Teńge álsirep, munaı qymbattady: naryqtaǵy sońǵy ahýal

ASTANA. KAZINFORM — KASE ındeksi qatarynan úshinshi sessııada tarıhı rekordty jańartty. Naryqtaǵy ótimdilik aǵyny iri dıvıdendterdi qaıta ınvestıtsııalaý esebinen kúsheıýi múmkin. Bul týraly Qazaqstan qarjygerler qaýymdastyǵy málim etti.

Valıýtalyq naryq

Seısenbi kúni saýda nátıjesi boıynsha USD/KZT jubynyń baǵamy aıtarlyqtaı ósip, 1 AQSh dollary – 517,68 teńgege jetti (+5,08 teńge). Saýda kólemi 340,6 mln dollarǵa deıin ulǵaıdy (+184,0 mln), bul jyl basynan bergi ortasha deńgeıden (238,5 mln) áldeqaıda joǵary.

Bul rette, syrtqy faktorlar teńge úshin beıtarap sıpatta boldy: aldyńǵy sessııada munaı baǵasy men AQSh dollary ındeksi ósken. Sondyqtan teńge baǵamynyń álsireýi jergilikti naryqtaǵy jekelegen qatysýshylardyń shetel valıýtasyn iri kólemde satyp alýymen baılanysty bolýy múmkin. Buǵan qosa, bıýdjettik qarajatty belsendi ıgerý, iri ınfraqurylymdyq jáne ınvestıtsııalyq jobalardy júzege asyrý, ınflıatsııanyń údeýi aıasynda teńgelik aktıvterden otandyq jáne sheteldik ınvestorlardyń ketýi, sondaı-aq valıýta baǵamyna qatysty boljamdardyń qaıta qaralýy áser etken bolýy yqtımal.

Jarııalanǵan málimetke sáıkes, aqsha bazasy mamyr aıynda 3,2%-ǵa artyp, 13,9 trln teńgeni qurady (jyl basynan beri –4,3%). Bul kórsetkishtiń ósýine fıskaldyq shyǵystardyń artýy men Ulttyq bank tarapynan sterılızatsııa kóleminiń qysqarýy (salyq kezeńi) sebep boldy.

Sol kezeńde aqsha massasy (M3) bar bolǵany 0,5%-ǵa artyp, 45,9 trln teńgege jetti (jyl basynan ósim –0,6%). Bul bıýdjet shyǵystarynyń ulǵaıýy, nesıeleýdiń keńeıýi, sondaı-aq syrtqy túsimderdiń (eksport, ınvestıtsııa, aqsha aýdarymdary) yqtımal aǵynymen túsindiriledi. Sáıkesinshe, aqshalaı mýltıplıkator (M3/M0) 3,29 deńgeıinde qalyptasty (burynǵy máni – 3,38; jyl basyndaǵy – 3,13).

Aqsha naryǵy

Valıýtalyq naryqtaǵy qubylmalylyqtyń artýy aıasynda aqsha naryǵynyń ındıkatıvtik mólsherlemeleri ósti.

• TONIA mólsherlemesi – 15,62%-dan 15,67%-ǵa deıin kóterildi

• SWAP-1D – 10,62%-dan 10,68%-ǵa deıin ósti

• Jalpy saýda kólemi – 552 mlrd teńgeni qurady (+33 mlrd aldyńǵy kúnmen salystyrǵanda)

Sonymen qatar, Ulttyq banktiń depozıttik aýktsıonyndaǵy suranys tómendep, 1,2 trln teńgege jetti (–406 mlrd) jáne tolyq kólemde 16,5% jyldyq mólsherlememen qanaǵattandyryldy.

NBRK-nyń ashyq pozıtsııasy – 8,0 trln teńge deńgeıinde saqtaldy.

Qor naryǵy

Seısenbi kúni saýda qorytyndysy boıynsha KASE ındeksi 1,1%-ǵa ósip, 5 931 tarmaqpen jańa tarıhı maksımýmdy jańartty. Bul ósimge tizimdegi aktsııalardyń basym bóliginiń oń dınamıkasy sebep boldy.

Indekstiń ósýine aıtarlyqtaı úles qosqan:

• BTsK aktsııalary +3,4%

• Narodnyı Bank – +3,2%

• Qazatomónerkásip – +1,7%

  Bul úsh kompanııa ındekstegi jalpy úlestiń 44%-dan astamyn quraıdy.

Qazatomónerkásip aktsııalary kanadalyq Sprott ınvestıtsııalyq kompanııasy 200 mln dollarǵa deıingi kólemde fızıkalyq ýran satyp alatynyn habarlaǵannan keıin ósti. Bul jańalyq ýran naryǵyndaǵy oń kóńil-kúıdi qaıta jandandyryp, ınvestorlar qyzyǵýshylyǵyn arttyrdy.

Sondaı-aq Simply Wall St analıtıkalyq portaly Narodnyı Bank aktsııalaryn London qor bırjasyndaǵy (LSE) jetekshi dıvıdendtik aktsııalar qataryna qosty (dıvıdendtik kiristilik – 9,9%).

Munaı

Seısenbi kúni munaı baǵasy 4,4%-dan astamǵa ósip, bir barrel úshin 76,5 dollarǵa jetti. Bul ósim Izraıl men Iran arasyndaǵy qaqtyǵystyń ýshyǵýyna baılanysty boldy.

Jaqyn Shyǵystaǵy eki el arasyndaǵy zymyrandyq shabýyldar energetıkalyq resýrstardyń jetkizilýindegi úzilisterge alańdaýshylyq týdyrdy. Sonymen qatar, AQSh-tyń qaqtyǵysqa tikeleı aralasýy múmkin degen boljamdar da naryqqa qysym túsirip otyr. Buǵan Vashıngtonnyń aımaqqa qosymsha áskerı kúsh jiberetini týraly habarlar sebep boldy.

Eske sala keteıik, buǵan deıin AQSh prezıdenti Irannan tolyq kapıtýlıatsııa kútetinin málimdegen bolatyn. Munaı baǵasynyń ósýine AQSh-taǵy munaı qorlarynyń aptalyq kóleminiń 10,1 mln barrelge qysqarýy da yqpal etti (boljam – 0,6 mln).

Táýekeldi aktıvter

AQSh qor ındeksteri 0,8–0,9%-ǵa deıin tómendedi. Buǵan Izraıl men Iran arasyndaǵy qaqtyǵystyń jaqyn arada rettelmeıtini týraly qaýip pen AQSh-tyń áskerı qatysýyn keńeıtkeni sebep boldy.

Prezıdent Tramp Iranǵa qatysty sabyry taýsylǵanyn aıtyp, shartsyz berilýge shaqyrdy. Buǵan deıin ol G7 elderimen birge Taıaý Shyǵysta beıbitshilik pen turaqtylyqty qoldaıtyn birlesken málimdeme qabyldaǵanyn aıtqan.

Úshinshi amerıkalyq esmınets Shyǵys Jerorta teńizine kirip, Izraıl qorǵanysyn kúsheıtti. Sonymen qatar, ekinshi soqqy avıanosetstik toby Arab teńizi baǵytyna bet aldy.

Qorǵanys aktıvteri

Qaýipsiz aktıvter Taıaý Shyǵystaǵy geosaıası shıelenistiń artýy aıasynda árqıly baǵytta qozǵaldy:

• AQSh-tyń 10 jyldyq memlekettik oblıgatsııalarynyń kiristiligi 4,45%-dan 4,39%-ǵa tómendedi

• AQSh dollary ındeksi 0,8%-ǵa ósip, 99 tarmaqqa jetti

• Altyn baǵasy 0,3%-ǵa tómendep, 1 ýntsııa úshin 3 406 dollarǵa tústi — bul ınvestorlardyń tabysty bekitýi men dollardyń kúsheıýimen baılanysty

Aıta keteıik, jyl basynan beri KASE ındeksi 1,4 paıyzǵa ósti.