Torǵaı óńiriniń áleýmettik-ekonomıkalyq damý jospary ázirlenip jatyr
ASTANA. KAZINFORM – Premer-mınıstrdiń orynbasary – ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarın Torǵaı óńirin damytýǵa jáne onyń áleýmettik-ekonomıkalyq damýy jónindegi is-sharalar josparyna engizý úshin perspektıvalyq jobalardy qaraýǵa arnalǵan jıyn ótkizdi.
Oǵan Qostanaı oblysynyń ákimi Qumar Aqsaqalov, «Atameken» ulttyq kásipkerler palatasy tóralqasynyń tóraǵasy Raıymbek Battalov, memlekettik organdardyń vıtse-mınıstrleri, bıznes-qoǵamdastyq ókilderi jáne taǵy basqalary qatysty.
Serik Jumanǵarın Memleket basshysynyń Joldaýda Torǵaı óńirin damytýǵa basymdyq berý qajettigin erekshe atap ótkenin eske saldy.
Vıtse-premer aıtqandaı, bul másele ornyqty ekonomıkalyq ósýdi qamtamasyz etý men halyqtyń ómir súrý sapasyn arttyrýǵa qatysty bolǵandyqtan, únemi Úkimettiń nazarynda. Óńirdiń tarıhı, strategııalyq jáne áleýmettik-demografııalyq mańyzdylyǵyn eskere otyryp, damý josparyn daıyndaý jumysy bastaldy.
Talqylaý barysynda Torǵaı óńiriniń keleshegine arnalǵan usynystar men jobalar aıtyldy. Qostanaı oblysynyń ákimi Qumar Aqsaqalov qolaıly geografııalyq jaǵdaı oblysty Eýropa men Azııa arasyndaǵy negizgi tranzıttik býynǵa aınaldyratynyn atap ótti. «Ortalyq-Batys» avtojolyn salý jáne Arqalyq qalasyndaǵy áýejaıdy qalpyna keltirý sııaqty ınfraqurylymdyq bastamalardy júzege asyrý ınvestıtsııa men bızneske jańa múmkindik beredi. Onyń aıtýynsha, ekonomıkalyq josparda 400-ge jýyq jumys orny ashylatyn 62 mlrd teńgeden asa somanyń 11 ınvestıtsııalyq jobasy qarastyrylǵan. AÓK damytýǵa, aýyl sharýashylyǵy ónimin qaıta óńdeýge, qaıta óńdeıtin 15 soıý pýnktin salýǵa basty nazar aýdarylady. Osy maqsattarǵa arnap, jyldyq 2,5%-ben (SQO tájirıbesi boıynsha) 5,6 mlrd teńge qarastyrylǵan, kómirsýtek óndirý men qatty paıdaly qazbany barlaý jobasy jasaldy.
Bıznes ókilderi de óz bastamalaryn usyndy. «Arkalyq Qus» JShS basshysy Maksım Bojko 2008 jyly qurylǵan kásiporyn búginde 140 mln-ǵa jýyq jumyrtqa óndiretinin habarlady. Kompanııa zaýyt qýatyn eki ese arttyrýdy josparlap otyr. Qurylys 2026 jylǵy kóktemde bastalady. Sondaı-aq qurama jem zaýyty men organıkalyq tyńaıtqysh óndirý zaýytyn salý jobasy júzege asyrylýda. «Urpaq Agro» JShS quryltaıshysy kompanııanyń etti mal sharýashylyǵy men qaıta óńdeýdi odan ári damytý úshin 10 myń basqa deıin usaq mal satyp alý nıeti týraly habarlady. «Zengi Group» JShS bas dırektory Jánibek Kenjebaev «Konsortsıým 20+1» jobasyn usyndy. Oǵan 12 ınvestor tartylǵan. Bul – 20 shaǵyn fermasy men basqarýshy kompanııasy bar, etti mal sharýashylyǵyn ornyqty damytýdyń pılottyq modeli. Jánibek Kenjebaevtyń aıtýynsha, kompanııa jobany júzege asyrýǵa shamamen 1,1 mlrd teńge ınvestıtsııa salýǵa daıyn. Bul rette qosymsha qarjylandyrý kózi pysyqtalýda. Vıtse-premerdiń tapsyrmasy boıynsha, jobany qoldaý máselesin Ulttyq ekonomıka mınıstrligi Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligimen birlesip qaraıdy.
Sondaı-aq jol ınfraqurylymyn damytý máselesi de talqylandy. Atap aıtqanda, Astana – Yrǵyz tas jolynda janarmaı quıý stansalaryn salý týraly. Qazirgi ýaqytta bul ýchaskede eki stansa jumys istegenmen, joldyń uzaqtyǵyn eskersek, Egindikól men Torǵaı aýdandarynda qosymsha keshen salý qajet.
Osy baǵytta jumys istep jatqan «PetroRetail» kompanııasy jelini damytý jáne kóbeıtý boıynsha óz usynystaryn jetkizdi. Janarmaı quıý stansalary jelisin kóbeıtýmen qatar, kompanııa Keruen Inn brendimen jol boıyndaǵy qyzmet kórsetýdi de damytýda. Mundaı alǵashqy qonaq úı Jambyl oblysynyń Merke aýdanynda ashylǵany belgili. Osyndaı nysandy Torǵaı óńirinde de salý usynylyp otyr.
Jıyndy qorytyndylaı kele, Serik Jumanǵarın barlyq aıtylǵan usynysty eskere otyryp, jospar jobasyn pysyqtaýdy jáne mádenıet, týrızm, halyqty jumyspen qamtý salalaryn damytý sharalaryn qaraýdy tapsyrdy. Ónerkásip jáne qurylys mınıstrligi ákimdikpen birlesip, Arqalyq, Amangeldi jáne Jangeldi aýdanynda jer qoınaýyn geologııalyq zertteýdi júrgizýi tıis. Bul ınvestıtsııa tartý jáne bıznesti damytý úshin jańa múmkindik.
– Negizgi jobalardy anyqtaý, qarjylandyrý úshin arnaıy shart jasaý mańyzdy. Ulttyq ekonomıka mınıstrligi óńirdiń ornyqty jáne keshendi damýynyń draıveri bolatyn “Órleý-Torǵaı” jeke baǵdarlamasyn bekitedi, - dep atap ótti vıtse-premer.
Buǵan deıin Qazaqstan EEK pen Úkimetaralyq komıssııa alańynda Qazaqstan-Reseı shekarasyndaǵy keptelis máselesin kótergenin jazǵan edik.