Teperish kórgen balalar azaısyn desek...
Balalardy tárbıeleý, oqytý, asyrap-baǵý jónindegi mindetterin oryndamaıtyn, olardyń tártibine keri áser etetin jáne olarǵa qatysty qatygezdik kórsetetin ata-analar da mamandarǵa az aýyrtpalyq ákelmeıdi. Al ata-analary joq nemese ata-anasy baǵý quqyqtarynan aıyrylǵan jaǵdaıda balalar zańmen belgilengen tártipte qorǵanshylyq nemese qamqorshylyq jónindegi fýnktsııalardy júzege asyratyn organnyń qamqorlyǵyna alynady. Bala otbasynda óz múddelerin qozǵaıtyn kez kelgen máseleni sheshý kezinde óziniń pikirin bildirýge, sondaı-aq kez kelgen sot nemese ákimshilik isti qaraý barysynda oıyn aıtýǵa quqyly.
Qandaı jaǵdaı bolmasyn, on jasqa tolǵan balanyń pikiri mindetti túrde eskerilýge tıis. Zańda kózdelgendeı, on jasqa tolǵan balanyń jáne zańdy ókilderiniń kelisimimen ǵana sheshim qabyldanýy tıis. Sondaı-aq balanyń quqyqtary men zańdy múddelerin qorǵaýdy ata-analary nemese balanyń basqa da zańdy ókilderi, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamalyq aktilerinde kózdelgen jaǵdaılarda qorǵanshylyq nemese qamqorshylyq jónindegi fýnktsııalardy júzege asyratyn organ, prokýror jáne sot, sondaı-aq ishki ister organdary júzege asyrady. Al kámeletke tolǵanǵa deıin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdaryna sáıkes, áreketke tolyq qabiletti dep tanylǵan kámeletke tolmaǵan balanyń óz quqyqtary men mindetterin, onyń ishinde, qorǵalý quqyǵyn óz betinshe júzege asyrýǵa quqyǵy bar.
Balanyń quqyqtary men zańdy múddeleri buzylǵan kezde, onyń ishinde ata-analar nemese basqa da zańdy ókilder balany kútip-baǵý, tárbıeleý, oǵan bilim berý jónindegi mindetterin oryndamaǵan kezde quqyqtaryn teris paıdalanǵan jaǵdaıda bala qorǵanshylyq nemese qamqorshylyq jónindegi fýnktsııalardy júzege asyratyn organǵa, al, on tórt jasqa tolǵanda sotqa quqyqtaryn qorǵaý úshin óz betinshe júgine alady. Balanyń ómirine nemese densaýlyǵyna qaýip tóngeni, onyń quqyqtary men zańdy múddeleriniń buzylǵany belgili bolǵan jaǵdaıda azamattar bul týraly balanyń naqty turatyn jeri boıynsha qorǵanshylyq nemese qamqorshylyq jónindegi fýnktsııalardy júzege asyratyn organǵa habarlaýǵa mindetti. Eger azamattar nemkettilik tanytpaı, bala taǵdyrynyń buzylmaýy úshin zańsyzdyqtar jaıly der kezinde habarlasa, teperish kórgen búldirshinder de az bolar edi.
