Teńge bir jyl ishinde 10 paıyzǵa álsiredi – Ulttyq bank
«Bizdiń ekonomıkamyz naýryz-sáýir aılarynda valıýtalyq naryqta biraz qysymǵa ushyrady. Jalpy, valıýtalyq naryǵymyz tek osy eki aıda emes, búkil jyl boıy syrtqy faktorlar tarapynan únemi qysymǵa túsip turdy. Álemdik naryqtaǵy alma-kezek qubylǵan oqıǵalar, munaıdyń arzandaǵany, aktıvterin táýekelge tigýden qorqyp, úrke bastaǵan ınvestorlar ulttyq valıýtanyń qarqynyna tikeleı áser etti. Naýryz jáne sáýir aılarynda ulttyq valıýta bir AQSh dollary úshin 448,5 teńgege deıin quldyraǵan soń (jyl basynan beri 17,2% quldyraýy) syrtqy naryqtaǵy túzetýler fonynda shyǵynynyń jartysyn baıaý bolsa da qalpyna keltire bastady»,- dedi Álııa Moldabekova.
Іshki valıýtalyq naryqtaǵy jaǵdaıdy turaqtandyrý úshin Ulttyq bank pen Úkimet keshendi is-sharalardy qolǵa aldy.
Birinshiden, satylym tómendegen kezdegi jekelegen kezeńderde valıýtalyq naryq durys jumys isteý úshin Ulttyq bank naryqty ınterventsııalar arqyly qoldap otyrdy. Bir jyldaǵy ınterventsııalar kólemi 1,905 mlrd AQSh dollaryn qurady. Interventsııa aqpan, naýryz, qyrkúıek jáne qazan aılarynda jasalǵan bolatyn. Eń úlken ınterventsııa naryq kúrt quldyraǵan naýryz aıynda jasaldy, kólemi - $1488 mln.
«Ekinshiden, KYC nemese «óz klıentińdi bil» protsedýralaryna sáıkes, valıýtalyq operatsııalardyń ashyqtyǵyn tıisti deńgeıde qamtamasyz etý úshin ulttyq bankter aıyrbastaý operatsııalaryn aldyn ala tekserip, satyp alǵan valıýtalardyń zańnamalyq merzim ishinde qanshalyqty maqsatty paıdalanylǵanyn tekserdi. Naryqtaǵy taraptar baǵany qoldan qymbattatpaý úshin aıyrbastaý pýnktterinde satý kýrsyn satyp alý kýrsynan qatty aýytqymaıtyndaı talap ornady»,- dep atap ótti spıker.
Úshinshiden, valıýtalyq naryqtaǵy usynys pen suranysty teńestirýdiń mańyzdy faktory – QR bıýdjetine túsetin kepildendirilgen transferler úshin valıýtalyq konvertatsııa júrgizý jónindegi operatsııalar boldy. Osyndaı konvertatsııalardyń bir jyldaǵy jalpy kólemi shamamen $9,05 mlrd boldy.
Kvazımemlekettik sektordaǵy (KMS) sýbektiler valıýtalyq paıdalaryn valıýtalyq naryqta satqanyn da aıta ketken jón. Osy normanyń aıasynda KMS kompanııalary jyl boıy shamamen 2,1$ satty.
«Syrtqy jáne ishki naryqtaǵy jaǵdaı turaqtalǵan kezde teńge baǵamy naýryz-sáýir aılaryndaǵy quldyraý shegimen salystyrǵanda, shamamen 6% nyǵaıyp, jyl sońynda bir dollar 420,71 teńge boldy»,- deıdi Ulttyq bank ókili.
2020 jyldyń ekinshi jartysyndaǵy álemdik naryqtyń jaǵymdy qarqynyna qaramastan, damýshy naryqtardyń keıbir valıýtalary jyl boıyndaǵy erekshe faktorlardy esepke alǵanda, biraz qunsyzdanýdy bastan keshirdi – Brazılııa realy 29,1%, túrik lırasy 25%, Reseı rýbli 19,5% qunsyzdandy. Teńge bir jyl ishinde 10,0% álsiredi.
Jalpy alǵanda, ulttyq valıýtanyń qarqyny álemdik naryqtaǵy irgeli faktorlar men tendentsııalardyń trendin sıpattap otyrdy.
