Táýelsiz Qazaqstannyń Olımpıada oıyndaryndaǵy alǵashqy tý ustaýshysy kim

ASTANA. KAZINFORM – Táýelsizdik merekesine oraı, táýelsizdikten keıingi Jazǵy Olımpıada oıyndarynda Qazaqstan týyn kimder alyp shyqqanyn taǵy bir márte eske túsirip, qysqasha sholý jasaǵandy jón kórdik.

1991 jyly 16 jeltoqsanda «Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik táýelsizdigi týraly» zań qabyldandy. Al 7 aıdan keıin Ispanııanyń Barselona qalasynda XXV jazǵy Olımpıada oıyndary bastalady. Burynǵy KSRO quramasy birikken komanda bolyp óner kórsetip, saltanatty ashylý rásiminde árbir táýelsiz respýblıkadan tý ustaýshylar shyǵady. Osy tusta elimizdiń kók baıraǵyn kim alyp shyǵady degen suraq týyndaıdy.  

Árıne, bul - úlken jaýapkershilik. Sol kezde táýelsiz Qazaqstannyń birinshi Týrızm, dene shynyqtyrý jáne sport mınıstri Qarataı Turysov, ulttyq olımpıadalyq shtabtaǵy áriptesterimen keńese otyryp, sportshylardy irikteýge kirisedi. Óıtkeni týdy eń laıyqty úmitker kóterip shyǵýy kerek. 

Bul - baıraqty básekede Qazaqstannyń óz týynyń astyndaǵy alǵashqy óner kórsetýi. Jıynǵa qatysýshylar biraýyzdan grek-rım kúresiniń sheberi 29 jastaǵy Dáýlet Turlyhanovtyń kandıdatýrasyn qoldaıdy. Ol kezde Turlyhanov KSRO-nyń 7 dúrkin chempıony, KSRO Spartakıada jeńimpazy, álem, Eýropa chempıony, álem kýbogynyń ıegeri jáne 1988 jyly Seýlde ótken Olımpıadanyń kúmis júldegeri bolatyn. 

Sóıtip, Dáýlet Turlyhanov Olımpıada oıyndarynda Táýelsiz Qazaqstannyń alǵashqy tý ustaýshy bolyp tarıhqa enedi. Barselona oıyndarynda Turlyhanov qola medal jeńip alady.

Qazaqstannyń táýelsiz el retinde qatysqan alǵashqy jazǵy Olımpıadasy 1996 jyly AQSh-tyń Atlanta qalasynda ótken edi. Onda jambyldyq jas boksshy Ermahan Ibraımov tý alyp shyqty.
Osy baıraqty básekede Ibraımov «qola» júlde jeńip aldy. Jalpy esepte Qazaqstan 11 medalmen 197 el arasynda 24-orynǵa turaqtady.

4 jyldan keıin Aýstralııanyń Sıdneı qalasynda ótken kezekti Olımpıadada da Ermahan Ibraımov taǵy da elimizdiń baıraǵyn jelbiretip shyqty. Bul joly dańqty boksshy el qorjynyna altyn medal syılady. Osylaısha, Ibraımov – Qazaqstanda eki Olımpıadada Qazaqstan týyn kóterip shyǵyp, ekeýinde de júldemen oralǵan jalǵyz sportshy retinde Qazaqstan tarıhynda esimi altyn áriptermen jazylyp qaldy.

Sıdneıde Qazaqstan Olımpıada nátıjesi boıynsha 199 memleket arasynan 22-orynǵa kóterildi.

2004 jylǵy Olımpıada oıyndarynda Qazaqstan týyn dzıýdoshy Ashat Jitkeev alyp shyqqan bolatyn. Atalǵan Olımpıadada ol 7-oryn alyp, júldege ilige almady. Jalpy Qazaqstannyń nátıjesi tómen bolyp, 201 eldiń arasynda 40-orynnan kórindi. Degenmen, Jitkeev 2008 jyly Beıjiń Olımpıadasynda kúmis júldege qol jetkizdi. Bul – Qazaqstannyń dzıýdo baǵytyndaǵy alǵashqy Olımpıada medali boldy.

2008 jylǵy Beıjiń Olımpıadasynda Qazaqstan týyn alyp shyǵý mártebesi aýyr atletıkadan Azııa chempıony Baqyt Ahmetovke berildi. Baqyt Ahmetov Sıdneı Olımpıadasynda 15-oryn, Afına Olımpıadasynda – 7-oryn alǵan edi. Beıjiń oıyndarynda 415 keli nátıjemen 5-oryn aldy.

2012 jyly Londonda ótken Olımpıada oıyndarynda elimizdiń kók baıraǵyn grek-rım kúresiniń balýany, Azııanyń eki dúrkin chempıony Nurmahan Tinálıev ustap shyqty. Alaıda jarys jolyn 1/8 fınaldan bastaǵan N. Tinálıev shvetsııalyq Eýren Iohannan jeńilip qaldy.

2016 jyly Rıo-de-Janeıro qalasynda ótken HHHІ jazǵy olımpıadada Qazaqstan týyn 20 jastaǵy taekvondoshy Rýslan Japarov alyp shyqty. Alaıda sportshy alǵashqy aınalymda ázerbaıjandyq qarsylasy Radık Isaevtan 11:2 esebimen jeńildi. Jubanysh kezdesýindegi jekpe-jekte te otandasymyz 29 jastaǵy ońtústikkoreıalyq Chha Don Mınnen jeńilip qaldy.

2020 jylǵy (2021 jyl) Tokıo Olımpıadasynda elimizdiń kókbaıraǵyn Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev alǵash ret eki birdeı tý ustaýshyǵa tapsyrdy. Atap aıtsaq, jeńil atletıkadan Olımpıada chempıony Olga Rypakova men bokstan álem chempıonatynyń kúmis júldegeri Qamshybek Qońqabaevqa tabystaǵan bolatyn.

Al osy jyly Frantsııa astanasy Parıj qalasynda ótken HHHІІІ jazǵy Olımpıada oıyndarynyń saltanatty ashylý rásiminde elimizdiń kók týyn bokstan Qazaqstan ulttyq quramasynyń kapıtany Aslanbek Shymbergenov pen jeńil atlet Olga Safronova ustap shyqty. 

Táýelsiz Qazaqstannyń Olımpıada chempıondary:

Atlanta olımpıadasy - 1996 jyl!

Atlantada (AQSh) ótken Jazǵy Olımpıada oıyndarynda 3 otandasymyz chempıon atanyp, jeńis tuǵyrynyń eń bıik satysyna kóterildi.

Olar:

Vasılıı Jırov - 81 kelige deıingi salmaqta judyryqtasqan boksshy.

Olımpıada nátıjesi boıynsha Vel Barker kýbogyna qol jetkizgen alǵashqy otandasymyz.

ıÝrıı Melnıchenko - grek-rım kúresinen 57 keli salmaqta óner kórsetip chempıon atandy.

Aleksandr Parygın - bessaıystan Olımpıada chempıony atandy.

Sıdneı olımpıadasy - 2000 jyl!

Sıdneıde de (Avstralııa) jerlesterimiz 3 altyn medalmen oraldy.

Olar:

Bekzat Sattarhanov - Olımpıada chempıony, 57 kelige deıingi salmaqta óner kórsetti.

Ermahan Ybraıymov - 71 kelide bokstasty.

Olga Shıshıgına - kedergilermen 100 m qashyqtyqqa júgirý boıynsha jeńimpazy atandy.

Afıny Olımpıadasy - 2004 jyl!

2004 jylǵy Afıny olımpıadasynda tek jalǵyz sportshymyz jeńis tuǵyrynyń eń bıik satysyna kóterildi.

Ol - Bahtııar Artaev - 69 keli salmaqta óner kórsetti. Sondaı-aq, Olımpıada chempıony ataǵymen qosa, Vel Barker kýbogyn da jeńip aldy. Osylaısha

Vel Barker kýbogyn ıelengen ekinshi qazaqstandyq boksshy atandy.

Beıjiń olımpıadasy - 2008 jyl!

Beıjińde 2 otandasymyz jeńis tuǵyrynan qol bulǵady.

Olar:

69 kelide judyryqtasqan boksshymyz - Baqyt Sársekpaev.

94 kelide óner kórsetken aýyr atletimiz - Ilıa Ilın.

London olımpıadasy - 2012 jyl!

London olımpıadasy táýelsiz Qazaqstan tarıhyna altyn áriptermen jazyldy. Bir emes, jeti sportshymyz jeńis tuǵyrynyń eń bıik satysynan kórindi.

Birinshi altyndy veloshabandozymyz Aleksandr Vınokýrov jeńip aldy.

Ekinshi altyndy aýyr atletıkadan legıoner qyzymyz Zýlfııa Chınshanlo (53 keli) jeńip aldy.

Úshinshi altyndy taǵy bir legıoner qyzymyz Maııa Maneza (63 keli) jeńip aldy.

Tórtinshi altyndy Reseıden qonys aýdaryp kelgen aýyr atletimiz Svetlana Podobedova ( 75 keli) qorjynymyzǵa saldy.

Besinshi altyndy Beıjińde de chempıon atanǵan dańyqty aýyr atletimiz Ilıa Ilın (94 keli) jeńip aldy.

Altynshy altyn júldeni úsh qarǵyp sekirý saıysynan Olga Rypakova oljalady.

Jetinshi altyndy 69 keli salmaqta judyryqtasqan boksshymyz Serik Sápıev jeńip aldy. Serik chempıondyq ataqpen birge Vel Barker kýbogyna ıe bolǵan qazaq jerinen shyqqan úshinshi sportshy atandy.

Osy oraıda aıta keteıik, 2012 jylǵy Olımpıada chempıondary Ilıa Ilın, Zúlfııa Chınshanlo, Maııa Maneza men Svetlana Podobedova dopıng qoldanǵany úshin altyn medaldarynan aıyrylyp qaldy.

2016 jyly Rıo-de-Janeıroda ótken Olımpıada oıyndarynda boksshy Danııar eleýsinov pen júzýden Dmıtrıı Balandın chempıony atandy.

Al bıylǵy Frantsııa astanasy Parıj qalasynda ótken Olımpıada oıyndarynda Eldos Smetov qazaq sportshylary arasynda dzıýdodan tuńǵysh chempıon atandy.