Taldyqorǵan turǵyny: Meni rýli oń jaqta ornalasqan kólikke teńeıdi
Taldyqorǵandyq Ádiljan Ǵumarovtyń aıtýynsha, júregi oń jaǵynda ornalasqanyn 8 synypqa kóshken kezde bilgen.
«Bizdiń mektepke bir top dáriger kelip, bárimizdi medıtsınalyq tekserýden ótkizdi. Keýde tusymdy teksergen dáriger tańqala: «Myna balanyń júregi ornyńda joq», dep shoshyǵany bar. Sosyn men aıttym meniń júregim oń jaǵymda ornalasqan dep. Qatelespesem, 11 synyp bolatyn. Ony estigen synyptastarym kezek-kezek keýdeme qulaqtaryn tósep, tyńdaǵandary bar»,- deıdi Ádiljan.
Keıipkerimiz dostary qaljyndap ony «ıAposhka» dep ataıtyn tilge tıek etti.
«Qurdastarym meni rýli oń jaqta ornalasqan kólikke teńeıdi. «ıAposhka» deıdi. «Ánuran shyrqalyp jatqanda qolyńdy oń jaq tusyńa qoıýyń kerek. Nege sol jaǵyńa ustap turasyń? Ol jaqta emes qoı júregiń», – dep ázildeıtinder de bar. Shynymdy aıtsam, ondaı sózderdi kóńilime almaımyn»,- deıdi ol.
Jalpy, Ádiljan ózin jaısyz sezinbeıdi. Eń sońǵy ret tekserilgeninde mamandar oń jaqta ornalasqany bolmasa, bári durys, júregińde aqaý joq dep aıtypty.
Osyndaı ereksheligi bar adamdar týraly mamanan bilý maqsatynda Almatydaǵy kardıologııa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń kardıohırýrg dárigeri Maqsat Jaqaevpen suhbattasqan edik.
- Maqsat Ábdimanapuly júregi oń jaqta ornalasqan adamdar týraly jıi estıtin boldyq, mundaı qubylysqa ne sebep?
- Ádette adamnyń júregi keýde qýysynda, dál ortasynda, sál solǵa qaraı ornalasady. Alaıda, keıde júrek oń jaqta ornalasatyn sırek qubylys ta bolýy múmkin. Bul jaǵdaı dekstrokardııa dep atalady. Dekstrokardııa týa bitken jáne júre paıda bolýy da múmkin. Týa bitken sebepter genetıkalyq mýtatsııa, qorshaǵan ortanyń áser etýi nemese tuqym qýalaýshylyq bolýy múmkin. Júre paıda bolǵan dekstrokardııada adamnyń júregi mehanıkalyq túrde keýde qýysynyń oń jaǵyna qaraı aýysady, ol kez-kelgen júrekten tys faktorlardyń áserinen paıda bolady (aýrý, keýde qýysynyń zaqymdanýy) jáne dekstropozıtsııa dep atalady.
Foto: Kardıologııa jáne ishki aýrýlar ǵylymı zertteý ınstıtýty - Baýyr men júrektiń bir jaqta bolǵany adamǵa salmaq túsirmeı me?
- Dekstrokardııa oqshaýlanǵan jáne oqshaýlanbaǵan bolýy múmkin. Oqshaýlanǵan túrinde - júrek oń jaqta, al ishtiń qalǵan músheleri (jupsyz), mysaly, asqazan, baýyr, kókbaýyr qalypty ornalasady. Oqshaýlanbaǵan dekstrokardııa ishki aǵzalardyń tolyq keri ornalasýymen sıpattalady (organdardyń transpozıtsııasy).
Keıbir adamdarda dekstrokardııa tek rentgenogrammalar men ýltradybystyq sýretterde júrektiń oń jaqta ornalasýy anyqtalǵan kezde ǵana kórinýi múmkin. Alaıda, keıbir adamdarda dekstrokardııa júrek problemalary, qan aınalymy men tynys alý júıesiniń buzylýymen qatar júrýi múmkin. Oqshaýlanǵan dekstrokardııanyń baýyrǵa áser etpeýine keletin bolsaq, bul ádette damýdyń beıimdelý mehanızmderimen baılanysty, biraq hırýrgııalyq túzetýdi qajet etetin aýytqýlar bolýy múmkin.
- Radıatsııanyń áserinen Semeı óńirinde turatyndardyń arasynda da mundaı aýytqýlar jıi kezdesedi eken, bul qanshalyqty ras, ıaǵnı ekologııa áser etýi múmkin be?
- Dekstrokardııanyń sebepteri áli belgisiz. Joǵaryda aıtylǵandaı, dekstrokardııanyń sebepteri genetıkalyq mýtatsııa, qorshaǵan ortanyń áseri nemese tuqym qýalaýshylyq bolýy múmkin. Iá, Qazaqstanda dekstrokardııanyń tirkelgen jaǵdaılary bar, biraq olardyń sany myńnan aspaıdy. Árıne, uryqtyń damýyna ekologııa áser etedi, biraq dekstrokardııanyń Abaı oblysyndaǵy ekologııalyq jaǵdaımen tikeleı baılanysy bar dep aıta almaımyz, bul derekter dáleldenbegen.
- Kardıologııa jáne ishki aýrýlar ǵylymı-zertteý ınstıtýtyna osyndaı erekshe patsıentter qaralýǵa kele me?
- Mundaı patologııa óte sırek kezdesedi, statıstıkaǵa sáıkes, álemdegi 12 myń adamnyń birinde kezdesedi. Biz óz tájirıbemizde júregi oń jaqta ornalasqan patsıenttermen kezdestik, eki jaǵdaıda olar tek dekstrokardııamen ǵana emes, júrektiń damý aqaýlaryna da shaldyqqan naýqastar boldy, týa bitken aqaýlarǵa hırýrgııalyq túzetý júrgizildi (júrekshe aralyq kemistikti tigý jáne qarynsha aralyq plastıka ornatý).
Kelesi jaǵdaıda - bul oqshaýlanbaǵan dekstrokardııasy bar saý adam boldy, onyń barlyq jupsyz músheleri oń jaqta ornalasqan, keshendi tekserý júrgizgennen keıin biz ishki organdar men júrektiń jumysynan patologııa tappadyq jáne oǵan ádettegideı ómir súrip, dárigerge qaralyp turýyn usyndyq.
- Júregi oń jaqta ornalasqan adamdarǵa qandaı keńes berer edińiz?
- Dekstrokardııamen naýqastar uzaq ómir súre alady, naýqastar qartaıǵanǵa deıin ómir súrgen jaǵdaılar bar. Sondyqtan biz barlyǵyna densaýlyǵyn baqylaýda ustaýdy, jaman ádetterden arylýdy, salaýatty ómir saltyn ustanýdy jáne dárigerlerge qaralyp turýdy usynamyz. Árıne bul usynystar barlyq adamdarǵa, tipti júregi qalypty adamdarǵa da qatysty.
Rahmet!
