Toqtar Tóleshov nege ókindi?
Maks pen Talǵat - T. Tóleshovtiń sybaılastary
Bılik organdarynyń aıtýynsha, elimizdiń óńirlerinde «jer mıtıngilerin» uıymdastyrýǵa muryndyq bolǵan osy T. Tóleshov. Aıtarlyǵy, osy sotpen bir mezgilde «syra koroliniń» qolyndaǵy quraly bolǵan Maks Boqaev pen Talǵat Aıannyń isi boıynsha sot bastalady. Birer aıǵa sál sheginis jasaıtyn bolsaq, Boqaev pen Aıannyń kótergen shýyn memlekettik tóńkeriske jatqyza almaımyz. Biraq olardyń qoǵamdaǵy tynyshtyqty teńseltkeni aıdan anyq. «Qazaqstannyń ekonomıkasyn jaýlap alýǵa álekedeı jalanǵan Qytaıǵa qarsylyq bildirýdi» maqsat etken eki belsendiniń áreketi iske asty. Jurtty zańsyz sherýge bastap shyqty. Biraq odan ne ózgerdi?
Jer reformasynyń túpki maǵynasyn kópshiliktiń túsinbegeni ras. Memleket ózara dıalogty kóshede emes, konstrýktıvti pikirtalas alańynda júrgizýge shaqyrdy. Bılik qoǵammen keń, konstrýktıvti, júıeli dıalog ornatý úshin jer reformasy boıynsha komıssııa qurdy. Der kezinde qurylǵan komıssııa qoǵamdyq-saıası shıelenisýshilikti tómendetti. Memleket basshysy jer zańnamasyna 5 jylǵa deıin moratorıı jarııalady. Biraq bılik bunyń bárine qyrýar kúsh-jiger jumsady emes pe... Óz basym bul jerde Maks pen Talǵatty aıyptamaımyn da, jaqtamaımyn da... Biraq olardyń Toqtar Tóleshovpen sybaılas bolǵanyna qynjylamyn. Al Tóleshovtiń ózi qylmys jasaǵanyna ókinip, quzyrly organdarǵa hat jazdy.
Toqtar Tóleshov nege ókindi?
Jýyrda «Facebooc» jelisinde T. Tóleshovtiń qylmys jasaǵanyna adal kóńilimen ókingeni jóninde qujattar jarııalandy. UQK-niń basshysyna jazǵan ótinish-hatynda «Shymkentsyra» JShS-niń eks-dırektory T. Tóleshov Qazaqstanda jerdi sheteldikterge satý men jalǵa berýge qarsy sherýlerdi uıymdastyrǵanyn moıyndady. «Halyq meni qoldaý úshin bıliktiń bedelin túsirý kerektigin bildim. Ol úshin áleýmettik jarylys jasaý kerek edi. Mundaı is óz qolymnan kelmeıtinin túsindim. Sol úshin Atyraýdaǵy erik-jigeri mol Talǵat Aıandy izdep-taptym. Ol óziniń sońynan halyqty erte alatynyna sendim. Sondyqtan aqshalaı demeýshilik jasap, «halyq batyrynyń» beınesin somdaýdy tapsyrdym. Men BAQ-tarda uzaq ýaqyt talqyǵa túsken jer reformasynyń bolatynyn bildim. Qazaqtardyń týǵan jerin qorǵaý úshin eshteńeden taıynbaıtynyn eskerip, osy múmkindikti paıdalanǵym keldi. Sol úshin qyzba minezdi turǵyndary kóp Atyraýdy tańdadym. Jáne ol jerdegi búlikke qatysymnyń baryn eshkim sezbeıdi dep túıdim. Sóıtip, óz qyzmetkerlerime Talǵat Aıanǵa 100 000 dollar jiberip, «jer máselesimen» aınalysýǵa jáne qazaq jerin sheteldikterge satý týraly ósek taratýǵa nusqaý berdim. Mundaı áreket jurtty dúrliktirip, halyq týǵan jerdi qorǵaý úshin kóteriletinin bildim»,- delingen qujatta. Ol óziniń túpki maqsaty halyqtyń bılikke degen ashý-yzasyn týǵyzý jolymen elde vıtse-prezıdent laýazymyn engizýge qol jetkizýdi kózdegen. Biraq T. Tóleshovtiń aram oıy iske aspaı, qamaýǵa alyndy.
Aıtarlyǵy, T. Tóleshovtiń hatyndaǵy jaýaptarynyń shynaıylyǵyn qorǵaýshysy Evgenıı ıAvorskıı rastady. «Áleýmettik jelilerde jarııa bolǵan hatty T. Tóleshov óz qolymen jazǵany ras. Qylmystyq istiń qupııa bolǵandyqtan kóp nárse aıta almaımyn. Biraq hattamany T. Tóleshov óz qolymen jazdy. Ondaǵy jazý da, aıtqan jaýap ta óziniki. Ol muny eshkimniń qysymynsyz óz erkimen jazdy. Maǵan eshqandaı shaǵym aıtqan joq. Oǵan fızıkalyq jáne psıhıkalyq qysym kórsetilgen joq. Ǵalamtorda jarııa bolǵan aqparattan oqyǵanymyzdaı, ol óz qatesin túsinip, shynaıy ókinip otyr»,- dep túsindirdi E. ıAvorskıı otandyq elektrondy BAQ-qa bergen suhbatynda.
Aram aqsha opyq jegizdi
Toqtar Tóleshov óz qolymen jazǵan ókinish hatynda atyraýlyq belsendilerdiń sherýin qarjylandyrǵanyn moıyndady. Osylaısha Atyraýda M. Boqaev pen T. Aıandar uıymdastyrǵan sherýdiń túpki maqsaty belgili boldy. Demek atyraýlyq belsendilerdiń jurtty zańsyz sherýge shaqyrýǵa aram aqshanyń qatysy bolǵany rastaldy. Maks Boqaev pen Talǵat Aıan uran sózderinde «Biz ádilettilik úshin kúresemiz» dedi. Alaıda olar uıymdastyrǵan sherýdiń aqshasyn Toqtar Tóleshov tóledi ǵoı. Endeshe ol aqshanyń qandaı jolmen tabylǵany anyq. Esirtki satý, qarý-jaraq saýdasy, reıderlik qylmystar. ıAǵnı, bir sózben aıtsaq, aram aqsha. Al ondaı aqshanyń ne maqsatqa jumsalatynyn bilemiz. Biraq aram nıettilerdiń jospary iske aspady. Quzyrly quqyq qorǵaý organdary tosqaýyl qoıdy. Meni tolǵandyratyny, buǵan tosqaýyl qoıa almaı qalyp, beıbereketsizdik el aýmaǵyna jaıylyp ketse ne bolar edi?
Sonaý 2015 jyldyń sońynda T. Tóleshov óziniń senimdi serikteri arqyly Atyraýdaǵy zańsyz sherýlerdi uıymdastyrýǵa iri kólemde aqsha jiberedi. Sonyń nátıjesinde Maks Boqaev sáýir aıynda Atyraýda, mamyr aıynda Almatyda ruqsat etilmegen qarsylyq aktsııalaryn uıymdastyrady. T. Tóleshov ýaqytsha tergeý abaqtysynda otyryp, aınalasyndaǵy adamdar arqyly ózi týyp-ósken Saryǵashtaǵy jappaı qarsylyq aktsııasyn uıymdastyrýǵa umtylǵan. «Tergeý abaqtysynda otyryp, qorǵaýshymnyń kómegimen Saryaǵash aýdanynyń turǵyndaryn búlikke shyǵarýǵa umtyldym. Men qarsylyq aktsııasyna qatysqan ár adamǵa 200 dollardan taratyp, kem degende 5 myń adamdy jınaýdy oıladym. Búlikten úreılengen bılik meni bosatady dep úmittendim. Biraq olaı bolmaı shyqty»,- dep jazdy ol óziniń ókinish hatynda. Sonda artynan qatty ókinetinin bilse, áýelde nemenege kisimsigen? Sony túsinbedim.
Kemel Tortaev
