«Taza qala» telejobasy: kadr syrtyndaǵy qyzyqtar
ASTANA. KAZINFORM – Bıyl mamyr aıynda Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń «Taza Qazaqstan» bastamasy aıasynda Jibek joly telearnasy «Taza qala» aýqymdy telejobasyn qolǵa aldy. Óńirlerdiń tazalyǵyn baqylaý sapary kóne Taraz qalasynan bastaldy, tazalyq saqshylary barlyq óńirde (20 qala) bolyp keldi. Osy oraıda «Taza qala» telejobasynyń júrgizýshileri Ánýar Karbozov jáne Nazerke Burhanmen túsirilim barysy, qalalardyń tazalyǵy jáne alǵan áseri týraly áńgimelesken edik.
«Bir qýantatyny, orta býynnan joǵary azamattardyń ekologııalyq mádenıet kózqarasy qalyptasqan. Degenmen ekologııalyq mádenıet ár óńirde ártúrli. Mysaly, kóshede kele jatyryp qoqysty jáshikke tastaıtyndar bar, biraq áli az, degenmen oń úrdis bary baıqalady. Turǵyndarmen suhbattasa kele uqqanymyz, halyq baryn bardaı aıtty, ıaǵnı tazalyqqa jaýapty mekeme qoqysqy ýaqtyly alyp ketedi, qoqys konteınerleri bar, al aýlany taza ustaý, qoqysty jáshikke tastaý ár turǵyn men turǵyn úı kommýnaldyq sharýashylyǵynyń jaýapkershiligi ekenin bilip otyr. Bir qalada boldyq, ataýyn aıtpaı-aq qoıaıyn, qoqys konteınerleri bos tur, biraq onyń aınalasy qoqysqa tolyp jatyr», - dedi Ánýar Karbozov.
Onyń aıtýynsha, bul másele ekijaqty ákimdik tarapynan qadaǵalaý jetispeıdi, al turǵyndar tarapynan ekologııalyq mádenıet qalyptaspaǵan. Aýlany taza ustaý, qoqysty shashpaı jınaý turǵyndardyń óz qolynda.
Odan ári telejúrgizýshimen óńirlerdegi qoqys polıgondardyń jaǵdaıy týraly sóılestik.
«Polıgondardyń jumysyna qatysty óz kózimmen kórgen adam retinde 10-nan 3 degen baǵa berer edim. Qazir biz qoqysty suryptaý ádetin qalyptastyryp jatyrmyz, biraq sol suryptalǵan qoqysty bárin bir KamAz-ǵa tıeıdi de polıgonǵa aparyp tastaı salady», - deıdi ol.
Telejobanyń ereksheligi men ustanymy tazalyq týraly turǵyndardyń óz aýzynan estý.
«Qaı qalaǵa barsaq ta, halyq shoǵyrlanǵan jerge baryp saýalnama júrgizdik. Turǵyndar tazalyqqa qatysty bar shyndyqty aıtady. Saýalnama júrgizý barysynda taǵy bir baıqalǵan jaıt, jergilikti atqarýshy organdardyń uıymdastyrýymen senbilikke shyǵyp, qalany tazalaý bir mindet sekildi, sonda turǵyndardyń óz betimen aýlasyn, úı mańyn tazalaýǵa yntasy joq pa? oǵan ne kedergi dep oılanyp qalasyń. Qostanaı qalasynda qyzyqty eksperıment jasadyq, arbatta halyq jıi júredi ǵoı dep, kofeniń bosaǵan stakany men 1000 teńge qaldyryp, syrttaı beınekameramen baqylap otyrdyq. Birneshe adam aqshany aldy, biraq stakandy kótermeı ketti. Eksperımentti jalǵastyrdyq bir kezde oqýshy bala kelip, 1 myń teńgeni tabanymen basyp, jan-jaǵyna qarap tur, eshkim baıqamady ma, kórip qoımady ma degen sekildi, biraz jaltaryp turdy. Bir kezde aqshany qaltasyna salyp, taǵy bir jan-jaǵyna jaltaqtap qarady da, aldy-artyna qaramaı qashty», - dep qyzyqty sátpen bólisti Á. Karbozov.
Áıtse de aqshany alyp qashqan balany toqtatýdyń sáti túsken, al telejúrgizýshi balaǵa kofe stakanyn qoqysqa aparyp tastaǵanyń da taǵy bir myń teńge beretin edim depti, ıaǵnı másele aqshada emes balany yntalandyrý.
«Meni oıǵa salǵan taǵy bir kútpegen jaıt boldy, kezekti eksperıment kezinde jas qyz, múmkin stýdent joldaǵy aqshany alyp, qasyndaǵy qoqysty kótermeı ketti, biz odan sebebin suraǵanda «men nege bireýdiń qoqysyn kóterýim kerek?» degen jaýap aldyq, aıtpaǵy bireýdiń tastaǵan qoqysyn jınaýǵa mindetti emespin», - deıdi ol.
«Taza qala» telejobasynyń júrgizýshisi, ári belsendi azamat retinde Ánýar Karbozovqa Qostanaı, Qaraǵandy jáne Qyzylorda qalasynyń tazalyǵy unaǵan.
Telejoba júrgizýshisi Nazerke Burhan óńirlerdiń tazalyǵy ár qalada ártúrli deńgeıde ekenin aıtyp otyr. Al erekshe este qalǵany Aqtaý qalasynda kósheni shańsorǵyshpen tazalaıtyny.
«Qalanyń artyq-kemshin tusyn teń kórsetetinimizdi bilesizder. Kezinde Qanysh Sátbaev temirjol tartqyzyp, damýyna bar kúshin salǵan bir óńir bar. Sol aımaqtyń basty shaharyna barǵanda jaǵamyzdy ustadyq. Qalanyń qaq ortasynda aılap jınalmaı jatqan qoqysty kórdik. Ondaı kórinis kóp ret qaıtalandy. Áriptesim Ánýar jerebe boıynsha shahardyń kórikti jerlerin kórsetýi kerek bolǵan, artyqshylyǵyn izdep biraz ter tókti. Qoqystyń jınalýy, shóptiń qyrqylýy - qala halqy úshin jasaýǵa bolatyn bolmashy ǵana izgilik. Onyń ózi rettelmegen soń, jergilikti bılikten úlken dúnıe talap etýge dátiń barmaıdy. Joldyń, sýdyń da sapasy aqsap jatty. Turǵyndar suraı-suraı sharshaǵandaı kórindi», - deıdi Nazerke Burhan.
Degenmen telejúrgizýshini tazalyq sapary barysynda tań qaldyrǵan jaıttar bolǵan.
«Biz Aqtóbede kógaldandyrý jumysy jaqsy jolǵa qoıylǵan saýda ortalyǵynyń mańaıyn túsirdik. Jergilikti kásipker, saýda ornynyń basshysy jumysshylaryna arnap baý-baqsha ekkizgen. Onyń qaramaǵynda 170-ke jýyq jumysshy bar, baqsha ónimderin sol qyzmetkerlerine úlestirip beredi eken. Aınalasyn gúldendirip, kópke úlgi bolyp otyrǵan, kók jelektiń mańyzyn túsinetin osyndaı azamattarmen ár óńirde suhbattasyp otyrdyq», - deıdi ol.
Elimizdiń 20 óńirin aralap, qala tazalyǵy deńgeıine tikeleı kýá bolǵan Nazerke Burhannyń aıtýynsha, halyqta jaýapkershilik bar jáne ol ósip keledi.
«Biz suhbat alǵan turǵyndar tazalyq ózinen bastalatynyn jáne ekologııalyq saýattylyqty arttyrý kerektigin jıi aıtty, ásirese óskeleń urpaqtyń ekologııalyq sanasyn búginnen qalyptastyrý mańyzdy dep otyr», - dep tolyqtyrdy telejúrgizýshi.
«Taza qala» telejobasynyń júrgizýshisi, ári belsendi azamat retinde Nazerke Burhanǵa Óskemen, Qostanaı jáne Aqtaý qalasynyń tazalyǵy erekshe unaǵan.
Sondaı-aq, telejúrgizýshi ókinishke qaraı, tazalyq máselesi tolyq sheshilmegen, nazar aýdarý kerek qalalardy atap berdi, ol Jezqazǵan, Kókshetaý jáne Atyraý.
Buǵan deıin «Taza qala» jobasy aıasynda anyqtalǵan Qazaqstannyń eń taza 6 shaharyna sholý jasaǵan edik.
Sondaı-aq, ekologııalyq sana men ádetti qalaı qalyptastyrý kerektigi taqyrybynda analıtıkalyq sholýdy usyndyq.
