelesi qurylǵylarǵa keıinge qaldyrdy, bul amerıkalyq tutynýshylarǵa qomaqty somany únemdeýge múmkindik berdi.

- Mınıstr Shon Daffıdiń Kólik mınıstrligindegi alǵashqy qadamy Baıden bıligi kezinde qabyldanǵan elektromobıl mandatyn is júzinde alyp tastaıtyn ortasha korporatıvtik janarmaı únemdeý (CAFE) standarttaryn ózgertý erejelerin ázirleýdi bastaýy boldy.

Syrtqy saıasat

- Prezıdent Tramp Venesýelada kepilge alynǵan 6 amerıkalyqty, Aýǵanstandaǵy 2 amerıkalyqty, HAMAS tutqynynda otyrǵan AQSh-Izraıl azamatyn, Reseıde túrmede otyrǵan pensılvanııalyq muǵalimdi jáne Belarýstaǵy amerıkalyq azamatty bosatýǵa qol jetkizdi. Osylaısha prezıdent Tramp kezinde bosatylǵan amerıkalyq azamattardyń jalpy sany 11 boldy.

- Prezıdent Tramp Reseı prezıdenti Vladımır Pýtınmen jáne Ýkraına prezıdenti Vladımır Zelenskıımen sóılesip, bastalǵan kelissózder nátıjesinde beıbitshilikke qol jetkizýge tyrysty.

- Tramp Iranǵa barynsha qysym jasaý saıasatyn qalpyna keltirdi.

- Iran qoldaý kórsetetin hýsıtter tobyn sheteldik terrorıstik uıymdardyń tizimine engizdi.

- Izraıl premer-mınıstri Benıamın Netanıahýdy qabyldap, Gazada berik beıbitshilikti qamtamasyz etýdiń batyl tujyrymdamasyn usyndy.

- Júzdegen HAMAS sodyry men jıhadshylar jumys istegen palestınalyq bosqyndarǵa kómek kórsetý jáne jumysty uıymdastyrý jónindegi BUU-nyń Taıaý Shyǵys agenttigin qarjylandyrýǵa tyıym saldy.

- AQSh-tyń ishki isterine qatysty ózine quziretti zańsyz alǵan jáne Izraıl premer-mınıstri Benıamın Netanıahýdy tutqyndaýǵa negizsiz sanktsııa bergen Halyqaralyq qylmystyq sotqa qarsy sanktsııa engizdi.

- Memlekettik departament AQSh-tyń syrtqy saıasaty aldaǵy ýaqytta «Amerıka bárinen buryn» qaǵıdatyna umtylatynyn málimdedi.

- Prezıdent Tramp áskerı vedomstvonyń COVID-19-ǵa qarsy vaktsınatsııa týraly maǵynasyz talabyna baılanysty jumystan shyǵarylǵan áskerı qyzmetshilerge ótemaqy tólep, laýazymdaryn qaıta qalpyna keltirdi.

- Іshki ister mınıstrligi óziniń kartografııalyq málimetter bazasyna resmı túrde jańa ataý engizgennen keıin «Amerıka shyǵanaǵy kúnin» jarııalady.

- Tramp AQSh terrıtorııasynyń ústinde zymyranǵa qarsy jańa býyn qalqanyn qurý protsesine bastama jasady.

Energetıka

- Prezıdent Tramp Amerıkanyń energetıkalyq áleýetin tolyq ashý jáne amerıkalyq otbasylarǵa baǵany tómendetý úshin energetıka salasynda tótenshe jaǵdaı jarııalady.

- Baıden ákimshiliginiń antıamerıkalyq energetıkalyq erejeleriniń árqaısysyn joıdy.

- Parıj klımat jónindegi kelisimnen shyqty.

- Qaırańdy burǵylaý úshin 625 mıllıon akr jerdi qaıta ashty.

Úkimettegi eseptilikti jáne ashyqtyqty qalpyna keltirý

- Prezıdent Tramp Úkimettiń ónimdiligin arttyrý jáne salyq tóleýshilerdiń qarajatyn ońtaıly paıdalanýdy qamtamasyz etý úshin Memlekettik basqarý tıimdiligi departamentin (DOGE) qurdy. Bul salyq tóleýshiler úshin mıllıardtaǵan dollar únemdeýge múmkindik berdi.

- Federaldy bıýrokratııany qysqartý jáne ysyrapty joıý josparyn júzege asyrýǵa kiristi.

- Federaldy agenttikterge jumystan bosatylǵan tórt qyzmetkerdiń ornyna eń kóp degende bir qyzmetker jaldaýǵa buıryq berdi.

- Tutynýshylardy qarjylyq qorǵaý bıýrosynyń jumysyn toqtatýǵa buıryq berdi.

- Federaldy úkimettegi hrıstıandarǵa degen aǵat kózqarasty toqtatýǵa buıryq berdi.

- USAID-te ysyrapshyldyqty, alaıaqtyqty jáne teris paıdalanýdy toqtatty.

- Prezıdent Tramp ártúrlilik, teńdik jáne ınklıýzıvtilik (DEI) baǵdarlamasynyń kemsitýshilik keńselerin, qyzmetkerlerin jáne tájirıbesin taratty.

- Federaldy úkimet tarapyna kez-kelgen amerıkalyq tsenzýrany toqtatýǵa buıryq berdi.

- Barlyq úkimettik emes uıymdy qarjylandyrýdy qaıta qaraýdy tapsyrdy.

Amerıkalyqtardyń órkendeýi men densaýlyǵy

- Prezıdent Tramp «Amerıkany qaıtadan saý eteıik» komıssııasyn qurdy. Ol ulttyq nazardy aýrýlardy emdeýge emes, densaýlyqty nyǵaıtýǵa baǵyttaıdy.

- Ekstrakorporaldy uryqtandyrýǵa (EKU) qoljetimdilikti keńeıtý boıynsha sharalar qabyldady.

- Amerıkalyqtardyń dinı bostandyǵyn qorǵaý úshin Aq úı keńsesin qurdy.

- Senatta kabınetin bekitýdi ózinen burynǵylarǵa qaraǵanda jyldamyraq júrgizdi: kabınet músheleriniń kópshiligi onyń bıliginiń birinshi aıynda bekitildi.

Osyǵan deıin Tramptyń Ýkraınany saılaý ótkizýge shaqyrǵany týraly habarladyq.